Verslag plenaire vergadering
Verslag
Voorstel tot spoedbehandeling
Dames en heren, vanmiddag heeft de heer Matthias Diependaele bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van Karim Van Overmeire, Ward Kennes, Herman De Croo, Marc Hendrickx, Sabine de Bethune en Jan Van Esbroeck betreffende het Turkse offensief tegen Afrin in Noord-Syrië.
De heer Diependaele heeft het woord.
Ik vraag inderdaad de spoedbehandeling. Het is vrij duidelijk, iedereen kan in de pers de situatie in Turkije en Koerdistan volgen. Daarom lijkt het ons gegrond om daarover een uitspraak te doen vanuit het Vlaams Parlement.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
Is het parlement het eens met dat voorstel tot spoedbehandeling? (Instemming)
Dan stel ik voor dat het voorstel van resolutie van Karim Van Overmeire, Ward Kennes, Herman De Croo, Marc Hendrickx, Sabine de Bethune en Jan Van Esbroeck betreffende het Turkse offensief tegen Afrin in Noord-Syrië onmiddellijk wordt behandeld.
Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)
Het incident is gesloten.
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Karim Van Overmeire, Ward Kennes, Herman De Croo, Marc Hendrickx, Sabine de Bethune en Jan Van Esbroeck betreffende het Turkse offensief tegen Afrin in Noord-Syrië.
De bespreking is geopend.
De heer Van Overmeire heeft het woord.
Collega's, ik wil eerst en vooral even onderstrepen dat het niet de bedoeling was om wie dan ook in snelheid te nemen met deze spoedbehandeling. In de commissie Buitenlandse Betrekkingen circuleerde al enige tijd een tekst over de gebeurtenissen in Afrin. Alleen hebben de gebeurtenissen op het terrein ons een beetje in snelheid gepakt. Deze spoedbehandeling is gerechtvaardigd omdat, als we nu nog naar de commissie gaan en pas dan naar de plenaire vergadering, we hopeloos achter de feiten aanlopen.
De Syrische burgeroorlog duurt ondertussen zeven jaar. Minstens een half miljoen mensen zijn gedood, minstens 2 miljoen mensen zijn gewond of verminkt, er zijn minstens 7 miljoen vluchtelingen.
Dit voorstel van resolutie focust op een bepaald aspect van die Syrische burgeroorlog. Ik heb alle begrip voor de collega's die zeggen dat voor iemand die tot de bevolking behoort, voor een vrouw, een kind, een gezin, het weinig uitmaakt door wie ze worden gebombardeerd. Dat is natuurlijk zo. Ik heb begrepen dat er een amendement is van enkele collega's om ook de aandacht te vestigen op andere plekken waar gruwelijke dingen gebeuren, maar ik denk dat er drie goede redenen zijn om met dit voorstel van resolutie te focussen op het Turkse offensief tegen Afrin.
Ten eerste komt de Syrische burgeroorlog nu in een nieuwe fase. Voor het eerst komt het reguliere leger van een buurland op het terrein. De heer Erdogan zegt: ik ga niet stoppen bij Afrin, na Afrin komen andere steden en als het moet zullen we ook Irak binnenvallen. Als andere buurlanden of landen uit de regio op dezelfde manier reageren, kom je in een escalatie naar een regionaal conflict dat in omvang veel groter zal zijn dan de gruwelijke burgeroorlog die we nu zien.
Ten tweede, dit is natuurlijk wel Turkije. Dit is tot nader order nog altijd een kandidaat-lidstaat van de Europese Unie. Dit is een lidstaat van het NAVO-bondgenootschap, waar we door artikel 5 aan elkaar steun verplicht zijn in het geval een van de leden zou worden aangevallen. Turkije heeft hier een heel eigen agenda, waarmee niet wordt overlegd met de andere bondgenoten. Turkije heeft op het terrein een aantal milities als bondgenoot die een zeer bedenkelijke reputatie en een zeer bedenkelijk programma hebben, waarvan het verschil met IS niet altijd even duidelijk is.
Ten derde, ik hoop dat veel collega's de mening delen dat het toch wel een platte schande is – er is geen andere term voor – dat de Koerdische milities door het Westen gebruikt zijn als grondtroepen tegen Islamitische Staat en op het ogenblik dat Islamitische Staat verslagen is, diezelfde Koerdische milities door ons in de steek worden gelaten in een zeer ingewikkeld schaakspel tussen regionale mogendheden. Er is een paradigma dat hier heel goed van toepassing is: ’stand by your friends’. Als je vrienden hebt, moet je die in tijden van nood steunen. Als je dat niet doet, zul je zien dat je op termijn geen enkele vriend overhoudt. Dat is natuurlijk ook geen situatie die we willen.
Collega's, dit zijn allemaal goede redenen om dit voorstel van resolutie te steunen. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Kennes heeft het woord.
Collega Van Overmeire heeft goed geschetst waarom het vandaag op de agenda staat. Er was deze week geen vergadering van de commissie Buitenland en anders zou het pas na de paasvakantie op de agenda komen.
De humanitaire crisis houdt ons al heel veel jaren in de ban omdat we vanuit Europa met heel veel machteloosheid toekijken op wat daar gebeurt. We zijn zijdelings betrokken geweest bij de strijd tegen IS via onze F-16's. We hadden op dat moment in die regio niet zo heel veel actieve en efficiënte bondgenoten. Er zijn bepaalde milities die toen wel hun nek hebben uitgestoken en het mee mogelijk hebben gemaakt om op de grond de strijd te voeren. Zij liggen nu ook weer onder vuur. Of je nu helemaal achter hun ideologische denkbeelden staat of niet, het is een feit dat zij hun nek hebben uitgestoken en nu helemaal onder vuur liggen en weinig bescherming krijgen, tenzij voor een stukje van de Verenigde Staten.
Het is een heel slecht signaal naar potentiële bondgenoten voor de toekomst die mee de kastanjes uit het vuur halen en die je op een bepaald moment aan hun lot overlaat. Dat is een zeer slecht signaal, wetende dat er nog zeer veel brandhaarden zijn in de wereld waar we niet altijd graag zelf naartoe gaan.
Een tweede element is dat Turkije voor ons toch een ander land is omdat het een NAVO-lidstaat is, omdat het een kandidaat-EU-land is en omdat we al vaker in het verleden hebben gezegd dat we op heel wat punten andere contacten hebben met Turkije dan met de andere buurlanden van Syrië. De vrees is dat een verdere escalatie van dit conflict reëel is.
Ik heb ook begrip voor het amendement dat nu net werd voorgelegd om ook aandacht te hebben voor andere conflictgebieden in Syrië. Principieel kan ik me daarbij aansluiten. Het is goed om alle zaken te benoemen, maar de argumenten om specifiek vanuit het Vlaams Parlement dit voorstel van resolutie nu toe te spitsen op wat er in het noorden gebeurt, staan voor mij als een paal boven water. Het heeft geen zin om altijd over alles een standpunt te willen innemen, maar soms is het goed om op een aantal punten te focussen, anders is het een slag in het water. Maar Oost-Ghouta, waar ook vreselijke dingen gebeuren, en de vatenbombardementen die worden uitgevoerd in Syrië, zijn natuurlijk even weerzinwekkend.
De heer De Croo heeft het woord.
Voorzitter, buiten tactische en andere overwegingen moet men toch denken aan de bevolking. Die wordt daar platgebombardeerd. Die vertoeft in onmogelijke omstandigheden. Onze reactie moet zijn dat wij proberen bij te dragen om dat te laten stoppen en men dan terug aan tafel gaat. Dat is de eerste bekommernis waarvoor ik dit voorstel van resolutie mede heb ondertekend.
Een tweede punt is uiteraard geopolitiek, in die zin dat, ISIS verdreven zijnde, men het Midden-Oosten herschikt. Dat zal afhangen van wat destijds gebeurde in Irak, in Syrië, het groot religieus gevecht. Het is eigenaardig dat men met elkaar vecht voor dezelfde God omdat men soennitisch en sjiitisch is. Dat moet die God weinig plezier doen. We moeten in elk geval bijdragen, hoe bescheiden het ook weze, tot het lenigen van het leed van die mensen.
Mevrouw Soens heeft het woord.
Voorzitter, hier ligt vandaag een belangrijk signaal voor. We hebben al heel veel gruweldaden in Syrië gezien, niet alleen in Afrin maar heel recent ook in Oost-Ghouta. De vreselijke beelden uit die gebieden staan ons allemaal op het netvlies gebrand. Ik heb met collega Annouri een amendement ingediend om ook aandacht te vragen voor dat geweld in Oost-Ghouta, waar de meerderheid ook achter kan staan.
Daarin vragen wij heel specifiek om ook het geweld tegen de mensen in Oost-Ghouta te veroordelen en erop aan te dringen dat het Syrische leger onmiddellijk stopt met de bombardementen op de eigen bevolking. Ik vraag ook daar de volledige steun voor.
De heer Annouri heeft het woord.
Syrië is al jarenlang het toneel van een ongelooflijk slecht en droevig schouwspel waar al zoveel onschuldige slachtoffers zijn gevallen. Wij kunnen ons dat leed niet inbeelden. De beelden hebben ons al meermaals bereikt en het is gewoon hallucinant om te zien wat er gebeurt. Het geweld heeft vele vormen aangenomen en is overal. Ik zal eender welk initiatief dat in dit parlement wordt genomen om het doden van onschuldige burgers aan te klagen, dan ook ondersteunen. Op dit moment gebeuren er in Syrië ongelooflijk gruwelijke dingen, maar ook in Oost-Ghouta. We vinden het dan ook belangrijk om dat mee op te nemen. De beelden die we daar zien, onder meer van White Helmets die mensen proberen te helpen en intussen gebombardeerd worden door een crimineel regime, zijn minstens even belangrijk om daarin op te nemen. We zijn dan ook blij dat de meerderheid daarin mee wil gaan en wij zullen dit mee ondersteunen.
De heer Janssens heeft het woord.
Collega's, ik sluit me aan bij een aantal bedenkingen die zijn gemaakt door de indieners van het voorstel van resolutie maar tegelijkertijd heb ik zelf een aantal bedenkingen omdat dit voorstel van resolutie in zijn finaliteit nogal flauw is. Het geweld veroordelen van het Turkse leger, vragen dat men zich daar terugtrekt, vredesonderhandelingen opstarten en dergelijke meer, dat is allemaal goed en wel, we kunnen daar niets op tegen hebben, maar ik mis in dit voorstel van resolutie nog een aantal andere, mijns inziens minstens even belangrijke elementen. Ik denk dan aan de pretoetredingssteun die vanuit de Europese commissie, dus lees, door de Europese en dus ook Vlaamse belastingbetaler wordt betaald aan Turkije.
Tussen 2007 en 2013 heeft Turkije van de Europese commissie in het kader van de toetredingsonderhandelingen 4,6 miljard euro gekregen en nu, in de periode 2014- 2020 zullen zij nog eens recht hebben op 4,5 miljard euro Europees belastinggeld, zogenaamd geld dat gebruikt zou moeten worden door Turkije om zich aan te passen aan EU-recht. Er is geen enkel ander land buiten de Europese Unie dat zoveel Europese steun krijgt als Turkije. En dus mis ik een element over die pretoetredingssteun, die in mijn ogen onmiddellijk moet worden stopgezet maar ook een element over de toetredingsonderhandelingen als dusdanig. Het is toch waanzinnig dat op dit moment de Europese Commissie, de Europese Unie de onderhandelingen nog altijd voortzet met een dergelijk land, dat fundamenteel ondemocratisch is, een land dat de principes van de rechtsstaat voortdurend met de voeten treedt. Dat lijkt me totaal absurd.
Mijn fractie zal dit voorstel van resolutie steunen, weliswaar met een beetje een wrang gevoel omdat het, wat ons betreft, lang niet krachtig genoeg is. Als je een man, een potentaat als Erdogan al kunt raken, dan kun je die alleen pijn doen waar dat het meeste zeer doet, en dat is door hem te treffen in zijn portefeuille. En dus zou, wat ons betreft, ook een element van de toetredingssteun en de stopzetting van de toetredingsonderhandelingen aan dit voorstel toegevoegd moeten zijn.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de stemmingen over de amendementen en de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.