Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het ontwerp van decreet houdende het terugkommoment in het kader van de rijopleiding categorie B.
De algemene bespreking is geopend.
De minister is niet aanwezig. Ik weet niet waar de minister is. Moet de minister aanwezig zijn? Neen? Tot wie gaat u zich dan richten, tot het parlement?
De heer De Croo heeft het woord.
Ik wil me niet in enige mate buigen over uw soevereine bevoegdheden, maar als het gaat over iets dat toch een wijziging met zich meebrengt, is het goed te horen wat de minister daarvan denkt, als hij daarover een gedachte zou hebben.
Wenst u ook tussen te komen, mijnheer de Croo? Ik kan me dat voorstellen van een voormalig minister van Verkeerswezen.
Ik heb dat acht jaar gedaan en ik was gewoonlijk aanwezig toen men mij nodig had.
Zo hoort dat ook.
De minister is inmiddels hier.
De heer Parys heeft het woord.
Voorzitter, wat hier voorligt, is het sluitstuk van de hervorming van de rijopleiding. Mijn fractie zal dit uiteraard steunen. We doen dat omdat beginnende automobilisten de grootste risicogroep in het verkeer vormen. Dat komt omdat zij vaak een gebrek aan ervaring hebben of zichzelf overschatten wanneer ze op de weg gaan vlak na het behalen van hun rijbewijs. Als we naar de ongevallencijfers kijken, naar een aantal onderzoeken die zijn gedaan, dan is het net in die groep dat er heel veel winst te boeken valt met het reduceren van de ongevallencijfers.
Kort na het behalen van het rijbewijs B worden beginnende chauffeurs nu dus verplicht om een terugkommoment te volgen. Dat is een mooie aansluiting op de rijopleiding zelf, die vooral op lagereordevaardigheden focust. Hier wordt gefocust op hogereordevaardigheden, zoals het inschatten van je rijgedrag. Je deelt je ervaringen met een aantal andere beginnende chauffeurs over dingen die je hebt meegemaakt in die eerste zes maanden waarin je zelf op de weg bent kunnen gaan. Die risicoperceptie een beetje kaderen en die risicoacceptatie doen dalen zijn dus heel belangrijke doelstellingen van dit ontwerp van decreet. Andere landen, zoals Finland, Luxemburg, Oostenrijk en Estland, laten zien dat hier winst mee kan worden geboekt. We denken dat de prijs billijk is als je dat bekijkt in internationaal perspectief en ook, natuurlijk, in het hele traject van de rijopleiding.
We vinden het ook heel belangrijk dat ter zake ook echt zal worden gehandhaafd. Het is niet zomaar een bepaling die wordt opgenomen. Neen, als je dit terugkommoment daadwerkelijk niet volgt, dan zul je een boete opgelegd kunnen krijgen tot 4000 euro. De minister en de regering doen hier dus wat ze hebben beloofd in het regeerakkoord, namelijk die schande van de vierhonderd verkeersdoden aanpakken op alle mogelijke manieren, met het voeren van een heel doortastend verkeersveiligheidsbeleid. Met dit sluitstuk dat voorligt, zijn we dan ook bijzonder tevreden.
De heer Ceyssens heeft het woord.
Voorzitter, minister, u vindt in de CD&V-fractie ook een medestander voor het invoeren van dit terugkommoment. Helaas zijn verkeersongevallen in de leeftijdscategorie tussen 15 en 24 jaar nog altijd de grootste doodsoorzaak. Dat kunnen wij onmogelijk aanvaarden. Daarom moeten we er ook alles aan doen om onze jonge chauffeurs veilig de weg op te laten gaan, met de hervormde rijopleiding, het hervormde rijexamen, en dit terugkommoment is daar dus ook een onderdeel van.
Dat terugkommoment is daar ook een onderdeel van.
In de aanloop naar dit ontwerp van decreet hebben wij een Oostenrijks psycholoog gehoord over het terugkommoment. In Oostenrijk werkt men daar al mee en gaat men daar zelfs nog veel verder in. De resultaten die daarmee zijn geboekt, zijn gigantisch. We denken dan ook dat het belangrijk is dat de jonge chauffeurs zich op het terugkommoment ook van een aantal andere zaken bewust worden. Het moet niet meer gaan over de rijvaardigheid op zich maar wel over de effecten die snelheid en alcohol in het verkeer kunnen hebben. Minister, ik wil er nogmaals voor pleiten om op het terugkommoment in de mate van het mogelijke na te denken over een eventuele rijvaardigheidscursus, geen slipcursus waarvan eerder sprake en die een vals gevoel van veiligheid zou kunnen geven. Het is de bedoeling de jonge chauffeurs ervan bewust te maken dat een wagen, zelfs met een snelheid van 60 kilometer per uur, gevaarlijk kan gaan tollen op een glad wegdek en dat zij dus niet altijd controle hebben over het stuur. Dat zijn vragen die voor ons nog altijd blijven.
Vandaag is er het terugkommoment dat een goed kader biedt. Dat is een goede stap, maar we moeten het wel nog concreet invullen.
Er zijn al veel vragen gesteld over de kostprijs. Veiligheid heeft natuurlijk een prijs, en daarom wil ik mijn suggestie nog eens herhalen die ik al in de commissie heb gedaan, namelijk of het niet de moeite loont om met de verzekeringsmaatschappijen aan tafel te zitten en hun te vragen eventueel te participeren in de kostprijs van het rijopleidingstraject of het terugkommoment. Ook de verzekeringsmaatschappijen hebben er alle baat bij dat jonge chauffeurs veilig rijden. Dan kunnen we de handen in elkaar slaan om ervoor te zorgen dat het aantal ongevallen bij jonge chauffeurs daalt. Dat zijn we hun verplicht.
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat de schande van de 400 inderdaad teruggedrongen moet worden en dat het zeer pijnlijk is te lezen over dramatische situaties waarbij jonge chauffeurs zwaar gewond of erger worden naar aanleiding van een verkeersongeval. We moeten allemaal achter het principe staan van een terugkommoment waarbij wordt ingezet op een kwaliteitsvolle rijopleiding en op een veiliger verkeer. Maar ik ben samen met heel wat jongeren van mening dat zij eens te meer worden geconfronteerd met een prijsstijging: er was al de prijsstijging van het rijexamen en er was al de invoering van een verplicht vormingsmoment voor vrije begeleiders waar een kostprijs aan gekoppeld wordt, en nu krijgen we nog eens een bijkomende prijsstijging van 100 euro naar aanleiding van dit derde deel van uw hervorming van de rijopleiding.
Ik denk dat heel wat jongeren zich daar vragen bij stellen omdat 100 euro een bedrag is dat voor veel jongeren, en zeker voor kwetsbare jongeren, geen peulenschil is. Ik wil ook verwijzen naar een gelijkaardige opmerking in het advies van de Vlaamse Jeugdraad. Zij hebben u de suggestie gedaan om eventueel te werken met sociale tarieven. Minister, bent u inderdaad van plan om bij de uitwerking van het besluit dat u nog moet nemen naar aanleiding van dit ontwerp van decreet, sociale tarieven in te voeren om de kostprijs voor kwetsbare jongeren te drukken?
De heer De Clercq heeft het woord.
Het belangrijkste is al gezegd. Het is een goede zaak om in dit terugkommoment te voorzien, zeker in het kader van de brede hervorming van de rijopleiding, omdat het naast die technische aspecten over rijvaardigheid ook bredere effecten onder de aandacht brengt. Dit is een goed element in een bredere aanpak in die modernisering en hervorming van de rijopleiding. U hebt dan ook onze steun.
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Minister, dames en heren, ik wil graag herhalen dat we dit ontwerp van decreet zullen steunen.
Minister, u hebt in uw toelichting twee zeer overtuigende argumenten op tafel gelegd voor een terugkommoment. U hebt de statistieken laten zien met een verdeling van het aantal doden en zwaargewonden naar leeftijdscategorie. Daar zie je inderdaad een enorme oververtegenwoordiging van jonge chauffeurs in de dodelijke ongevallen in Vlaanderen. U hebt ook aangegeven wat het positieve effect is geweest bij die categorie van chauffeurs van terugkommomenten zoals die worden georganiseerd in Finland en Oostenrijk.
U biedt daar nu het decretale kader voor. We zullen dat goedkeuren. We zijn heel benieuwd naar de concrete invulling ervan. U sprak in de commissie over de hogereordevaardigheden die daar aan bod zullen komen, zoals rij-attitude, vermoeidheid enzovoort. Dat is een goede zaak. Het zal een verdiepend moment zijn.
Het gaat inderdaad om een prijsverhoging. U hebt een richtbedrag genoemd en ik hoop dat u daar zeker niet over zult gaan. Er is ondertussen al door drie verschillende fracties gepleit voor aangepaste tarieven voor een aantal doelgroepen. Ik wil me daar graag bij aansluiten.
De heer Rzoska heeft het woord.
Dit ontwerp van decreet is ruim besproken in de commissie. Ik zal hier enkel het standpunt herhalen van mijn fractie. Ook wij zullen dit ontwerp van decreet goedkeuren. Het is inderdaad een belangrijke hervorming. Dat terugkommoment heeft in het buitenland aanleiding gegeven tot spectaculaire dalingen van ongevallen met jonge bestuurders. Zoals de heer Ceyssens zei, was het voorbeeld uit Oostenrijk bepaald indrukwekkend. Dat is een goede eerste zaak.
Ik sluit me wel aan bij een aantal opmerkingen. Ik kijk ook uit naar het concreet maken van dat terugkommoment. De presentatie over Oostenrijk was zeer uitgebreid en zeer gedetailleerd. Ik ga ervan uit dat dit ook bij ons moet kunnen.
Wat betreft de kostprijs, is het inderdaad van belang dat we kwetsbare jongeren niet het gevoel geven dat de drempel naar een rijbewijs wordt verhoogd.
Nogmaals, we zullen dit ontwerp van decreet met heel veel overtuiging steunen omdat het een belangrijke stap is in een veel verkeersveiliger Vlaanderen.
Minister Weyts heeft het woord.
Met betrekking tot de concrete invulling zijn we goed bezig, samen met onder andere Federdrive, VAB en anderen, om te zorgen voor een aflijning van de inhoud. We besteden ook heel veel aandacht aan een zeer praktisch luik, namelijk ervoor zorgen dat jonge autobestuurders of alleszins autobestuurders die nog maar drie tot zes maanden hun rijbewijs hebben gehaald, ervaren dat er nog heel wat risico’s zijn.
Het grote probleem is de vaststelling dat heel wat nieuwe chauffeurs na verloop van tijd, na drie tot zes maanden, een beetje het gevaar lopen om de eigen rijkwaliteiten te overschatten en de risico's te onderschatten. Daarom willen we hen aan den lijve doen ondervinden wat de risico's zijn door bijvoorbeeld serieuze remoefeningen, door hen te confronteren met gewijzigde weersomstandigheden, gewijzigde verkeersomstandigheden en gewijzigde rijomstandigheden. We geven daar nu een invulling aan.
Ik ben nog bezig met het overleg met de verzekeringssector. Ik heb daar in het verleden ook al verschillende initiatieven toe genomen, niet altijd even succesvol. Maar goed, ik blijf volharden in een poging om wat medewerking te krijgen en, als het even kan, ook financiële ondersteuning. De verzekeringssector heeft hier ook baat bij, zeker als je ziet wat de bonus-malus momenteel is en de ongevallenfrequentie bij die betrokken doelgroep.
Wat betreft de focus op de prijs, wil ik zeggen dat we in Vlaanderen in Europees perspectief de goedkoopste blijven, met ongeveer 179 euro voor het behalen van het rijbewijs. We hebben er uitdrukkelijk voor gekozen om het systeem van de vrije begeleiding te behouden, eenvoudigweg omdat we vaststellen dat de slaagpercentages quasi gelijk zijn. We hebben ervoor gekozen om die formule te behouden, ondanks het feit dat ze vrij uniek is in Europa. Via dat systeem van vrije begeleiding kun je dus je rijbewijs behalen voor de prijs van 179 euro. Daarmee zijn we veruit bij de goedkoopste in Europa.
Ik betreur dat er campagnes gevoerd worden, die niet altijd even fijnbesnaard zijn, in de geest van: ‘Weyts is een loser, want er komt een bedrag bij en de lat wordt hoger gelegd.’ Ik betreur dat ten zeerste, want het is net de bedoeling om niet nog meer te verliezen: nog meer jonge mensenlevens te verliezen in het verkeer. Dat is de bedoeling van heel die aanpak en het vergt soms wel enige moed om niet toe te geven aan de populistische verleiding en die extra bijdrage wel te vragen. We zijn nog altijd de laagste van Europa. Het is jammer als men dat wil uitspelen en daarmee wil proberen heel de boodschap onderuit te halen, namelijk dat we bekommerd zijn om het verlies aan mensenlevens en vooral van jonge mensenlevens. De focus ligt op de modernisering en de vervolmaking van de rijopleiding. We willen de lat iets hoger leggen om er net voor te zorgen dat de dodentol lager komt te liggen.
Ik dank iedereen die, zowel vanuit de meerderheid als de oppositie, bij de bespreking in de commissie, en ook daarvoor al, de welwillendheid aan de dag heeft gelegd om te weerstaan aan zulke populistische verleidingen. Anderen konden dat niet. Maar nogmaals, ik bedank iedereen die aan de verleiding heeft weerstaan.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het ontwerp van decreet. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2017-18, nr. 1418/1)
– De artikelen 1 tot en met 13 worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het ontwerp van decreet houden.