Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, een audit bij de handhavingsdiensten van het beleidsdomein Omgeving toont aan dat een oud-personeelslid van de Antwerpse milieu-inspectie zich zou hebben bezondigd aan corruptie, belangenvermenging en onregelmatigheden. De toenmalige leidinggevende inspecteur zou zijn tussengekomen in opgemaakte processen-verbaal, controleverslagen en dossiers die hem niet toekwamen en zou die naar zich hebben getrokken. Concreet gaat het om drie dossiers rond milieuproblemen bij chemische bedrijven in de haven van Antwerpen en een landbouwbedrijf in Ravels. Alle feiten en verklaringen gaan over een periode van voor 2019, omdat de betrokkene toen met pensioen ging.
Minister Demir, u diende in samenspraak met de secretaris-generaal van het Departement Omgeving, Peter Cabus, een klacht met burgerlijke partijstelling in tegen het ex-personeelslid, maar ook tegen onbekenden die medewerking zouden hebben verleend. Bijgevolg riep u personeelsleden op zich te melden als men weet heeft van dergelijke praktijken.
Minister, welke conclusies trekt u uit de audit bij de handhavingsdiensten van het Departement Omgeving?
Welke acties plant u na het lezen van de audit?
Intussen werden de deontologische code en de controlemechanismen binnen het departement gewijzigd. Welke zijn de wijzigingen en hoe dragen die bij aan het vermijden van onregelmatigheden, corruptie en belangenvermenging?
In welke mate zult u bekijken of de bedrijven die bevoordeeld werden, extra opgevolgd zullen worden?
Minister Demir heeft het woord.
Collega’s, ik heb het rapport vertrouwelijk ter beschikking gesteld aan het parlement. Ieder is vrij om het in te zien. Buiten hetgeen reeds in de media is meegedeeld, kan ik geen inhoudelijke informatie over de forensische audit geven omdat het rapport in kwestie vertrouwelijk is.
Ik kan wel meegeven – dat is zo ook aan de media gezegd – dat er op basis van de vaststellingen van Audit Vlaanderen aanwijzingen zijn dat er sprake is van belangenvermenging en corruptie. Om deze reden werd ook een strafklacht met burgerlijke partijstelling ingediend bij de onderzoeksrechter.
Mededeling van informatie uit het rapport van Audit Vlaanderen zou het onderzoek in gedrang kunnen brengen. Ik kan er dus verder geen informatie over geven.
Het spreekt voor zich dat alle bedrijven die worden genoemd in het rapport van Audit Vlaanderen grondig onder de loep worden genomen. Ze krijgen allemaal nog eens bezoek. De handhavingshistoriek van deze bedrijven wordt in kaart gebracht om na te kijken of er sprake was van andere onregelmatigheden of vormen van ongeoorloofde dossierbehandeling. Waar nodig zullen alsnog de nodige handhavingsmaatregelen worden opgelegd. Eveneens worden er bijkomende controles uitgevoerd bij deze bedrijven. Onregelmatigheden die nog aan het licht kunnen komen, zullen worden toegevoegd aan het strafdossier.
Zoals bekend, werd in september 2021, in de context van het maatschappelijke debat over de rol van de handhaving, de opdracht gegeven om een systeemaudit uit te voeren omtrent de handhavingsdiensten. Het is de bedoeling dat hierbij knelpunten in het handhavingssysteem worden geïdentificeerd. Op grond van deze analyse worden wijzigingen voorgesteld met betrekking tot onder andere wetgeving en beleid, data- en informatiedoorstroming, rollen en verantwoordelijkheden, prioriteitenstellingen, en – uiterst belangrijk – deontologie en personeel.
Deze audit wordt eind deze maand opgeleverd. Uit de forensische audit blijkt nogmaals dat deze analyse broodnodig is. Het resultaat ervan zullen we ook met de gepaste zorg bestuderen zodat zo snel als mogelijk de verbetervoorstellen in de praktijk kunnen worden gebracht.
Zoals ik eerder al zei, zijn wij ook aan het kijken om extra handhavers aan te werven omdat er in het verleden is afgebouwd.
Collega Perdaens vroeg ook naar politieke inmenging in de audit. Dat is een aspect dat deel uitmaakt van het strafonderzoek. Ik ga er ook niet verder op in. De audit zei wel dat er geen direct verband zou zijn met politieke inmenging.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, het is inderdaad goed dat die audit ter beschikking wordt gesteld. Ik heb ook begrepen dat we die nog tot vrijdag kunnen bekijken. Het zou goed zijn om dat met z’n allen te doen. We moeten ervoor zorgen dat het in de toekomst niet meer kan gebeuren, of we moeten toch alle mogelijke maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat dit niet meer kan gebeuren.
Handhaving is een sluitstuk van een goed beleid en we zetten er ook volop op in. We willen die versterken en verbeteren. We hebben er in deze commissie al heel veel aandacht aan besteed. De rotte appels moeten er natuurlijk uit. Het is goed dat het aan het licht is gekomen, dat er nu een audit is en dat eraan wordt gewerkt.
Ik kijk uiteraard heel erg uit naar de verbetervoorstellen die er zullen komen en naar het beleid en de wijzigingen die in de toekomst nog zullen worden genomen. Ik denk dat het belangrijk is dat het op een goede manier wordt aangepakt, zodat het in de toekomst hopelijk voor 100 procent kan worden vermeden.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, naar aanleiding van de forensische audit heb ik ook nog een aanvullende vraag. We doen geen uitspraak over de forensische audit. De persoonsgebonden inhoud is onderwerp van het gerechtelijk onderzoek, maar er staat in de forensische audit ook nog iets anders wat bijzonder interessant is. Men verwijst namelijk naar de systeemaudit die op dit moment wordt uitgevoerd.
Er wordt duidelijk aangegeven dat uit alles wat tijdens het onderzoek is vernomen in de forensische audit, het risico op mogelijke onregelmatigheden inzake toezicht en handhaving momenteel nog onvoldoende is afgedekt. Er is dus nog steeds onvoldoende garantie op een uniform milieutoezicht en handhaving. Men leidt dat af uit een aantal bevragingen. Er komt een aanbeveling uit die ook in de systeemaudit zal worden opgenomen.
U verwees net naar die systeemaudit die is besteld en waar een doorlichting wordt gemaakt om verbetervoorstellen te doen. Ik ben wel een beetje in de war, want op dit moment is er ook een onderzoek door Deloitte bezig, in opdracht van het Departement Omgeving, dat moet nagaan op welke manier inspecteurs van verschillende onderdelen van het beleidsdomein Omgeving beter zouden samenwerken. Scenario drie spreekt zelfs van het samensmelten tot één cel inspectie.
Hoe moet ik die twee verhalen met elkaar matchen? Het een spreekt eigenlijk over reorganisatie, terwijl er duidelijk een aanzet tot aanbeveling is over de kwaliteit die inspecteurs op dit moment afleveren. Hoe zullen die twee elementen op elkaar worden afgestemd? Het zou heel jammer zijn dat de finale aanbeveling een reorganisatietraject is dat eigenlijk niets aan de fundamenten van de kritiek van Audit Vlaanderen doet, namelijk dat er op dit moment onvoldoende is afgedekt en onvoldoende garantie is op een uniforme handhaving en milieutoezicht. Hoe moet ik dat lezen? Wat zult u ondernemen om ervoor te zorgen dat we met die aanbeveling aan de slag gaan?
De heer Pieters heeft het woord.
Voorzitter, minister, u gaat de handhaving – ze is al deels in werking – volledig in één hand brengen. De audit heeft al iets aan het licht gebracht, namelijk een mogelijk corruptiedossier. In welke mate gaat u – ik sluit me aan bij mijn voorganger – de kwaliteit garanderen als dat allemaal samenzit? Kunt u voor een betere sanctionering zorgen zowel naar de beoordeelde als de beoordelaars? Zorgt u dat dat in orde komt? Dat er een verbetering in zit? Zorgt u voor een betere controle? Zorgt u ervoor dat dit correct gebeurt? Er mogen geen regels zijn zonder goede opvolging en eventuele sancties.
De heer De Roo heeft het woord.
Voorzitter, minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is natuurlijk wat moeilijk, een vraag over een audit waar persoonsgebonden gegevens in zitten, daar kunnen we het hier niet over hebben. Het is dus moeilijk om over de conclusie van de audit en de gevolgen uitgebreid te discussiëren.
Ik heb nog twee vragen. Eén, wat betreft de politieke inmenging. Er is heel wat over geschreven in de pers. Minister, vanwaar komt zoiets? Kunt u bevestigen dat er inderdaad in die audit geen sprake is van politieke inmenging?
Twee, u hebt extra manschappen en inspecteurs aangekondigd. We hebben dat al een aantal keer gehoord. Is dit nu een extra boven op de extra’s? Of hebt u het telkens over hetzelfde aantal extra inspecteurs die zullen worden aangeworven? Kunt u daarover meer duiding geven?
Minister Demir heeft het woord.
De systeemaudit gaat over processen en opvolging van pv’s. Dat moet uniform gebeuren, daar moeten duidelijke regels over komen. We moeten gevolg geven aan de maatregelen. Eind deze maand krijgen we de resultaten van die audit. Uiteraard worden die doorgegeven aan Deloitte. Het gaat hand in hand. Zo kunnen we voor een keer die oefening grondig maken en op de handhaving toezien. Ik heb bij het begin van de legislatuur al gezegd dat dit niet goed genoeg georganiseerd is.
In de forensische audit staat dat er geen concrete bewijzen of aanwijzingen zijn van politieke inmenging. Ik heb dat altijd correct op die manier gebracht. Ik heb me altijd aan de bewoordingen van Audit Vlaanderen gehouden.
We hebben nu al een aantal, een tiental, mensen die we gingen aanwerven. Bij de handhavers en inspectie zijn de besparingen wat doorgeslagen. We zijn nu aan het onderzoeken – daarom wil ik deze oefening volledig afwachten – wat we daarbovenop nog extra nodig hebben voor een sluitend systeem van handhaving, inspectie en opvolging.
De vraag om uitleg is afgehandeld.