Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de hinderpalen voor de inplanting van windmolens in Vlaanderen, met name wegens vliegvelden en militaire apparatuur
Verslag
De heer Bothuyne heeft het woord.
Minister, u hebt zeker een energieke start genomen. Vorige week was er al een actualiteitsdebat. Dit weekend stonden de kranten vol van uw oproep om massaal zonnepanelen te leggen in Vlaanderen. Volgens u is dat dé weg om de energieheffing te kunnen verlagen. U hebt geen ongelijk. We hebben meer zonne- en windenergie nodig in Vlaanderen. Uw voorganger was daar ook al van overtuigd. Er werden al heel wat initiatieven in de steigers gezet. Zo is bijvoorbeeld ter ondersteuning van zonne-energie, op onze suggestie, een zonnekaart in ontwikkeling en wordt er een campagne voorbereid om zonne-energie weer in een goed daglicht te stellen. Er wordt werk gemaakt van een charter om groepsaankopen te ondersteunen.
Ook rond windenergie ontwikkelt de Vlaamse Regering een Fast Lane. Minister Schauvliege maakt werk van een omgevingsvergunning. Maar u wilt meer, en er is ook meer nodig, want we hebben straks geen biomassa, zoals oorspronkelijk was voorzien. We hebben bijgevolg meer zonne- en windenergie nodig en u wilt een expansiever beleid voeren in dezen. U geeft zelf het goede voorbeeld en u zult bij u thuis ook een installatie voor zonne-energie plaatsen. Dat is goed, maar om in Vlaanderen zonne- en windenergie effectief massaal ingang te doen vinden zoals u het wenst, zijn ongetwijfeld bijkomende initiatieven nodig. We hadden deze week nog het voorbeeld van de hinderpalen die de luchtvaart met zich meebrengt voor het plaatsen van windmolens.
Welk beleid zult u concreet voeren om zoveel meer zonne- en windenergie in Vlaanderen mogelijk te maken?
De heer Danen heeft het woord.
‘Belemmeringen bij de inplanting van windturbines in Vlaanderen’ was de titel van een hoorzitting in 2003 in dit parlement. Dag op dag dertien jaar geleden werd dat hier besproken. Niet onterecht, want als we de kaart bekijken, zien we dat er weinig plaats is voor wind in ons gewest. Toen al bleek dat vooral Defensie en de luchthavens voor belemmeringen zorgden. Toen al werd gezegd dat er met die mensen zou worden gepraat om voor oplossingen te zorgen. Wat blijkt nu? Er is inderdaad dertien jaar lang gepraat, en de lijst van alle parlementaire vragen sedert die hoorzitting van 2003 is heel lang. Er is veel gekakeld, maar er zijn helaas weinig eieren gelegd.
Minister, u komt nu van het federale niveau naar het Vlaamse. Wat gaat u doen om die belemmeringen op relatief korte termijn weg te werken?
Minister Tommelein heeft het woord.
Mijnheer Danen, ik kom niet van het federale niveau. Ik werd tijdelijk naar het federale niveau gedetacheerd, maar ik ben hier verkozen en ik heb jaren in dit parlement gezeten.
We kunnen veel plannen maken, maar we hebben een visie nodig. Die visie wordt nu snel duidelijk: we moeten kunnen inzetten op zon, op wind, op geothermie en op warmtenetten. Dat zijn duidelijke keuzes die we moeten maken.
Als we die visie hebben, dan zetten we dat in een plan. Dat is goed. Ik vind plannen maken fantastisch, maar wat ik nog veel belangrijker vind, is dat we de plannen ook uitvoeren. We moeten actie ondernemen en reactie krijgen van de betrokkenen. We hebben een Fast Lane Wind. We zullen een nieuw plan maken: een Fast Lane Sun. Met andere woorden: we zullen een snelheidsplan maken waar we de zonne-energie versnellen, waar we alle hinderpalen en alle negatieve situaties proberen weg te werken en waar we iedereen in de samenleving stimuleren. Ik heb het dan niet alleen over de particulieren, die uiteraard warm moeten worden gemaakt, want de rentabiliteit van zonnepanelen staat buiten kijf. Het brengt meer op dan een spaarboekje. We moeten ook de ondernemingen maar vooral de overheid stimuleren. We moeten alle beschikbare ruimte in Vlaanderen onderzoeken. We zijn een zonnekaart aan het maken. We moeten de mensen ook mee laten participeren. Mensen die zelf geen zonnedak hebben, moeten de mogelijkheid hebben om in een project te stappen, waardoor ze hun steentje kunnen bijdragen. We moeten de lokale besturen vragen of ze effectief alle middelen kunnen inzetten om hernieuwbare energie te creëren. Ik heb vanmorgen gezegd dat het een zeer goed streefdoel is om in een gemeente evenveel te produceren als te consumeren. Als we dat halen, staan we al een stap verder. Het gaat erom iedereen te betrekken en een actieplan maken dat we dan ook uitvoeren.
Wat windenergie betreft, ben ik ook heel duidelijk. Er zijn een pak hinderpalen, waaronder de vliegvelden. Het is natuurlijk gemakkelijk om te zeggen dat het enkel die vliegvelden zijn. We zijn in Vlaanderen zeer goed in zeggen wat we niet willen, maar zeer zwak in zeggen hoe we het zullen doen. We moeten het draagvlak voor windmolens vergroten en de hinderpalen wegwerken. De randapparatuur aan de vliegvelden wordt ondertussen vervangen door meer gesofisticeerde apparatuur. Dat moet aan iedereen duidelijk maken dat de interferentie tussen luchthavens en windparken mogelijk is en dat we daar die hinderpalen wegnemen. Ik weet dat we in mijn provincie aan de kust het voorbeeld zullen moeten geven. Mijnheer Vandaele, ik heb geen windplan nodig om te weten dat er aan de kust meer wind is dan in pakweg Limburg. Dat is nogal logisch. Ik kan zeer goed in tegenwind fietsen.
De bevolking en de overheid moeten beseffen dat we flinke stappen vooruit zullen moeten zetten in de komende jaren. Ik reken op de medewerking van iedereen. Ik heb al gezien dat de heer Beenders en de heer Danen akkoord gaan. Als jullie nog akkoord gaan, is het helemaal in orde. (Applaus bij Open Vld)
Ik dank de minister voor zijn antwoord. Zijn sabbatperiode op het federale niveau heeft hem duidelijk deugd gedaan als ik zie op welke energieke wijze hij er vandaag staat. (Gelach)
Minister, vorige week hebben we een debat gevoerd waarbij we kamerbreed hebben aangedrongen op een becijferd energieplan. Dat moet uitmonden in een energiepact, overlegd met de federale overheid, de andere deelstaten en de ruime sector. We moeten een draagvlak creëren dat veel ruimer is dan vandaag omdat onze en uw ambitie ook veel ruimer is. We zullen u daarin volop ondersteunen.
We hebben een concreet voorstel. Sinds kort is er dankzij de zesde staatshervorming de Vlaamse energielening. Die is nu gericht op gezinnen die willen investeren in energierenovatie van hun woning. Misschien moeten we dat uitbreiden naar bijvoorbeeld lokale besturen, scholen en verenigingen die mee willen investeren in zonne-energie of andere vormen van groene energie en op die manier willen bijdragen aan uw en onze ambitie om een Fast Lane voor groene energie te creëren. (Applaus bij CD&V)
Minister, u toont veel ambitie en ik juich dat toe. U ziet er ook uit alsof u heel veel goesting hebt om er werk van te maken. Ook dat juich ik toe. Ik stel vast dat ook de vorige ministers van Energie – ik heb het dan niet over mevrouw Turtelboom alleen maar ook over die daarvoor, daarvoor en die daarvoor – het er steeds over hadden dat er moest worden gepraat met Defensie en de luchthavenautoriteiten om snel tot een akkoord te komen. Geen van hen is daarin geslaagd.
Zoals u terecht stelt, is de apparatuur momenteel meer gesofisticeerd. We leven niet meer in de nineties of begin jaren 2000. Die radarsystemen worden vervangen. Je kunt windmolens ook vastzetten in die systemen. Dan hoeven ze op zich geen hindernis te zijn voor luchtvaart. Ik wil u vragen om met een plan te komen – dat u dan ook zult uitvoeren, want we hebben hier al heel wat plannen gemaakt – en op korte termijn met concrete aanbevelingen en oplossingen voor dit soort problemen. Naast zon hebben we ook veel wind en geothermie nodig in Vlaanderen. We moeten alles samen doen, want anders zullen we onze klimaatdoelstellingen helemaal niet halen. Dat mogen we toch echt niet laten gebeuren.
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, we ondersteunen uw oproep naar meer hernieuwbare energie. Er zal echter iets meer nodig zijn dan uw enthousiaste betogen in dit parlement. Ik heb u inderdaad ook gekend als fractieleider: ook toen was u even enthousiast. Ik wil de vraag van alle collega’s van de commissie Energie ondersteunen om zo vlug mogelijk met een energieplan te komen en hindernissen weg te werken. Zowel wat zonnepanelen als windmolens betreft moet er worden gewerkt aan een draagvlak bij de bevolking. Zowel bij zonnepanelen als windmolens zijn er heel wat tegenkantingen vanuit de publieke opinie. Ik hoef u er niet op te wijzen. U zult het ongetwijfeld zelf ook wel weten. Zonnepanelen hebben nog altijd een negatieve connotatie, na al wat er gebeurd is met de energieheffing en de windmolens. Daarbij geldt blijkbaar ‘not in my backyard’.
Ik wil ertoe oproepen om zo vlug mogelijk met een energieplan te komen. Ik ben blij dat u van plan bent om de regionale luchthavens verder te ondersteunen. Ze hebben de afgelopen maanden hun meerwaarde bewezen. Ik wil u vragen om zeker niet in te gaan op het pleidooi van sommigen om de regionale luchthavens af te schaffen.
De heer Schiltz heeft het woord.
Minister, ik ben blij dat u hebt bevestigd dat luchthavens inderdaad een impact hebben op de beschikbare ruimte, maar uiteraard niet het enige probleem zijn. Het gaat meer over de nogal versnipperde ruimtelijke ordening. In die zin wil ik u ook oproepen om contact op te nemen met uw collega’s van Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu. Die Fast Lane kunt u helaas niet op uw eentje doen. Met uw daadkracht was die Fast Lane er al zeer ‘fast’ gekomen, voor wind, zon of iets anders.
Ik wil een warme oproep doen om er met de collega’s snel werk van te maken, meer administratieve drempels weg te werken zodat het enthousiasme dat u vandaag uitstraalt kan worden opgepikt door ondernemers die vandaag meer dan gedacht zelf rendabel hernieuwbare energie kunnen installeren.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik vind het bijna jammer dat we de energie die u uitstraalt, niet kunnen omzetten in stroom, want dan was een deel van het probleem misschien al opgelost. (Gelach)
Dat betekent dat ze op deze manier, met deze methode nog niet veel nut heeft. Denkt u dat u in staat bent om dat voluntarisme over te brengen op een aantal van uw collega’s in de Vlaamse Regering? De discussie over ruimtelijke ordening is in dezen cruciaal. Het gaat inderdaad ook over het probleem van kleine luchthavens. Professor Belmans legde maandag in de commissie uit dat nogal wat voordelige locaties voor zeer grote windmolens en zeer grote productie eigenlijk onmogelijk worden gemaakt door een vliegveld waar per week vijf sportvliegtuigjes opstijgen.
Ik heb geen enkel probleem met die sportvliegtuigjes, maar aangezien het gaat om een aangelegenheid van absoluut algemeen belang voor onze toekomst, klimaat en milieu, moeten er toch een aantal afwegingen worden gemaakt. Ik vind dat we die afwegingen moeten durven te maken en zekerheid moeten bieden. U zult dat niet alleen kunnen. Mijn vraag is zeer duidelijk: bent u ertoe bereid om specifiek over dat soort van sportvliegveldjes – want daarvan hebben we er meer dan de meeste van onze buurlanden, zeker in oppervlakte – de discussie aan te gaan met uw collega van Ruimtelijke Ordening, bijvoorbeeld in het kader van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV)?
De heer Gryffroy heeft het woord.
Deze vraag is tweeledig. Enerzijds hebben we inderdaad de discussie rond BRV, strategisch milieueffectrapport (MER) voor bijvoorbeeld de haven van Antwerpen. Deze vraag zal door mijn achtbare collega Axel Ronse aan de correcte minister, minister Schauvliege, worden gesteld.
Anderzijds heb je hier eigenlijk ook de mogelijkheid om een aantal quick wins te organiseren zonder dat je moet ingaan op de problematiek van de ruimtelijke ordening. We hebben al langer gesproken over slimme windmolens. Waarom ondersteunen we nog windmolens in functie van de tijd? Zoals in het regeerakkoord staat, moeten we kunnen overstappen naar een systeem waarbij we ondersteunen in functie van de geproduceerde hoeveelheid energie.
Dan hebt u ook geen probleem als er een windmolen moet worden vastgezet wegens een radar, en ook niet in minder windrijke gebieden. Wanneer gaat u dit zinnetje uit het regeerakkoord omzetten in een quick win?
Ik ben echt blij dat iedereen zo blij is. Dat is al een goed punt. Dat is al een begin.
Vorige week is me duidelijk gevraagd om een plan te maken. Ik ga dat ook maken. Ik zal dat uit verschillende elementen opbouwen. Dat zal een aantal technische aanpassingen vragen. Ik ga niet wachten tot het laatste moment om zaken die dringend moeten worden bijgeschakeld, bij te schakelen. Ik zal een plan maken en dat uitvoeren. Dat zal echt niet lang duren, al ga ik er geen timing op plakken.
Ik heb echter geen grote studie nodig om te beseffen dat wij die zonne-energie en -panelen in Vlaanderen nodig hebben om onze doelstellingen te halen. Dat staat buiten kijf, daar is geen discussie over. Dat we dat moeten aanvullen met andere zaken, daar ben ik me van bewust. Dat betekent ook: de Fast Lane Zon komt er, en zo snel mogelijk. Alle beschikbare ruimte die ik vanuit de overheid, de ondernemingen en de particulieren kan krijgen, zal ik benutten. We moeten daar niet altijd wonderen voor verrichten. Het komt erop neer enkele key players te overtuigen.
Wat wind betreft, mijnheer Tobback: de vliegvelden vallen onder de bevoegdheid van mijn goede collega-minister Weyts. (Opmerkingen van minister Ben Weyts)
Ah, dat wist u nog niet. (Gelach)
Ik ga als minister van Energie geen uitspraken doen over al dan niet te veel luchthavens in Vlaanderen. Dat laat ik over aan mijn collega’s die bevoegd zijn. U zult me weinig horen praten over de bevoegdheden van anderen. U zult me wel horen praten over samenwerken met de collega’s. Ik besef heel goed dat ik met mijn collega van Openbare Werken en de havens zeer goed zal moeten afspreken, want als ik ergens windmolens moet plaatsen, zal het in de haven van Zeebrugge zijn. We gaan daar eens over praten, collega.
Dat ik met de minister van Ruimtelijke Ordening gesprekken moet voeren, lijkt me ook duidelijk. Ik ga ook met de burgemeester van Brugge spreken, mijnheer Landuyt. Dat betekent dat we moeten zeggen hoe we dat gaan realiseren.
De meeste problemen doen zich voor met Belgocontrol. Zij leveren keer op keer negatieve adviezen af. Ik heb het al gezegd, mijnheer Danen, ze doen dat omdat ze nog met verouderde randapparatuur werken. Er zijn nieuwe systemen en men heeft vanuit Belgocontrol – dat niet onder mijn bevoegdheid valt – de neiging om snel te zeggen: het kan niet. Ze doen dat niet alleen voor windmolens maar ook voor appartementen of andere constructies. Dat is natuurlijk het gemakkelijkste: het gaat niet. Dat moeten we wegwerken. We moeten heel goed afspreken dat we een allesomvattend plan maken. U moet dat geen tien keer zeggen tegen mij. Ik ben daar al mee bezig. Trouwens, nog eens: mijn voorganger was daar ook al mee bezig op vraag van enkele collega’s. Ik begin niet van nul. U zult zeer snel een plan en het resultaat zien.
We hebben duidelijk meer wind nodig in onze energiemix en minder wind in het energiedebat. We moeten komen tot duidelijke plannen, het energiepact becijferen en zekerheid bieden aan investeerders. Ik ben blij dat u quick wins wilt realiseren. Ik geef u de quick win van de uitbreiding van de energielening. Als u vraagt aan scholen, kmo’s en lokale besturen om zonnepanelen te plaatsen op elk dak, zorg dan dat ze die kunnen financieren. Met een uitgebreide Vlaamse financiering kunt u er mee voor zorgen dat de mensen effectief kunnen ingaan op uw oproep. Er is veel werk aan de winkel, maar we vertrouwen op u en we rekenen op u.
Minister, het klopt dat alles met alles samenhangt. U moet praten met de minister van havens, met de minister van Ruimtelijke Ordening en wellicht met nog anderen. Ik wil u ook vragen om te gaan praten met de overkant opnieuw, met de minister van Defensie. Zoals ik al stelde, Defensie heeft het grootste ruimtebeslag in Vlaanderen. Naast de belemmeringen die ze opwerpen inzake windenergie, kunnen we het misschien omdraaien naar een kans. Probeer hen te overtuigen om te investeren in zon, want zij hebben ook gigantische daken.
De actuele vragen zijn afgehandeld.