Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Slootmans heeft het woord.
Minister, hier zijn we weer. Twee weken geleden belichtte Radio 1 het thema van het politiegeweld in het programma ‘De wereld van Sofie’. Ik heb daar net zoals met het programma dat gisteren aan bod kwam in de plenaire vergadering ook beroepshalve naar geluisterd omdat een aantal mensen dat programma gehoord hadden en bijzonder gechoqueerd waren. Vandaar deze vraag.
Het programma zelf ging over politiegeweld waarbij mensen die het slachtoffer van politiegeweld waren aan bod kwamen, maar ook mensen uit het politiewezen zelf en ook mensen uit de criminologische wetenschappen. In die zin was er wel een balans en een nuance. Maar de uitzending werd ook ‘opgeluisterd’ door een aantal liedjes die oproepen tot haat en zelfs rassenhaat. Het zijn zware termen die ik gebruik, maar het vervolg zal dat duiden.
Het meest pertinente voorbeeld ter zake was het nummer ‘Hoelang nog’ van Ramzi waar ik de volgende passage uit citeer: "Witte privileges, doe je ogen open, je kan dit niet meer negeren. Ze zeggen de politie uw vriend, maar precies toch niet. Want we kunnen geen agenten meer vertrouwen. Rechters delen straffen uit, maar ze zijn zelf uit op fraude. Witte privileges, doe je ogen open. Sta klaar om te vechten. Sta klaar om te breken. Fascisten, racisten en fakers. Het witte systeem heeft bewezen dat niemand gelijk is, da's zeker. Ik moet vechten."
Dit is een letterlijk citaat. In de tekst van mijn ingediende vraag heb ik er (sic) bij gezet, want het schabouwelijke Nederlands moet u er maar bij nemen.
Wat dat betreft weten we dat de Grondwet een aantal vrijheden garandeert, waaronder de vrijheid van meningsuiting. Maar die is natuurlijk niet absoluut. Het oproepen tot rassenhaat is strafbaar gesteld door zowel de antidiscriminatiewet als de antiracismewetging. Het verzwarend element is dat de muziek heel doelbewust thematisch geprogrammeerd werd in die uitzending, waardoor men mag aannemen dat de presentatoren de boodschap ervan op voorhand kenden, waardoor er volgens mij – en ik heb dat afgetoetst bij twee juristen - sprake is van een strafrechtelijke intentie.
U hebt zelf een juridische achtergrond en ik neem aan dat u die mening deelt.
Het Mediadecreet, waar u de behoeder van bent, bouwt hierop voort en stelt in artikel 38 dat omroepactiviteiten niet mogen aansporen tot haat en geweld. Die passages tonen duidelijk aan dat dat wel gebeurt.
Minister, zult u de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) – die mogelijkheid is vorige week ook al aan bod gekomen middels artikel 220 – vragen om een onderzoek ter zake in te stellen en desgevallend over te gaan tot sanctionering? Zult u de VRT ter zake aanspreken? Welke boodschappen zou u daarbij overbrengen? Wat is uw appreciatie betreffende de overeenstemming van de passages die ik heb aangehaald met artikel 38 van het Mediadecreet?
Minister Dalle heeft het woord.
Collega Slootmans, u begint me inmiddels te kennen en u weet dat ik net zoals gisteren toen het ging over programmatie, over televisieprogramma's of liedjes die men programmeert op de radio, graag verwijs naar de autonomie van de VRT om dat vast te stellen, overeenkomstig artikel 7 van het Mediadecreet. Het programmaonderdeel waarnaar u verwijst is een redactionele keuze van de programmamakers van De wereld van Sofie, een programma op Radio 1.
Recentelijk heb ik een heel mooie aflevering gehoord van De wereld van Sofie met collega Segers in de hoofdrol, maar in haar andere hoedanigheid van hoogleraar over een zeer interessant interview dat ook op Een werd uitgezonden. Maar dit is voor la petite histoire.
U zegt dat er sprake is van aanzetten tot haat en aanzetten tot rassenhaat. U gebruikt serieuze woorden, zoals u terecht aanhaalt, strafrechtelijke misdrijven. Normaal gezien wordt van een politicus verwacht dat wanneer hij zoiets zegt, hij dit ofwel aantoont en klacht indient, ofwel daarover zwijgt. Mocht ik iemand van dit parlement daarvan beschuldigen, dan zou in elk geval en zeer terecht dit het antwoord zijn. Maar goed, ik vermoed dat u uw woorden misschien verkeerd hebt uitgedrukt, want ik kan me onmogelijk inbeelden dat dat de intentie was.
In elk geval kan ik alleen maar wijzen op hoe de VRT dit heeft gezien. Ze hadden een radioprogramma gemaakt naar aanleiding van de actualiteit over politiegeweld, waar verschillende mensen aan het woord zijn gelaten om dat te duiden, en waar ook een aantal liedjes werden gespeeld om te spreken over die kwestie.
De makers van het programma hadden op geen enkele manier de bedoeling om op te roepen tot geweld door of tegen de politie, wel integendeel. Alle muzieknummers die werden uitgezonden, zijn legaal in de handel verkrijgbaar en handelen over of zijn geïnspireerd door de problematiek van politiegeweld. Aangezien het nummer werd uitgezonden binnen een heel duidelijke context, namelijk een programma dat uitgebreide aandacht gaf aan het thema politiegeweld, was het volgens de VRT verantwoord het muzieknummer uit te zenden en kan er zeker niet worden gesteld dat de VRT met de uitzending van dit muzieknummer zou aanzetten tot geweld of haat.
Ik zal uiteraard geen klacht indienen bij de VRT. Zoals steeds staat het u vrij, mocht u voldoen aan de voorwaarden, om dat wel te doen. Dank u wel.
De heer Slootmans heeft het woord.
Minister, u schermt natuurlijk opnieuw met de redactionele autonomie zoals ook gisteren. Opnieuw, u moet zich daarbij wel houden aan een aantal wettelijke afspraken. Anders wordt die redactionele autonomie natuurlijk een handig instrument, een wapen om alle overeenkomsten en verplichtingen overboord te gooien en zijn goesting te doen.
Ik verwijs naar artikel 38 van het Mediadecreet, dat wel degelijk een aantal limieten aan die redactionele autonomie aangeeft. Maar blijkbaar moeten wij dit allemaal zeer selectief interpreteren. U verwijst naar de context: het is in een context van politiegeweld, dus het moet kunnen. Maar ik vind dat juist een verzwarend element, omdat men zeer goed wist welke teksten verspreid zouden worden. Het is dus geen vorm van creatieve muzikale ingeving. Neen, men heeft die zeer thematisch ingebouwd, wat toch een verzwarend element lijkt te zijn.
U moet gewoon de denkoefening maar eens maken, want blijkbaar beseft men niet meer goed wat hier eigenlijk aan bod is geweest. Ik maak de denkoefening en vervang ‘wit’ door ‘zwart’. Dan krijg je dus het volgende: ‘Zwarte privileges doen je ogen open. Je kan dit niet negeren. Het zwarte systeem heeft bewezen dat niemand gelijk is. Sta klaar om te vechten, sta klaar om te breken’. Ik denk dat ik er hier niemand van moet overtuigen dat, als een dergelijk nummer zou worden uitgezonden, de parketten al overgegaan zouden zijn tot vervolging. De mediaregulator zou massaal klachten te slikken krijgen. De regeringsleiders en u zouden hun verontwaardiging uitschreeuwen. Maar als het gaat om anti-blank – en ik weet dat ik bijzonder zware termen gebruik, maar hoe kan je dit nu anders noemen? – racisme, dan moeten we empathie tonen, dan gelden er blijkbaar andere regels. Dus ja, mijn bijkomende vraag blijft of u een dergelijke vorm van het meten met twee maten en twee gewichten kunt rechtvaardigen en of u alsnog een signaal zult sturen naar de VRT om aan te geven dat hier toch duidelijk een rode lijn overschreden is. U hebt het wapen van artikel 220, maar u gebruikt dat niet.
Minister Dalle heeft het woord.
Ik heb niet echt een nieuwe vraag gehoord. Ik kan alleen maar herhalen dat dit gekaderd was in een programma van Radio 1 en dat zij oordelen dat dit goed aan bod komt. Politiegeweld komt in tal van muzieknummers aan bod. Er wordt subtiel of zeer expliciet naar verwezen door tal van artiesten. De programmamakers vroegen aan een zekere dj, Black Mamba – Noonah Eze – welke nummers er wat dat betreft voor haar uitspringen. Het nummer ‘Hoelang nog’ van Ramzi was voor haar zo’n nummer, waarin politiegeweld ook een element was. Zoals gezegd, is het een nummer dat vrij verkrijgbaar is in de handel. Het is ook omkaderd door een volledig programma dat op een delicate manier met het thema omging. De insinuatie dat men op die manier aanzet tot geweld of zelfs tot rassenhaat, is denk ik onjuist en misplaatst.
Ik kan ook verwijzen naar de richtlijn ‘muziek en ethiek’ van de VRT, die in dezen bepaalt dat alle relevante muziekstijlen aan bod kunnen komen, ook nummers die choqueren, maar dat er ook rekening wordt gehouden met het profiel van het net, de eigenheid van het programma, het tijdstip en de gevoeligheden van het publiek en dat er ook in duiding kan worden voorzien. In dezen is de VRT dus van oordeel dat die richtlijn werd nageleefd. Ik kan dat niet tegenspreken.
De heer Slootmans heeft het woord.
Als we nieuwe versies willen van het ontkennen van het licht van de zon, hebben we hier wel de ultieme poging moeten aanhoren. U zegt dat het gaat over politiegeweld, maar het gaat niet alleen over politiegeweld, het gaat hier over anti-blank racisme. Hoe kunt u dat nu anders noemen? ‘Witte privileges’, ‘Sta klaar om te vechten, sta klaar om te breken.’ U zegt: geen oproep tot geweld. ‘Sta klaar om te vechten.’ ‘Ik moet vechten.’ Dat zijn letterlijke citaten. Hoe kan je dat nu niet interpreteren als een oproep tot geweld? Ik stel vast dat men hier echt het licht van de zon ontkent en dat u zich toch weer schuldig maakt aan een zeer vreemde vorm van selectieve verontwaardiging, wanneer de fundamenten van onze democratie worden aangevallen en wanneer er openlijke wetsinbreuken worden vastgesteld. Ik vind dat dit al jullie mooie woorden over racisme, antiracisme en discriminatie eigenlijk helemaal ondergraaft.
In die context – en ik ga nu ver – zie ik eigenlijk een beetje de voorbode van wat zich momenteel, al een aantal jaren trouwens, in Zuid-Afrika afspeelt, namelijk een anti-blank racisme. De Boerenbevolking is er het slachtoffer van een ware genocide. U zegt altijd – en u parafraseert daarbij Merkel – dat woorden de voorbodes zijn van de praktijk. Wel, ook in Zuid-Afrika zijn dergelijke liederen zeer sterk in opgang en zeer populair. Als u Merkel parafraseert over die woorden en daden, dan vind ik dat u consequent moet zijn en deze oproep tot geweld en tot rassenhaat, niet zonder gevolg kunt laten. U doet dat wel en u neemt heel duidelijk positie in, wat ik ten zeerste betreur.
De vraag om uitleg is afgehandeld.