Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Voorzitter, collega's, minister, ik verwijs naar een artikel in Het Nieuwsblad van zo'n twee weken geleden dat vermeldt dat een van de grotere cruiserederijen ter wereld failliet was gegaan. De titel was wel sprekend: ‘Luidt corona het einde in van de cruises zoals we ze nu kennen?’ Het was een momentum om een vraag om uitleg aan u te stellen over de cruises in onze regio.
Het cruisetoerisme wordt hard getroffen door de coronacrisis. Ik moet daar niet veel uitleg over geven. Op cruises zit men met veel mensen dicht bij elkaar. Mensen kiezen meer voor vakanties dichtbij, maar ook meer in de natuur, weg van drukkere omgevingen. Er waren ook beelden van coviduitbraken op de schepen, wat sommigen ook heeft afgeschrikt.
Het is misschien ook het momentum om te kijken naar een cruisetoerisme 2.0, waarbij de focus veel meer wordt gelegd op duurzamere, kleinere schepen en kwalitatievere bezoeken. Ik gooi het even op tafel en pols wat uw mening is.
Ik verwijs ook naar steden die kreunen onder het massatoerisme van cruises waar toeristen in één klap worden losgelaten op een stad. Er werden vragen gesteld rond meerwaarde en overlast. Mensen eten en drinken vaak op de schepen en aan wal wordt er niet veel meer geconsumeerd of gekocht. Het is een bezorgdheid van een aantal steden.
Als we het over een langere periode bekijken, zien we in Vlaanderen een stijging: van net geen 500 in 2005 naar bijna 1500 in 2019. In deze commissie hadden we het eerder al over enerzijds de opportuniteiten daarvan, anderzijds over de bezorgdheden rond grote bezoekersstromen met de effecten ter plaatse.
Minister, u hebt aangekondigd een diepgaand onderzoek te willen uitvoeren naar de concrete opbrengst en impact voor de lokale economie en bevolking. U zou uw beleid daaraan toetsen. Een tussentijds rapport werd al gepubliceerd, en de bedoeling is dit voorjaar ook passagiers te gaan bevragen.
Minister, kunt u de impact van de coronacrisis voor het cruisetoerisme in Vlaanderen toelichten, zowel voor de zee- als riviercruises?
Hoe schat u de toekomst van het cruisetoerisme voor Vlaanderen in? Lijkt het u haalbaar dat rederijen meer gaan inzetten op kleine, duurzamere schepen? Wat is de meerwaarde hiervan voor het cruisetoerisme naar Vlaanderen?
Kunt u de status toelichten van het onderzoek van Toerisme Vlaanderen rond cruisetoerisme? Werd hiervoor reeds een partner aangesteld en/of een vraagstelling geformuleerd?
Het is wat ons betreft cruciaal om vooral ook de lokale besturen waar de schepen aanmeren en/of waar de bezoekers het vaakst naartoe trekken, te betrekken in dit onderzoek. Hoe wilt u dit aanpakken?
Minister Demir heeft het woord.
Collega’s, zoals te lezen in het tussentijdse rapport, daalde het aantal aanlopen van cruiseschepen drastisch in 2020. Voor 2021 wordt het aantal aanlopen en passagiers nog verwerkt maar ook hier zal het aantal cruises laag liggen. Rederijen maakten wel reservaties maar annuleerden deze vaak voor aankomst. Daarom werden de bevragingen van passagiers uitgesteld naar 2022.
Uit het lopende onderzoek kunnen nog geen conclusies worden getrokken over de toekomst van het cruisetoerisme in Vlaanderen.
De havens van Antwerpen, Gent, Brussel en Oostende ontvangen sowieso al kleinere schepen door de afmetingen van de rivieren, kanalen en aanmeerplaatsen. Enkel in Zeebrugge meren grotere schepen aan.
Inzetten op kleinere schepen is mogelijk een trend maar er dient rekening te worden gehouden met de investeringen die door eigenaars van grote cruiseschepen werden gemaakt.
Zee- en riviercruisepassagiers zullen worden bevraagd in Antwerpen, Brussel, Gent en Zeebrugge van april tot en met september. De bevraging maakt onderdeel uit van het kunststedenonderzoek.
In het onderdeel van de sociale impact werden bewoners ondertussen bevraagd. De economische impact van rederijen en de ecologische impact van cruiseschepen wordt ondertussen verder uitgewerkt.
Zowel de lokale besturen van Oostende, Brugge, Antwerpen, Gent en Brussel als de provinciale toeristische diensten van Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Antwerpen worden mee betrokken bij deze studie. Ze worden niet enkel geïnformeerd via rapportage, ze spelen ook een actieve rol bij het aanleveren van data en het geven van input voor de bevragingen binnen het onderzoek.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord.
Ik begrijp dat het nog even wachten is op een aantal resultaten. Het was te verwachten dat corona een heel grote impact zou hebben op het cruisetoerisme van de voorbije jaren. Ik kijk ernaar uit om te zien wat de evolutie in de toekomst is en hoe we ermee omgaan.
Ik zeg niet dat ik een tegenstander ben van cruisetoerisme, maar we moeten kijken wat de nadelen zijn en wat de kosten zijn voor de steden die er het meest door getroffen zijn, maar er uiteraard ook voordelen uithalen. We moeten nagaan hoe we de meerwaarde kunnen maximaliseren.
Ik ben zeker fan van een kleinschaligere en duurzame vorm van cruisetoerisme op onze rivieren, zeker als men verder in Vlaanderen andere plaatsen gaat ontdekken. Men kan ook een koppeling maken met ander vervoer om de regio te verkennen.
Toerisme Vlaanderen heeft ook een bewonersbevraging in de kunststeden gedaan. Ik merk dat men daar de cruisetoeristen het minst graag zag komen. In Brugge werden er maatregelen genomen wat de impact betreft. We moeten zeker kort op de bal spelen en de evolutie in de gaten houden. We moeten ook inspelen op bepaalde opportuniteiten die zich zouden stellen.
Ik denk dat het wat wachten is op het onderzoek dat nog moet worden gefinaliseerd. Ik kijk ernaar uit om dit te bespreken in deze commissie.
Mevrouw van den Brande heeft het woord.
Voorzitter, ik wil graag aansluiten. Wij willen ook graag een verschil maken tussen zeecruises en riviercruises, de kleinere duurzame schepen die eventueel bij ons zouden aanmeren waarbij toeristen misschien wel uitstapjes maken met de fiets, Vlaanderen doorkruisen, lokale bewoners ontmoeten en een tentoonstelling en een terrasje meepikken. Dat zien wij ook als een meerwaarde.
We weten ook wel dat schepen heel vaak voor luchtverontreiniging zorgen. Schone schepen bestaan voorlopig niet echt. Het Ecoschip van Peace Boat, is zowat het enige goede voorbeeld dat we momenteel hebben. Ik heb dan ook een aantal suggesties.
Wij denken dat het nodig is dat er een gefaseerde verstrenging van normen voor de uitstoot van schepen komt, zoals voor auto's en vrachtwagens. Verder zou het goed zijn dat er een invoering komt van milieuzones met verplichte walstroomaansluiting. Ook voor riviercruises zou dat een goede zaak zijn. Dat zou kunnen worden gekoppeld aan een voorrangsrecht voor de schoonste schepen.
Minister Demir heeft het woord.
Collega's, zeecruises en riviercruises zijn inderdaad niet te vergelijken. De impact van beide maakt ook deel uit van het onderzoek. Ook initiatieven als walstroom en dergelijke worden daarin meegenomen. Heel veel verschillende steden zitten mee in de scope van het onderzoek. Ik ga dat nog even afwachten vooraleer we daar verder nog uitspraken over kunnen doen.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Ik kan daar niet veel aan toevoegen, behalve dat we benieuwd zijn naar de resultaten van het onderzoek en dat ik hoop dat we die twee vormen van watertoerisme goed bekijken en bekijken op welke manier we ze een meerwaardecreatie kunnen laten ondergaan. Heel belangrijk is ook het betrekken van de lokale besturen maar dat hebt u bevestigd. Wij volgen dit verder op.
De vraag om uitleg is afgehandeld.