Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer De Roo heeft het woord.
Stad Gent pakt dit najaar uit met een opvallende peukencampagne ‘Mag ik je peuken?’, op meer dan 120 vuilnisbakken en aan meer dan 50 bushokjes. Een robot met de stem van een bekende Gentenaar heeft rondgereden om aan rokers hun peuk te vragen. Jammer genoeg blijkt die actie noodzakelijk want 49 procent van de ingezamelde stuks zwerfvuil in Vlaanderen bestaat immers uit peuken. Wetende dat peuken tien tot vijftien jaar nodig hebben om af te breken, is de impact op het milieu hoog.
Stad Gent is niet de enige die met deze problematiek te maken heeft. Dat blijkt ook uit de rondetafel die Mooimakers georganiseerd heeft in 2020, waarbij lokale besturen nauw betrokken waren. Op de website van Mooimakers is dan ook heel wat info te vinden rond de peukenproblematiek op maat van de lokale besturen. Onlangs heeft Mooimakers ook zelf een proefproject op poten gezet. Zo werden tot eind april zakasbakjes verkocht bij 21 dagbladhandelaren verspreid over Vlaanderen. Het zakasbakje onlosmakelijk verbinden aan de sigaret is het ultieme doel in dit verhaal.
Wat zijn de conclusies en aanbevelingen van het proefproject rond zakasbakjes? Wat is de visie van de minister hierop?
Wordt op korte termijn een nieuwe rondetafel georganiseerd met de lokale besturen rond de peukenproblematiek?
Op welke ondersteuning vanuit Vlaanderen kunnen de lokale besturen rekenen in de aanpak van de peukenproblematiek?
Welke visie heeft de minister over de handhaving met betrekking tot de peukenproblematiek?
Minister Demir heeft het woord.
In de periode van maart tot juli 2021 werden bij 21 dagbladhandelaars verspreid over Vlaanderen zakasbakjes te koop aangeboden om de strijd aan te gaan tegen peuken in het zwerfvuil. We zien dat het project niet zo succesvol was. Het zal misschien aan de communicatie hebben gelegen of aan onbekendheid, maar misschien ook wel aan het feit dat men voor de zakasbakjes moest betalen.
Ik vind eigenlijk dat de tabakssector, die toch wel verantwoordelijk is voor de sigaretten, dat gewoon moet meegeven: als je sigaretten koopt, moet je zo’n zakje meekrijgen.
We gaan dat dus evalueren. De evaluatie is eigenlijk niet goed. We gaan nu verder samenzitten met de sector om te kijken hoe we het probleem kunnen oplossen. Die peuken blijven echt heel lang in het milieu. U weet dat de Vlaamse Regering een verbod heeft ingevoerd op sigaretten in natuur- en bosgebieden. Ook daar zagen we bij het zwerfvuil dat een heel groot aandeel, of de helft toch wel, sigarettenpeuken waren. We moeten zien hoe we dat voor het overige in het publieke domein verder aanpakken.
Wat Mooimakers betreft: die hebben verschillende ondersteuningen naar lokale besturen toe. Lokale besturen kunnen gebruikmaken van animatoren om de problematiek in de kijker te zetten. In de kenniswijzer van Mooimakers zijn ook heel wat artikels en goede voorbeelden terug te vinden. Ook in coachingstrajecten wordt rond deze problematiek gewerkt indien het lokaal bestuur dat wenst. Lokale besturen kunnen ook projecten indienen en subsidies hiervoor krijgen. Er lopen twee projecten, in Oostende en in Kortrijk. En in de webshop is heel wat communicatiemateriaal ter beschikking, ook daar kunnen lokale besturen een beroep op doen.
Handhaving is natuurlijk het sluitstuk van de integrale aanpak van zwerfvuil, ook voor sigarettenpeuken. Binnen de trajecten van de dertig handhavers die bij de OVAM worden aangesteld om specifiek te handhaven op zwerfvuil, is dit een van de items waar zij het meest mee geconfronteerd worden. Ik merk wel dat heel wat lokale besturen zich vooral richten op het aanspreken in plaats van het effectief beboeten. Handhaven op het vlak van zwerfvuil blijft natuurlijk een kerntaak van lokale besturen. We hebben inspanningen gedaan om bijkomend handhavers te voorzien vanuit Vlaanderen en die stellen we ook ter beschikking van lokale besturen. Maar zij kunnen uiteraard de handhaving over heel Vlaanderen niet gaan overnemen. Dat is dus een lokale aangelegenheid.
De heer De Roo heeft het woord.
Ik wil eerst benadrukken dat ik het positief vind dat er een proefproject opgezet is. Dat de resultaten daarvan uiteindelijk niet positief blijken, dat heb je natuurlijk met een proefproject, dat wordt ook geëvalueerd. Het veranderen van het gedrag van zij die roken, vooral van wat je dan doet met die sigarettenpeuk, is nog een grote opgave die nog verschillende jaren zal duren. Ik merk zelf dat veel rokers er ook niet bij stilstaan wanneer ze die peuk weggooien dat die uiteindelijk tien of vijftien jaar in ons milieu kan achterblijven.
Wat betreft uw suggestie om bij de aankoop van elk pakje sigaretten zo’n zakje mee te geven: daar sta ik een beetje weigerachtig tegenover omdat je dan misschien net nog meer afval creëert. Maar ik volg wel dat het creëren van een drempel door dat betalend te maken, zeker geen goede zaak is en dat we mogelijk meer mensen kunnen overtuigen op het moment dat zoiets gratis wordt aangeboden.
Ik stel vast dat heel veel lokale besturen inspanningen doen om een peukentegel te installeren of om met vuilbakken een aantal maatregelen te nemen zodat de peuken daar ook veilig kunnen worden opgeborgen. Ik hoop dat die inspanningen ook voortgezet worden en dat we met een aantal verdere proefprojecten de peukenproblematiek kunnen terugdringen en waar nodig ook de handhaving kunnen opschroeven.
Maar bedankt voor uw antwoord. Ik kijk zeker uit naar de vervolgstappen en de proefprojecten die in de toekomst zullen volgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.