Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de stijging van het aantal ongevallen op de autosnelwegen
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Peeters.
De heer Huybrechts heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, in de commissie voor Openbare werken hebben de heer Frans Peeters en ikzelf u de afgelopen maanden herhaaldelijk ondervraagd over de toestand op de autosnelwegen, en meer bepaald over de veiligheid - of beter gezegd de onveiligheid - op de E313 tussen Herentals en Geel. Dagelijks zijn daar accidenten. Uiteraard is het niet alleen daar dat er ongevallen zijn.
De meest recente veiligheidsbarometer, die van november 2006, toont aan dat het aantal doden op onze wegen stagneert op ongeveer 950. Het gaat dan wel om 950 doden ter plaatse.
Daarnaast toont die veiligheidsbarometer ook aan dat het aantal zware ongevallen op de gewest- en secundaire wegen daalt. Eigenaardig is wel dat daar tegenover staat dat het aantal zware ongevallen op de autosnelwegen stijgt: het aantal letselongevallen met ongeveer 4,6 percent en het aantal doden met zo maar eventjes 16,9 percent. Buiten het feit dat die ongevallen heel wat menselijk leed veroorzaken, zijn ze ook verantwoordelijk voor het ontstaan van ellenlange files, met alle negatieve gevolgen voor economie en ecologie van dien.
Mijnheer de minister, in 2001 heeft de Europese Unie zich tot doel gesteld om het aantal verkeersdoden in de 27 lidstaten terug te brengen van 50.000 naar 25.000. Dat is een halvering. Daarom wordt binnenkort een richtlijn uitgevaardigd, waarbij de lidstaten verplicht worden om de bestaande autosnelwegen en de belangrijkste hoofdassen aan te passen aan de meest actuele veiligheidsnormen.
Natuurlijk kan Vlaanderen niet wachten tot die richtlijn wordt ingevoerd. Ze wordt immers pas in 2010 of 2011 uitgevaardigd.
Daarom, mijnheer de minister, stel ik u de volgende vragen:
Wat is er aan de hand? Welke factoren dragen bij tot de stijging van het aantal ongevallen op de autosnelwegen? Wat zijn de omstandigheden waarin die ongevallen gebeuren? Spreekt men hier over een toevallige stijging of kan men spreken over een negatieve trend of tendens? Doet dit fenomeen zich ook voor in onze buurlanden? En uiteraard: wat kan eraan gedaan worden? Welke maatregelen kunnen worden genomen om het veiligheidsniveau te garanderen?
De heer Daems heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, beste collega's, de vorige spreker zei al dat er opnieuw een negatieve trend is in het aantal verkeersslachtoffers, vooral op de autosnelwegen. In plaats van in percenten zal ik het in aantallen uitdrukken. In 2004 waren er 128 verkeersdoden op de snelwegen, in 2006 waren het er 154. Onze analyse is dat de jongste jaren de aandacht voor verkeersveiligheid wat is verslapt. Gisteren liet federaal minister Landuyt alweer een ballonnetje op. Hij zei dat we naar een maximum van 500 verkeersdoden moeten streven. Desondanks kunnen we niet anders dan concluderen dat de doelstelling van de vorige regering die ook werd bevestigd door de huidige regering, om in 2010 het aantal verkeersdoden terug te brengen tot de helft in vergelijking met 1998, dus tot 750, misschien niet eens kan worden gehaald.
Ik wil hier komen op het punt waarvoor u, mijnheer de minister, bevoegd bent: de veiligheid, de infrastructuur en, meer specifiek, de veiligheid op de autosnelwegen. Nog niet zo lang geleden stelde een studie van het Steunpunt Verkeersveiligheid van de Provinciale Hogeschool Limburg dat het verkeersrisico in Vlaanderen, uitgedrukt in aantal doden per 100 kilometer autosnelweg, tot 4 keer hoger ligt dan in Nederland en 3 keer hoger dan in Duitsland en Frankrijk.
We moeten hier niet kort door de bocht gaan en zeggen dat het aan de vrachtwagens ligt of aan een slecht systeem van op- en afritten. We kunnen wel stellen dat snelheid hier een belangrijke factor is. Ik kom daar straks nog even op terug.
Wat mij als weggebruiker en als politicus de laatste tijd wat stoort, is dat wij bijna wekelijks om de oren worden geslagen met een maatregel hier en een maatregel daar. Zowel op federaal als op Vlaams niveau. Soms ziet men door het bos de bomen niet meer.
Neem nu het debat van enkele maanden geleden over de snelheidsverlaging voor vrachtwagens. sp.a-ministers zeggen dat 80 kilometer per uur veiliger is, en u zegt dat dit niet per se veiliger is. Daarover bestaat opnieuw grote verwarring en is er een groot maatschappelijk debat ontstaan.
Hetzelfde kunnen we nu zeggen, hoewel het allemaal wat waziger verloopt, over het inhaalverbod voor vrachtwagens bij neerslag. Wat is de definitie van neerslag? Weten buitenlandse vrachtwagenchauffeurs wel dat ze dan niet meer mogen inhalen? Er is hierover opnieuw een heel diffuus debat aan de gang. Uzelf, mijnheer de minister, hebt ook al eens bijgedragen tot de verwarring, en wel met het debat over de snelheidsverlaging aan de Kennedytunnel.
Volgende week, mijnheer de minister, is er een belangrijke Staten-Generaal over verkeersveiligheid. Hét punt moet daar sowieso worden: de veiligheid en de infrastructuur op autosnelwegen. Het is wellicht nuttig om een paar afspraken te maken over de coördinatie van het verkeersveiligheidsbeleid, over de verschillende bevoegdheidsdomeinen heen.
Ik wil u hierover drie vragen stellen, mijnheer de minister. Wij vinden dat er meer aandacht mag zijn voor verkeersveilige infrastructuur. Hetzelfde Steunpunt Verkeersveiligheid stelt in de literatuurstudie die ik daarnet vermeldde dat de Vlaamse ministeriële richtlijnen over autosnelwegen nogal beperkt en sterk verouderd zijn. Is het niet nodig om deze richtlijnen te actualiseren? Is er wel in voldoende geld voorzien voor verkeersveiligheidsmaatregelen? Gaat er niet te veel geld naar de nieuwe wegen en de zogenaamde missing links en naar alles wat daar omheen hangt?
Hoe staat het met het vademecum voor veilige wegvoorzieningen voor motorrijders?
Alles staat of valt met goede handhaving. De federale wegpolitie heeft aangekondigd een extra inspanning te zullen leveren. Dat is positief, maar op Vlaams niveau hebt u een belangrijke verantwoordelijkheid. Is het niet nodig om in extra middelen te voorzien voor onbemande camera's? Is het niet wenselijk om zoals in het buitenland te gaan naar een systeem van trajectcontroles waarbij de snelheid tussen twee meetpunten wordt geregistreerd?
Is het niet aangewezen om het debat over de snelheidsbeperking voor vrachtwagens tot 80 kilometer per uur opnieuw op de politieke agenda te plaatsen, gezien het feit dat snelheid een zeer sterk bepalende factor is?
Minister Peeters heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, dames en heren, als er slachtoffers vallen in het verkeer, en zeker met dodelijke afloop, dan is dat een heel ernstige zaak. We moeten zonder tendentieus te zijn de zaken aanpakken. Mijnheer Daems, ik heb de indruk dat u probeert om een aantal dingen in een ander daglicht te plaatsen, en dat kan ik niet appreciëren.
Mijnheer Huybrechts, in de verkeersbarometer wordt 2006 vergeleken met 2005. De cijfers van het NIS lopen tot 2005. We moeten de cijfers heel erg au sérieux nemen en nagaan wat we eruit kunnen distilleren. U hebt gelijk dat het aantal geregistreerde letselongevallen in 2006 is gestegen met 5,1 percent ten opzichte van 2005. Ik geef mee dat het aantal dodelijke ongevallen in 2006 ten opzichte van 2005 volgens de verkeersbarometer 3 percent lager ligt. In Wallonië is het aantal dodelijke slachtoffers met 7,1 percent gestegen.
Er is gevraagd of er kan worden vergeleken met andere landen. Ik beschik enkel over 'the European Road Assessment Program' dat vorig jaar een aantal onderzoeken heeft uitgevoerd op onder andere onze snelwegen. Daaruit blijkt dat we behoorlijk scoren met betrekking tot veiligheid op onze snelwegen. Bij vergelijkingen met andere landen moet rekening worden gehouden met het aantal op- en afritten en met de intensiteit op onze snelwegen.
Mijnheer Daems, u zegt dat er te veel geld gaat naar nieuwe snelwegen. De E313 is een van de oudste snelwegen en daar gebeuren aanpassingen om de veiligheid te verhogen. De drukte op onze autosnelwegen heeft een zeer hoog niveau bereikt. De E313, de E17 tussen Gent en Antwerpen en de E40 tussen Aalst en Leuven zijn daar voorbeelden van. Het risico op ongevallen is daar zeer groot. Dat er aanpassingen moeten gebeuren door bijvoorbeeld het wegwerken van missing links, spreekt voor mij vanzelf.
Het is heel belangrijk om maatregelen te nemen. Als ik als minister van Openbare Werken ongevallen kan voorkomen, dan moet ik dat vandaag doen en niet overmorgen.
De heer Daems gaat in dat verband nogal kort door de bocht. Ik besteed 100 miljoen euro per jaar aan het wegwerken van gevaarlijke punten. We stimuleren de doorstroming. Ik vind het kras wat ik hoor over de Kennedytunnel. Wij hebben de limiet van 70 kilometer per uur in bepaalde zones opgelegd. Wij handhaven dat, en we stellen dat we digitale camera's zullen plaatsen. Als u spreekt over een stop-and-gobeleid inzake de Kennedytunnel, dan zeg ik dat dit flagrant onjuist is. De homologatie van camera's is een federale aangelegenheid. Samen met minister Verwilghen heb ik de druk opgevoerd om dat KB te realiseren.
Het zijn allemaal initiatieven ten gunste van de verkeersveiligheid. Men kan dus niet stellen dat we daaraan geen of onvoldoende aandacht besteden. Dat betekent natuurlijk niet dat we geen extra inspanningen moeten leveren en extra budgetten voor verkeersveiligheid moeten vrijmaken. Het is een en-enverhaal. Wat de motorrijders betreft, kan ik u meedelen dat het vademecum in de komende weken klaar zal zijn. De vangrails zijn een groot probleem voor de motorrijders. Vorig jaar zijn de aanbestedingen gebeurd, en vandaag werkt men aan de uitvoering van wat we vorig jaar hebben beslist.
Het beschikbare cijfermateriaal moet goed worden geïnterpreteerd om de juiste bijkomende maatregelen te kunnen nemen. We moeten vergelijken met andere landen, zonder evenwel te vergeten dat er ook specifieke elementen in rekening moeten worden gebracht. In elk geval hebben we initiatieven genomen om het aantal verkeersslachtoffers op onze autosnelwegen en gewestwegen te verminderen, en we zullen dat blijven doen. Handhaving is voor het grootste deel, zo niet helemaal, een federale aangelegenheid. Ik zal er alleszins voor zorgen om digitale camera's te plaatsen, eens de homologaties zijn gebeurd. De federale politie heeft gisteren meegedeeld dat er in de Kennedytunnel en op de as Gent-Brugge camera's zijn geplaatst, maar er zullen er nog andere volgen.
Ik dank u voor uw antwoord. U kunt veel mensenlevens sparen en veel mensenleed voorkomen als er voldoende wordt geïnvesteerd in een wegeninfrastructuur die voldoet aan de hoogste eisen. Het onderhoud van de wegen is daarbij erg belangrijk. Twee weken geleden hoorde ik u in de commissie voor Openbare Werken zeggen dat in het kader van het driejarenplan voor het structurele onderhoud van de wegen in de ganse provincie Antwerpen 1,5 miljoen euro wordt vrijgemaakt. Ik, en ik niet alleen, vrees dat dit veel te weinig zal zijn. Of is het een geval van roeien met de riemen die men heeft?
Op 17 maart organiseert Motorcycle Action Group Belgium of MAG in het Vlaams Parlement een motordebat. U kunt er zeker van zijn dat er veel over de toestand van de wegen zal worden gedebatteerd. In elk geval is het een goede zaak dat het vademecum er komt. De minister geeft verder zelf toe dat hij zal moeten investeren in elke maatregel die de veiligheid op onze snelwegen verhoogt en voor voldoende capaciteit zorgt.
Ik dank de minister voor zijn antwoord. Ik wil hier geen technische discussie voeren. Ik denk evenwel dat we moeten proberen om na te gaan of de toename van het aantal verkeersslachtoffers op snelwegen ten gevolge van de toenemende verkeersintensiteit niet het gevolg is van de keuze om Vlaanderen als een distributieland uit te bouwen.
U kent ons standpunt. Ik zie een enorme evolutie in de toename van het aantal vrachtwagens op bijvoorbeeld de E313. Als dan het debat gevoerd wordt over een extra op- en afrit op deze E313 ter hoogte van Ranst, als dan het debat gevoerd wordt over een extra verbinding noord-zuidwaarts in de Kempen, die er ongetwijfeld voor zal zorgen dat er extra vrachtwagens zullen komen die ook op die E313 terechtkomen, dan vraag ik me af of we ook dat debat niet ten gronde moeten voeren en dat in relatie moeten brengen met verkeersveiligheid. (Applaus bij Groen!)
U applaudisseert, maar dan moet u ook applaudisseren als het gaat over de verhoging van de bruggen over het Albertkanaal om zo veel mogelijk containers via de binnenvaart te vervoeren! Dan moet u ook applaudisseren als het gaat over de Seine-Schelde-West! Als die twee projecten ook uw steun krijgen, dan halen we veel voertuigen en vrachtwagens van de E313. Ik reken op uw steun om die projecten in de nabije toekomst te realiseren. (Applaus bij het Vlaams Belang, CD&V, VLD-Vivant en Groen!)
U weet dat wij onze steun verlenen, verleend hebben en zullen verlenen aan extra investeringen voor het Albertkanaal. Maar wat stellen we vast met de regeringsbeslissing van twee weken geleden over het Masterplan Antwerpen? Alles wat te maken heeft met openbaar vervoer, wordt uit het Masterplan gegooid en is er geen enkele garantie dat die projecten van openbaar vervoer, ook heel belangrijk, zullen gerealiseerd worden.
Ik reken erop dat u de binnenvaart en de Seine-Schelde-West zult steunen.
Het incident is gesloten.