Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Nevens heeft het woord.
Voorzitter, minister, bedrijven die bouwafval recycleren, zien zwarte sneeuw omdat veel steden en gemeenten minder vaak wegen (her)aanleggen als gevolg van besparingen. Hierdoor stapelen zowel het afval als gerecycleerd materiaal zich op.
De situatie kan volgens de Federatie van Belgische Milieubedrijven (FEBEM) verbeteren als nog meer ingezet wordt op het gebruik van gerecycleerd materiaal. Ze verwijten de overheid dan ook dat er te weinig ingezet wordt op het gebruik van gerecycleerd materiaal en dat er nog te vaak nieuw materiaal gebruikt.
Minister, in welke mate klopt de stelling dat er bij wegenwerken te vaak geopteerd wordt voor het gebruik van nieuw materiaal en niet voor gerecycleerd materiaal?
Zijn er naast budgettaire oorzaken ook kwaliteitsaspecten die ertoe leiden dat er bij wegenwerken meer gebruikgemaakt wordt van nieuw dan wel gerecycleerd materiaal?
Wordt het gebruik van gerecycleerd materiaal voor lokale wegenwerken gepromoot door de Vlaamse overheid? En zo ja, hoe?
Actieprogramma 10 van het ‘milieuverantwoord beheer van huishoudelijke afvalstoffen’ heeft het bevorderen van de afzet van gerecycleerde materialen als doelstelling. Een van de ondersteunende doelstellingen is het onderzoek naar afzetmogelijkheden van puingranulaten in hoogwaardige toepassingen. In welke mate wordt deze doelstelling gehaald? Wat is de verhouding tot de stelling van FEBEM?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, collega Nevens, binnen mijn bevoegdheden heb ik wel wat instrumenten in handen om het gebruik van de granulaten te stimuleren en daar een goed kader voor te scheppen. Vanuit Leefmilieu kunnen we de juridische en milieuhygiënische voorwaarden scheppen om ervoor te zorgen dat de materialen goed worden gebruikt.
Het meest recente jaarverslag van het Monitoringsysteem Duurzaam Oppervlaktedelfstoffenbeleid toont aan dat 46 procent van alle materialen in Vlaanderen primaire delfstoffen zijn. 54 procent zijn alternatieve grondstoffen waarvan 16 procent gerecycleerde granulaten van bouw- en sloopafval. U kunt het rapport raadplegen op de website van het departement. Er is nog marge om meer gerecycleerde granulaten te gebruiken.
De recente cijfers van de certificatie-inrichtingen voor gerecycleerde granulaten, Copro en Certipro, tonen geen daling aan van de afzethoeveelheden.
Er is geen enkele reden, ook niet budgettair, om de voorkeur te geven aan primaire materialen. Ik wil dat heel uitdrukkelijk meegeven. Betreffende prijs kan men daar perfect een beroep op doen.
We moeten natuurlijk een goede kwaliteit garanderen. Als men kan kiezen tussen de primaire en de gerecycleerde, en er bestaat twijfel over de kwaliteit, dan zou de keuze wel eens voor de primaire grondstoffen kunnen zijn. Samen met de sector heeft de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) een beheersysteem ‘milieukwaliteit gerecycleerde granulaten’ opgesteld. Voor de producenten van de gerecycleerde granulaten is het een eenheidsreglement, en dat bevat heel strenge acceptatieregels voor brekers en een verplichting tot interne controle en uniforme externe controle.
Er is geen enkele reden om bij wegenwerken primaire granulaten te verkiezen boven de gerecycleerde. De reden om gerecycleerde materialen niet of maar beperkt toe te laten, kan liggen in heel specifieke eisen betreffende wegenaanleg en beton. Hoogwaardige toepassingen zijn dan ook vaak van bouwtechnische aard. Maar heel wat proefprojecten hebben uitgewezen dat gerecycleerde granulaten ook daaraan kunnen voldoen.
De lokale besturen hebben een voorbeeldfunctie om de materialenkringloop te sluiten. In heel wat bestekken voor opdrachten voor onderhoudswerken of aanleg van asfaltwegen en fietspaden worden nog steeds verbodsbepalingen opgenomen voor het gebruik van secundaire grondstoffen. Dat druist volledig in tegen het principe van een duurzamematerialenbeleid. In plaats daarvan zou het gebruik van secundaire grondstoffen gestimuleerd moeten worden. Dus: niet uitsluiten, maar nog meer gaan toelaten. Indien de secundaire grondstof milieuhygiënisch en technisch voldoet voor bepaalde toepassingen, is er dus geen enkele reden.
Recent heeft de VVSG in samenwerking met de OVAM in het kader van het Vlaams actieplan duurzame overheidsopdrachten een algemene oproep gelanceerd naar de lokale besturen om die bepalingen te vervangen en te schrappen in de bestekken. Bij de uitbesteding van wegenwerken baseren de lokale overheden zich op het standaardbestek 250. Wanneer de opmaak van de specifieke bestekken gebaseerd is op de meest recente versie van het standaardbestek, is er geen verschil meer. Ook dat is positief nieuws.
Het Actieprogramma 10 wordt eveneens uitgevoerd voor gerecycleerde granulaten. Dat heeft ook te maken met het uitvoeringsplan milieuverantwoord materiaal- en afvalbeheer in de bouw. De OVAM heeft er bij de recente aanpassing van het standaardbestek op aangedrongen dat ook de afdeling Wegen en Verkeer inzet op het gebruik van gerecycleerde en secundaire granulaten. Binnen het Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen (VLAREMA) is dat ook toegestaan. Bovendien heeft de OVAM de aandacht van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) gevestigd op een studie over de toepassingsmogelijkheden die overzichtelijk aangeeft hoe en wanneer de gerecycleerde granulaten kunnen worden ingezet. Op die manier kan ook de afzet nog verder worden gestimuleerd en gedifferentieerd.
We hebben dus al heel wat gedaan, maar we blijven overleggen. Misschien moet het thema eens op enkele gemeenteraden aan bod komen en kunnen gemeenteraadsleden hun schepencollege vragen de gerecycleerde granulaten op te nemen in hun standaardbestek.
De heer Nevens heeft het woord.
Ik ben blij, minister, dat u toegeeft dat er nog meer mogelijkheden zijn om in bouwprojecten en wegenaanleg gerecycleerde materialen te gebruiken. Er is dus nog ruimte. Dankzij de controle van de OVAM is bovendien de kwaliteit van gerecycleerde materialen gewaarborgd. Op het terrein merk ik echter inderdaad dat de lokale besturen vaak niet op de hoogte zijn van de kwaliteit van gerecycleerde materialen en dat er daar nog een inhaaloperatie moet gebeuren. We moeten echter niet altijd wachten tot de lokale overheden zelf in gang schieten. Het is aangewezen dat de Vlaamse Regering een omzendbrief stuurt om de aandacht van gemeentebesturen erop te vestigen dat het interessant en ook voordeliger is de standaardbestekken aan te passen en zo mee te werken aan een gesloten kringloop. Recycleren en hergebruiken moet voorrang krijgen op het aanwenden van nieuwe primaire grondstoffen, zodat we onze toekomst veilig kunnen stellen. De sector geeft aan dat er materiaal beschikbaar is. Ik ben blij dat de overheid en in het bijzonder het AWV het goede voorbeeld geven. Uiteindelijk moet de overheid zelf aantonen dat er geen probleem is met het gebruik van gerecycleerde materialen. Ze heeft een voorbeeldfunctie voor lokale besturen, maar ook voor particulieren. Zo kan ze haar steentje bijdragen aan de strijd tegen overconsumptie van primaire grondstoffen.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Een omzendbrief lijkt me nogal een zwaar instrument. We hebben het standaardbestek al aangepast. De VVSG is daarvan op de hoogte en heeft daarover ook al gecommuniceerd. We zullen het nog eens extra signaleren. Laten we deze maatregelen eerst een kans geven en afwachten of we een nog zwaarder instrument moeten inzetten.
De heer Nevens heeft het woord.
Soms moeten we wel iets zwaardere middelen inzetten. Ik zeg niet dat we met een bazooka op een mug moeten schieten, maar soms moeten lokale besturen ook wakker worden geschud en moeten ze beseffen dat ze op dit vlak ook een verantwoordelijkheid dragen. U, minister, bent het best geplaatst om dat signaal te geven.
De vraag om uitleg is afgehandeld.