Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
De heer De Roo heeft het woord.
Minister, de AI-barometer (artificiële intelligentie) is een studie die de Vlaamse Regering jaarlijks laat uitvoeren om de implementatie van artificiële intelligentie bij Vlaamse bedrijven in kaart te brengen. In 2022 gebeurde dit voor de tweede keer. De resultaten vormen een belangrijke barometer voor het beleid rond AI.
Ik som een aantal resultaten van de tweede Al-barometer op. Ten eerste is het gebruik van AI eerder beperkt: iets meer dan een kwart – 25,5 procent – gebruikt minstens één vorm van AI-technologie. 74,5 procent gebruikt op het moment van de bevraging geen AI-technologie. De meerderheid daarvan heeft ook geen plannen om dat te doen.
Ten tweede: het gebrek aan kennis, vaardigheden en expertise binnen de onderneming vormt de belangrijkste uitdaging bij de implementatie van AI-technologie voor gebruikers, en de tweede belangrijkste uitdaging voor niet-gebruikers.
Ten derde: de toepassingen. Bedrijven zetten AI-technologie in voor een eerder beperkt aantal toepassingen doorheen de industriële waardeketen. Gebruikers wenden AI-technologie voornamelijk aan voor algemene toepassingen zoals de organisatie van administratieve processen – dat gaat over 35 procent – en ICT-beveiliging, voor 33,2 procent.
Ten vierde: de competitiviteit. De inzet van AI-technologie heeft een positieve impact op de competitiviteit van de Vlaamse bedrijven. Aangezien grote bedrijven het sterkst inzetten op AI-technologie, genieten zij meer van deze voordelen. Zonder inhaalbeweging op het vlak van de adoptie van AI-technologie lopen kleinere bedrijven het risico om deze voordelen te mislopen en achterop te hinken op het vlak van competitiviteit.
Ten vijfde: impact op tewerkstelling. De inzet van AI-technologie heeft vooralsnog een eerder beperkte, maar wel positieve impact op de tewerkstelling.
Ik had, minister, graag een antwoord gekregen op volgende vragen. Hoe interpreteert u de resultaten van de tweede Al-barometer? Zult u nog deze legislatuur bijkomende beleidsmaatregelen nemen om tegemoet te komen aan de resultaten die gebleken zijn uit de tweede Al-barometer? Indien ja, welke bijkomende maatregelen plant u op het vlak van welk resultaat?
Minister Brouns heeft het woord.
Dank u, collega De Roo. De AI-barometer geeft ons een waardevol, realistisch en wetenschappelijk beeld van hoe het AI-gebruik bij Vlaamse bedrijven evolueert. Daarbij is het de tweede keer dat dit onderzoek wordt uitgevoerd, wat ons ook de mogelijkheid geeft om dit jaar een vergelijking te maken met de nulmeting.
Het feit dat slechts iets meer dan een kwart van de bedrijven op dit moment AI-toepassingen gebruikt, toont aan dat er nog ruimte is om het potentieel beter te benutten. Deze week vond ook het jaarlijkse AI-forum plaats, waar we opnieuw aandacht hebben gevraagd voor AI, om bedrijven te stimuleren, te prikkelen om opportuniteiten te zien in functie van hun productiviteit en competitiviteit. We zien, onder andere door ChatGPT, dat de bekendheid van AI een hoge vlucht heeft genomen. Dat de beperkte mate aan kennis en expertise op dit ogenblik nog een struikelblok vormt voor vele bedrijven om AI effectief te kunnen implementeren, is bekend, en is ook de reden waarom we vanuit Vlaanderen blijven inzetten op de organisatie van de Vlaamse AI-Academie, een samenwerking van alle Vlaamse universiteiten en hogescholen, die inspeelt op competentievorming op het gebied van AI.
De bevindingen tonen ook aan dat AI voornamelijk wordt ingezet voor algemene bedrijfsvoering, zoals het organiseren van administratieve processen en ICT-beveiliging. Hieruit kunnen we afleiden dat er nog kansen zijn om AI toe te passen in andere stadia van de industriële waardeketen en in bedrijfsspecifieke toepassingen, wat de concurrentiepositie van bedrijven kan versterken.
Een statistiek die hier niet werd vermeld en die mij toch enigszins hoopvol stemt, is die van het budget dat beschikbaar wordt gesteld om AI te implementeren. Daar zien we dat de budgetten voor het gebruik van AI-technologie bij zo’n 34 procent van de ondernemingen het afgelopen jaar zijn gestegen, en bij 8,7 procent zijn ze zelfs sterk gestegen. Dit cijfer doet ons toch vermoeden dat er bij een substantieel deel van de ondernemingen een kentering is ingezet.
Ik wil graag benadrukken dat we sinds de start van de AI-beleidsagenda in 2019 al aanzienlijke inspanningen hebben geleverd om het thema artificiële intelligentie te integreren in het Vlaamse bedrijfswezen. Samen met het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) en de partners uit het VLAIO-netwerk hebben we verschillende initiatieven gelanceerd, zoals inspiratiessessies, masterclasses, lerende netwerken en begeleidingsacties, in samenwerking met organisaties zoals Voka, Agoria, Sirris en hogescholen.
Het bevorderen van AI-adoptie in de brede bedrijfswereld is een proces op lange termijn. Veel bedrijven hebben nog een gebrek aan datamaturiteit, wat ze moeten aanpakken voordat ze de stap naar gebruik van AI kunnen zetten.
Er is nog heel wat werk aan de winkel op het gebied van de digitale competenties. In plaats van nieuw beleid uit te rollen, is het daarom belangrijk om voort te bouwen op de bestaande acties die al in gang zijn gezet.
Naast de specifieke 32 miljoen euro per jaar van de beleidsagenda stellen we vast dat meer en meer door VLAIO gesteunde O&O-projecten een link hebben met AI, zo’n 100 miljoen euro in totaal. De bestaande andere initiatieven van VLAIO, zoals het Contract Ondernemerschap, zijn bovendien flexibel om snel in te spelen op nieuwe opportuniteiten en ontwikkelingen.
Tevens wil ik u graag wijzen op de oprichting van drie Europese digitale innovatiehubs in Vlaanderen, die mede zullen bijdragen aan verdere AI-adoptie. Met middelen vanuit Europa zullen deze hubs de nodige ondersteuning en expertise bieden aan bedrijven die geïnteresseerd zijn in het implementeren van digitale technologieën
Ik ben ervan overtuigd dat door gecoördineerd voort te bouwen op al deze bestaande initiatieven en samen te werken met de relevante partners, we het nodige doen om de adoptie van AI in Vlaanderen te stimuleren en de nodige competenties te ontwikkelen.
Eergisteren was ik te gast op het Flanders AI Forum, georganiseerd door onze administratie in samenwerking met de sectorfederaties, waar ik opnieuw een bijzonder positieve dynamiek kon vaststellen. Maar liefst vijfhonderd deelnemers hebben daar de hele dag gebrainstormd en kennis en ervaring uitgewisseld. Er was een vrij grote tevredenheid onder de aanwezigen, die hebben aangegeven nog beter gewapend te zijn en nog beter met nieuwe ideeën aan de slag te kunnen gaan. Ze kunnen ook een stukje het ambassadeurschap opnemen om Vlaanderen nog meer te enthousiasmeren rond het gebruik en de toepassing van AI.
De heer De Roo heeft het woord.
Dank u, minister, voor uw antwoord. We hebben het genoegen gehad om deze voormiddag een hoorzitting rond AI te kunnen houden. We hebben een goede voorstelling gekregen van wat alle verschillende instanties van de overheid doen, wat VLAIO doet, wat er in het kenniscentrum gebeurt, wat de academie doet enzovoort. Het was mooi om te zien en het gaf goed weer wat er al gebeurt in Vlaanderen.
Het was op de hoorzitting heel duidelijk dat alles wat met artificiële intelligentie te maken heeft, samenhangt met cyberveiligheid, digitalisering en data, maar ook met levenslang leren en opleidingen. In die veelzijdigheid moeten we binnen het parlement goed nadenken – en de resolutie die we twee jaar geleden hebben goedgekeurd nog eens ter hand nemen –, over de verdere acties die we daarrond nog kunnen ontwikkelen. Een ervan, die ik zelf nog zag en die in de hoorzitting vanmorgen werd bevestigd, was dat we meer draagvlak vinden bij burgers en het nog breder bekendmaken van AI. We moeten vooral de kansen en de positieve effecten duiden en zoeken hoe we dat draagvlak kunnen vergroten, hoe we met burgers in dialoog kunnen gaan, hoe we een aantal dingen visueel kunnen voorstellen en hoe we vooral een aantal ethische principes op een bekwame en eenvoudige manier kunnen uitleggen om het draagvlak te vergroten.
Ik heb geen bijkomende vraag, maar wel een oproep, minister, om het gevoerde beleid op het vlak van AI verder te zetten en alle ondersteuning te geven zodat we de koppositie die we momenteel hebben, kunnen volhouden. Ik hoop dat we erin slagen om zoveel mogelijk bedrijven te laten instappen, de voordelen ervan te laten zien en ervoor kunnen zorgen dat ze de vruchten van technologie en AI inzien.
De vraag om uitleg is afgehandeld.