Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, een mooi moment: uw eerste actuele vraag die u als minister mag beantwoorden en ik die die dan ook nog eens mag stellen. Wat vorige week gebeurd is, vind ik echter nog een veel mooier moment, collega’s. Vorige week zijn er drieduizend leerlingen op straat gekomen, hier achter de hoek, om een heel duidelijk signaal te geven. Ze wilden hun stem laten horen: beste volwassenen, beste politici, beste maatschappij, wat jullie doen voor het klimaat is niet genoeg. Een buis, een herexamen.
Het is een heel duidelijk signaal. Het is niet het enige signaal dat we de afgelopen maanden en jaren hebben gezien. 75.000 Belgen hebben zich verzameld op een zondag om het op te nemen voor het klimaat. Ouders hebben zich verzameld aan schoolpoorten om de slechte luchtkwaliteit aan te kaarten. Jongeren hebben via de Climate Express activiteiten op poten gezet om met de trein naar andere landen te gaan om daar mee te betogen voor het klimaat. Allemaal zeggen ze hetzelfde: het is te weinig. Het is nu tijd voor meer actie. Gebruik die tijd.
Minister, ik heb u gezien op ‘De zevende dag’. Ik vond uw houding tegenover de jongeren goed: duidelijk en empathisch. U hebt ook aangegeven: ik heb jullie gehoord, ik begrijp jullie boodschap. Tegelijkertijd hebt u ook voor een stuk herhaald wat er al allemaal is gebeurd in de Vlaamse Regering en welke stappen er gezet zullen worden. Dat is niets nieuw. De leerlingen en de mensen zijn niet op straat gekomen om te zeggen: maak nog eens heel goed duidelijk wat u allemaal aan het doen bent. Neen, de mensen zijn op straat gekomen om te zeggen: steek een tandje bij.
Ik weet – en dat vind ik ook een goede zaak – dat u vandaag, als ik me niet vergis, met die leerlingen hebt samengezeten. Mijn vraag aan u is: welke stappen zult u nog extra zetten? Niet: wat gebeurt er allemaal al? Daar is al genoeg over gediscussieerd. We weten wat de standpunten van de partijen zijn. Maar welke stappen zult u extra zetten om aan te geven aan die leerlingen, aan die Vlamingen, dat u hebt begrepen dat het te weinig is wat er vandaag gebeurt, dat we ons al te vaak belachelijk gemaakt hebben op het internationale toneel als klimaatfossielen en dat we nu wel die tandjes bij zullen steken en wel onze plicht aan de mensen zullen vervullen.
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, mijnheer Annouri. Inderdaad, mooie momenten. Voor mij is het inderdaad de eerste actuele vraag die ik hier mag beantwoorden. Ik denk inderdaad ook dat die actie van die jongeren een mooi moment was. Maar ik wil wel even een aantal dingen verduidelijken. U zei: u hebt deze jongeren uitgenodigd. We hebben het daar vorige week vrijdag met de voltallige Vlaamse Regering over gehad. We hebben toen beslist dat we die actie niet zonder meer naast ons neer kunnen leggen. We willen met die jongeren aan tafel gaan zitten. We willen met hen spreken. Vandaar dat zowel mijn collega’s, minister Homans en minister Schauvliege, bevoegd voor het klimaat, als ikzelf, hen hebben uitgenodigd. Dat wilde ik eerst even rechtzetten.
Wat ik ook wil meegeven, is dat we hen hadden uitgenodigd vandaag om half vijf op het Martelarenplein of in het kabinet van de minister-president. U zult begrijpen dat ik prioriteit moet geven aan dit verhaal, aan uw actuele vraag. Vandaar dat ik zelf deze vergadering niet kan bijwonen.
Alleszins, we hebben dat in goed onderling overleg besproken met de collega’s binnen de Vlaamse Regering. Ik neem aan dat minister Homans en minister Schauvliege de honneurs perfect kunnen waarnemen.
U vraagt welke bijkomende plannen we zullen toelichten. Informatie, communicatie en sensibilisering zijn heel belangrijk. Ik heb zondag al eventjes met de jongeren kunnen praten.
U weet dat mijn voorganger, Bart Tommelein, heel wat heeft gedaan op het vlak van energie. Met de lancering van het Zonneplan, het Windplan en het Warmteplan heeft hij heel wat initiatieven genomen. Dat zijn ook de drie sleutels die wij hebben. We willen zoveel mogelijk inzetten op energie-efficiëntie en op hernieuwbare energie en we willen zoveel mogelijk af van fossiele warmtebronnen. Daarvoor is al heel veel gedaan. Het was de bedoeling van de Vlaamse Regering om vooral dat te communiceren aan de jongeren en hen te informeren.
U kent het Vlaams energie- en klimaatplan dat door deze regering is goedgekeurd. U weet ook dat het nationaal energie- en klimaatplan op 31 december is goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Het is nu verstuurd naar de Europese Commissie. Daar gaan we straks de dialoog over aan met iedereen in de praktijk. Dat zijn de volgende stappen die we zullen ondernemen.
Minister, het verschil in visie tussen ons beiden wordt nu wel heel duidelijk. Het is een tof moment dat dit uw eerste actuele vraag is, maar uw antwoord stelt mij wel teleur. Als ik het goed voorheb, lijkt u uit dit signaal te begrijpen dat het grootste probleem is dat de mensen niet voldoende weten wat er aan het gebeuren is. Er moet wat meer gesensibiliseerd en wat meer geïnformeerd worden. Dan zullen ze wel doorhebben en zeggen: ‘Ah, zo zit het. Sorry, onze fout. Het is allemaal prima in orde.’ Dat is natuurlijk niet het probleem.
Het signaal is net dat er te weinig ambitie is, dat er niet voldoende gebeurt, dat men verantwoordelijkheden doorschuift naar het internationale en Belgische niveau, en dat men ook binnen de eigen regering af en toe eens ruziemaakt. Daar heeft niemand een boodschap aan, zeker de jongeren en leerlingen niet. Zij willen politici zien die verantwoordelijkheid opnemen en meer ambitie aan de dag leggen. Denk dus niet dat het een informatieprobleem is, maar weet wel dat het een ambitieprobleem is. En ze hebben gelijk.
Minister, u hebt het regelmatig over het creëren van een draagvlak. Wat zult u doen als minister die voorop loopt, die leiding moet nemen om dat draagvlak te vergroten? Niet informeren, niet sensibiliseren maar kordate maatregelen nemen om dat draagvlak te creëren.
De heer Diependaele heeft het woord.
Voorzitter, laat zeer duidelijk zijn dat ik het ook fantastisch vind dat er mensen op straat komen en zich uitspreken over de bezorgdheden die ze hebben en dat ze proberen om de overheid op te jagen om daar iets aan te doen. Zeker als het gaat over het klimaat dat iedereen zo hard aanspreekt, kan ik dat alleen maar ondersteunen.
Ik wil daar wel een kanttekening bij plaatsen, namelijk het signaal dat wij geven met betrekking tot spijbelen. We moeten er absoluut voor opletten dat we niet het signaal geven dat spijbelen goedgekeurd kan worden. Ik zal u heel duidelijk zeggen waarom. Ik zeg dat niet alleen als politicus, maar ik heb thuis vier kinderen rondlopen, waarvan twee pubers. Ik zou heel graag hebben dat het kritische, zelfbewuste jonge mensen zijn die opgroeien met een kritische reflectie ten opzichte van de overheid en het gezag. Maar hoe zullen die gasten dat leren – ik ben er vrij zeker van dat ze niet meeluisteren – als er geen gezag is, als niemand hen zegt dat spijbelen wel degelijk een probleem is, om welke reden dan ook? Ik kan absoluut aanvaarden dat kinderen rebelleren. Ik ondersteun dat, maar hoe zal je ze leren te rebelleren als er niets is om tegen te rebelleren, als de minister zelf zegt dat spijbelen kan, dat spijbelen mag? Dat kan ik als signaal absoluut niet goedkeuren, en ik zeg dat niet alleen als politicus. (Applaus bij de N-VA)
‘Hallo vader, we hebben u gezien op televisie’. (Gelach)
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Voorzitter, het is ook voor mij een beetje dubbel om een spijbelactie positief te benaderen als we onze onderwijsdoelen voor ogen houden. Aan de andere kant getuigen de huidige, kortdurende spijbelacties wel van de power en de energie die onze jongeren hebben om zich maatschappelijk in te zetten voor hun toekomst. Dat is op zijn minst heel positief te noemen. Ze zijn bezorgd om die toekomst.
Klimaat is een thema met grote en complexe uitdagingen. Ik denk dat ik wel mag stellen dat we hier in het parlement toch wel beseffen dat dat inderdaad zo is. Getuige hiervan zijn de verschillende debatten, de Klimaatcommissie, de klimaatresolutie, het Interparlementair Klimaatoverleg. Ik vind het eigenlijk niet correct om als politici te stellen dat er niets gebeurt en dat het ons allemaal koud laat. Ik denk dat het trouwens heel belangrijk is om dit door te geven, ook in de communicatie en de sensibilisering.
Ik zie het als positief dat die thema’s onze jongeren activeren. We zullen immers inspanningen van iedereen nodig hebben.
Minister, het is belangrijk dat deze jongeren ook een goed antwoord en omkadering krijgen in de opvolging van hun actie, zodat hun enthousiasme niet wordt omgebogen naar teleurstelling of frustratie.
Wat onderneemt u concreet als u het over sensibilisering en informatie en communicatie hebt? Ik wil u de tip nog meegeven dat de communicatie en een goede samenwerking met de Vlaamse Jeugdraad ook belangrijk zijn in de uitwerking van uw toekomstig beleid.
De heer Tobback heeft het woord.
Het gevaar met acties van jongeren is dat er altijd eerst op wordt gereageerd met een zekere sympathie en dan met een zekere neerbuigendheid. Ik merk dat bij momenten ook in wat hier vandaag door sommigen wordt gezegd.
Ik zou er eigenlijk voor pleiten dat we deze groep jongeren beschouwen als een van de vele, maar wel belangrijke belangengroepen, in het besef dat we heel vaak naar allerlei belangengroepen luisteren. Zeker in het klimaatbeleid, of het nu gaat over de industrie of landbouw of god weet wie allemaal. Dat dat betekent dat we naar deze belangengroep, die misschien deze is met het grootste belang want zij zullen de gevolgen dragen van wat we vandaag wel of niet doen, met evenveel ernst luisteren en dat we ons er niet vanaf maken met ‘we zullen het je eens uitleggen’ of ‘ga terug naar school, want foei, je spijbelt’. Ik vind dat beneden alle peil als reactie op mensen die hun nek uitsteken voor een zeer terechte eis en een zeer terecht probleem. Ze verdienen het niet om afgeserveerd te worden met een paar algemeenheden en platitudes door te zeggen dat we hen eens zullen sensibiliseren.
Het zijn zij, minister, die u zouden moeten sensibiliseren om meer te doen dan wat er vandaag gebeurt. We weten allemaal dat wat er vandaag gebeurt, misschien goedbedoeld, maar nog lang niet genoeg is.
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u voor de bijkomende vragen.
Het siert jullie dat iedereen achter deze actie staat, ongeacht of deze nu op donderdag of woensdag plaatsvindt. Ik denk dat deze jongeren inderdaad een nobel doel nastreven, namelijk zich inzetten voor het klimaat. Dat belangt ons allemaal aan.
Mijnheer Annouri, u zegt dat u van mij alleen hoort dat ik draagvlak wil creëren, informeren, communiceren en sensibiliseren. Ik denk dat dat heel belangrijk is. Tegelijkertijd wil ik ook opnieuw benadrukken dat zowel het Vlaams als nationaal energie- en klimaatplan hier is goedgekeurd – en ik kan natuurlijk alleen maar over het luik klimaat praten – door de Vlaamse Regering en is overgemaakt aan de Europese Commissie. Daarin staan heel wat doelstellingen in opgenomen die we in de toekomst gaan ondernemen.
We gaan uiteraard niet alleen maar vertellen wat we hebben gedaan. Nee, wat zijn onze plannen, targets, doelstellingen voor de toekomst? Ik denk dat de doelstellingen die zijn opgenomen in zowel dat Vlaams als dat nationaal energie- en klimaatplan heel lovend zijn. Dan moet ik opnieuw verwijzen naar de doelstellingen inzake zonne-energie die we zeker zullen halen. In 2017 hebben we ze gehaald. In 2018 zullen we ze waarschijnlijk ook wel halen. Maar ook voor andere vormen van hernieuwbare energie, zoals windenergie, geldt hetzelfde verhaal.
Kortom: we doen heel veel, maar we kunnen nooit ambitieus genoeg zijn als het gaat over klimaat. U begrijpt dat wij als Vlaamse Regering in deze laatste maanden niet plots alles over een andere boeg kunnen gooien. Er zijn heel wat maatregelen. Ik denk aan de energielening, de sloop- en heropbouwpremie, het afstappen van fossiele brandstoffen voor verwarming, de verkavelingen die straks geen gasleidingen meer zullen hebben en alle andere maatregelen die we straks gaan omzetten in regelgeving – en dat met het oog op het bereiken van de doelstellingen die zijn opgenomen voor 2030.
Minister, de kloof tussen sympathie hebben voor en meer ambitie aan de dag leggen wordt nogmaals aangetoond en dat vind ik heel jammer.
Ik wil afsluiten met iets anders. Ik heb de afgelopen dagen heel wat cynische boodschappen gezien en gelezen over de jongeren die op straat zijn gekomen. Ochottekes, ze nemen zelf het vliegtuig. Ochottekes, ze zouden beter niet spijbelen.
Laat me toe te zeggen dat die jongeren het wel degelijk hebben begrepen omdat hun toekomst het meest op het spel staat. Ze hebben door dat de beleidsmaatregelen die nu worden genomen, niet ambitieus genoeg zijn. Ze hebben door dat er meer politieke daadkracht nodig is vandaag en niet morgen. En daarvoor zijn ze vorige donderdag op straat gekomen.
En, mijnheer Diependaele, ik ben daar fier op. Ik ben fier op die drieduizend jongeren die op een donderdagnamiddag hebben gerebelleerd tegen het systeem, tegen het gezag om een duidelijke boodschap over ambitie te laten horen. En hun boodschap is duidelijk dat er meer ambitie moet worden getoond. Ze hebben zelfs getoond dat ze het concept burgerschap en politiek beter hebben begrepen, hun stem doet ertoe, ze laten die horen en ze begrijpen dat politiek van hen is. Ik hoop dat de boodschap is aangekomen bij alle beleidspartijen: neem uw verantwoordelijkheid en doe er iets mee want die jongeren verwachten dat. (Applaus bij Groen en sp.a)
Minister Peeters verdient ook een applaus voor haar eerste optreden. (Applaus)
Ze is zeer zelfverzekerd en overtuigd, typisch voor een Limburger.
De actuele vraag is afgehandeld.