Verslag plenaire vergadering
Verslag
Dames en heren, aan de orde is het actualiteitsdebat over het energiebeleid van de Vlaamse Regering.
Het debat is geopend.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Voorzitter, geachte collega’s, meer dan 10 procent: dat is ons doel tegen 2020. Dat is onze uitdaging. Vandaag halen we amper 5 procent. Ons aandeel hernieuwbare energie moeten we op vier jaar tijd verdubbelen. Na 2020 wordt de gevraagde inspanning nog groter.
Vlaanderen is dichtbevolkt, is een logistieke draaischijf, en heeft een energie-intensieve industrie die voor welvaart zorgt. Maar onze natuurlijke bronnen zijn beperkt. We beschikken niet over dezelfde mogelijkheden als Schotland, Zweden of Spanje. Toch zijn we ambitieus. (Opmerkingen van Bruno Tobback)
Minister Tommelein zal zo komen.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
De collega’s die minder geïnteresseerd zijn, kunnen misschien even naar buiten gaan. (Applaus bij de N-VA. Opmerkingen van Joris Vandenbroucke)
Het lijkt ons toch wat eigenaardig, voorzitter, los van het belang dat we aan de minister-president hechten, dat de kersvers aangeduide bevoegde minister van Energie aan het begin van dit debat gewoon niet aanwezig is. Ik weet niet of dat een symbolische betekenis heeft en aantoont dat ook hij niets te zeggen heeft in deze regering. (Opmerkingen)
Het is op zijn minst ten opzichte van het parlement en ten opzichte van de regering een heel eigenaardig signaal om het actualiteitsdebat over energie te starten zonder dat de net ingezworen minister van Energie hier op de banken aanwezig is.
Mijnheer Tobback, u laat mij starten. Ik neem aan dat u dan de beleefdheid en correctheid hebt om mij te laten uitspreken. U had die opmerking in het begin kunnen maken.
Ik garandeer u dat de minister van Energie hier zal zijn als het debat gevoerd wordt. Ik spreek namens de hele regering.
– Minister Bart Tommelein betreedt het halfrond. (Applaus)
Ik herhaal: Vlaanderen is dichtbevolkt, is een logistieke draaischijf, en heeft een energie-intensieve industrie die – laat het ons niet vergeten – voor heel veel welvaart zorgt. Maar onze natuurlijke bronnen zijn beperkt. We beschikken niet over dezelfde mogelijkheden als Schotland, Zweden of Spanje. Toch zijn we ambitieus. Toch zet deze Vlaamse Regering volop in op de omslag naar een koolstofarme samenleving.
Enkele weken geleden gaven collega Schauvliege en ikzelf het startschot met onze eerste grote klimaattop. Op de tweede top in het najaar willen we concrete engagementen: van de industrie van de distributiesector, van de bouwsector, van de landbouwsector, van de logistieke sector, van onderzoek en ontwikkeling, van alle overheden. Dit vergt een breed gedragen engagement van de hele samenleving.
Als Vlaamse overheid nemen we het voortouw. Onlangs maakten we een budget van 300 miljoen euro vrij om voluit te kunnen investeren in eigen klimaatmaatregelen, om onze uitstoot drastisch te verminderen, om beduidend minder energie te verbruiken.
De uitdaging is te investeren in hernieuwbare energie, een belangrijk onderdeel in de transitie naar een koolstofarme samenleving. Daarom nemen we het engagement op ons om tegen 2020 in Vlaanderen zeshonderd windmolens energie te laten opwekken. Samen met Annemie Turtelboom hebben we daartoe reeds belangrijke initiatieven genomen, om de vergunningen voor windmolens op een Fast Lanetraject te zetten.
Geachte leden, afgelopen vrijdag nam Annemie Turtelboom ontslag. Mede namens alle collega’s dank ik Annemie voor haar inzet, haar collegialiteit en haar loyauteit als viceminister-president, minister van Financiën en Begroting en minister van Energie. In haar persconferentie verwees ze naar een belangrijke beslissing die eerstdaags diende te worden genomen over de biomassacentrale Bee in Gent. Na haar ontslag besliste de Vlaamse Regering haar bevoegdheden collegiaal uit te oefenen tot een nieuwe minister de eed zou hebben afgelegd. Dezelfde dag nog heb ik het advies, dat dateert van 14 april, opgevraagd bij het Vlaams Energieagentschap (VEA). Zaterdag hebben we dat advies ook gekregen. Op basis van dat advies besliste de regering maandag collegiaal dat, aangezien de noodzakelijke definitieve gegevens van de installatie door de steunaanvrager niet binnen de wettelijke termijn zijn aangeleverd, de voorlopige bandingfactor de jure vervalt en de actualisatie van de voorlopige bandingfactor zodoende geen voorwerp meer heeft.
Ik geef nog even een korte geschiedenis van het Bee-dossier. Op 30 september 2013 kende de toenmalige minister van Energie een voorlopige bandingfactor toe aan Bee Gent. Het VEA-advies oordeelt dat op het moment van de deadline van 21 februari 2016 het dossier van Bee als onvolledig moest worden beschouwd. De regering zag snel in dat ze dat negatieve advies van de administratie moest volgen. U begrijpt dat ik niet concreter kan ingaan op de inhoud gezien de grote graad van vertrouwelijkheid van het dossier, dat met toepassing van artikel 90 voor u ter inzage ligt bij mevrouw de griffier.
Voorzitter, geachte leden, het wegvallen van de biomassacentrale in Gent maakt onze doelstelling om meer dan 10 procent hernieuwbare energie te produceren er niet eenvoudiger op, wel integendeel. Het is goed daarover een debat te voeren. Het is een debat dat ons allemaal aanbelangt. Het is een debat over onze toekomst. Dit debat mag en moet gaan over de voor- en nadelen van bepaalde vormen van hernieuwbare energie, waaronder biomassa. Weet dat de vorige regering reeds in juni 2014 besliste om voortaan geen groenestroomsubsidies meer te geven aan grootschalige biomassa-installaties boven 20 megawatt. Uiteraard voorzagen we wel in een overgangsregeling voor die projecten die al een voorlopige bandingfactor hadden gekregen.
Als het gaat over het verlagen van elke belasting die kan worden verlaagd, vindt u in mij een medestander. Laten we echter eerlijk communiceren. Met de beslissing over Bee verdwijnt de heffing niet. De minister van Energie verleende in juli 2015 een definitieve bandingfactor aan Langerlo. Die geldt voor 36 maanden. Geen illusies, dus: nu we niet in de grootschalige biomassacentrale in Gent investeren, wordt de opdracht groter, en bovendien dringend, en dat wordt een zeer moeilijke oefening. We zullen dus op alle mogelijke alternatieve bronnen moeten inzetten, zoals zon, wind, groene warmte en diepe geothermie, en uiteraard hebben ook al die investeringen hun kostprijs. Bovendien moeten ook nog de schulden uit het verleden worden betaald.
Wat we met deze regering niet willen doen, is de factuur doorschuiven naar volgende regeringen, naar de volgende generaties, naar onze kinderen en kleinkinderen.
Na 2020 komen er bovendien nog zwaardere engagementen op ons af. Ik verwijs naar de Klimaattop in Parijs eind vorig jaar.
Laten we dus duidelijk zijn: we laten onze klimaatdoelstellingen, onze energiedoelstellingen niet los.
Collega Bart Tommelein, die ik bij dezen feliciteer – dubbel feliciteer – met zijn benoeming als viceminister-president van Financiën en Begroting en minister van Energie én met zijn verjaardag, zal een omvattend energieplan opmaken en een energietop organiseren. Bart, veel succes daarbij! (Applaus)
Collega’s, ik zie in de discussies van de voorbije dagen een aantal positieve evoluties. Ik stel vast dat er in dit parlement, ook in de samenleving, een heel brede meerderheid bestaat, over de grenzen van meerderheid en oppositie heen, voor de realisatie van de klimaatdoelstellingen. Dat is bijzonder belangrijk. De uitdaging is nu om die vastberadenheid om te zetten in daden, in investeringen en in resultaten. Dat is de ambitie van deze Vlaamse Regering, en daar zullen zowel minister Tommelein als minister Schauvliege als de hele Vlaamse Regering bijzonder hard aan werken.
Tegelijk stel ik vast dat er ook bij burgers en bedrijven steeds meer voluntarisme groeit om mee de handen uit de mouwen te steken, om concrete klimaat- en energie- engagementen aan te gaan. Dat zal ook het doel zijn van de energietop die collega Tommelein zal organiseren.
Ik roep de Europese Commissie op om een tweede plan-Juncker te lanceren. Versterk daarmee de interconnectiviteit tussen de Europese lidstaten. Dit wordt dan een ongelofelijk lonende investering voor onze economie, voor ons klimaat, ook voor Europese solidariteit.
Collega’s, over uw hoofden heen richt ik mij tot heel Vlaanderen. Ik verwacht actieve inspanningen, ik verwacht actieve engagementen van de industrie, van de logistieke sector, van de landbouw, van de bouwsector om te innoveren, om te investeren in hernieuwbare energie, in energie-efficiëntere productie, producten en gebouwen. Tienduizenden vierkante meter daken van industriële gebouwen, van distributiebedrijven, van warenhuizen zijn uitstekende plaatsen voor zonnepanelen. Ik verwacht – en ik doe een appel op de burgerzin – het engagement van iedereen, ook van onze ondernemers.
Ik richt mij ook tot alle Vlamingen: isoleer je woning, investeer in hernieuwbare energie, laat je verzet tegen windmolens varen. Ze maken deel uit van ons landschap. Zo bouw je mee, zo bouwen we allemaal samen, aan de toekomst van onze kinderen en aan de toekomst van onze kleinkinderen.
Vincere insieme. Samen winnen. (Applaus)
De heer Rzoska heeft het woord.
Voorzitter, ministers, collega’s, als de afgelopen politieke week een wielerkoers zou zijn geweest, dan is Annemie Turtelboom op vrijdag hard gevallen, dan hebt u, mijnheer Tommelein, geprobeerd om nog voor de start zo snel mogelijk uw achterstand op het peloton in te lopen – ik vermoed dat u een motortje in uw fiets hebt –, en dan heeft Geert Bourgeois, zonder veel medelijden, u gewoon de gracht ingereden. Mevrouw Rutten, de manier waarop u met mensen, met ministerposten en oekazes jongleert in de pers, de manier waarop u, om problemen op te lossen in uw partij, de boel in brand steekt, vind ik beneden alle peil. Mijnheer Bourgeois, mijnheer de minister-president, in plaats van u boven de politieke spelletjes te zetten en uw ploeg bij elkaar te houden, wat toch voor een regeringsleider nodig is, kiest u er eigenlijk voor om een van uw coalitiepartners openlijk te vernederen. Openlijk te vernederen. Mevrouw Rutten, mijnheer Bourgeois, als u zich binnenkort afvraagt waarom het vertrouwen in de politiek zo laag is, dan zou ik niet zo ver gaan zoeken.
Inhoudelijk. Als er één ding positief is aan de vaudeville van de afgelopen weken, dan is het wel dat het Vlaamse energiebeleid van deze Vlaamse Regering opnieuw ter discussie staat, dat we vragen kunnen stellen en dat er een momentum is om het over een andere boeg te gooien, een momentum om een beleid te voeren dat veel rationeler is, veel slimmer, energie-efficiënter, veel betaalbaarder dan dat in het verleden.
Want uw Vlaams energiebeleid, beste Vlaamse Regering, zat eigenlijk op een dood spoor met de biomassacentrales. Vanwege de actualiteit vraagt mijn fractie u drie dingen. Eén: stop met de steun voor de grote biomassacentrales, in het meervoud. U kunt de Vlaming niet uitleggen dat als biomassa slecht is in Gent, het wel goed zou zijn in Genk. Met andere woorden, minister Tommelein, een van de eerste opdrachten die u moet doen, is vooral juridisch onderzoeken hoe we het contract in Genk kunnen stopzetten. U kunt aan de Vlaming niet uitleggen – en dat is ook niet uit te leggen – dat we hout en houtafval van de andere kant van de wereld naar Vlaanderen voeren en hier opstoken om er energie uit te winnen die we dan nog verkopen als groen en duurzaam. Dat is de eerste vraag vanuit de Groenfractie.
Vraag twee: schrap – en ik heb begrepen dat de minister en de Vlaamse Regering niet tot dat inzicht zijn gekomen – die onrechtvaardige ‘Turteltaks’, iets wat u trouwens zelf regelmatig vraagt in de pers, mevrouw Rutten. Minister-president, luister naar de Vlamingen. U moet ze niet alleen toespreken, u moet er ook naar luisteren. U krijgt niet uitgelegd dat elke Vlaming een oneerlijke vlaktaks van 100 euro moet betalen, los van zijn verbruik, los van de vraag of hij alleenstaand is of niet. Gezinnen en bedrijven, kleine bedrijven vooral, draaien op voor de factuur. De grote bedrijven laat u eigenlijk met rust. Uw taks is niet alleen ongrondwettelijk, uw taks treft ook een aantal mensen die u de dag van vandaag zou moeten sparen. Gebruik dat momentum. Schrap de ‘Turteltaks’. Kom met een beter en eerlijker en rechtvaardiger systeem. Zorg, minister Tommelein, dat de ‘Turteltaks’ geen ‘Tommeltol’ wordt. Dat zou bijzonder jammer zijn.
De derde vraag die ik vanuit de Groenfractie voorleg: kom met het energieplan. U hebt het aangekondigd. Stop met het stop-and-gobeleid van de afgelopen jaren. Het draagvlak rond hernieuwbare energie is de afgelopen jaren afgebrokkeld. Afgebrokkeld door het klungelbeleid. Afgebrokkeld door een flipflopbeleid: dan gaan we voor het ene, dan voor het andere. Nochtans heeft hernieuwbare energie een geweldig potentieel. Er is nu misschien wat tegenwind, minister, maar een flandrien heeft daar eigenlijk geen last van. Die kan tegen de wind in. Kijk bijvoorbeeld naar Duitsland. Het succes van de Duitse Energiewende ligt in het betrekken van de burgers. Maar liefst 42 procent van de nieuwe energie-installaties is in handen van burgers, is in handen van gewone mensen. Betrokkenheid is belangrijk.
Minister, dit is wat ik van u verwacht: betrokkenheid en inspiratie. Als we zien hoeveel spaargeld er op spaarboekjes staat dat niet rendeert, dan is het uw en onze taak om de Vlaming over de streep te trekken en samen te investeren in hernieuwbare energie. Dat zijn zaken die u moet samenbrengen.
Werk ook de administratieve struikelblokken weg. Werk aan de Fast Lane. Ga snel, zet dat positief in. En ten slotte, zorg ervoor dat als ik energie produceer, ik dan ook aan mijn buurman energie kan leveren zonder dat ik moet voldoen aan de hoge, wettelijke eisen voor een distributienetbedrijf.
Mijn partij en mijn fractie zullen het u gemakkelijk maken. Dit zijn de drie eisen die ik heb geformuleerd: stop met de massale steun aan grote biomassacentrales; schrap de ‘Turteltaks’ en kom met een rechtvaardig, eerlijk systeem dat focust op rechtvaardigheid; kom met een goed Vlaams energieplan dat geen flipflopbeleid is, maar dat de komende jaren samen aanpakt.
Die drie zaken zal ik in een motie stoppen, en dan hoop ik, collega’s, dat u dit volmondig, niet alleen in de pers maar ook hier, kunt steunen. Op die manier krijgt het Vlaamse energiebeleid van de Vlaamse Regering en van deze minister de wind mee. Als je wind mee hebt, dan fiets je een pak gemakkelijker. (Applaus bij Groen en sp.a)
De heer Gryffroy heeft het woord.
Beste collega’s, sta me toe eerst een woord van dank uit te spreken aan Annemie Turtelboom voor de samenwerking die we hadden in de commissie en in het Vlaams Parlement. Het is belangrijk dit te kunnen zeggen, want achter iedere functie staat een mens, een persoon. Politiek kan inderdaad hard zijn en snel gaan. Het ontslag wordt geassocieerd met de ‘Turteltaks’. Daar zal nog veel over worden geschreven. Die is inderdaad door Annemie Turtelboom als minister bevoegd voor de energie ingevoerd, maar vooral en uitsluitend om de schuld uit het verleden te financieren en weg te werken.
Daartegenover moeten er ook investeringen gebeuren voor de toekomst. We willen allen, kamerbreed, de klimaatdoelstelling halen tegen 2020. Dit betekent minder uitstoot, efficiëntere en meer hernieuwbare energie.
Mijnheer Gryffroy, mag u onderbroken worden? Liefst niet? Nee? Leuk. Goed, gaat u rustig verder.
De klimaatdoelstelling halen is niet gratis. Dat is een enorme uitdaging. Het is een verhaal van en-en-en-en-en. Daarvoor moeten we werken op alle fronten. Het eerste en belangrijkste front is de energievisie en het energiepact, dat moest worden gestart in september 2015. Die visie en dat pact moeten vooral weergeven waar we nu staan, waar we moeten staan in 2020, waar we willen staan in 2030 en in 2050. We moeten samen het traject uitwerken met alle mogelijke stakeholders om zo te komen tot een bindend iets.
Het tweede front is de energienorm. Hoe kunnen we in de toekomst correct de prijzen vergelijken tussen gezinnen hier en in het buitenland, tussen kmo’s hier en in het buitenland en voor de grote industrie hier en in het buitenland? Slimme meters moeten dringend worden uitgerold. Ze zijn nog altijd niet vervat in een technisch reglement. Dan is er de hervorming van de regulator, het dossier restwarmte en groene warmte, waarover in de commissie al heel veel vragen zijn gesteld, maar waarover nog veel onduidelijkheden bestaan, vooral als het gaat over energieprestatieregelgeving.
Deze energieprestatieregelgeving moet dringend gemoderniseerd worden. Ze moet aangepast worden aan de toekomstige EU-richtlijn. Er is nood aan moderne, flexibele en dynamische tarieven. We kunnen niet langer leven met enkel een dag- en een nachttarief. De tarieven van de toekomst moeten volledig hervormd worden en rekening houden met capaciteit en de al dan niet beschikbaarheid van hernieuwbare energie. Het Klimaatfonds moet worden uitgewerkt. Het bevat veel goede elementen, zoals het voornemen van de Vlaamse overheid om haar eigen gebouwen aan te pakken en energie-efficiënter te maken, onder andere in samenwerking met het Vlaams Energiebedrijf.
Onze N-VA-fractie werkt daar hard aan mee. We hebben zelf ook al conceptnota’s geschreven rond burgercoöperaties en crowdsourcing zoals ZonneDelen, of rond batterijtechnologie. We zijn op veel vlakken constructief, maar vragen tevens dat u dringend werk zou maken van uw energiebeleid. Onze fractie is voorstander van investeringen in duurzame technologie die kostenefficiënt is. Onze fractie wil investeren in energie-efficiëntie: in de toekomst moeten we het doen met minder en vooral slimmer.
Minister Tommelein, uw partij maakte het u niet gemakkelijk, de verwachtingen zijn nu hooggespannen. Ook onze verwachtingen zijn enorm. U moet een plan opmaken, weliswaar zonder de biomassacentrale van Gent en zonder dat het veel geld mag kosten, maar u zal op veel fronten moeten vechten, trekken en sleuren om dit gedaan te krijgen. We staan nog niet erg ver. U staat bekend als een man van daden, ik vraag u dus om dit aan te pakken en zo vlug mogelijk met een energieplan te komen.
De heer Beenders heeft het woord.
Collega Gryffroy, u ging nogal snel over de ‘Turteltaks’ heen en u verengde die meteen tot een maatregel om problemen uit het verleden op te lossen. Uiteraard moeten die opgelost worden, maar u vergeet te zeggen dat het grootste gedeelte van de ‘Turteltaks’ dient voor toekomstig beleid. Er zijn nu keuzes gemaakt om bepaalde uitgaven niet te doen, namelijk voor de biomassacentrale in Gent. De inkomsten van de ‘Turteltaks’ die in de begroting staan, dienden ook om die biomassacentrales te financieren. Er is nu gekozen om die subsidies niet uit te keren, wat volgens mij ook een goede keuze is. In uw betoog mocht die discussie over de ‘Turteltaks’ wat uitvoeriger uitgelegd worden. Daarom vraag ik het u nu expliciet. Bent u bereid om de ‘Turteltaks’ opnieuw op tafel te leggen, of bent u het ermee eens dat er meer dan 570.000 gezinnen meer dan 130 euro moeten betalen en dat er 20.000 gezinnen met 770 euro bijna een half maandloon moeten betalen aan ‘Turteltaksen’, terwijl 30 bedrijven in dit land 0 euro bijdragen om onze klimaatdoelstellingen te halen? U haalt opnieuw de middelen bij de Vlamingen, terwijl die al betaald hebben om de kerncentrales open te houden. De afschrijvingen zijn gebeurd en net nu ze winst maken, krijgen die bedrijven nog eens een belastingvermindering. De meerderheid heeft nu de kans om opnieuw te discussiëren over het energiebeleid. Legt u die ‘Turteltaks’ op tafel om ze eerlijker te maken of gaat u dat niet doen?
U kunt achteraf het verslag van de werkzaamheden raadplegen en dan zult u zien wat ik exact heb gezegd. Ik heb gezegd: om de schuld uit het verleden te financieren en daartegenover om investeringen voor de toekomst te doen om de klimaatdoelstellingen tegen 2020 te halen: minder CO2, energie-efficiënter en meer hernieuwbare energie. Ik denk dat dat duidelijk is, ja?
U gooit alles op één hoopje: nucleair, federaal, taksen, honderdduizenden gezinnen, enzovoort. Wij als N-VA-fractie zijn heel duidelijk: iedere heffing is ‘as such’ te veel. Maar ik ga de Vlamingen nu niet wijsmaken dat men ze zomaar eventjes kan verminderen. Ik wil eerst een duidelijk energieplan zien. Dat moet komen van de energieminister. Over dat plan zullen we discussiëren in de commissie en daarna in de plenaire vergadering. Daarover doet u eigenlijk geen uitspraak.
Eigenlijk geeft u het antwoord, maar u handelt er niet naar. U zegt: ik wil eerst een plan en dan wil ik bekijken hoe het moet worden gefinancierd. U hebt vandaag inkomsten ingeschreven, rekening houdend met een biomassacentrale die u nu niet gaat toekennen. U kunt dus toch net zo goed vandaag beslissen om de ‘Turteltaks’ nu in te trekken en een nieuw plan te maken om onze doelstellingen te halen en dan beslissen over een eerlijke manier om die financiering te betalen. Dat is toch logisch.
U zegt dat u iets wegneemt, u zegt niet hoe u de doelstelling zult halen, maar u zegt wel hoe u ze zult financieren.
Ik zeg dat de financiering om de evolutie naar hernieuwbare energie te garanderen mogelijk te maken op een eerlijke manier moet gebeuren. U kiest ervoor om de dertig grootste industriële bedrijven nul euro te laten betalen om de transitie naar hernieuwbare energie mogelijk te maken. U kiest ervoor om de gezinnen die al hebben bijgedragen om de kerncentrales af te betalen, opnieuw een taks op hun brood te leggen, namelijk de ‘Turteltaks’.
De vorige, zesde, staatshervorming, waar u aan meegewerkt hebt, heeft er inderdaad voor gezorgd dat die dertig Vlaamse bedrijven nog federaal aangesloten zijn op een hoogspanningsnet. Dat weet u evengoed als ik.
Mijnheer Gryffroy, ik moet uw lef en uw moed bewonderen. Ik ben het met u eens. We zouden inderdaad wel een plan mogen hebben om vooruit te gaan, want als het gaat over hernieuwbare energie, over klimaatdoelstellingen, over het beleid dat we daarin kunnen bieden, is dit een opportuniteit om na de derde industriële revolutie, die we nooit hebben verkocht in Vlaanderen, de vierde industriële revolutie te doen. Dit is geen zaak van problemen, van moeilijkheden, of van lasten met de nadelen van hernieuwbare energiebronnen, zoals de minister-president daarnet zei. Dit zou een verhaal kunnen zijn van opportuniteiten, waar trouwens nogal wat vooruitstrevende bedrijven in Vlaanderen al maanden en al jaren om roepen en op zitten te wachten. Dus, ja, we hebben nood aan een plan. Maar u moet toch nogal lef hebben om daar te staan, op dit ogenblik, terwijl uw regering eigenlijk al twee jaar in functie is en nu hier met een uitgestreken gezicht op de tribune komt zeggen: weet u, nu hebben we nood aan een plan. U had al twee jaar nood aan een plan. Tijdens die twee jaar hebt u – ik zal het aan de heer Tommelein niet verwijten, maar wel aan u en de andere leden van deze regering – al op alle mogelijke manieren gechicaneerd, geremd, tegengewerkt, rondgedraaid …
Ik ga één voorbeeld geven. Drie dagen geleden, zondag, hoorde ik de minister-president met heel veel aplomb zeggen: die biomassacentrales hebben we absoluut nodig. Maandag om vijf uur was diezelfde minister-president, als het was om de heer Tommelein zijn pennenzak te kunnen afpakken, bereid om op vijf minuten per elektronische ministerraad te zeggen: die biomassacentrales schrappen we.
Minister-president, ik zal me tot u richten. Dit beleid, in een sector die voor de toekomst van onze industrie, van onze energievoorziening, van onze samenleving en onze planeet zo cruciaal is, dit beleid is een windmolen. Het draait continu rond, maar het gaat geen millimeter vooruit. (Applaus bij sp.a en Groen)
Het allerergste is dat het verschil met de windmolen is dat die ten minste nog iets produceert. De windmolen produceert energie en elektriciteit. Het enige wat uw regering doet voor dat ronddraaien, is aan de Vlaming facturen sturen waarvoor u niets in de plaats kunt zetten. Zeg nu eens aan al die Vlamingen die de afgelopen weken de factuur van de ‘Turteltaks’ hebben gekregen, wat u daar de voorbije twee jaar al tegenover hebt gesteld en of u in staat bent om er de volgende jaren iets tegenover te stellen. Het antwoord is neen. (Applaus bij sp.a)
Mijnheer Tobback, als er iemand een slag van de molen heeft gekregen, dan is het wel de sp.a. (Applaus bij de meerderheid)
Ik zou in uw geval, samen met deze meerderheid en deze regering, vooruitkijken en vooral niet te veel de aandacht vestigen op het beleid dat u hebt gevoerd. (Applaus bij de meerderheid)
Op dit ogenblik betalen in Vlaanderen de gezinnen en de bedrijven meer voor de groene energiefactuur dan in de ons omringende landen zonder de recente bijkomende heffing. Dat is het gevolg van het beleid uit het verleden. Voor de zonnepanelen betalen we over de hele periode 14 miljard euro met eenzelfde resultaat in vermogen als de Bee-biomassacentrale die er door u is gekomen, die u hebt goedgekeurd. (Applaus bij de meerderheid)
Als die biomassacentrale in Gent wegvalt, dan betekent dit 2 miljard euro minder, maar met de lasten uit het verleden blijven we opgezadeld. Er was een energieplan. Of het sluitend was en of we de 10,3 zouden halen met een vorige regering, durf ik niet te zeggen. U zou wel de moed moeten hebben en zeggen dat u samen met andere partijen in de vorige regeerperiode een energieplan hebt ontwikkeld waarin twee belangrijke componenten zaten om aan hernieuwbare energie te komen, namelijk twee biomassacentrales die er absoluut moesten komen volgens de toenmalige minister van Energie. (Applaus bij de meerderheid)
Dat was Bee in Gent en die in Langerlo. Voor Langerlo is er ondertussen een definitieve bandingfactor. Er is hier het woord ‘contract’ gevallen. Aan diegenen die zeggen dat we er nu mee moeten ophouden en het moeten opblazen, stel ik voor om dat allemaal rustig te bekijken. De minister moet de kans krijgen om, vaststellende dat er in de samenleving voor het beleid waar u mee voor hebt gekozen – en ik druk me dan heel zacht uit – nauwelijks of geen draagvlak meer is, te kijken of er alternatieven zijn. Ik herhaal: welke alternatieven er ook komen, ze zullen geld kosten. Het equivalent van de beide biomassacentrales is 900 tot 1000 windmolens met een vermogen van 2,3 – en dan nog rekening houdend met een windverschil aan de kust en elders in dit land. Die zullen geld kosten. Die factuur moet betaald worden. Wees nu eens eerlijk, de Vlaming, de Vlaamse gezinnen en bedrijven betalen al meer dan in de ons omringende landen. Onze bedrijven zijn inderdaad niet competitief vanwege twee redenen: de loonkosten en de energiekosten. (Opmerkingen van Bruno Tobback)
Die moeten betaald worden. We hebben niet zoals u die 2 miljard opgepot, de prijzen bevroren en gezegd dat iemand het wel zal betalen. Alstublieft! (Applaus bij de meerderheid)
Ik dacht dat we in Vlaanderen een sociaaldemocratie hadden en in het zuiden van het land een socialisme. We weten dat ze daar zeggen dat de schulden vanzelf ontstaan en vanzelf weggaan. Maar blijkbaar zit u ook op die lijn. Welnu, dat is niet zo. Schulden verdwijnen niet vanzelf. Die moeten betaald worden. En wij nemen onze verantwoordelijkheid. Na 2020 komen er bijkomende inspanningen. In Parijs heeft de Europese Unie zich gecommitteerd tot 40 procent CO2-reductie, tot 27 procent hernieuwbare energie en tot 27 procent energie-efficiëntie.
Wat wij gedaan hebben, met collega Turtelboom, is een zeer evenwichtige heffing. Dat is inderdaad niet op het verbruik, waarmee gezinnen en kmo’s meer zouden betalen dan met de heffing, plus nog eens btw. En elke arme is er een te veel, maar we zitten in Vlaanderen gelukkig bij de beste van Europa, met 10 à 11 procent armen. Welnu, zij betalen maar 25 procent. Zij krijgen een reductie van 75 procent op die heffing. Zij moeten geen btw betalen.
En inderdaad, voor de heel grote bedrijven is er geen proportionering, want dan zijn we compleet uit de markt. Dan is de vraag: houden we onze welvaart in stand? Gaan we jobs blijven behouden hier? Of gaan we alle bedrijven wegjagen? Wij moeten aan de competitiviteit werken.
Er is geen stop-and-gobeleid. Ik zeg dat ook ten aanzien van de vorige minister. Er is geen stop-and-gobeleid zoals in andere landen. Er is een consequent beleid, met altijd dezelfde manier van politiek voeren. De parameters zijn veranderd. En inderdaad, de subsidiëring voor de zonnepanelen is verminderd – wat mij betreft te laat, maar ze is verminderd. Het beleid is al die tijd consequent geweest. Dat was geen stop-and-gobeleid.
We stellen nu vast dat er geen draagvlak meer is voor de biomassacentrales, niet in de samenleving, niet in de politiek. Maar wees zo eerlijk om te zeggen dat u het geïnitieerd hebt, dat u de voorlopige bandingfactoren toegekend hebt, dat u dat beschouwde als een onderdeel om aan die hernieuwbare energie te komen. Ik kan u stapels mails voorleggen van de mailwisseling op kabinetsniveau, om aan te tonen wie de drijvende krachten daarachter waren.
Laat ons vooruitkijken. Als u doorgaat met die spelletjes, dan bent u verkeerd bezig. Wij moeten in 2020 die doelstellingen halen, en dat zal alleen gaan met innoveren. Ik stel vast dat heel veel mensen daartoe bereid zijn, dat bedrijven daartoe bereid zijn. Met alle problemen die er in het verleden geweest zijn en de problemen die we nog zullen hebben, kunnen we er alleen komen als we consequent – de overheden, de bedrijven, de burgers – samenwerken. En houd uw spelletjes voor u. Dat is voor het verleden. (Applaus bij de meerderheid en op de publiekstribune)
Ik stel met genoegen vast, en waarschijnlijk vele Vlamingen met mij, dat de meerderheid nog in staat is om één ding gezamenlijk te doen, en dat is in de handen klappen. (Opmerkingen. Rumoer)
Eerlijk gezegd, minister-president, getuigt dit opnieuw van een poging om u hier met bluf bij uw eigen haren uit het moeras te trekken. U moet toch maar durven over spelletjes te praten ten opzichte van anderen, na wat er in de voorbije week en zelfs maar in de voorbije drie, vier dagen allemaal gebeurd is in uw eigen meerderheid, in uw eigen regering, in dit parlement. Niets daarvan lag aan de oppositie. Alles daarvan hebt u in uw regering gedaan: het schouwspel van uw inderhaast bij elkaar geroepen elektronische ministerraad, het schouwspel van het vertrek van mevrouw Turtelboom, de wisselende verklaringen op 24 uur tijd die alle richtingen tegelijk uitgingen door alle verschillende meerderheidspartijen. U moet toch wel lef hebben, na dat soort schouwspel dat u aan de burger tentoon hebt gespreid, om dan anderen van spelletjes te beschuldigen, minister-president.
En ik wil er desnoods nog op ingaan, want er is nog iets anders dat ik ongelooflijk straf vind. U geeft terecht aan dat de burgers en de bedrijven in dit land op heel wat vlakken te veel betalen voor energie. Maar ook daar weer: deze regeringscoalitie heeft in de afgelopen jaren de btw op elektriciteit en gas verhoogd, heeft in de afgelopen jaren de gratis levering van elektriciteit aan gezinnen afgeschaft voor iedereen, heeft het gedrocht van de ‘Turteltaks’ in iedereen zijn portemonnee en door iedere Vlaming zijn strot geduwd.
Dan achteraf komen klagen dat de prijzen van energie te hoog zijn in het land en dat wijten aan uw voorgangers: als dat geen spelletje is, dan is het in ieder geval onvoorstelbaar schaamteloos. Na wat er de afgelopen week gebeurd is in dit dossier, in deze voor de toekomst van onze economie cruciale sector, hebt u ieder elk geval over dit domein alle recht verloren om nog naar het verleden te kijken om de problemen van vandaag te verklaren. De problemen van vandaag creëert u zelf.
Minister-president, van die biomassacentrales zeggen we inderdaad dat ze ooit zijn opgestart, of geïnitieerd zoals u het noemt, onder een vorige regering, waar u trouwens ook deel van uitmaakte. Ik wil heel graag de mails uit die periode zien. Ik herinner mij dat er heel veel boeiende dingen stonden in de mails van de vorige regeringscoalitie. Maar u zat daar ook in, voor alle duidelijkheid. U schuift dat nu weg alsof u er niets mee te maken hebt.
We weten allebei – alleen wisten wij het een beetje eerder of waren wij een beetje eerder bereid om de conclusie te trekken – dat de situatie ten opzichte van toen veranderd is. Het feit dat ze geïnitieerd zijn, is één. Het feit dat een procedure in twee stappen u de gelegenheid geeft in deze legislatuur om die tweede stap niet toe te kennen, dat is ook een realiteit. Daartoe hebben we u al een jaar geleden opgeroepen. Neem de opportuniteit om daar neen tegen te zeggen, want in de geëvolueerde omstandigheden kan dit niet meer.
We hebben maanden geleden al gezegd dat u die ‘Turteltaks’ niet hoeft te heffen als u nu de beslissing zou nemen om te stoppen met die biomassacentrales. U hebt ze tot maandagavond met hand en tand verdedigd. Als we vandaag in de soep zwemmen waar u nu in zit, dan is dat van de makelij van uw eigen regering. U zou toch eens stilaan moeten beginnen om de woorden van minister Homans ter harte te nemen. De boodschap die zij met veel overtuiging in de eerste plaats stuurt naar iedereen die het moeilijk heeft in dit land, is namelijk: als het niet gaat, ligt het misschien aan jezelf en moet je in de eerste plaats daarnaar kijken. Misschien moet u dat voor deze regering, na wat u nu meemaakt, in de situatie waar u nu in zit, ook eens doen. In plaats van altijd de schuld op een ander proberen te steken, ligt het misschien wel aan u. Het ligt in dit geval zeker aan u. De tijd waarin u nog naar het verleden mocht verwijzen, minister-president, is na dit circus echt wel voorbij. Ga nu eens echt voluit, niet met woorden maar met daden.
Mijnheer Tobback, sluit af alstublieft.
U vraagt actieve inspanningen, u vraagt serieuze engagementen van de industrie, van de burgers in dit land, van heel de samenleving, van alle sectoren. Ik citeer uit uw speech. Wat al die mensen, die burgers die de ‘Turteltaks’ betalen, al die industrie die wil investeren, al die ondernemers die vooruit willen, aan u vragen, is dat u ook eens een actieve inspanning en een actief engagement zou nemen, in plaats van alleen maar holle woorden. Minister-president, u trekt een heel mooie, statige façade op, maar daarachter staat alleen maar een soort van ruïne waar de kleuters elkaars pennenzak aan het afpakken zijn, want dat is wat de Vlamingen de afgelopen dagen hebben gezien. Niemand is nog bereid om daar zijn ‘Turteltaks’ voor te betalen. (Applaus bij sp.a en Groen)
Ik begrijp dat collega Tobback het bijzonder moeilijk heeft om nog een discours te houden, om nog een pleidooi te ontwikkelen. Ik keer niet terug op wat ik heb gezegd. Ik denk dat ik heel afdoende geantwoord heb. Ik wil nog twee zaken beklemtonen.
Collega Tobback, ik heb op geen enkel moment gezegd dat ik voor biomassacentrales ben. Ik kan u de interviews tonen van de laatste week, waarin ik heb gezegd: “Ik zal er geen traan om plengen als dit niet doorgaat.” Maar ik ben minister-president van de Vlaamse Regering. Wij leven in een rechtsstaat. Er waren voorlopige bandingfactoren toegekend aan Bee. Er is een definitieve bandingfactor toegekend in Langerlo. Wij gaan dus niet de cowboy spelen. De voorlopige bandingfactoren zijn toegekend onder de vorige regering. De definitieve bandingfactor is toegekend aan het einde van een normaal proces. Had Bee voldaan aan de voorwaarden, dan zaten we inderdaad voor een zeer moeilijke situatie. Maar we hebben, in tegenstelling tot wat u beweert, niet de kop in het zand gestoken, we zijn niet gevlucht, we zijn zeer daadkrachtig geweest. We hebben een advies van VEA dat zegt: het dossier van Bee is niet oké. Onmiddellijk hebben we gezegd dat we er niet mee zouden doorgaan.
Ik wil wel nog eens heel duidelijk zeggen dat, als je de groene stroom van de biomassacentrales niet hebt, je voor andere stroom zult moeten zorgen en dat je die zelf zult moeten produceren. We kijken uit naar het plan dat minister Tommelein zal voorleggen en hebben er het volste vertrouwen in. Het zal waarschijnlijk een mix zijn van zon, geothermie, wind en allerlei innovaties, eventueel met aankoop. Het zal geld kosten. Dat is zo. Als u het omgekeerde beweert, dan maakt u de mensen iets wijs, mijnheer Tobback. (Applaus bij de N-VA)
De heer Danen heeft het woord.
Collega’s, ik ben het vandaag eens met de heer Gryffroy. Wat want zegt hij eigenlijk? Dat dit energiebeleid met haken en ogen aan elkaar hangt. Dat is wat u zegt. U hebt gezegd wat er niet is gebeurd en wat er het best gebeurd zou moeten zijn. U bent de dragende partij in de regering. En u zegt eigenlijk: “Wij hebben niet kunnen doen wat we wilden doen.” U hebt wel een paar interessante nota’s geschreven, maar in de feiten, wanneer het op ‘schaapscheren’ aankomt, is er heel weinig gebeurd. Dat is wat ik vaststel.
Wat moet er gebeuren in Vlaanderen? Eerst en vooral moet er een energiepact worden gesloten. We hebben dat al een jaar geleden goedgekeurd in dit parlement. Er waren heel strikte deadlines vastgesteld, maar er is heel weinig tot niets gebeurt. Dat is een vaststelling: er is weinig gebeurd op dat vlak. Nul op tien.
Er moet duidelijkheid zijn rond de kernuitstap. Ik weet dat het niet onze bevoegdheid is. In dit parlement hebben we het debat gevoerd rond het belangenconflict dat we onze hernieuwbare doelstellingen heel moeilijk kunnen halen door het langer openblijven van de kerncentrales. Ook daarover zwijgt u. Het is echter wel een feitelijkheid. U negeert die, u keert die de rug toe en doet alsof er geen probleem is. Maar er is een gigantisch probleem.
Er moet verder ook werk worden gemaakt van de energie-efficiëntie. Door het langer openhouden van die kerncentrales is de energieprijs zodanig gedaald dat investeringen in energie-efficiëntie minder tot niet meer gebeuren. Ook dat is een realiteit waar we voor staan. Het wordt heel moeilijk om onze doelstellingen te halen.
Het is ook heel belangrijk om te investeren in onderzoek naar datgene wat er moet gebeuren op het vlak van energienetwerken en energieopslag. Ook daarin worden er veel te weinig middelen gestoken. Ik deel uw mening: er is heel weinig gebeurd, er zal nog heel veel moeten gebeuren. Ik vraag mij af wanneer dat zal gebeuren. Ik kijk met heel veel goesting en – nu nog – vertrouwen naar de nieuwe minister, om daarvan werk te maken. Maar als ik zie en hoor wat u nu hebt gezegd, mijnheer Gryffroy, sta ik daar toch heel sceptisch tegenover. (Applaus bij Groen en sp.a)
De heer Gryffroy heeft het woord.
Ik ben inderdaad niet gespecialiseerd in het scheren van schapen. (Opmerkingen)
Ik heb inderdaad gezegd dat de nieuwe minister van Energie, Bart Tommelein, een zware opdracht heeft gekregen van de regering, maar ook dat zijn partij het hem niet gemakkelijk heeft gemaakt. De verwachtingen, ook de onze, zijn enorm. Ik steek niet onder stoelen of banken dat het in de commissie Energie inderdaad vaak veel te traag ging en dat de vragen vaak opnieuw moesten worden gesteld om tot een eindbeslissing te kunnen komen. Ik steek dat niet onder stoelen of banken. Ik hoop dat er met deze man uit West-Vlaanderen – zelf kom ik ook uit West-Vlaanderen – een andere aanpak komt, waardoor we inderdaad zeer snel tot een energieplan kunnen komen waarin die zaken worden verwerkt.
De heer Sintobin heeft het woord.
Ik stel vast dat sp.a met haar betogen steeds weer in haar eigen voeten schiet. Dat is uw probleem, mijnheer Tobback. Maar u slaagt er wel in het steeds te doen uitdraaien op een rondje zwartepieten over wie nu wel of niet de hoofdschuldige is in het hele debacle. Ik vind dat spijtig, en de kijkers allicht ook.
U hebt natuurlijk gelijk wanneer u zegt dat de N-VA, de partij van de minister-president, in de vorige legislatuur mee het beleid heeft bepaald. Die vaststelling moeten we maken.
De minister-president beweert dat hij heeft gezegd dat hij blij zou zijn als we daar van af zijn. Ik heb hier de verslagen bij van de commissievergaderingen Energie van januari en februari. In die verslagen trokken een aantal collega’s, zoals de heer Gryffroy, maar ook de heren Schiltz en Bothuyne, het nut van de biomassacentrale in Gent niet in twijfel, integendeel. Zelfs de heren Beenders en Danen lieten een kleine opening. Ik wil daaruit citeren indien nodig.
Alle collega’s hebben altijd een onderscheid gemaakt tussen de centrale in Gent en de centrale in Langerlo. Nu is iedereen plots tegen, wellicht een beetje meesurfend op de verontwaardiging in de media. Het was trouwens geen mooi schouwspel, minister-president, wat we de afgelopen dagen hebben gezien.
Alle collega’s waren te vinden voor de biomassacentrale in Gent, en zeker Open Vld.
Men gaat er hier van uit dat alle Vlamingen achter de klimaatdoelstellingen staan en bereid zijn daar persoonlijk iets voor te doen. Minister-president, ik kom vaak onder de mensen. Zij vragen om die ‘Turteltaks’ af te schaffen. Dat is trouwens ook wat uw voorzitter heeft verklaard, minister Tommelein. De 2 miljard euro die vrijkomt doordat de biomassacentrale in Gent er niet komt, zou worden gebruikt om de ‘Turteltaks’ te verminderen. Dat is ook wat voormalig minister Turtelboom in de commissie meermaals heeft gezegd. Nu zegt u dat dat geld wordt gebruikt voor nieuw beleid. Minister-president, als u zegt dat de ‘Turteltaks’ niet zal worden verlaagd, is dat dan een standpunt van de voltallige Vlaamse Regering? Tijdens het weekend hoorden we toch iets ander. Als u zegt dat het kostenplaatje niet kan worden verlaagd, spreekt u dan namens de hele Vlaamse Regering?
Mijnheer Gryffroy, er zijn al contracten windenergie op zee en windenergie op land. Tot 2038 zijn er op Vlaams en op federaal niveau voor 30 miljard euro contracten afgesloten voor alternatieve energie. Bent u van mening dat dit telkens opnieuw moet worden afgewenteld op de burger, op de eindverbruiker?
Ik wil even ingaan op de uitspraken die zijn gedaan in de commissie waarbij er bij de heer Schiltz maar ook bij de oppositie een vrij grote eensgezindheid bestond dat puur technisch bekeken Langerlo en Max Green, een oude kolencentrale die is omgebouwd met pellets en die een heel laag elektrisch rendement heeft, totaal niet kunnen worden vergeleken met het project Bee, dat met houtafval zou werken en een hoog elektrisch rendement en de mogelijkheid tot een warmtenet zou hebben. Maar er is een negatief advies gekomen waar we ons naar moeten schikken.
Ik heb ook heel duidelijk gezegd dat die heffing dient voor de schuld, voor de investering in de toekomst, om de klimaatdoelstellingen te halen, de CO2-uitstoot te verminderen, de energie-efficiëntie te verhogen en de hernieuwbare energie op te trekken tot het vereiste peil.
U spreekt over 30 miljard euro. Ik denk dat de boodschap van de minister-president en van iedereen in de meerderheid is dat wanneer we willen overstappen naar een nieuwe energietransitie, dat niet vrijblijvend zal gebeuren, zoals sommigen beweren. De vraag is hoe dat geld democratisch eerlijk moet worden verdeeld. Er is al een aanzet gegeven maar voorts wachten we op het energieplan van minister Tommelein.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister-president, mijnheer Gryffroy, ik heb respect voor voortschrijdend inzicht. Dat getuigt van moed omdat het politieke geheugen vrij kort is. Ik herinner me de hevige debatten van een aantal jaren geleden in de commissie Energie met toenmalig energiespecialist Liesbeth Homans, nu viceminister-president. Haar betoog was, en corrigeer me als ik fout ben, dat biomassa de toekomst is omdat het de meest kostenefficiënte oplossing is. Open Vld hield hetzelfde betoog.
Dus, het spijt me, collega’s, het is nu heel gemakkelijk om te verwijzen naar sp.a en de toenmalige minister. Maar kijk ook eens in eigen boezem. Jullie hebben het signaal gegeven aan investeerders in Vlaanderen dat in biomassa moet worden geïnvesteerd. Dat was een foute keuze. Wij hebben dat toen ook gezegd. Zon, wind en geothermie: dat is de enige duurzame toekomst omdat biomassa heel wat nadelen heeft, niet alleen financieel, maar ook op het vlak van duurzaamheid.
Ja, er wordt vandaag maar één mogelijke conclusie kamerbreed gesteund. Er moet een energieplan komen. We hebben tijd verloren, maar er moet een energieplan komen met duidelijke keuzes. Minister-president, dit is niet alleen een oproep voor de Vlamingen en de ondernemingen, er moeten ook engagementen komen van de overheid zelf.
Mijnheer Gryffroy, ik heb een heel concrete vraag. Er is toch iets mysterieus voor mij. U staat met veel overtuiging te zeggen dat het energiebeleid in de toekomst geld gaat kosten en dat er middelen nodig zijn voor het toekomstige beleid. Tot daar ben ik het eens. Maar dan zegt u: ‘En dus moeten we die ‘Turteltaks’ hebben.’ (Opmerkingen van Andries Gryffroy)
Mijnheer Gryffroy, ofwel hallucineer ik ofwel hebt u een heel kort geheugen, maar nog geen twee minuten geleden zei u dat we die middelen nodig hebben en dat die heffing er dus zal blijven. Dat zeggen trouwens alle leden van de meerderheid.
Ik heb een heel simpele vraag. Er zijn heel veel domeinen waar we in de toekomst moeten investeren en waar we het allemaal over eens zijn dat we erin moeten investeren, dat het absoluut noodzakelijk is om te investeren. Maar als we samen beslissen om scholen te bouwen en daarin te investeren, hebben we geen ‘Hildeheffing’. Waarom moet het volgens deze meerderheid, als het om energie gaat, om hernieuwbare energie, om de toekomst van onze industrie, met een aparte, en liefst zo onrechtvaardig mogelijk verdeelde taks gebeuren, die iedereen op zijn bord krijgt, in plaats van dat, zoals met alle andere toekomstinvesteringen, te doen met rechtvaardige belastingen en echte investeringen? Dat is een heel simpele vraag. (Opmerkingen van Matthias Diependaele)
Mijnheer Diependaele, u mag dat nu heel luid roepen, maar u mag nu echt niet meer denken dat u nog één mens in Vlaanderen kunt overtuigen van het feit dat de ‘Turteltaks’ geen belasting is. Ofwel ziet u nu echt wel spoken, ofwel hallucineert u. Dit is een taks zoals alle andere taksen, en een heel onrechtvaardige. Stop met die huichelarij. (Applaus bij sp.a en Groen)
Mijnheer Tobback, ik wil u erop wijzen dat u mij waarschijnlijk nooit hebt kunnen betrappen op het gebruik van het woord ‘taks’. Nooit. U mag er alle verslagen op nakijken. Net zomin heb ik het woord ‘factuur’ gebruikt. We spreken hier, voor alle duidelijkheid, over een heffing. Ik spreek niet over de rest. Het is een kwestie van eerbied voor mensen, en misschien functies, die erachter staan. (Opmerkingen van Bruno Tobback)
Mijnheer Tobback, ik heb u laten uitspreken. En ik spreek veel korter dan u.
Er zijn maar twee mogelijkheden. Inderdaad, de les moet zijn dat men veel transparanter moet werken, ook in de communicatie. Ofwel heb je een systeem zoals bijvoorbeeld de energieheffing, ofwel haal je het uit de algemene middelen. Maar andere methodes zijn er niet. Ik wil morgen gerust met mijn twee handen de kans aangrijpen om die heffing te verminderen. Maar: ‘Show me the money!’ Wijs mij het plan om aan te tonen dat je dat kunt doen. Maak de Vlamingen niets wijs. Anders zit je inderdaad in de problemen. Dat is misschien typisch iets voor jullie, dat jullie heel veel plannen uitvoeren en achteraf met de factuur komen. Daar willen wij niet aan meedoen. (Applaus bij de N-VA en van Lionel Bajart)
De heer Bothuyne heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ministers, beste minister Tommelein, ik wil u namens de voltallige CD&V-fractie feliciteren, eerst en vooral met uw verjaardag, en uiteraard ook met uw nieuwe functie: het mooiste verjaardagscadeau dat u zich ongetwijfeld had kunnen wensen.
Minister Tommelein heeft het woord.
U daagt me uit, mijnheer Bothuyne. Wel, vanavond geef ik twee vaten in mijn herberg in Oostende. U bent welkom. (Applaus)
De appetijt van de collega’s hier kennende, zult u met twee vaten niet toekomen. Goed, het zal een mooi feestje worden. Ik hoop dat uw energiebeleid ook mooi wordt.
Daarover ging het de voorbije dagen nogal hard: ‘to biomassa or not to biomassa’. Het schouwspel had echter bitter weinig te maken met energiebeleid en veel met politieke berekening en vaak misrekening. Zo’n pingpongspel kunnen we missen in ons energiebeleid. Daarom neem ik dit debat graag te baat om u nog eens onze ideeën over een Vlaams energiebeleid toe te lichten.
Minister, u hebt de voorbije dagen al veel gezegd, zelfs voor u de eed had afgelegd naar het schijnt, en volgens sommigen zelfs wat te veel. Maar één zaak heb ik onthouden. U wilt een globaal energieplan. Dat vind ik fantastisch. Wij pleiten al jaren voor een energiepact. Dat is ondertussen kamerbreed ondersteund. Elke partij hier wil een Vlaams en federaal energiepact. En er is goed nieuws: het staat zelfs in het Vlaams en het federaal regeerakkoord!
We hebben in Vlaanderen en België nood aan een energievisie op lange termijn. Dat hebben de voorbije dagen opnieuw pijnlijk duidelijk gemaakt. Het Planbureau berekende dat er tegen 2050, de komende 35 jaar, 78 miljard euro aan investeringen nodig zijn in de elektriciteitsproductie in ons land. We zullen alleen voldoende investeerders vinden als we hun een rechtszeker kader bieden, goed onderbouwd. Energie verdraagt geen flipflopbeleid.
We moeten daarom in overleg gaan met alle betrokkenen – ik was blij met de aankondiging van de energietop die eraan komt – een overleg met energieproducenten en -consumenten, het bedrijfsleven, netbeheerders enzovoort. Alleen zo kunnen we tot een breed gedragen energiepact komen. Bovendien moeten we ons inschakelen in het Europese project om tot één energie-unie te komen.
Voor ons speelt het energiebeleid zich af op twee niveaus. Het ene niveau is de decentrale productie van hernieuwbare energie. Daar bent u aan zet, minister. Dit gaat zowel over de productie van elektriciteit als het gebruik van warmte: elektriciteit of warmte uit wind, uit zon maar ook uit waterkracht, biomassa, geothermie of biogas. Het realiseren van de doelstelling van 10,5 procent tegen 2020 is volgens ons het strikte minimum. We twijfelen ook niet aan het klimaatprobleem, zoals sommige federale excellenties blijkbaar doen. Wij willen dat Vlaanderen een ambitieuze bijdrage blijft leveren aan de Europese doelstelling, ook na 2020.
Bovendien staan we voor een gigantische uitdaging: in 2025 moeten we de kernuitstap realiseren en kernenergie vervangen door zo veel mogelijk groene energie. Minister, u bent een groene liberaal, zegt u zelf – ik kan me dat niet zo goed voorstellen. U krijgt hierbij de kans om de wereld te tonen hoe dat er concreet uitziet.
Het andere niveau is het Europese. Wij willen een echte Europese energie-unie. Daarbij moet ons land, met Elia als vlaggenschip, een cruciale draaischijffunctie opnemen. We willen dat België en Vlaanderen het kloppend hart worden van een Europees netwerk, dat ervoor zorgt dat we de goedkoopste groene elektriciteit hier krijgen: zon uit het zuiden, wind uit Duitsland of waterkracht uit Scandinavië. Alleen zo kunnen we duurzame en betaalbare energie garanderen!
De voorbije jaren is er al kostbare tijd verloren. Daarom moeten we nu snel een breedgedragen energiepact sluiten, niet alleen op Vlaams niveau, maar ook met de federale collega’s. Minister Tommelein, als ex-staatssecretaris hebt u ongetwijfeld goede contacten met die federale collega’s. Het is van groot belang dat u op korte termijn contact opneemt met uw federale collega van Energie Marghem om een gecoördineerd beleid uit te stippelen, een effectief becijferd energieplan voor te leggen en een pact te sluiten met het brede veld.
U zult daarvoor op de constructieve medewerking van CD&V kunnen rekenen. Een belangrijk aandachtspunt hierbij voor ons is dat die hernieuwbare energie op een zo goedkoop mogelijke manier geproduceerd wordt. Zo kan werk worden gemaakt van een verlaging van de energieheffing en kunnen de uitwassen vermeden worden, zoals elektrische verwarming die op dit moment te hard wordt afgestraft.
Dat alles moet dus het doel zijn van uw werk de komende weken en maanden: één globaal, becijferd plan. Collega’s, laten we het energiedebat uit het populisme trekken. Laten we het zwartepieten stoppen en werk maken van een gecoördineerd, becijferd plan dat op een betaalbare en duurzame manier in energie voorziet voor onze gezinnen en bedrijven. U kunt alleszins op ons rekenen. (Applaus bij de meerderheid)
Mijnheer Bothuyne, een kleine vraag, zodat ik het goed heb begrepen en er straks geen misverstanden over bestaan: hebt u nu gezegd dat voor u een verlaging van de energieheffing – u mag het geen ‘Turteltaks’ noemen – kan?
Wij willen op een zo goedkoop mogelijke manier zo veel mogelijk groene stroom. We vragen daarvoor aan de minister een becijferd plan, en op basis daarvan kunnen we werk maken van een verlaging van de energieheffing.
Mijnheer Bothuyne, ik heb ook nog een vraag voor u, een simpele vraag. Ik heb u horen zeggen dat we al veel te veel tijd hebben verloren. Kunt u dat een beetje specificeren?
Mijnheer Danen, de afgelopen twee jaar hebben we met de regelmaat van een klok de minister van Energie ondervraagd over het afsluiten van een energiepact en het uitwerken van een energievisie. U hebt dat ook gedaan. Alle fracties hebben daarvoor samen hier een voorstel van resolutie goedgekeurd, vorig jaar in juni. Wat ons betreft, had het dus sneller moeten gaan. Wat ons betreft, hadden we op dit moment al een energievisie en een energiepact moeten hebben. Helaas is dat niet het geval. We stellen dat samen met u vast, maar ik stel ook vast dat deze regering daar prioritair werk van wil maken, dat er een energietop komt en dat minister Tommelein straks een goed becijferd globaal energieplan aan ons zal voorleggen. Ik kijk daar zeker naar uit. (Applaus bij CD&V)
Waar zit de vertraging dan? Ik hoor de heer Gryffroy zeggen dat het energiebeleid hier met haken en ogen aan elkaar hangt. Ik hoor u zeggen dat we veel te veel tijd hebben verloren. Waar ligt dat dan aan? Waar waren jullie dan, als twee dragende partijen binnen de regering de jongste twee jaar? Ik vraag me af hoe het komt dat we zoveel tijd hebben verloren.
Mijnheer Danen, ik apprecieer uw poging om opnieuw naar het verleden te kijken. Ik stel voor dat we naar de toekomst kijken. Daar ligt de uitdaging om ons energiebeleid daadwerkelijk vorm te geven. Ik hoop dat we dat in een partnerschap van meerderheid en oppositie samen kunnen doen. Die uitgestoken hand hebt u. Ik hoop dat u ze aanneemt.
Mijnheer Bothuyne, ik ben blij dat u de verlaging van de energieheffing op tafel legt, maar u hoeft niet te wachten op een becijferd plan. U kunt vandaag die energieheffing ook al eerlijker maken, ervoor zorgen dat die bijdrage van die ‘Turteltaks’ niet voor 60 procent door de gezinnen moet worden gedragen. Waar wacht u dus op? U kunt er beter nu al voor zorgen dat de ‘Turteltaks’ wordt teruggetrokken, dat die eerlijker wordt gemaakt, en als er dan een plan komt waarbij er financieringsnoden zijn, dan komt u met een nieuw voorstel naar het parlement. Wacht dus niet op dat plan. Trek het terug, maak het eerlijk en doe dat vandaag. (Applaus bij sp.a)
Collega Beenders, u geeft net een voorbeeld van wat we moeten vermijden, namelijk flipflopbeleid, waarbij de ene dag het ene en de andere dag het andere wordt gezegd. Ik denk dat we eindelijk werk moeten maken van een goed becijferd plan, dat ervoor zorgt dat we op een betaalbare manier hier duurzame energie kunnen krijgen. Daar zal een prijskaartje aan vasthangen en we willen dat zo laag mogelijk houden voor onze gezinnen en onze bedrijven, maar eerst het plan en dan de factuur. (Applaus bij CD&V)
De heer Van den Heuvel heeft het woord.
Mijnheer Beenders, we moeten u eigenlijk dankbaar zijn omdat u dit zegt, want dat is nu typisch socialistisch gedrag: de huid van de beer verkopen voor hij is geschoten. Eerst alles naar beneden en dan gaan we zien wat we doen. (Applaus bij de meerderheid)
Als u een beetje eerlijk zou zijn, dan zou u zich moeten verontschuldigen voor het feit dat de biomassacentrale werd geïnitieerd in het Vlaamse energiebeleid door de collega die nu niet meer naast u zit, maar daarnet wel. Verontschuldigingen zijn op hun plaats als u meent dat de biomassacentrales voorbijgestreefd zijn. (Applaus bij de meerderheid)
Collega Van den Heuvel, goed geprobeerd, maar als het erover gaat de huid te verkopen voor men de beer heeft geschoten: u bent nu de gezinnen al aan het vragen om te betalen, zonder dat u hier een plan hebt liggen. (Opmerkingen)
En, niet onbelangrijk als het over de cijfers gaat, het was minister-president Bourgeois die in dit parlement tijdens het actualiteitsdebat over de energieheffing heeft gezegd dat er 7,2 miljard euro nodig is voor toekomstig beleid, en dat daarvoor de energieheffing dient.
Het is dat toekomstig beleid waarover we discussiëren, waarbij we het vandaag toch al over één ding eens zijn, namelijk dat de biomassacentrale in Gent niet gefinancierd moet worden. U hebt die middelen dus niet meer nodig, trek die ‘Turteltaks’ in, maak hem eerlijk en zorg dat ook die dertig grootste bedrijven in ons land die vandaag nul euro betalen, ook een bijdrage leveren om de transitie naar hernieuwbare energie tegen 2020 te halen. Dat is toch niet moeilijk!
De heer Schiltz heeft het woord.
Collega’s, ik ben blij met de beslissing van de Vlaamse Regering om een einde te maken aan de steun voor grote biomassacentrales. Het stoppen van de steun aan dergelijke installaties, het stoppen van die manier van subsidiëren, luidt het einde in van een tijdperk, het einde van het energiebeleid uit het verleden. Dat was een energiebeleid waarbij puin op puin werd geladen, waar om de andere minister een nieuwe technologie als heilige koe verheven werd. Wat dan de factuur betreft - collega’s van de sp.a, niet ons probleem – die is voor de volgende regering. Engagementen aangaan met een blinde en structurele subsidie voor meer dan tien of twintig jaar, legt altijd een strop om de nek van de volgende regering. Daar passen wij dus voor, dat hebt u begrepen, dat heeft deze regering begrepen.
Collega’s, het is niet omdat we vandaag die strop lossnijden, dat er ineens een zak van 4 miljard euro uit de lucht komt gedonderd, die we om het eerst opnieuw zouden moeten beginnen uitgeven met nieuw beleid, dat is ook niet correct. Ja, wij hebben doelstellingen, zeker en vast. Ik heb hier op deze tribune de minister-president en de voltallige regering aangemaand, opgejaagd, om zeker en vast engagementen aan te gaan, om te zorgen voor een stevig en goed klimaat. We hebben een Klimaattop in november, er wordt een energievisie uitgerold en, collega’s, ik zei het al: geen minister die een magische oplossing uit zijn hoed tovert, maar een energievisie. We hebben in dit regeerakkoord kunnen lezen dat we zullen zoeken naar een breed gedragen langetermijnvisie. Dat is een radicale breuk met het verleden. Niet de willekeur van één minister, maar een breed gedragen visie waar ook bedrijven, burgers, organisaties, politici hun verantwoordelijkheid zullen moeten nemen. Zij zullen kunnen meewerken, mee kunnen denken aan het plan van de toekomst, maar daarin ook hun verantwoordelijkheden moeten opnemen. Dat is wat deze regering doet, collega’s, ze bouwt aan die visie, en die energievisie kan de weg wijzen naar een schone, betaalbare en zekere energie.
Het is enkel door op die manier te werken dat we zeker zijn dat het in een volgende regering weer niet allemaal opnieuw om zeep zal gaan, collega Tobback. Wat ons betreft, willen wij onze verantwoordelijkheid nemen, dat is wel duidelijk. Ons aandeel bestaat erin het pad te effenen, de schulden uit het verleden weg te werken.
Collega Beenders, u kunt blijven roepen en tieren dat de energieheffing niets anders is dan een vermomde belasting om toekomstig beleid te financieren. Dat is oneerlijk, het is onjuist.
Toekomstig beleid financieren, dat zijn gewoon de woorden van de minister-president in dit halfrond. Hij heeft letterlijk gezegd dat 7,2 miljard euro nodig is voor toekomstig beleid. Dat heb ik niet gezegd, dat heeft de minister-president gezegd. Ik kan u het citaat geven als u wenst, zoek het verslag op. Er zijn duidelijk uitspraken gedaan over de middelen die gebruikt zullen worden voor toekomstig beleid: 7,2 miljard euro.
U doet toespraken over het energiebeleid van de toekomst en u geeft aan dat het er zal komen en dat we daar met veel enthousiasme naar moeten uitkijken. Welke engagementen kunt u ons vandaag geven dat het er ook effectief komt? Ik herinner mij dat we in dit halfrond een goed jaar geleden al een resolutie hebben aangenomen. De afspraak was dat er in september 2016 een energiepact op tafel zou liggen, uitgevoerd met werkgroepen, bottom-up, alles wat u maar wil, samen met uw federale collega’s. Vandaag is er niets meer of niets minder dan een tijdstabel en is er niet één stap gezet met de federale collega’s, er zijn geen werkgroepen geïnstalleerd, er is niets. Welke garanties geeft u dat er nu effectief een plan komt op korte termijn? Hebt u zicht op de timing daarvan?
Mijnheer Beenders, u hebt niet goed geluisterd. Ik denk dat de voltallige regering, ook bij monde van de nieuwe minister van Energie, duidelijke engagementen in die zin is aangegaan. Mevrouw Turtelboom heeft al een aantal verkennende stappen gezet voor dat traject. Ik zeg u net: er komt een energievisie, breed gedragen, en al die vragen zijn al gesteld in de commissie. U weet dat dit traject lopende is.
Collega’s, de essentie van de toekomstige energievisie zal er een zijn om onze doelstellingen te bereiken met zo weinig mogelijk geld te verkwisten. Het moet zo goedkoop mogelijk. Elke ton CO2 die we kunnen besparen, moeten we besparen, maar wel liefst aan de laagste prijs. Want energiebeleid, collega’s, hoeft niet te betekenen geld uitdelen en geld verkwisten. Het hoeft helemaal niet zo. Het staat vandaag in de kranten: tal van professoren tonen aan dat je ook een transitie naar duurzame energie kunt maken zonder dat het een arm en een been moet kosten. Schulden uit het verleden wegwerken, dat kan niet zonder dat het een arm en een been kost. Daar hebben de collega’s wel voldoende aan meegewerkt.
Beste vrienden en collega’s, waar het op aankomt, is ervoor te zorgen dat we een duidelijk kader afbakenen, dat we innovatie stimuleren, dat we ook kleine initiatieven van mensen die van goede wil zijn en die wel zonnepanelen op hun dak willen leggen, die wel met hun wijk willen nagaan hoe ze energie kunnen besparen, ondersteunen. We moeten dat soort ondernemerschap stimuleren en alle kansen geven. Dan ben ik ervan overtuigd dat groene of propere en betaalbare energie en zekere energie niet een schaduw, een schandvlek, een schuldenberg hoeft op te leveren maar kansen en vrijheid zal bieden. (Applaus bij de meerderheid)
Mijnheer Schiltz, u zei daarnet nogal plastisch dat het niet is omdat Gent wordt gesloten dat er 2 miljard euro uit de lucht komt gevallen. U hebt het daarnet – indirect – ook gehad over Genk, want u had het over een bedrag van 4 miljard euro. Misschien kan collega Rutten zelf wel antwoorden, maar ik heb hier citaten op Twitter waarin uw voorzitter zegt: “Logisch dat de energieheffing naar omlaag gaat. Aanpassing daarvan. Ik ga de uitdaging graag aan.”
Eigenlijk wordt daarbij ook gezegd: als Gent en Langerlo sluiten, komt er wel degelijk budget vrij. Mijn vraag aan u is: hoe rijmt u die uitspraken met het feit dat u zegt dat het geld eigenlijk nodig is om iets anders te doen? Gaat die ‘Turteltaks’ naar beneden want dat is wat de Vlamingen willen weten? Na de sluiting of na de schrapping van Gent wil de Vlaming eigenlijk weten hoe het zit met die ‘Turteltaks’. Ik hoor het graag uit uw mond. Want uw voorzitter heeft – en dat heeft de heer Gryffroy ook gezegd – een zeer, zeer grote opdracht bij minister Tommelein gelegd. Hij zal die ‘Turteltaks’ naar beneden moeten halen. Eigenlijk had het al gebeurd moeten zijn, want u hebt al geschrapt. Mijn vraag aan u is: hoe zit het daar nu mee?
Ik zal u zeggen, collega Rzoska, dat wat mevrouw Rutten en ik zeggen, exact hetzelfde is. Wij willen die heffing naar beneden krijgen, hoe rapper hoe liever. (Applaus bij Open Vld)
Maar u weet ook dat door het schrappen van de steun aan de centrale in Gent, wij een cheque hebben vermeden die in de toekomst zou worden geïnd. Daarmee hebben we vandaag nog geen extra geld waarmee we die heffing naar beneden kunnen halen. Vandaag wordt de heffing gebruikt om schulden uit het verleden te delgen. Wij vermijden uitgaven in het verleden, wij vermijden een cheque uit te schrijven waarvan we niet weten of de rekening gedekt is. Dat is een heel ander energiebeleid dan wat we uit het verleden gewoon zijn.
Ik zeg u zeer concreet: ja, de omslag naar hernieuwbare energie en de klimaatdoelstellingen halen, willen wij zeker, maar dat hoeft niet te betekenen dat het geld dat vrij zou komen door de biomassacentrales te schrappen, allemaal naar dat beleid moet gaan. Het moet zo goedkoop mogelijk zijn. Het moet zo innovatief mogelijk zijn. Het moet zo economisch mogelijk zijn. (Applaus bij de meerderheid)
Mijnheer Schiltz, ik ga voor een deel mee in uw redenering, maar er is één ding waar u geen antwoord op geeft. We weten – en u weet dat evengoed als ik – dat er eigenlijk ongeveer 2 miljard euro van de ‘Turteltaks’ is voorbehouden voor de afbetaling van de schulden uit het verleden. Dat moet worden opgelost. Het betekent dat een groot deel van die ‘Turteltaks’ op dit moment naar nieuw beleid gaat. U schrapt nu de steun aan een biomassacentrale in Gent. Uw voorzitter heeft zelf zeer hoog ingezet met te zeggen dat als dat gebeurt – en de Vlaamse Regering heeft dat nu beslist –, de energieheffing naar beneden kan. Nu zegt u opnieuw aan die Vlaming: gelieve even te wachten, we halen wel al het geld op maar we weten eigenlijk niet goed wat we ermee gaan doen.
Collega Rzoska, u hebt het de afgelopen twee uren voortdurend geprobeerd, maar het is niet juist. Het is manifest niet juist. Het geld dat vandaag wordt opgehaald, wordt integraal gebruikt om de schulden die vandaag openstaan, af te lossen.
Mijnheer Schiltz, stop met zo rond de brij heen te draaien. Iedereen weet dat dat niet waar is. Zoals ik nooit, ook niet in de voorbije jaren, zo laf ben geweest om niet te erkennen dat er inderdaad op een bepaald ogenblik over subsidiëring van zonnepanelen is gepraat en dat daar dus een oplossing voor moest worden gevonden, zo zouden u en uw partij- en coalitiegenoten ook even moedig moeten zijn en klaar en duidelijk aan de Vlaming zeggen dat een groot deel van wat u nu aan heffing int, daar niets mee te maken heeft en dient voor nieuw beleid. Een aantal mensen hier hebben dat ook al gezegd, zij het iets omfloerster en in een poging het te verstoppen achter een verwijzing.
Dat is vandaag het probleem van deze regering en deze coalitie. Het verwondert me van een liberaal. Wat u ook verdedigt met die heffing of taks of hoe u het ook wilt noemen, u bent aan de Vlaming een heffing aan het opleggen zonder dat u zelfs maar kunt zeggen waarvoor dat moet dienen. U kunt het zelfs bij benadering niet zeggen, want u bent al de derde vertegenwoordiger van de meerderheid die hier, ongeveer halfweg deze legislatuur en nadat u een heffing hebt opgesteld, komt zeggen dat u dringend een plan nodig hebt om te zien wat u met dat geld gaat doen. Voor de mensen die de ondernemingswereld in het hart schijnen te dragen: u bent het soort ondernemers dat eerst een factuur stuurt, en dan zegt dat ze niet kunnen leveren omdat ze daar niet over hebben nagedacht. Dat soort ondernemingen blijft over het algemeen niet lang bestaan.
Mijnheer Tobback, ik heb het al drie keer gezegd, ik wil het nog een vierde keer zeggen. De heffing die vandaag wordt geïnd, wordt gebruikt om de schulden van vandaag terug te betalen. Het is niet omdat u niet gewoon bent uw schulden op tijd terug te betalen, dat u nu uw wensen voor waarheid moet aannemen en mij woorden in de mond moet leggen die er niet zijn. (Applaus bij de meerderheid)
Mijnheer Schiltz, u mag dat met de volste overtuiging zeggen, maar verander er dan niets aan, want wat u daar staat te doen is: u liegt.
Het begint wel een gewoonte te worden om mensen van leugens te beschuldigen.
De heer Somers heeft het woord.
Ik heb goed opgelet deze namiddag en ik heb op alle meerderheidsbanken hetzelfde horen vertellen en horen herhalen wat de minister-president in zijn inleidend betoog op een zeer goede manier heeft verwoord. Het is natuurlijk vervelend voor sp.a dat we willen breken met een subsidiebeleid dat het draagvlak voor groene energie heeft ondergraven. Als ik vandaag een verschil in nuance heb gehoord, was dat vooral op de oppositiebanken. Alle drie de meerderheidspartijen heb ik horen zeggen dat ze inderdaad vasthouden aan die groene energiedoelstellingen, dat ze die absoluut willen en moeten realiseren, maar dat ze dat op een meer efficiënte en zo goedkoop mogelijke manier willen doen.
We hebben nu 2 miljard euro, misschien 4,4 miljard euro, maar zeker al 2 miljard euro die we niet moeten uitgeven. Bij de liberale partij en blijkbaar ook bij de andere meerderheidspartijen is de eerste reactie niet hoe we dat dan aan iets anders gaan spenderen. De eerste reactie moet zijn: hoe gaan we via een andere, efficiënte en liefst goedkope manier onze energiedoelstellingen realiseren? Want het gaat hier wel over 2 miljard euro belastinggeld. (Applaus bij de meerderheid)
Ik begrijp dat belastinggeld voor de socialisten niet belangrijk is, maar voor elke belastingeuro die we willen uitgeven, willen we goed nadenken voor we die keuze maken. Dat is een fundamenteel verschil.
Als ik het goed heb begrepen, zit u, mijnheer Rzoska, ook op die lijn. Want een groene partij is natuurlijk ook bekommerd om een ecologisch draagvlak voor een duurzaam energiebeleid en voor een energiewende.
Mijnheer Tobback, we mogen zelfs de pretentie niet hebben dat we als overheid beter dan bedrijven, ondernemingen en mensen weten hoe ze zo efficiënt mogelijk naar die duurzame energieomslag moeten gaan. Daarom was ik zeer gecharmeerd door de uiteenzetting van de minister-president, die daar ook naar verwees. Hij zei dat het ook de bedrijven, de mensen, de ondernemingen, de innovatiekracht van Vlamingen en Vlaamse bedrijven zullen zijn die die energieomslag mogelijk moeten maken. Als liberaal ben ik ervan overtuigd dat we dat veel goedkoper zullen kunnen doen dan met een socialistische subsidiepolitiek van het verleden. Ik kies voor de toekomst, voor een efficiëntere en goedkopere omslag naar duurzame energie. (Applaus bij de meerderheid)
Mijnheer Somers, ik luister met toenemende verbazing naar de overtuiging waarmee u een belastingpolitiek aan het verdedigen bent. Alle retoriek van de wereld kan niet verstoppen en zal de Vlaamse gezinnen niet doen vergeten dat die ‘Turteltaks’ een product is van uw liberale partij en van deze coalitie. Ondanks alle rook die u vandaag spuit, zullen de Vlamingen niet vergeten dat u een belasting hebt geïnd die zwaar doorweegt en op de slechtst mogelijke manier verdeeld is en dat u hier één na één komt zeggen dat u eigenlijk niet weet wat u daarmee zult doen. Ik zal u zeggen wat u er, als liberaal, mee zou moeten doen: geef dat geld nu terug aan de mensen. (Applaus bij sp.a)
Mijnheer Tobback, wat baten kaars en bril, als den uil niet zien en wil? Het is evident dat mijn partij ervan overtuigd is – en ik heb begrepen dat de andere meerderheidspartijen daar ook voor open staan – dat elke euro die we niet nodig hebben om de energiedoelstellingen te realiseren, niet uit de zakken van de mensen moet worden gehaald en teruggegeven moet worden aan de mensen. Het is de opdracht van collega Tommelein en van heel de Vlaamse Regering om efficiëntere wegen te vinden om die energiedoelstellingen te halen.
Collega Tobback, mag ik u vragen om een beetje intellectuele eerlijkheid aan de dag te leggen? De beslissing om bijkomend twee biomassacentrales te bouwen, werd genomen door de vorige regering op initiatief van de toenmalige minister van Energie. De volgende spreker op de tribune zal ongetwijfeld met plezier citeren uit de e-mailberichten waarin hij aandrong op het subsidiëren van die biomassacentrales. Het idee was dat de hernieuwbare energienorm enkel kon worden gehaald dankzij die twee bijkomende centrales. Ik heb heel correct meegegeven dat ook deze regering, in juni 2014, al beslist heeft om daarmee op te houden en geen subsidie meer te geven aan die biomassacentrales van meer dan 20 megawatt. Kleinschalige initiatieven kunnen we wel nog bekijken.
Als u nu zegt dat de heffing dient om nieuw of toekomstig beleid te financieren, maakt u de mensen leugens wijs. Dit is niet zo: het zijn facturen, als ze doorgaan, die het gevolg zijn van de beslissingen die toen genomen zijn. Als we nu een beleid kunnen voeren – door te beslissen dat Bee Power niet doorgaat – dat erin slaagt om die facturen niet te betalen en tegelijk dezelfde doelstellingen te halen, wat een immens moeilijk opdracht is, dan zullen we de eerste zijn om de heffing te herbekijken. Het moet wel duidelijk zijn dat de regering de norm niet loslaat. In 2020 moeten we de norm voor hernieuwbare energie halen, en daarna komt er alweer een nieuwe norm op ons af. Nogmaals, als we erin slagen om die norm te halen met alternatieven die gratis zijn of minder kosten, dan kunnen we de heffing herbekijken. Zeggen dat ze het gevolg is van nieuw beleid van de huidige regering is absoluut onwaar. Neem toch ten minste de verantwoordelijkheid op om te zeggen dat u dit beleid geïnitieerd hebt, dat we daar met velen verantwoordelijk voor zijn en dat we al in juni 2014 gezegd hebben dat we daar niet verder mee zouden doorgaan, maar dat de facturen zullen moeten worden betaald bij ongewijzigd beleid. Zo simpel is het. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Minister-president, u moet ook de verantwoordelijkheid opnemen voor de woorden die u in oktober vorig jaar gesproken hebt. U hebt ons dan hier in het parlement voorgerekend welke maatregelen uw regering heeft genomen en welke keuzes uw regering heeft gemaakt. Het ging over maatregelen ten bedrage van 9,2 miljard euro voor de financiering van het energiebeleid. Voor de camera’s van Villa Politica hebt u zelf voorgerekend dat 7,2 miljard euro dient om uw beslissingen te financieren. Nu komt u vertellen dat de ‘Turteltaks’ dient om het beleid uit het verleden te verrekenen. Dat is absoluut niet zo. In de commissie Energie werden we getrakteerd op powerpointpresentaties met mooie grafieken waar perfect op te zien is dat twee derde van de inkomsten van die ‘Turteltaks’ dienen om uw keuzes te financieren.
Nog eens, en voor de laatste keer, wil ik het duidelijk maken: wij hebben gezegd dat die dekking inderdaad moest volstaan om de facturen die op ons afkwamen, te betalen. Die facturen waren geen nieuw beleid, maar het gevolg van een oud beleid. Daarom hebben we gezegd dat als Langerlo en Bee er komen, die facturen op het moment dat die centrales in productie gaan, zullen moeten worden betaald. Wees toch eens zo correct om te zeggen dat over dat beleid toen is beslist, dat we met zekerheid wisten dat bij ongewijzigd beleid die facturen op ons afkwamen en dat die heffing instaat voor alle gevolgen van het oude beleid, met inbegrip van de facturen die nog moesten komen op dat moment. Dat is de enige correcte, zuivere redenering. Zolang u dat blijft ontkennen, probeert u mensen iets wijs te maken. Zo eenvoudig is dat.
Minister-president, ik stel voor dat u het Energiebesluit eens leest. Dan weet u dat er twee beslissingen moeten worden genomen. Deze regering heeft, overigens terecht – ik heb het advies gelezen – beslist om de centrale in Gent niet te laten bouwen. Het is uw goed recht om dat te beslissen. Die mogelijkheid hebt u, maar diezelfde mogelijkheid had u ook in juli vorig jaar. Toen hebt u beslist: we tekenen voor Langerlo, we gaan ermee door! Wim Dries, burgemeester van Genk, zegt vandaag en gisteren in de media dat er een contract getekend is vorig jaar, in juli 2015, tussen deze regering en de centrale in Langerlo. Neem dus alstublieft verantwoordelijkheid op voor uw beslissingen en geef toe dat twee derde van uw taks dient om uw beslissingen te financieren.
In juli 2015 heeft toenmalig minister Turtelboom inderdaad de definitieve bandingfactor voor Langerlo toegekend, op advies van het Energieagentschap, omdat voldaan was aan de voorwaarden vervat in het ministerieel besluit van Freya Van den Bossche. Alstublieft, noem de zaken toch bij hun naam! (Applaus bij de meerderheid)
Het staat letterlijk in het Energiebesluit. Letterlijk staat erin dat de minister kan afwijken van het advies van het Vlaams Energieagentschap, dat het kan worden voorgelegd aan de Vlaamse Regering. Ik stel vast dat men van die mogelijkheid geen gebruik heeft gemaakt. Ik stel vast dat de handtekening is gezet en dat het contract is gesloten en dat u er nu onderuit probeert te raken.
Minister Tommelein heeft het woord.
Mijnheer Vandenbroucke, ik wil wel: u neemt een initiatief, u stelt een aantal voorwaarden, de minister bekijkt of aan de voorwaarden is voldaan, en nu komt u zeggen dat ze had moeten weigeren omdat ze aan uw voorwaarden had voldaan! Nu breekt mijn klomp. (Applaus bij de meerderheid)
Het is wel de gewoonte, bij het eerste optreden van een nieuwe minister, dat iederéén applaudisseert. (Gelach)
De heer Tobback heeft het woord.
Dat is bij dezen gebeurd, voorzitter. Ik wens hem ook veel succes, maar ik moet er toch op wijzen dat de meerderheid vandaag een soort van gewoonte heeft om te applaudisseren omdat ze geloven dat daarmee de boze geesten weggaan, maar dat zal natuurlijk niet werken. (Applaus)
Ik dank u voor de erkenning, collega’s, waaruit blijkt dat ik mijn job doe, waarvoor dank.
Mijnheer Tommelein, het siert u dat u uw voorgangers verdedigt.
Ik heb dat met de heer Crombez in de Federale Regering ook gedaan.
Ja, ook dat siert u, minister, maar u begrijpt dat ik me daar gezien de omstandigheden niet over ga uitspreken.
Hoezeer het u ook siert en hoezeer het ook de rest van de regering zou sieren mocht ze haar voorgangers wat meer soigneren, u kunt er toch niet onderuit dat wat er deze week is gebeurd, namelijk de finale negatieve beslissing van de Vlaamse Regering over de centrale in Gent – u was daar niet bij, want ze hebben dat in de rapte achter uw rug gedaan zodat u er geen last van zou hebben, en dat is heel vriendelijk –, heeft bewezen dat de regering perfect in staat is om dat project stil te zetten, en terecht. We vragen daar al lang naar.
De Vlaamse Regering was met andere woorden perfect in staat om ook een jaar geleden op basis van het besluit van de vorige regering dat toelaat om voorwaarden te veranderen en om nieuwe eisen te stellen, te zeggen dat ze niet gelooft in biomassa. Als de regering echt lef had gehad en echt had geloofd dat ze een alternatief had, dan hield niets haar tegen om op het moment van haar aantreden klaar en duidelijk te zeggen dat ze niet gelooft in biomassa, dat ze er geen toekomst in ziet en niet bereid is om de Vlaming daar ongelooflijk voor te belasten en dus de tweede stap in de procedure niet zou zetten. Het is niet voor niets een procedure in twee stappen. De regering had kunnen zeggen dat ze dacht redenen te hebben om die tweede stap niet te zetten. Dat recht had u eigenlijk al in 2014 ten volle. U hebt ervoor gekozen om dat recht niet uit te oefenen, totdat u niet anders meer kon maandag. Dat is de keuze die u gemaakt hebt. Dat is geen verantwoordelijkheid van de vorige regering. Dat is geen beslissing van de vorige regering. Als dat zo zou zijn, was dat overigens een regering waar u, met uitzondering van minister Tommelein, allemaal in zat. Stop daarmee. U had de kans om het beleid bij te sturen en om een plan op te maken, maar u hebt ervoor gekozen om dat niet te doen en u ervan af te maken door de factuur naar de Vlaamse gezinnen door te sturen. Dat is wat er is gebeurd.
Ik zal er de komende periode echt niet voor kiezen om te zwartepieten. U kent me ondertussen allang. Wat u nu al een paar uren en al veel langer aan het doen bent, is proberen het verleden zoveel mogelijk te maskeren en te doen alsof dat niet bestaat. We zullen een deal maken: ik zal me er niet aan bezondigen en niet constant naar het verleden verwijzen, want dat zou voor u echt veel te pijnlijk zijn.
U bent appelen met peren aan het vergelijken. Als u insinueert dat de Vlaamse Regering een beslissing heeft genomen die anders was dan ik erover dacht, dan weet u dat dit niet correct is. Minister Gatz heeft de beslissing mee genomen. De Vlaamse Regering heeft een beslissing genomen op basis van een advies dat heel duidelijk was. Voor mij was ook heel duidelijk dat dit de juiste beslissing is. U probeert een incident te creëren met een beslissing van de Vlaamse Regering waar ik het 100 procent mee eens ben. Mocht het nu nog zijn dat de Vlaamse Regering een beslissing had genomen die totaal anders is dan ik of mijn partij wou, dan zou er een groot incident zijn. Uw probleem is dat de Vlaamse Regering een beslissing heeft genomen, samen met minister Gatz. U kunt er flauw over doen dat ik op dat moment de eed nog niet had afgelegd. Dat is juist, maar dat doet niets af aan het feit dat het een correcte beslissing is op basis van een advies dat goede redenen gaf om er niet mee door te gaan. Ik heb gezien dat anderen – ik zal geen namen noemen – daar veel langer over getwijfeld hebben, mijnheer Tobback. (Applaus bij de meerderheid)
Er is al heel veel gezegd, maar ik wil terugkomen op dit aspect: er is het voorbije halfuur heel wat mist gespuid over de energieheffing. De minister-president heeft heel duidelijk gezegd dat die zal dienen om de energiecentrales van Gent en Genk mee te financieren als ze er zouden komen. Ik stel vast dat Gent er zeker niet komt. Dus is er geld over. We stellen voor om dat geld voor een deel in hernieuwbare energie te stoppen – wat sowieso goedkoper zal zijn dan biomassa – en voor het andere deel in het verlagen van de ‘Turteltaks’. Zo geeft u blijk van voeling met de bevolking, want die begrijpt niet dat u het onverdedigbare blijft verdedigen.
We hebben uitvoerig ons standpunt toegelicht. We kunnen nog een uurtje verder gaan met dit te herhalen, maar dat heeft weinig zin.
Trouwens, minister Tommelein, hartelijk dank voor uw eerste fantastische bijdrage als Vlaams minister van Energie. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Voorzitter, geachte collega’s, beste ministers, ook de nieuwe minister, we hebben hier al een paar stevige discussies gehad, maar ik heb toch een aantal hoopgevende zaken gehoord in de afgelopen uren, en zeker ook in de afgelopen dagen. Ik heb gehoord dat de meerderheid bereid is om de verfoeide energieheffing te herbekijken. Ik heb gehoord dat er een opening wordt gemaakt om de grove onrechtvaardigheid recht te zetten die vele gezinnen treft. En we hebben gehoord – het was de allereerste reactie van minister Tommelein, nog voor hij minister was – dat hij van plan is om werk te maken van een toekomstvisie over ons energiebeleid.
Dat zijn allemaal positieve signalen, collega’s. Ik hoop oprecht dat we op basis daarvan met dit parlement een nieuwe start kunnen maken met dat energiebeleid. Ik hoop dat wij een constructieve dialoog kunnen aangaan. En ik hoop dat we er zo voor kunnen zorgen dat we de Vlamingen het energiebeleid kunnen geven dat ze verdienen en waar ze recht op hebben.
Voor onze fractie zijn drie elementen daarbij belangrijk. Ten eerste moeten we effectief die omslag maken naar duurzame, milieuvriendelijke en gezonde energieproductie. Ten tweede moeten we ervoor zorgen dat onze energiebevoorrading verzekerd is. En tot slot moeten we ervoor zorgen dat de facturen betaalbaar en eerlijk zijn.
Laat mij beginnen met dat laatste: de betaalbare en eerlijke facturen. En laten we meteen ook heel duidelijk zijn: de enige eerlijke keuze die daarbij kan worden gemaakt, is de ‘Turteltaks’ afschaffen. Want hoe je het ook draait of keert, wat ook de rekening is die je ermee wilt betalen, of het nu dient om biomassa, wind of zon mee te financieren, of het nu dient om er een schitterend energieplan mee te financieren, die taks is en blijft compleet oneerlijk, omdat hij gezinnen en alleenstaanden veel zwaarder treft dan industriële grootverbruikers. Hij blijft compleet oneerlijk omdat hij geen rekening houdt met draagkracht, omdat hij sommige gezinnen simpelweg de armoede in duwt en de dertig grootste energieverbruikers van Vlaanderen, goed voor een vijfde van het verbruik, nul euro laat bijdragen. 100 euro per gezin, was er gezegd. Er zijn gezinnen in Vlaanderen, collega’s, die een factuur van 770 euro hebben gekregen, een half maandloon. Wie kan dat zomaar missen? Wie vraagt zoiets aan de mensen? En wie durft dat nog een eerlijke bijdrage te noemen?
Mijn fractie vraagt al sinds dag één om die onrechtvaardige taks te schrappen. Wij verwelkomen de beslissing om het negatieve advies over de centrale in Gent te volgen en om die te schrappen, omdat die ook de discussie over de ‘Turteltaks’ opnieuw op scherp heeft gesteld. En de vraag is niet of die taks verlaagd moet worden. Nogmaals, de ‘Turteltaks’ afschaffen is de enige eerlijke keuze. Want, collega’s, er is terecht opgemerkt dat er alternatieven nodig zullen zijn voor de biomassacentrale. In het belang van ons klimaat, van een gezonde lucht en van de betaalbaarheid van onze energiefactuur, moeten wij de volgende jaren blijven gaan voor een omschakeling naar een hernieuwbaar energiesysteem. Dat is ook economisch een zinvolle keuze. Er zijn heel wat innoverende bedrijven en mensen in Vlaanderen die dat mee waar willen maken.
Er moet met andere woorden geïnvesteerd worden. Ook nu de biomassacentrale in Gent er niet komt, dan nog zal er geld nodig zijn om die onafwendbare energietransitie vorm te geven. En u mag erop rekenen, minister Tommelein, dat wij met veel plezier uw uitgestoken hand aannemen en constructief zullen meewerken aan een breed gedragen energievisie. Want het is essentieel dat die breed gedragen is, dat die langer meegaat dan de resterende jaren van deze legislatuur.
De vraag is dus niet of we die investeringen al dan niet willen doen. De vraag is vooral of we er ook in slagen die investeringen op een eerlijke, sociaal rechtvaardige manier te financieren. Wat mij betreft, is dat perfect mogelijk, maar niet zolang de ‘Turteltaks’ bestaat. (Applaus bij sp.a)
De heer Janssens heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, de vorige sprekers hebben het ontslag van minister Turtelboom proberen te herleiden tot een debat over het energiebeleid, maar mag het ook nog gaan over de club die hier zit en die Vlaanderen bestuurt?
Ik moet erkennen, voorzitter, dat ik me vergist heb. Ik heb me vergist toen ik naar aanleiding van het ontslag van minister Turtelboom de aanvraag deed voor een actualiteitsdebat over het functioneren van de Vlaamse Regering. Maandagmiddag zeiden alle partijen in het Bureau, inclusief de linkse oppositiepartijen: ‘Maar mijnheer Janssens, dat is toch niet nodig? Oké, er heeft een minister, een viceminister-president zelfs, ontslag genomen, maar om daar nu uit te concluderen dat de Vlaamse Regering niet meer als een hechte ploeg zou functioneren, dat lijkt me toch wat overdreven.’
Diezelfde avond bleek inderdaad hoezeer ik me vergist had. De Vlaamse Regering toonde immers in deze moeilijke tijden meteen haar eendrachtige collegialiteit. CD&V en de N-VA kwamen de nieuwe Open Vld-minister ter hulp nog voor hij zijn eed had afgelegd. Er moest immers een beslissing genomen worden over de biomassacentrale in Gent en dat had al een Open Vld-minister de kop gekost, dus zeiden CD&V en N-VA in al hun collegialiteit en uiteraard alleen maar handelend uit nobele motieven: ‘Laten we Bart een hartelijk welkomstgevoel geven in deze regering en hem een beetje helpen door de beslissing te nemen, nog voor hij in functie is, dan moet hij die moeilijke knoop niet zelf doorhakken.’ Dat was dermate ontroerend, voorzitter, dat ik vandaag ootmoedig toegeef dat ik mij vergist heb om te denken dat het niet goed zat tussen de Vlaamse coalitiepartners.
Collega’s, voor dit parlement is het ontslag van een viceminister-president blijkbaar een fait divers. Ministers zijn niets meer dan een pionnetje in een spel: je wordt uit het spel gekegeld, iemand anders neemt je plaats in en hop, het spel gaat verder.
Ik moet u trouwens feliciteren, leden van de regering, met uw primeur. Nog nooit nam een minister in de Vlaamse Regering zo snel ontslag als uit deze regering. Een jaar en negen maanden na de eedaflegging van deze ploeg, bent u al een minister kwijt. Geen enkele regering heeft u dat voorgedaan.
Dat ontslag zal gevolgen hebben, zowel voor de coalitie als voor Open Vld. Open Vld zal zich immers schrap zetten om de komende drie jaar proberen te bewijzen wat haar tot nu toe nog niet gelukt is, namelijk dat ze niet geheel overbodig is in deze Vlaamse Regering. Ze zal daarbij onderweg rekeningen willen vereffenen met CD&V en de N-VA omdat die haar de ‘Turteltaks’ in de maag gesplitst hebben.
Wat een contrast, leden van Open Vld, met nog geen twee jaar geleden, toen uw partij toetrad tot de Vlaamse Regering. Herinnert u zich nog de euforie, mevrouw Rutten, die er toen heerste in blauwe rangen? “We zijn erbij, we krijgen twee ministers!” De kurken van de flessen Toscaanse wijn vlogen in het rond.
En waar staat u nu, 21 maanden later, mevrouw Rutten? Een crisis in uw partij rijker, en een vriendin armer.
Uw partij, mevrouw Rutten, – en u moet nu niet weglopen – geeft geen vleugels, uw partij knípt vleugels, zelfs van haar eigen minister.
Collega’s van Open Vld, als ‘Turteltaks’ synoniem is voor energieheffing, dan is ‘Turtelvlucht’ synoniem voor: de aftocht blazen met het mes van je politieke vrienden in de rug.
Minister Tommelein, ik wil u uiteraard niet vergeten. Ik weet dat u supporter bent van voetbalclub Oostende. Wel, je kunt de Vlaamse Regering af en toe ook vergelijken met een voetbalploeg. Kampioen zal ze nooit spelen, daarvoor ontbreekt het haar aan teamspirit, maar meedoen is belangrijker dan winnen. Dat weet uw partij trouwens zoals geen andere.
Maar als je deze Vlaamse Regering vergelijkt met een voetbalploeg, dan is de N-VA de trainer, CD&V de hulptrainer en Open Vld … de ballenjongens. Alhoewel, toen Annemie nog goed bevriend was met coach Gwendolyn, mocht ze ook al eens een wedstrijd meespelen. Maar Annemieke maakte alleen owngoals en werd daarom zwaar getackeld door haar eigen ploeggenoten. Terwijl zij herstelt van een pijnlijke blessure, mag u, minister Tommelein, haar vervangen. Ik wens u dan ook te feliciteren met uw nieuwe functie in de Vlaamse Regering. Proficiat met uw functie als ballenjongen.
Bij het slot van dit debat en voor deze bijzondere gelegenheid, uw eedaflegging en uw verjaardag, wil ik u, als nieuwe minister, graag een geschenk geven. Minister Tommelein, ik geef u graag een paar scheenlappen, beenbeschermers, zodat u zich kunt beschermen tegen de zware tackles van uw coalitiepartners en uw eigen ploeggenoten. Ik wens u alvast veel succes! (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister Tommelein heeft het woord.
Ik dank iedereen voor de betogen. Ik ben alleszins van plan om er voluit voor te gaan.
Mijnheer Rzoska, ik ben blij dat u mij vergelijkt met een flandrien. Ik heb geen motor in de fiets, dat kan ik u verzekeren. U kunt dat ook vragen aan mijn fietsvrienden. Eén ding is zeker: ik kan hard tegen de wind rijden. Bergop is wat moeilijk, daarvoor heb ik niet het juiste gestel. Maar ik verzeker u, als het tegen de wind is, dan kan ik hard stampen en dan moet je ook mee kunnen stampen.
Ik ben het met heel veel zaken eens. We moeten inderdaad van het moment gebruikmaken om de energiedoelstellingen nog eens heel goed te benadrukken. We moeten daarbij niet alleen rationeel zijn, het moet ook op een gevoelsmatige manier gebeuren. De mensen moeten worden overtuigd van het feit dat we die klimaat- en energiedoelstellingen moeten halen. De minister-president heeft dit heel duidelijk gezegd in zijn betoog.
Spijtig genoeg voor de oppositie zal ik niet meedoen aan de communicatietrucjes. Ik zou dat ook niet aanbevelen. Zoals u weet, ben ik een communicatiewetenschapper. Proberen andere benamingen te vinden voor de energieheffing is in feite alleen maar bedoeld om de aandacht af te leiden van de echte problemen. Diegenen die ook mee verantwoordelijk zijn, proberen dat zeer handig, mijnheer Vandenbroucke. Ik zou een deal willen maken met u: we zullen niet te veel naar het verleden kijken, maar naar de toekomst. Dat betekent dan ook dat de communicatietrucjes om een aantal zaken te proberen personaliseren, niet zullen pakken bij mij.
Mijnheer Gryffroy, ik ben het honderd procent met u eens dat we moeten investeren in de juiste technologieën. Er moet meer efficiëntie zijn. U kunt ervan op aan: ik zal samen met de regering proberen de plannen om te zetten in daden. Ik heb dat ook de vorige maanden gedaan in de Federale Regering, met de horeca, met de strijd tegen sociale dumping. Het is belangrijk dat we daar effectief werk van maken.
We zullen altijd evalueren en bijsturen. Ik heb dat ook in het verleden al gezegd. Wanneer men een wet, een decreet of een reglement uitvaardigt, dan moet men altijd na een bepaalde periode nagaan wat de effecten en neveneffecten zijn, en ik zal dat ook doen.
Wij moeten werk maken van een energievisie, maar ik moet eerlijk toegeven dat er al veel gebeurd is. Nu doen alsof er tijdens de laatste maanden helemaal niets is gebeurd, is niet correct. Ik heb de laatste dagen een aantal zaken doorgenomen, en daaruit blijkt dat ik absoluut niet moet beginnen met een witte pagina. Mijn voorganger en het kabinet hebben een aantal zaken gedaan die het voor mij gemakkelijker maken om daarop verder te bouwen. Mijnheer Tobback, dat is ook de reden waarom ik heb verwezen naar de heer Crombez. Toen ik op dat kabinet ben begonnen, heb ik voortgebouwd op een aantal zaken. Ik heb wel tegen de heer Crombez gezegd dat ik het wat beter zou doen. Op dat vlak heb ik in het verleden al aangetoond dat stampen naar elkaar absoluut geen zin heeft.
We moeten goed nadenken en evalueren, maar één ding staat vast voor mij: oversubsidiëring kan absoluut niet. De schulden uit het verleden zullen we opkuisen, maar ik ben absoluut niet van plan om ook maar één nieuwe schuld op te bouwen en de belastingbetaler te laten opdraaien voor een beleid dat niet slim is.
Ik wil volop inzetten op hernieuwbare energie. Ik hecht daar heel veel belang aan. Ik maak er geen geheim van dat ik zeer graag mijn kinderen en kleinkinderen zou zien opgroeien in een kernenergieloze maatschappij. Het is belangrijk dat ik die doelstelling met veel enthousiasme en overtuiging en samen met mijn collega’s probeer te bereiken.
Mijnheer Schiltz, u hebt gezegd dat de bedrijven het voorbeeld moeten doen. Dat is juist, we zullen dan ook proberen de ondernemingen daartoe aan te moedigen. Mensen moet gemotiveerd worden en moeten beseffen waarover het gaat, en ik zal proberen ook daar werk van te maken, maar het allerbelangrijkste is dat de overheid het voorbeeld geeft. Ook dat is in het verleden veel te weinig belicht. Ik zal daar tijdens de komende weken en maanden aan werken en ik zal in de commissie klaarstaan om in te gaan op alle vragen en bemerkingen. (Applaus bij de meerderheid)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
Wenst iemand tot besluit van dit actualiteitsdebat een motie of een motie van wantrouwen in te dienen?
– Sp.a, Groen en het Vlaams Belang kondigen aan een motie te zullen indienen.
De moties moeten uiterlijk om 17.15 uur zijn ingediend.
Het parlement zal zich daarover straks uitspreken.
Het debat is gesloten.