Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie

– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.

De heer De Roo heeft het woord.

Minister, vorige week donderdag 21 oktober heeft de deputatie van Antwerpen beslist over de nieuwe lozingsnormen voor 3M. De nieuwe normen zouden voor PFAS strenger zijn dan de bestaande.

De normen zijn vastgelegd na onder andere een advies door de Provinciale Omgevingsvergunningscommissie (POVC). Het bedrijf reageerde in de pers op de normen die waren opgenomen in dit advies. 3M gaf aan dat ze de voorgestelde normen totaal onhaalbaar vonden en dat ze de strengere lozingsnormen niet allemaal nodig vonden. In de pers gaven ze bijvoorbeeld aan dat de lozing van PFBA geen ongunstig effect heeft op het water van de Schelde.

Die beweringen staan haaks op bevindingen van experten en getuigenissen in de PFOS-onderzoekscommissie. PFOS en PFAS zijn ‘forever chemicals’ die zeer persistent zijn en accumuleren in het milieu.

Minister, op welke manier werden de departementen onder uw bevoegdheid betrokken bij het opstellen van de verstrengde lozingsnormen?

Kunt u toelichten hoe deze nieuwe normen tot stand zijn gekomen? Welke stoffen zijn vervat in deze nieuwe lozingsnormen? Waar zitten de grootste verstrengingen? Welke parameters wijzigen niet of weinig?

Hebt u contact gehad met 3M over deze nieuwe lozingsnormen?

Welke actualiteiten kunt u ons eventueel meegeven sinds die beslissing door de deputatie? Ik heb onder andere in de media vernomen dat 3M daar een beroep tegen zou hebben aangetekend. Klopt dat of klopt dat niet? Kunt u daar iets over zeggen?

Op welke manier zult u de lozingsnormen van andere bedrijven in Vlaanderen voor PFOS en PFAS in de komende periode aanpakken?

Minister Demir heeft het woord.

Uiteraard heeft de provincie ook advies ingewonnen van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), het Departement Omgeving, de stad Antwerpen en de gemeente Zwijndrecht.

De deputatie heeft in haar ambtshalve verzoek om de vergunningsvoorwaarden bij te stellen twee elementen opgenomen: enerzijds een verstrenging van de norm voor PFOS naar 1 microgram per liter en op termijn een verstrenging naar 0,1 microgram per liter.

Anderzijds was het de intentie van de deputatie om de normen voor de andere perfluoriden in het afvalwater onmiddellijk te verstrengen. De deputatie is het advies van de Provinciale Omgevingsvergunningscommissie gevolgd. In het besluit van de deputatie werd beslist om de lozingsnorm voor PFOS en PFOA effectief onmiddellijk te verstrengen naar 1 microgram per liter. Dat vind ik goed. Daarnaast wordt ook een belangrijke verstrenging doorgevoerd voor PFBS en PFBA, waar de normen verstrengd worden van respectievelijk 3700 microgram per liter en 5000 microgram per liter naar 20 microgram per liter, eveneens tot en met 30 juni.

Hierbij is volgens de adviezen zowel rekening gehouden met de beschikbare analyseresultaten als met het voorzorgsprincipe, waarbij ernaar gestreefd moet worden om de lozing van alle perfluorverbindingen maximaal te vermijden.

Dit zal tot gevolg hebben dat 3M op zeer korte termijn een aantal aanpassingen aan zijn waterzuivering en/of aan zijn processen zal moeten doorvoeren. De experten zijn ervan overtuigd dat dit mogelijk moet zijn bij 3M.

Mijn kabinet heeft een overleg gehad met 3M in het kader van de ingebrekestellingen die ik verstuurd heb naar het bedrijf hier in Zwijndrecht, maar ook in Amerika. Het bijstellen van de lozingsnormen was echter geen voorwerp van deze bespreking, omdat de deputatie hiervoor bevoegd is en hierover een beslissing moest nemen.

De beslissing van de deputatie werd maandag geregistreerd. Ik heb eergisteren vernomen in de pers dat 3M in beroep gaat tegen de beslissing.

Naar aanleiding van de cijfers die gisteren werden bekendgemaakt over de bloedstalen heeft de milieu-inspectie aan 3M gisteren de intentie duidelijk gemaakt een veiligheidsmaatregel op te leggen indien 3M niet op zeer korte termijn aantoont dat het geen aanzienlijk risico aan omwonenden veroorzaakt door een bijkomende blootstelling van PFAS aan zijn omgeving.

Ik heb aan mijn administratie de opdracht gegeven om het traject op te starten voor bijstelling van de vergunningsvoorwaarden voor de bedrijven die momenteel bijzondere lozingsnormen hebben voor stoffen uit de PFAS-familie. De administratie is daar volop mee bezig. We bereiden ons daarop voor. Daarnaast heb ik ook vernomen dat de provincie Antwerpen al een traject heeft opgestart voor bijstelling van de lozingsvoorwaarden van vier bedrijven. Daarvoor leveren wij natuurlijk ook adviezen.

De heer De Roo heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord en de bevestiging dat er effectief verstrenging is gekomen op de lozingen door 3M. Dat was inderdaad nodig. De gegevens die gisteren uit de onderzoeken zijn gekomen, maken dat ook nog eens duidelijk.

3M is ook niet goed bezig op het vlak van het aanleveren van informatie. Zowel de inspectie maar ook de parlementaire onderzoekscommissie als uzelf hebben een aantal gegevens opgevraagd over hun bedrijfsprocessen, over welke stoffen er voorkomen en dan nog verneem ik in de pers dat we na weken wachten deze informatie nog altijd niet hebben. Het moet zeer duidelijk zijn dat er op korte termijn geen bijkomende belasting mag zijn op het vlak van PFAS richting de bevolking van Zwijndrecht. Wanneer je vaststelt dat 59 procent boven de bovenste limiet zit, dan moeten we vermijden dat er nog een aanrijking is met PFAS via de lucht, het water of bodemprocessen.

Ik heb nog een bijkomende vraag, minister. Uit de resultaten die gisteren zijn bekendgemaakt, is duidelijk geworden dat er perfluoroctaansulfonzuur in het bloed van inwoners van Zwijndrecht werd gedetecteerd. Dat doet toch wel een aantal vragen rijzen omdat de alarmbellen rinkelen. Bij mijn weten zijn er geen emissienormen voor 3M voor die stof. Hebt u weet van andere niet-vergunde PFAS die in het bloed zijn vastgesteld? Zijn er nog extra metingen gekomen op lozingen via lucht en water en komen daar PFAS naar boven die daar eigenlijk niet zouden mogen zitten?

Minister Demir heeft het woord.

Ik heb de lijst met informatie niet mee. Ik zal het navragen en overmaken per mail aan de heer De Roo.