Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het standpunt van de Vlaamse Regering inzake een energiebeleid gericht op de kernuitstap in 2025
Actuele vraag over de onenigheid inzake het afgesloten Energiepact
Verslag
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, bij het begin van de zitting had de minister-president het over politieke spelletjes van de oppositie wat betreft het Energiepact. Als er iemand politieke spelletjes speelt over het Energiepact, is dat wel zijn eigen partij en zijn eigen partijvoorzitter.
Om correct te blijven, wil ik twee citaten brengen van die partijvoorzitter. “Een uitstap uit fossiele brandstof, uit kerncentrales en tegelijkertijd het wagenpark elektrisch maken, is niet realistisch tegen 2030. De kernuitstap na 2025 is onrealistisch. Dat zou betekenen, dat we binnen dit en zeven jaar 6000 megawattuur” – dat moet eigenlijk ‘vermogen’ zijn – “aan kernenergie moeten vervangen. Dat zal ontzettend duur worden en is eigenlijk ecologisch onverantwoord.”
Een tweede citaat van diezelfde persoon: “Vlaanderen heeft geen evidente technologie voorhanden naar hernieuwbare energie. We hebben het hoogste aantal zonnepanelen per vierkante meter van de hele wereld, maar het rendement daarop is heel laag. Dat we aan een lage prijs naar hernieuwbare energie kunnen gaan op ons eigen grondgebied, die dan nog eens de kernenergie kan vervangen, en we stappen uit de fossiele energie, daar geloof ik niet in.” Tot slot: ”In het Energiepact staat veel gebakken lucht.”
Minister, de minister-president verklaarde daarjuist bij het begin van de zitting dat de Vlaamse Regering op één lijn zit en dat de Vlaamse Regering volledig achter uw beleid en een visie staat. Ik vind dat die partijvoorzitter met die uitspraken niet alleen zijn eigen ministers voor schut zet, maar dat hij ook uw energievisie en energiestrategie ondergraaft.
Daarom stel ik mijn vraag, niet alleen aan u als minister van Energie, maar ook als viceminister-president van deze Vlaamse Regering. Wat is nu feitelijk het standpunt van de Vlaamse Regering wat betreft het Energiepact en de energievisie?
De heer Rzoska heeft het woord.
Minister, voorzitter, collega's, ik had uitgekeken naar een duobaan, net zoals daarnet. Bij alles wat te maken heeft met privacy kon de minister-president wel blijven. Maar hij heeft geen gehoor gegeven aan mijn vraag om samen met u hier de vragen te beantwoorden.
Minister, waarom vraag ik dat? Omdat de minister-president van deze Vlaamse Regering u vrijdagochtend live op de radio, in een programma dat toch door heel wat mensen wordt beluisterd, gecorrigeerd heeft, ‘en plein public’. Hij heeft daar letterlijk gezegd – ik heb de quote een paar keer beluisterd, om toch zeker te zijn dat ik het goed had gehoord – dat het Energiepact niet was ondertekend door de Vlaamse Regering. En hij zei er zelfs bij: “Ik corrigeer daar mijn collega Tommelein.”
Minister, ik weet dat u heel wat inspanningen levert rond energie. Ik ben ook eens op uw website gaan kijken. U hebt daar op 30 maart een persbericht namens de Vlaamse Regering geplaatst. Daarin zegt u dat de Vlaamse Regering het Energiepact heeft goedgekeurd en dat ze het omzet in een langetermijnplan.
Dus, collega's, voor mij is het duidelijk een van de twee. Wat is er nu eigenlijk gebeurd met dat Energiepact? Heeft de Vlaamse Regering dat nu goedgekeurd? Geeft u daar uitvoering aan, zoals u dat zei op Radio 1? Of moet ik eerder de minister-president volgen, die eigenlijk zegt: ‘Nee, nee, nee, de Vlaamse Regering heeft dat Energiepact niet goedgekeurd, het is voor ons hoogstens een ambitienota.’
Ik zou het nu toch echt wel eens graag weten: wat heeft de Vlaamse Regering nu al dan niet goedgekeurd?
De heer Beenders heeft het woord.
Minister, de essentie is net al meegedeeld: de eensgezindheid binnen de regering rond de energietransitie, waar we toch allemaal voor waren, is vandaag ver zoek.
En het klopt: uzelf hebt op 30 maart een persbericht uitgestuurd waarin u letterlijk zegt dat het interfederale Energiepact wordt opgenomen in een Vlaams energie- en klimaatplan voor de lange termijn. Dat bewijst dat de Vlaamse Regering op dat moment achter het Energiepact staat. Want je maakt geen actieplan van een plan als je niet achter dat plan staat. Dat krijg je niet uitgelegd: niet hier, niet voor de radio en niet aan de buitenwereld.
U wilde een langetermijnplan, want u wilde een stabiel investeringsklimaat, met als einddoel: helpen om die kerncentrales in 2025 te sluiten. En sp.a steunt dat plan, voor de volle 100 procent. Maar die langetermijnvisie inzake energie van deze Vlaamse Regering heeft exact 48 dagen geduurd. Want 48 dagen na dit persbericht werd uw beleid getorpedeerd door uw collega van de grootste coalitiepartij in deze meerderheid. Hij zei dat uw beleid te vergelijken was met gebakken lucht. Dat is toch wel niet mis te verstaan. Maar er werd daar ook gezegd dat het Energiepact geen steun meer kreeg van de N-VA. En als er geen eensgezindheid is binnen deze regering, zullen we ook die doelstellingen van het Energiepact heel moeilijk halen.
Het is absoluut noodzakelijk dat u vandaag duidelijkheid geeft. De minister-president heeft in het begin van deze vergadering opnieuw twijfel gezaaid, door te zeggen dat er geen Energiepact is. En u zegt dat er wél een Energiepact is.
Minister, voelt u zich nog gesteund door uw collega's in de regering om het Energiepact te realiseren?
Minister Tommelein heeft het woord.
Mijnheer Beenders, ik voel me absoluut nog goed in mijn vel en ik voel mij nog altijd gesteund. U moet zich daar absoluut geen zorgen in maken.
Voorzitter, ik heb niet de gewoonte om veel papier mee te brengen naar het spreekgestoelte, want meestal spreek ik zonder. Maar dit document heb ik toch maar meegebracht. Het is de beslissing van de Vlaamse Regering van 30 maart. U ziet, collega's, dat alle ministers, te beginnen met de minister-president, dan mevrouw Crevits als minister van Onderwijs en vervolgens ikzelf, álle ministers, dit mee hebben goedgekeurd. Ze staan zelfs in de hoofding van degenen die het onderschrijven.
Het is duidelijk wat de Vlaamse Regering op 30 maart heeft beslist. We zullen allemaal samen het Energiepact omzetten in een operationeel plan. Dat staat hier en ook in mijn persbericht, dat ik ook bij heb.
Met andere woorden, ik heb gecommuniceerd wat de Vlaamse Regering heeft beslist. We gaan het Energiepact uitvoeren. Collega’s, of het nu ondertekenen, verwelkomen of toejuichen is, dat zal mij allemaal worst wezen: we gaan het uitvoeren.
We gaan ervoor zorgen dat we een Vlaams energie- en klimaatplan hebben voor de lange termijn. Wie er mocht aan twijfelen, er is een langetermijnvisie. We gaan die langetermijnvisie ook uitvoeren. Ik heb begrepen dat sommigen last hebben met een langetermijnvisie. Ik kan u alleen maar zeggen dat men mij al twee jaar om de oren slaat dat er een langetermijnvisie moet komen, ze ligt er nu. We gaan tegen 2050 zorgen voor een fossielvrije samenleving. Dat is het uitgangspunt van het interfederale Energiepact.
Trouwens, dat is ook het uitgangspunt van wat wij hier allemaal samen beslist hebben. We hebben in dit parlement een resolutie goedgekeurd – met vier onthoudingen van het Vlaams Belang om correct te blijven. We hebben dit in de Stroomversnelling met deze regering en het parlement gezamenlijk en kamerbreed beslist. We gaan eigen engagementen bepalen, want als we een interfederaal Energiepact hebben, moeten we zeggen wat we zelf gaan doen. We moeten hernieuwbare-energiedoelstellingen halen, niet alleen tegen 2020 maar ook tegen 2030 en later. We zullen samen met de andere regeringen afspraken maken over de verdeling en de financiering van die inspanningen. We gaan zorgen dat we waken over de betaalbaarheid van het geheel. We gaan een energienorm voor de bedrijven opleggen.
Wat Vlaanderen betreft, ik heb het al in de commissie gezegd, ik weet niet meer tegen wie, tegen iemand die mij de vraag stelde, zal dit in orde zijn vóór de zomer, wat de Vlaamse bevoegdheden betreft. Onze inspanningen om een energienorm te hebben voor de bedrijven, zullen wat Vlaanderen betreft in orde zijn vóór de zomer.
We gaan de energiefacturen voor gezinnen in armoede onder controle houden. We gaan dat monitoren. We gaan voluit, wat men er ook van zegt, voor de energie-omslag. Daar is geen weg terug.
We gaan de bevoorradingszekerheid realiseren. We gaan de klimaatdoelstellingen helpen realiseren. We gaan dat doen binnen onze bevoegdheden. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Ik ga de mijne nemen, samen met de Vlaamse Regering. We hebben heel duidelijke afspraken gemaakt op 30 maart. We gaan het Energiepact implementeren en uitvoeren. We gaan een aantal zaken echt in de gaten houden en onder controle. Ik zie eerlijk gezegd het probleem niet. (Applaus bij Open Vld en CD&V)
Als u het probleem niet zou zien, minister, dan zou u niet gereageerd hebben op die uitspraken, want u hebt nogal scherp gereageerd. U hebt hem zelfs freudiaans gedrag verweten. U moet eerlijk zijn, minister, u kunt hier ter zitting nogmaals uw eigen ambities tentoonspreiden, u kunt zwaaien met alle ondertekende papieren en wat u wilt, maar u kunt niet ontkennen dat in dit dossier, net als in zoveel andere – we hebben het vorige week nog meegemaakt met de eventuele invoering van het statiegeld – de Vlaamse Regering als los zand aan elkaar hangt. Dat blijkt duidelijk uit uitspraken, niet alleen van partijvoorzitters, maar ook van parlementsleden. Hier zitten twee fractieleiders die elkaar vorige week nog hebben verweten aan demagogie te doen. (Rumoer)
We hebben hele discussies gehad over, mijnheer Van Dijck, de betonstop, de boskaart, het statiegeld en nu over het Energiepact. (Opmerkingen)
De voorzitter van de grootste partij in dit parlement en in het parlement aan de overkant van de straat, zegt dat het Energiepact gebakken lucht is en dat er zelfs geen sprake kan zijn van de sluiting van de kerncentrales. (Opmerkingen)
Ik heb de citaten gebracht. Hij ondergraaft u volledig, uw energiebeleid en uw energievisie.
Minister, ik ben zeer, zeer tevreden met uw antwoord. U hebt eigenlijk gezegd dat deze Vlaamse Regering het Energiepact heeft onderschreven en het zal uitvoeren.
Maar we zitten met een ongelooflijk probleem. De minister-president heeft niet enkel hier gesproken, maar ook bij Villa Politica. Ik weet dat u niet op Twitter zit, voorzitter, maar ik zal u zeggen wat hij daar gezegd heeft. Hij heeft bij Villa Politica gezegd: “Deze Vlaamse Regering heeft het Energiepact niet ondertekend.” (Rumoer)
Minister, u ziet het probleem niet. Ik denk dat er wel degelijk een probleem is.
Als ik de beslissing zie die u zelf hebt gecommuniceerd in terugkerende documenten van de regering, dan heeft deze Vlaamse Regering wel degelijk het Energiepact onderschreven.
Mijn vraag is: wat is het nu? De minister-president zegt van niet, u zegt van wel. Er is een minister-president die u eigenlijk niet meer steunt want die zegt van neen en Tommelein was er dan blijkbaar niet bij. Er is een partijvoorzitter die zelfs gesteund wordt door de minister-president want Geert Bourgeois heeft vorige week vrijdag uw beleid 'gebakken lucht' genoemd. Ik denk dat deze Vlaamse Regering een groot probleem heeft. (Applaus bij Groen)
Ik denk dat er ook wel degelijk een probleem is. Het verhaal dat u net hebt verteld, is het juiste verhaal – het is ook de beslissing die genomen is – maar het is niet het verhaal dat aan de buitenwereld wordt verteld. De impact daarvan is enorm want het zorgt ervoor dat er geen stabiel investeringsklimaat is om die noodzakelijke investeringen in hernieuwbare energie te realiseren.
Minister, ik zou u toch willen vragen om het liefst vandaag nog een woordje te spreken met de minister-president en om samen te overleggen – doe dat op een terras, want het is mooi weer – wat nu de communicatie is en om heel snel aan de buitenwereld eensgezindheid te tonen zodat u kunt laten zien dat deze regering een langetermijnstrategie kan voeren.
We hebben vorige week het staaltje van het plasticplan gezien dat op een fabuleuze wijze door de eigen meerderheid naar de prullenbak werd verwezen. Vandaag staan we hier opnieuw met een nog belangrijker dossier, namelijk dat van de hernieuwbare energie. Ik zou echt willen vragen om u vandaag nog aan tafel te zetten en alstublieft vandaag nog naar buiten te komen met een eensgezind antwoord zodat we de stabiliteit hebben die nodig is in dit dossier. (Applaus bij sp.a)
De heer Gryffroy heeft het woord.
Collega's van de oppositie, de bewuste tekst die minister Tommelein toont, heeft iedereen. Ik zal de eerste zin voorlezen: "De Vlaamse Regering verwelkomt het Energiepact als een belangrijke ambitienota voor de verdere implementatie van de noodzakelijke energietransitie." We spreken inderdaad niet over een duidelijke ondertekening van het Energiepact want er zijn voorwaarden aan verbonden. U hebt allemaal de powerpoint van minister Marghem gezien, waarin letterlijk staat: "Op voorwaarde van de hierboven beschreven elementen keurt de regering het Energiepact goed als onderdeel van de federale energiestrategie." Met andere woorden: we hebben heel duidelijk voorwaarden gesteld, we blijven die herhalen. De bevoorradingszekerheid garanderen, staat op de powerpoint van Marghem en is in de energie-ambitienota ook bevestigd door de Vlaamse Regering. De akkoorden van Parijs respecteren, gaat over duurzaamheid, de betaalbaarheid voor ondernemingen en gezinnen en veiligheid. En dat alles rond zes voorwaarden: een energienorm, een capaciteitsvoedingsmechanisme, een monitoring, de 'burden sharing', een nationaal energie- en klimaatplan en een offshorewindplan. Dat is de onderschrijving van de belangrijke ambitienota. Zo staat het letterlijk in de eerste zin van deze nota. (Applaus bij de N-VA)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collega's, energie en energiebevoorrading horen tot de meest fundamentele elementen in onze samenleving en in onze economie en zijn essentieel voor zowel bedrijven als gezinnen. Het is dan ook bijzonder belangrijk dat hierover noch door de meerderheid noch door de oppositie politieke spelletjes worden gespeeld of profileringsdrang de bovenhand haalt. Ik betreur dat dat de voorbije dagen te veel het geval is geweest. Op die manier wordt er inderdaad onzekerheid gecreëerd, dreigt de factuur van de Vlaming en van de Vlaamse bedrijven te ontsporen en wordt de zekerheid die we willen garanderen als het gaat over energiebevoorrading, in vraag gesteld.
Collega's, stop de flipflopperij. We hebben een plan, we hebben een pact. We hebben een eensgezinde klimaatresolutie goedgekeurd en ook die omvat een aantal belangrijke randvoorwaarden zoals bevoorradingszekerheid, zoals duurzaamheid, zoals veiligheid. Laat ons het ambitieuze plan dat we hebben, ook eensgezind uitvoeren. Het is het enige wat energiebedrijven, wat de energiemarkt, wat de gezinnen, wat de bedrijven van ons verwachten: lijn houden. Collega's, laat ons alstublieft lijn houden. (Applaus bij CD&V)
Collega's, voor mij is het heel duidelijk. Wat mij bindt, is wat de regering waartoe ik behoor en waarin ik minister van Energie ben, beslist. Dit is het document, dit is de officiële nota die na de ministerraad publiek is gemaakt en waar ik mij aan houd. Niet meer, niet minder. Wat een partijvoorzitter dan zegt, bindt mij niet. Ik ben gebonden aan de beslissingen die de regering heeft genomen. Ik zal die uitvoeren en ik zal die ook verdedigen.
Ik heb mijn minister-president op de radio heel duidelijk horen zeggen dat hij mijn beleid steunt. Ik heb trouwens geen enkele reden om te twijfelen aan de steun van de minister-president bij de uitvoering van dit document. Hij heeft het zelf mee goedgekeurd. Het is voor mij dus duidelijk: het is dit document dat telt.
De heer Gryffroy leest de eerste zin voor. Ik zal nog wat verder gaan. Er staat ook dat de Vlaamse Regering zich engageert om werk te maken van die transitie naar een haalbare, betaalbare, aanvaardbare, veilige en koolstofarme energievoorziening. En ik kan nog verder gaan. Er staat ook: “We zullen het Energiepact omzetten in een operationeel plan en we zullen zorgen dat dit wordt uitgewerkt in concrete acties met mijlpalen en indicatoren.”
Met andere woorden: ik voer uit! Het is mogelijk dat men daarover veel twijfel laat bestaan. We kunnen het goedkeuren noemen, ondertekenen noemen, onderschrijven noemen. Ik zal het gewoon doen. (Applaus bij Open Vld)
Minister, het zou de eerste keer niet zijn dat een ondertekend akkoord binnen een regering in de prullenmand verdwijnt.
Mijnheer Gryffroy, ik haal een paar woorden uit mijn twee citaten: “ecologisch onverantwoord”, “niet realistisch”, “veel gebakken lucht”. Kortom, onrealistisch. Ik ben het met u eens. Er staan een aantal voorwaarden in het akkoord, waarmee iedereen het eens is. Maar ik heb de indruk, minister, dat zowel in dit dossier als in verscheidene andere we, nog voor de verkiezingen van volgend jaar, nog voor de verkiezingen van oktober, nog voor het reces, te maken hebben met een regering van lopende zaken. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister, nogmaals mijn dank voor uw duidelijkheid. Alleen als u zegt dat u gesteund wordt door uw minister-president, vind ik het toch zeer vreemd dat een regeringsleider die het Energiepact dan toch onderschreven heeft – en ik heb dat ook gezien – twijfel zaait bij de buitenwereld over dat pact, en als het ware gaat schipperen tussen zijn partijvoorzitter, die uw beleid zelfs 'gebakken lucht' heeft genoemd, en u als minister.
In zijn plaats zou ik vol achter mijn ministers staan. Wat hij nu doet, is op de kap van uw beleid een spel spelen met een politieke strategie, een spel van profilering richting verkiezingen. Ik vind dat, collega’s, een minister-president onwaardig. Dat doet men niet.
Bij dezen, minister, hebt u gezien wie de onbetrouwbare partner binnen deze meerderheid is rond het energiebeleid. Die zit soms iets verder van u. Die zat daarnet nog in het parlement. Hij heeft ervoor geopteerd in de buitenwereld te spreken. Ik denk dat de N-VA een onbetrouwbare partner is, die vol zal blijven gaan voor nucleaire, voor kernenergie. En daarvan hebben we onze buik vol. (Applaus bij Groen)
Collega Gryffroy, u noemde ons leden van de oppositie, maar in dit dossier bent u zelf de oppositie, en staan wij aan de kant van het Energiepact. We willen u ook vragen om uw minister te steunen. Het dossier is te belangrijk. We hebben ons wettelijk verbonden om die kerncentrales in 2025 te sluiten. Kerncentrales, collega’s, zijn het probleem, niet de oplossing. Laten wij alstublieft de generatie zijn die de sluiting realiseert.
Collega’s van de N-VA, ik roep u op om te stoppen met twijfel te zaaien over het Energiepact. Ofwel keurt u het goed, ofwel keurt het niet goed. Als u het niet goedkeurt, stap dan uit deze regering en laat de mensen die constructief willen meewerken, ervoor zorgen dat we halen wat we moeten halen. We zijn bezig met de samenleving en de welvaart. We mogen die niet onder druk zetten door het geflipflop aan de rechterzijde. (Applaus bij sp.a en Groen)
De actuele vragen zijn afgehandeld.