Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Claes heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister, wij zien de sociale economie niet als een eindstation. Doorstromen naar een reguliere job moet een belangrijke doelstelling zijn. De focus op die doorstroming naar een reguliere job moet ook een onderdeel zijn van de begeleiding, een soort weg naar een bepaald doel. Ook het doorstroomtraject moet een soort laatste rechte lijn zijn om een job buiten de sociale economie te vinden.
Dit is ook een soort van ideale wereld en de realiteit is complexer, is niet altijd evident. Want voor de doelgroepwerknemers is het een bijzonder moeilijke keuze om die overstap te maken, om vanuit een vertrouwde omgeving, vanuit het duidelijke kader waarin ze werken, die sprong naar het onbekende te maken.
En sommige doelgroepwerknemers werken al op hun limieten. Zij zitten in een maatwerkbedrijf en dat is ook het best haalbare voor hen. De voorbije jaren hebben wij gezien dat die doorstroming naar de reguliere economie een enorme uitdaging is. Dat heb ik ook gezien in de recente cijfers die ik van u verkreeg. Nog geen 2 procent stroomt door. En als we kijken wie doorstroomt, is dat vaak intern, in de eigen organisatie.
Ook uw voorgangster, minister Crevits, maakte al werk van een monitoringskader om die knelpunten en de doorstroming in kaart te brengen. En vorig jaar, minister, bij de bespreking van de budgetten, hebt u aangegeven te willen inzetten op de optimalisatie van de doorstroomtrajecten.
Minister, hoe zult u de optimalisatie van die doorstroomtrajecten realiseren? Wat is uw plan van aanpak en wat is de timing?
Minister Brouns heeft het woord.
Collega Claes, ik weet dat de sociale economie u na aan het hart ligt. U kent mijn visie op de sociale economie. Ik vind dat we die meer vanuit een continuüm moeten benaderen. Er mag geen enkele drempel, geen enkele muur meer zijn tussen de reguliere economie en de sociale economie. Ook mensen die vandaag langdurig ziek zijn, moeten de kans krijgen om weer aan het werk te gaan via de sociale economie. Ik zie daar echt een continuüm in en dat betekent dat die doorstroom ook in dat licht moet worden bekeken.
Doorstroom moet kunnen, maar we moeten er goed over waken dat we dat niet doen ten koste van, want dan kan die terugslag veel groter zijn. Cijfers leren ons ook dat de informele doorstroom vaak ook groter is dan wat formeel kan worden gemeten.
Maar het klopt dat vandaag uit onderzoek blijkt dat er in de verschillende fases van de doorstroomtrajecten heel wat rigiditeit zit, dat die te lineair zijn en te weinig ruimte geven voor maatwerk. En dan is de oplossing op korte termijn dat we die rigiditeit wegnemen en dat we het doorbreken van de verplichte opeenvolgende fases afschaffen. We zijn er overigens over in gesprek gegaan met de sociale partners, we voelen dat er daarvoor draagvlak is. Op korte termijn moeten de verschillende fases die te rigide zijn om aan maatwerk te kunnen doen, weg. Op de lange termijn maken we een evaluatie van het maatwerkdecreet, om ook daar meer mogelijkheden te bieden in functie van doorstroom van mensen van de sociale economie naar de reguliere economie.
Ik verwijs ook nog naar het decreet Individueel Maatwerk. U kent dat ook. Daar hebben we het ideaal voor ogen om nog meer die inclusiviteit van onze Vlaamse arbeidsmarkt alle kansen te geven en mensen meteen in het reguliere arbeidscircuit die kans te geven, mits de nodige begeleiding. We voorzien begeleidingspremies, we voorzien een mogelijke terugvalpositie, wat uitvoering geeft aan de visie op dat continuüm. Ik geef alle mogelijkheden en alle kansen aan mensen in de sociale economie om zoveel mogelijk door te stromen naar de reguliere economie.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Die doorstroom is het overbruggen van de kloof tussen de sociale economie en de reguliere economie. Het individuele maatwerk biedt ook de mogelijkheid om die doorstroom te versterken, eventueel met het behoud van dat rugzakje met die extra ondersteunende maatregelen.
Deze zomer, vanaf 1 juli dit jaar, zal het individuele maatwerk starten. Het is belangrijk dat we die werkgevers overtuigen om die doelgroepwerknemers de kans te geven. We zullen het individuele maatwerk moeten promoten, want we weten allemaal dat dit valt of staat met werkgevers die hier ook effectief van zullen gebruikmaken. Die terugkeergarantie is enorm belangrijk. Voor zij die toch de sprong wagen naar de reguliere economie moet er ook een terugkeergarantie zijn, een plan B. Dat komt er ook.
Mijn bijkomende vraag luidt: in welke mate zal het individuele maatwerk een vast onderdeel vormen van een opstap naar de reguliere economie?
De heer Verbeurgt heeft het woord.
Collega Claes, u zegt dat doorstroom het doel is. Ik denk dat structurele werkgelegenheid, duurzame werkgelegenheid het doel is, ook bij maatwerkbedrijven. Dus waar doorstroom mogelijk is, zeker, maar laat ons toch niet blind zijn voor de realiteit van vandaag, en laten we ook durven te zeggen dat maatwerk als finaliteit ook echt wel zeer waardevol is en bijdraagt aan onze samenleving. Ik heb liever mensen die in een maatwerkbedrijf werken dan mensen die worden gedwongen om naar de reguliere markt te gaan, die zich gepusht voelen en daar uiteindelijk weer uitvallen. Ik denk echt dat we moeten durven blijven te zeggen dat maatwerk zijn waarde heeft.
U verwijst naar het individueel maatwerk. We hebben daar in de commissie al van gedachten over gewisseld. Minister, hoe gaan we ervoor zorgen dat de werkplek mentaal én fysiek ook echt inclusief wordt voor al die bedrijven? U verwijst naar de premies, maar plant u ook bredere acties om ervoor te zorgen dat werkplekken die inschrijven in het individueel maatwerk, ook daadwerkelijk inclusief worden, fysiek en mentaal, ook in de hoofden van het management van dergelijke bedrijven, om ervoor te zorgen dat we daar structurele tewerkstelling kunnen garanderen? (Applaus bij Vooruit en van Johan Danen)
Mevrouw Vandromme heeft het woord.
Ik dank de collega voor de vraag. Sociale economie heeft inderdaad een belangrijke en grote waarde. Voor ons is doorstromen mogelijk voor wie kan, maar we willen vooral ook die negatieve ervaringen vermijden. Op maat werken, daar geloven we heel sterk in. We kijken uit naar het landen van het decreet Individueel Maatwerk op de werkvloer.
Een goede begeleiding op de werkvloer, minister, is een van de belangrijkste elementen die ervoor kunnen zorgen dat maatwerkers ook groeien in hun job en kunnen doorstromen. Maatwerkbedrijven geven aan dat het vinden van die goede werkbegeleiders en maatwerkcoaches toch wel een van de grootste uitdagingen is. Maatwerkcoaches zijn mensen die een goede sociale competentie hebben, maar ook technisch goed opgeleid zijn, om maatwerkers met een beperking of met een psychosociale problematiek goed te begeleiden.
Sinds 1 maart is er de campagne ‘Word maatwerkcoach’, om die job in de kijker te zetten en mensen te werven. Dat is een goed idee, minister. Ik ben benieuwd naar de reacties op die campagne, maar ook benieuwd of er nog andere acties zijn om die maatwerkcoaches aan te werven en te begeleiden. Dank u wel.
Minister Brouns heeft het woord.
Dank u wel, collega’s.
Collega Claes, het is inderdaad belangrijk om die zachte overgang mogelijk te maken. Men moet investeren in de brug tussen de sociale economie en de reguliere economie. Individueel maatwerk zoals het vandaag geconcipieerd is, draagt alles in zich om dat ook mogelijk te maken, met een totaalpakket van begeleiding en ondersteuning.
En dan kom ik bij collega Verbeurgt. Ik deel de visie dat duurzame tewerkstelling uiteindelijk het doel is. Ik denk dat mensen er niet bij gebaat zijn om hen koste wat het kost in de reguliere economie te duwen als ze daar niet klaar voor zijn. We delen die mening. Nogmaals, het individueel maatwerk is daar ook op gebouwd. Het is niet alleen de begeleiding. Er is ook de loonpremie. Fysiek en mentaal moet je daar als organisatie inderdaad ook wel klaar voor zijn, zodat alle ruimte en alle kansen worden geboden aan de doelgroepmedewerker om zijn of haar plaats te vinden in dat bedrijf. Ik ben ervan overtuigd dat het individueel maatwerk daar alle kansen toe zal bieden.
De maatwerkcoaches zullen inderdaad ook ondersteund en begeleid moeten worden, collega Vandromme. We stellen alles in het werk om die ook zo maximaal mogelijk te rekruteren. Voor collectief maatwerk liggen er ook kansen om daar vanuit hun positie vorm aan te geven. Dat zijn mensen met ervaring in de begeleiding van doelgroepmedewerkers.
Ik denk dat er voor ons nog een heel grote uitdaging ligt in de voorbereiding en de communicatie om klaar te zijn vanaf juli. We hebben het daar in de commissie nog over gehad. Maar ik heb er het volste vertrouwen in dat dat heel belangrijke instrument een brug en een springplank kan zijn om meer werk te maken van die inclusieve Vlaamse arbeidsmarkt.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Laat het duidelijk zijn, er bestaat geen mirakeloplossing in dit geval. Misschien kan dit wel helpen voor de campagne om die werkgevers en doelgroepwerknemers te overtuigen. Ik denk aan het lied ‘Breek uit jezelf’ van Wim De Craene. Ik denk dat die tekst wel toepasselijk is in deze situatie. Aan de doelgroepwerknemers: durf uit jezelf te breken, durf die stap te zetten naar de reguliere economie. Er is een plan B. Er is een terugkeergarantie. Aan de maatwerkbedrijven: durf uit jezelf te breken. Breek uit jezelf, kijk naar de kansen die er zijn om samen te werken met alle ondernemingen. Zij hebben ook een belangrijke plaats in onze Vlaamse economie. En sociale economie is ook geen eiland. En aan alle maatwerkbedrijven: breek uit jezelf. Werk samen. Zie de kansen om samen te werken met die sociale economie. Geef kansen aan die doelgroepwerknemers. Zij zijn alvast een verrijking in uw bedrijf. (Applaus bij de N-VA en van Vera Jans en Marino Keulen)
De actuele vraag is afgehandeld.