Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over de brexitfiles en de inklimming in vrachtwagens door transmigranten
Vraag om uitleg over de vrachtwagenfiles naar de Kanaalhavens wegens de brexit
Vraag om uitleg over de brexit en de grensovergangen
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Maertens heeft het woord.
Begin deze week hoorden we dat het woord van het jaar knuffelcontact is, maar het woord van december zal toch brexitfiles zijn. Verrassend is dat misschien niet, maar toch zeker heel opvallend. Sinds een aantal weken zijn er op de E40 grote problemen met files, met een muur van vrachtwagens richting de Franse grens. Dat heeft alles te maken met de brexit.
Hoe komt dat? De Franse overheid laat in bepaalde gevallen met mondjesmaat vrachtwagens passeren omdat het in de havens Duinkerke en Calais bijzonder druk is. Transportorganisaties verwachten dat die files zullen blijven aanhouden, omdat de bedrijven stocks aanleggen in het Verenigd Koninkrijk in aanloop naar de brexit, omdat er onzekerheid is over de gevolgen.
Omgekeerd leeft er bij heel wat exporteurs angst dat er in de nieuwe douaneregels nog veel kinderziektes zullen zitten, zodat de oversteek in de eerste weken na de brexit erg tijdrovend zou kunnen worden. Daardoor is er hamstergedrag bij leveranciers om goederen zo snel mogelijk naar de andere kant van het kanaal te sturen.
Minister, tijdens de bespreking van het budget gaf u vorige week aan dat u op de hoogte bent van de situatie, maar dat de Vlaamse overheid die zou monitoren en dat er indien nodig een noodplan kan worden geactiveerd.
Minister, hoe evalueert u vandaag de situatie met betrekking tot de brexitfiles en de impact op de transportsector in Vlaanderen? Welke maatregelen nam of neemt u om de impact tot een minimum te beperken? Dat noodplan interesseert mij wel. Als het nodig zou zijn om een noodplan te activeren, hoe ziet dat er dan uit?
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Onze fractie onderstreept het belang van deze problematiek door hier vandaag met twee een vraag over te stellen. Het valt niet te onderschatten welke impact de brexit zal hebben op de export van Vlaanderen. Iemand zei dat hier een West-Vlaamse problematiek wordt aangekaart, toen ik het had over de beveiliging van de haven van Zeebrugge. Collega's, laten we niet vergeten dat de export vanuit de haven van Zeebrugge veel breder is dan West-Vlaanderen. De export vanuit heel Vlaanderen is van belang voor al onze bedrijven. De problematiek is ook van belang voor al onze transportbedrijven. Het is veel breder dan enkel een West-Vlaamse of Zeebrugse aangelegenheid.
Ik wil de situatie niet opnieuw schetsen, maar ik wil me specifiek op de problematiek van de transmigranten focussen. Deze week is nog een artikel verschenen waarin niemand minder dan de federale magistraat Lukowiak op de enorme problematiek van de mensensmokkel en de gevraagde woekerprijzen heeft gewezen. In dat artikel wordt ook verwezen naar de verschillende doden die onder meer in Essex zijn gevallen. Recent zijn enkele kinderen tijdens de oversteek naar Groot-Brittannië gestorven.
Aangezien de vrachtwagens op onze snelwegen stilstaan, zijn ze natuurlijk een gemakkelijker doelwit voor transmigranten. Het lijkt erop dat verschillende mensen de oversteek nu nog willen wagen voor de brexit een feit is. Dat leidt tot overlast voor de vrachtwagenchauffeurs, die aansprakelijk worden gesteld indien transmigranten ongezien aan boord van de vrachtwagens klimmen. De politiediensten hebben op de parkings te Veurne duidelijk meer activiteit geconstateerd. Volgens de Koninklijke Federatie van Belgische transporteurs en Logistieke Dienstverleners (FEBETRA) zijn meerdere vrachtwagenchauffeurs die voorbij de Franse grens in de file stonden, lastiggevallen door transmigranten die in de vrachtwagen probeerden te klimmen.
Daarnaast hebben het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk onlangs een akkoord gesloten om de illegale migratie overzees te bestrijden. Hierdoor dreigt het probleem van de inklimming natuurlijk naar Zeebrugge te verschuiven. Als ergens hard aan de problematiek wordt gewerkt, zien we steeds een verschuiving.
Minister, ik heb u in het begin van dit jaar gevraagd het raamcontract voor de privébewaking te verlengen, wat u ondertussen ook hebt gedaan. U trekt elk jaar telkens 2 miljoen euro uit voor de bewakingscontracten met private bewakingsfirma’s, die de politie ondersteunen en die bijdragen aan de handhavingstaak. Dat is nodig om tegemoet te komen aan de transmigratieproblematiek op de snelwegparkings. Ik vind het zeer belangrijk dat Vlaanderen, binnen zijn bevoegdheden, een rol speelt.
Hoe zult u er, binnen uw bevoegdheden, voor zorgen dat de veiligheid van onze vrachtwagenchauffeurs in het licht van de brexit maximaal wordt verzekerd? Hoe zult u ervoor zorgen dat de inklimming in vrachtwagens maximaal wordt tegengegaan? U hebt een noodplanning voor de situatie in de haven van Zeebrugge. Eventueel moet in meer parkings worden voorzien. Op welke manier zullen die parkings dan goed worden beveiligd en bewaakt? Kunt u meer toelichting bij dit bewakingscontract geven? Bevat het hefbomen en ruimte om de inklimming tijdens de files tegen te gaan?
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Minister, de N-VA heeft twee vragen om uitleg gesteld. U hecht daar veel belang aan, maar dat ik hier slechts een vraag om uitleg stel, moet u niet als minder aandacht interpreteren. Ik denk dat u zich uitermate bewust bent van de blokkade die zich op de N31 en de A11 voor alle transporten vanuit Brugge kan voordoen. Als lid van het havenbestuur weet ik dat het havenbestuur reeds meer dan een jaar al het mogelijke doet om zich voor te bereiden op een brexit waarvan we nog altijd niet weten wat het zal worden.
Hebt u, als minister van Mobiliteit en Openbare Werken, een actuele stand van zaken met betrekking tot het wegennet? U weet dat ik hierover al een vraag om uitleg heb gesteld. De vorige keer hebt u geantwoord dat alles wordt gemonitord en onder controle is. De week nadien zagen we ellenlange files op onze wegen. Hebt u een crisisplan, noodplan of doorstromingsplan? Ik ben zeer benieuwd naar uw bijdrage aan het plan van aanpak. Is bijsturing nodig? We hebben vorige week een voorbode van de files gezien. Ik hoop dat niet al het verkeer tussen Zeebrugge en Brugge of, in het slechtste geval, tussen Roeselare, Kortrijk en Gent zal stilstaan.
Natuurlijk, het zijn zaken waar we op korte termijn moeten op inspelen. Welke taskforcemaatregelen hebt u, als minister, nu al klaar?
Zijn er specifieke maatregelen voorzien om vrachtwagenchauffeurs op een veilige manier te laten aanschuiven of hun wettelijke rusttijden te laten opnemen, rekening houdend met de vergrote activiteit van mensensmokkelaars in deze eindejaarsperiode?
Ik weet dat er zeer nauw overleg is geweest tussen het havenbestuur en federaal minister Verlinden. Geldt dat ook voor u?
Dat zijn allemaal verhelderingen ‘en petit comité’. Als volksvertegenwoordiger denk ik dat de mensen op de publieke antwoorden zitten te wachten. Wat is uw plan van aanpak in het worstcasescenario?
Mevrouw Fournier heeft het woord.
voorzitter, minister, bij de bespreking van de beleidsbrief twee weken geleden had ik het al kort over de brexit en de gevolgen voor onze bedrijven, onze Vlaamse wegen en snelwegen. U hebt toen uw plan toegelicht. Onze woorden waren nog niet koud of in Adinkerke stond al een lange file vrachtwagens. Ze stonden eenvoudigweg te wachten om richting de Franse havens te rijden om de oversteek naar het Verenigd Koninkrijk te maken. Men is daar nu volop aan het hamsteren geslagen. Wat gebeurt er na 1 januari? In de media werd bericht dat het over een eenmalig voorval gaat, maar we kunnen het best rekening houden met gelijkaardige situaties bij de start van het nieuwe jaar.
Het is opmerkelijk dat de Franse overheid volgens het Vlaams Verkeerscentrum oproept dat wie met de vrachtwagen naar Frankrijk wil rijden daarvoor een alternatieve route volgt. Men raadt aan via Bergen te rijden en niet via Rekkem of Doornik. Het is een uitdrukkelijke vraag van de Franse diensten omdat de regio van Lille momenteel al bijzonder druk is en ze de agglomeratie niet extra willen belasten. Opmerkelijk detail: de krantenberichten melden dat er langs heel wat afritten naar Frankrijk al afsluithekkens staan. Die kunnen worden ingezet om de afritten af te sluiten in de komende brexit.
Federaal minister Verlinden liet intussen al weten dat er een inhaalverbod voor vrachtwagens wordt voorbereid op de E40/A18, zodat het gewone verkeer richting Calais wel vlot kan doorrijden. Dat was trouwens een uitdrukkelijke vraag van het Vlaams netwerk van ondernemingen (Voka). Daarnaast had ze overleg met politie, havendiensten en douane. Minister, welke bijkomende voorwaarden heeft Vlaanderen genomen om de brexit op onze Vlaamse snelwegen en de grensovergangen aan te pakken? Zult u nog bijkomende inspanningen doen om chaos te vermijden aan onze grensovergangen? Zijn er nog bijkomende inspanningen vanuit de Vlaamse overheid nodig aan onze havens en grensparkings?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u, collega’s, voor de vragen over de brexit en de noodplannen die wij daaromtrent samen met het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) hebben opgesteld. De noodplannen gelden vanaf 1 januari, maar zijn naar aanleiding van de problemen vorige week op de A18 al in werking getreden.
Ik wil eerst duidelijk stellen dat AWV samen met het Vlaams Verkeerscentrum sowieso een heel uitgebreid plan heeft gemaakt. Alle mogelijke signalisatie is klaargezet. Alles wordt continu gemonitord met het oog op het sturen van het hele verkeer. Een communicatielijn is overal heel duidelijk aanwezig. Uiteraard zit men continu als gesprekspartner mee aan de tafel bij het provinciale en nationale crisiscentrum om onmiddellijk te schakelen als dat nodig is.
Dat noodplan dat op tafel ligt, kwam tot stand onder toezicht van het nationaal crisiscentrum van Binnenlandse Zaken. Dat is uitgewerkt door AWV, het Vlaams Verkeerscentrum, de Vlaamse provincies en de politiediensten. Zij zijn allemaal samen aan tafel gaan zitten en men heeft dan per onderdeel telkens een aantal scenario’s uitgewerkt die heel uitgebreid omschreven staan in dat plan van aanpak.
Die scenariostructuur geldt enerzijds in een aantal scenario’s uitgeschreven op nationaal vlak, en anderzijds in een aantal scenario’s specifiek voor Brugge en specifiek voor Zeebrugge. Als ik kijk naar de nationale scenariostructuur gaat dat van N0 – de normale toestand waarbij er niets aan de hand is, en waarbij er maximaal vertraging kan zijn in Veurne – tot N6, en voor elke scenario wordt neergeschreven welke bijkomende maatregelen er moeten worden genomen. Dat alles wordt continu heel grondig gemonitord en bijgestuurd vanuit het Verkeerscentrum, maar ook in overleg met alle specifieke actoren.
Zodra er zich ergens congestieproblemen voordoen, zoals we twee weken geleden hebben gezien, treden die noodplannen onmiddellijk in werking. Dan kijkt men ook onmiddellijk hoe men het aantal congestieproblemen richting de haven van Zeebrugge en de logistieke sector tot een absoluut minimum kan beperken. In geval van doorstromingsproblemen naar de Franse havens, met files die tot in Vlaanderen doorlopen vanwege de vertraging bij douanecontroles in Frankrijk, kan het verkeer omgeleid worden op lange afstand naar andere grensovergangen. De grensovergangen worden constant gemonitord en er zijn de nodige contacten gelegd om alle informatie te delen met de Franse overheidsdiensten, opdat eventuele problemen ook daar zo snel mogelijk worden geïdentificeerd.
Daarnaast is het belangrijk dat er in een filestaartbeveiliging is voorzien. Bij grote problemen zullen er triages worden georganiseerd door de federale en de lokale politie, om het grensoverschrijdende verkeer om te leiden naar alternatieve grensovergangen, en het lokale verkeer zo weinig mogelijk te hinderen. Bij grote problemen is het mogelijk om vrachtwagens naar Frankrijk te stockeren op de A18 en het lokale verkeer om te leiden via de calamiteitenroutes. Die worden nu al aangeven met gele borden met de letter K. Die treden in werking op het moment dat dat wordt aangekondigd in het ene of het andere scenario.
De haven van Zeebrugge heeft in haar eigen brexitzones voorzien waar vrachtwagens tijdelijk kunnen stationeren om eventuele problemen ter hoogte van de douaneposten op te lossen. De lokale politie van Brugge heeft een circulatieplan opgesteld – mevrouw Van Volcem zal dat perfect kennen. Dat circulatieplan moet het verkeer naar de haven van Zeebrugge en meer specifiek de UK-terminals goed bereikbaar houden, en zorgen voor een goede doorstroming.
Als zou blijken dat er onvoldoende capaciteit is in deze brexitzones van de haven, is er onmiddellijk nog een back-up in heel wat andere parkings die in het binnenland zijn voorzien. Dat werd telkens met elke provincie overlegd. Er is voorzien in heel wat specifieke parkings die ook heel duidelijk worden aangeduid. Zo kan het vrachtvervoer naar daar worden afgeleid. Er is dan ook telkens opnieuw in stockage voorzien op de autosnelwegen zelf, voor de vrachtwagens die nog niet tot aan de terminals zijn gekomen. En wat het personenvoer betreft: die wagens kunnen natuurlijk op een aparte rijstrook vlot doorrijden. Deze stockage verloopt ook weer in diverse fases, op de N31 en de A11.
Het Verkeerscentrum en AWV ondersteunen bovenstaande plannen maximaal door onderling heel goed met elkaar te communiceren. De communicatie is in dezen heel belangrijk. Ook de signalisatie staat overal klaar, alsook alle mogelijke verkeersmaatregelen.
Het is moeilijk om het zo heel theoretisch uit te leggen, maar het is heel interessant om het plan volledig te bekijken. Dan ziet u per scenario welk item in actie komt. Men heeft alle mogelijke scenario’s uitgedokterd en ik denk dat men er wel volledig klaar voor is.
Wat de files betreft die we recentelijk, prebrexit, gezien hebben richting Calais, gebruiken we ook de noodplannen die al ontwikkeld zijn met het oog op de congestieproblemen aan de Franse grensovergangen. De omleiding van het verkeer op lange afstand en de scheiding van het lokale en grensoverschrijdende verkeer bij triages heeft duidelijk gewerkt. Vanuit Frankrijk heeft men wel een aantal bijsturingen moeten doorvoeren, maar we staan wat dat betreft in nauw contact met de Franse overheidsdiensten.
Die sterk verhoogde verkeersdruk op de A18 in de richting van Frankrijk vanwege een grote toevloed van vrachtwagens richting de Franse havens van Duinkerke en Calais, ligt vandaag 30 procent hoger dan op gewone dagen, met het zwaartepunt op dinsdag, woensdag en donderdag. In samenspraak met de Franse overheidsdiensten, alsook met onze verkeersdiensten, wordt alles continu gemonitord en in kaart gebracht, om de hinder tot een minimum te beperken. Dat is allemaal vrij vlot verlopen.
Als er natuurlijk ergens een incident is, dan heeft dat natuurlijk onmiddellijk repercussies op Vlaams grondgebied. Dit was het geval op 9 december: een ongeval in Duinkerke heeft er toen voor gezorgd dat er file stond tot voorbij Veurne, een file van om en bij 10 kilometer. Ook hier geldt echter wat in het noodplan is beschreven: AWV zorgt samen met de federale politie en lokale politie Westkust voor filestaartbeveiliging en leidt het lokale verkeer zo goed mogelijk om. Het Verkeerscentrum leidt het verkeer op langere afstand om via de grensovergang in Bergen. Er is dagelijks meermaals contact tussen alle diverse entiteiten om alles te monitoren en om de actuele situatie te controleren.
Frankrijk heeft zelf ook al een aantal aanpassingen doorgevoerd, dus ook wat dat betreft wordt alles gemonitord. De laatste aanpassingen hebben in elk geval wel positief effect gehad op de problemen die zich daar rond 10 december hebben voorgedaan.
Wat transmigranten en inklimmers betreft, kan ik opnieuw verwijzen naar de filewaarschuwing van AWV. Dat wordt continu stand-by gehouden en zorgt ervoor dat de file zo goed mogelijk in kaart gebracht wordt en de verkeersveiligheid voor vrachtwagens en auto’s zo goed mogelijk is verzekerd. Tegelijkertijd geeft dat systeem extra troeven aan de wegpolitie om alles heel snel accuraat op te volgen en te bekijken. Zij volgen dat risico op inklimming dan continu op.
Tijdens de overleggen die we met de respectievelijke provinciale entiteiten gehad hebben, en waarbij uiteraard ook de wegpolitie en de lokale politiediensten aanwezig waren, bleek dat men heel veel van die transmigranten vaak zelfs al persoonlijk kende. Het waren heel vaak dezelfde personen. Zij weten dus al heel vaak waar zij ze moeten vinden. Zij hebben wat dat betreft al heel wat knowhow. Samen met de filewaarschuwingselementen en in samenwerking met de snelwegpolitie zullen zij daar zeker extra op toezien.
De permanente bewaking, waar mevrouw De Vreese specifiek naar vraagt, behouden wij vooral voor voor onze snelwegparkings. Dat is natuurlijk geen onuitputtelijk gegeven. We zijn daar beperkt tot datgene wat is vooropgesteld. We behouden die dan ook specifiek voor voor de snelwegparkings. Maar ook hier wordt alles continu gemonitord en bijgestuurd. En ook daar kan snel geschakeld worden als blijkt dat extra bijsturing nodig is. U weet dat deze private bewakingsdiensten ook continu in overleg staan met de snelwegpolitie en zij ook wat dat betreft bijkomende aansturing krijgen. Er is daar een zeer goede samenwerking. Dat wordt continu opgevolgd en gemonitord en bijgestuurd indien nodig.
Kortom, onze diensten zijn heel goed voorbereid. De files die nu plaatsvinden, hebben inderdaad vooral te maken met het hamstergedrag in het Verenigd Koninkrijk, zoals we het het best kunnen omschrijven. Alleszins is men zeer goed voorbereid. Men heeft alle mogelijke scenario’s uitgedokterd. Zodra men in een welbepaald scenario terechtkomt, gaan onmiddellijk een aantal knipperlichten aan en zal men onmiddellijk zorgen voor de nodige verkeerssignalisaties, omleidingen en triages en eventueel voor extra parkings, die wat dat betreft allemaal kunnen worden ingeschakeld.
Ik ga niet elk scenario overlopen. Dat zou ons veel te ver brengen. Er zijn in totaal een vijftiental diverse scenario’s. Ik denk dat het weinig zin heeft dat ik die allemaal specifiek ga overlopen. Maar desgevallend denk ik wel dat we die ter beschikking kunnen stellen, want daar mag alleszins heel openlijk en transparant over gecommuniceerd worden. Het is vooral zaak om heel snel bij te sturen als men van het ene scenario naar een hoger scenario moet schakelen. Maar dat zit alleszins in een zeer goed monitoringssysteem.
Ik hoop dat ik daarmee uw bekommernissen en verzuchtingen rond heel het brexitverhaal, de transmigrantenproblematiek en de inklimmers heb kunnen wegnemen. We blijven het alleszins met argusogen opvolgen.
De heer Maertens heeft het woord.
Bedankt, minister, voor uw zeer uitgebreide antwoord. Ik begrijp uiteraard dat u niet al die scenario’s hier kunt bespreken. Dat is ook moeilijk. Ik had het al opgeschreven om het u zeker niet te vergeten vragen, maar u zei zelf al dat het noodplan misschien ter beschikking kan worden gesteld via de diensten. Ik denk dat dat een goede suggestie is.
Ik ben blij dat er een noodplan is, dat dat echt wel goed doordacht is, dat er goed overlegd is met al wie daarbij betrokken is, of toch een groot deel daarvan, en dat er ook aan veiligheid gedacht wordt, aan de verkeersveiligheid, als het gaat over de files, met de filestaartbeveiliging, maar dat er ook gedacht wordt aan een vlottere doorstroom, door de lange trajecten van vrachtwagens richting Frankrijk – daarom niet per se richting die twee havens, maar richting Frankrijk – af te leiden via andere grensovergangen. U noemt Bergen, maar ik denk dat dat voor Kortrijk en Doornik richting Rijsel ook het geval zal zijn.
Dat is net de aanleiding van mijn bijkomende vraag. Er blijft toch een risico dat vrachtwagens, zwaar vervoer, zich door kleinere kernen en landelijkere wegen en gemeenten een weg banen richting Frankrijk. Dat is een logische reflex. Men zoekt altijd uitwegen. Hoe ben je zelf, als je in de file staat? Maar we moeten dat sluipverkeer toch proberen te vermijden en tegen te gaan.
Er zijn nogal wat grensovergangen langs kleinere wegen en gewestwegen, in West-Vlaanderen niet het minst, richting Frankrijk. Wordt daarop gemonitord? Bekijken we de situatie daar en sturen we daar bij? Welke acties kunnen we daar ondernemen om de kleine landelijke kernen in West-Vlaanderen te vrijwaren?
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, de continue monitoring is zeer belangrijk, en ook dat de noodplannen dan onmiddellijk in actie schieten. Op die manier proberen we controle te houden over de situatie.
Ik ben niet volledig gerustgesteld als u zegt dat er brexitzones worden geïnstalleerd waar vrachtwagenchauffeurs tijdelijk kunnen stationeren. Hoelang zullen die mensen daar dan moeten verblijven? Hoe worden die vrachtwagens bij onvoldoende capaciteit naar andere parkings geleid? Waar is de stockage dan van die vrachtwagens?
In Blankenberge, Oostende en Zeebrugge zijn een aantal transmigranten aanwezig die zo snel mogelijk de overtocht willen maken. Hoe wordt er op die parkings in veiligheid voorzien? Tot nu toe ontbreekt dat.
Minister, u verwijst terecht naar de wegpolitie. Die mensen hebben een zeer belangrijke taak en dat speelt zich af op het federale niveau. Maar ook daar maak ik me ongerust over, want ik weet dat die mensen nu al enorm overbevraagd zijn. Die overbevraging zal alleen maar erger worden als er overal files komen te staan. Ze hebben 1001 taken en dan komt dat er nog eens bovenop. Minister, het is belangrijk dat u uw verantwoordelijkheid hebt genomen om nu al te voorzien in de bewaking van de parkings door een privéfirma. U zegt ook dat dat niet onuitputtelijk is.
Het is zeer belangrijk dat de federale politie die privébewaking aanstuurt. Daar ga ik mee akkoord. Het zou een optie moeten zijn om in overleg te gaan met de UK opdat ze wel degelijk middelen ter beschikking stelt om over te gaan tot extra beveiliging en bewaking op ons grondgebied. Misschien kan ook daarvoor worden gekeken naar Europees geld, want daarin wordt tekortgeschoten. Er moeten veel meer bewaakte en beveiligde parkings zijn op het grondgebied van de Europese Unie zodat vrachtwagenchauffeurs veilig kunnen rusten. We moeten dus creatief en out of the box nagaan hoe we nog meer in veiligheid kunnen voorzien.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Minister, ik ben heel benieuwd naar het plan met de vijftien scenario's, maar het is vooral belangrijk dat we een goed gecoördineerd plan hebben voor de diverse diensten zoals AWV, de federale overheid, de gouverneur, de UK, Frankrijk, de douane. Ik heb er alle vertrouwen in dat dit het geval is.
De transmigranten, dat is een aandachtspunt, maar er zijn ook de files. Hoe kan die informatie in realtime bij de betrokkenen geraken? Alle steden hebben nu naar aanleiding van corona een druktebarometer, maar we hebben ook nood aan een filemeter en die zou in realtime moeten kunnen worden doorgestuurd naar de gps-systemen of naar de vrachtwagenchauffeurs, bijvoorbeeld via een gsm-nummer, zodat ze op voorhand weten hoe ze kunnen worden afgeleid, zodat ze daar geen uren geblokkeerd staan. Zo'n blokkade zal tot grote versperringen leiden, niet alleen voor mensen die naar de overkant willen, het zal ook het economische leven in West-Vlaanderen platleggen.
Minister, in die zin ben ik vragende partij om het als een ramp te beschouwen als alles totaal tot stilstand komt. Eigenlijk zou BE-Alert dan signaleren wat de gepaste rijwegen zijn of op een bepaald moment ook kunnen stellen dat iemand het best niet vertrekt. Als alles stilstaat, moeten dergelijke signalen worden gegeven aan wie wil vertrekken. Er zal wel een goed plan zijn, maar de vraag is hoe de personen die het meest moeten worden aangestuurd, die communicatie in real time zullen ontvangen. We weten zelf niet welke scenario’s het zullen worden. We zien het meestal als de file reëel is, maar dan is het eigenlijk te laat.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, ik dank u voor het uitgebreide antwoord. Het is duidelijk dat u deze problematiek ter harte neemt. Ik heb nog twee korte bijkomende vragen.
Een grote vrees van het Vlaams netwerk van ondernemingen (Voka) en de bedrijven is dat Frankrijk op een bepaald moment de grens zal sluiten. Ik weet dat Frankrijk ertoe in staat is dit eenzijdig te doen. Ik heb dit tijdens de bespreking van de beleidsbrief aangekaart. U hebt toen uitdrukkelijk geantwoord dat de federale politie, het Centre de coopération policière et douanière (CCPD) en de Franse prefectuur duidelijke afspraken hebben gemaakt. De gouverneur heeft uitdrukkelijk gevraagd dit op papier te zetten. Mijn vraag is dan ook of de gouverneur of uzelf ondertussen een dergelijk papier hebben waarop Frankrijk verklaart de grenzen niet eenzijdig te zullen sluiten.
Deze morgen heeft me het bericht bereikt dat er nog redelijk veel onduidelijkheid over het uitzonderlijk vervoer in Zeebrugge is. AWV heeft blijkbaar bepaalde vormen van uitzonderlijk vervoer in en rond de haven van Zeebrugge verboden. Dat verbod gaat in op 28 december 2020 en zal pas op 8 januari 2021 worden geëvalueerd. De bedrijven vinden dit buiten proportie, want die uitzonderlijke transporten zijn reeds ruim op voorhand ingepland en vergund. De grootste frustratie van de bedrijven is dat ze niet zijn gehoord en dat AWV dit verbod blijkbaar eenzijdig heeft ingevoerd. Mijn vraag is of u weet hebt van die eenzijdige beslissing over het uitzonderlijk vervoer. Bent u eventueel bereid nog een gesprek met AWV en de sector te voeren om een oplossing voor het uitzonderlijk vervoer te zoeken?
Mevrouw Ryheul heeft het woord.
Voorzitter, vrachtwagenchauffeurs verdienen beter. Onze snelwegparkings zijn oncomfortabel en vooral onveilig. Met de brexit in zicht neemt het probleem van het aantal inklimmers en illegalen nog toe. Het Europees Centrum tegen migrantensmokkel (EMCS) voorspelt een grote toename van het aantal illegalen dat zal proberen het Kanaal over te steken. De ellenlange files van vrachtwagens die naar het Verenigd Koninkrijk rijden, zijn hier het resultaat van. Het probleem is bij de diverse media voldoende gekend, maar toch blijven deze toestanden verder gaan en blijven de chauffeurs hier de dupe van. Vaak leidt dit tot gevaarlijke en gewelddadige confrontaties. Eerst moet de chauffeur door een oorlogsgebied, met alle bijbehorende spanningen, en als hij dan een illegaal bij zich heeft, krijgt hij daarbovenop nog een fikse boete. Een triest voorbeeld in november 2020 in Landen, waar een vrachtwagenchauffeur door illegalen met machetes en speren is aangevallen, heeft dit nog maar eens aangetoond.
We hebben gelezen dat volgend jaar 10 miljoen euro wordt vrijgemaakt voor de infrastructurele maatregelen en dat de opdracht van de private bewakingsteams voor 2 miljoen euro wordt verlengd. Deze inspanningen verdienen lof, maar hoe is het mogelijk dat de EU niet eens de macht heeft haar burgers te beschermen en haar zwakte aan heel de wereld toont door deze migratiegolf niet te kunnen bedwingen. De politiek heeft wel de middelen, maar niet de wil. De opgelegde gevangenisstraffen worden niet uitgevoerd en zijn eigenlijk een maat voor niets. Wat ons betreft, moet er een strenger migratie- en uitwijzingsbeleid komen. De illegalen die op de parkings worden opgepakt, moeten effectief het land worden uitgezet. Nu is het eigenlijk dweilen met de kraan open. Aangezien er in de terugkeercentra een te groot plaatsgebrek is, worden de opgepakte illegalen gewoon op straat gezet.
Om de vrachtwagenchauffeurs niet aan hun lot over te laten, moet de duidelijk onderbemande politie maximaal met private bewakingsagenten worden versterkt. De oplossing is gemakkelijk en is bovendien ook efficiënt tegen diefstallen van ladingen: een team van twee personen met een hond dat in staat is om meer controles van vrachtwagens te doen. Bovendien is het algemeen geweten dat honden een afschrikkingseffect hebben op criminelen en illegalen.
Minister, tot slot wil ik u ook nog eens wijzen op de recente barslechte terugkeercijfers, die alleen maar onderstrepen dat de werkelijke aanpak zich situeert op het vlak van het politionele en het uitwijzingsbeleid. Daarom wil ik u vragen om er bij uw federale collega's op aan te dringen om eindelijk initiatieven te nemen om te komen tot een efficiënter terugkeerbeleid.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, het is zeer goed dat u een noodplan hebt en dat u dat overlegd hebt met alle stakeholders. Maar ik zou hier toch ook de Oost-Vlaamse stem willen laten horen. Ik denk dat het terecht is dat in West-Vlaanderen alle hens aan dek komt en dat men daar probeert naar oplossingen te zoeken. Maar zodra West-Vlaanderen en de infrastructuur daar verzadigd is, verplaatst de problematiek zich. Dan komen we in Oost-Vlaanderen. Daar is overleg gebeurd. U wijst zelf naar de calamiteitenroutes die men dan moet nemen, maar de grote ongerustheid die leeft op het terrein, onder andere in Oost-Vlaanderen, is dat er heel weinig parkingcapaciteit is. Voor wie bijvoorbeeld de A11 wil bereiken via de E34, is er op de E34 tussen Antwerpen en de A11 geen parkingcapaciteit. Wanneer alles verzadigd is en het vrachtverkeer wordt langs daar omgeleid, hoe zal men dat dan oplossen? Er is op dat vlak heel veel ongerustheid, ook in Oost-Vlaanderen. Ik wou graag van u vernemen hoe u die capaciteit van de parkings en de infrastructuur zult aanpakken, ruimer dan West-Vlaanderen?
De heer Bex heeft het woord.
Collega's, er is al heel veel gezegd. Minister, ik wil me alleen aansluiten en zeggen dat de situatie die die chauffeurs ondervinden, enorm belastend is. Dat kan natuurlijk niet, dat moeten we zoveel mogelijk vermijden. Daarom sluit ik me graag aan bij deze vraag.
Collega Schauvliege heeft gelijk dat we niet alleen naar West-Vlaanderen moeten kijken, maar dat het een probleem is dat over het breder grondgebied moet worden aangepakt. Mijn specifieke vraag is hoe u daarbij de lokale besturen ten volle betrekt, niet alleen in deze situatie van chaos, maar ook voor toekomstige oplossingen.
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, collega's, voor de vele vragen. Ik heb alleszins al aan de administratie gevraagd om dat noodplan ter beschikking te stellen. Het is heel interessant om per scenario te kunnen zien wanneer welke fase in werking treedt. Dat zal voor iedereen voor zijn onmiddellijke omgeving interessanter worden, maar ook voor de extra parkings die zijn aangeduid. We hebben brexitparking 2, 3 en 4 – ik noem ze maar op. Dat gaat telkens verder van de kust af en meer landinwaarts om zodoende overal in de opvang voor heel de logistieke sector te voorzien.
Mijnheer Maertens, wat betreft uw vraag naar het voorkomen van het volledig innemen van de lokale wegen of de lokale overgangen: ook daar is rekening mee gehouden. De lokale politie is ook betrokken bij de opmaak van deze plannen. Dat wordt allemaal gecoördineerd door de gouverneur. Dat probeert men alleszins maximaal te voorkomen. Op het bestek dat AWV heeft opgemaakt, is onder meer voorzien dat wanneer de lokale politie dergelijke problemen meldt, men onmiddellijk, bijkomend op ons bestek, testkarren ter beschikking kan krijgen om ook daar te zorgen dat er een goede geleiding is van het verkeer en om te voorkomen dat er in alle dorpskernen plots vrachtwagens gaan opduiken. Dat is sowieso een heel belangrijk gegeven.
Wat de specifieke vragen van mevrouw Fournier betreft, of de afspraken met Frankrijk al op papier staan: daaromtrent is er vanmiddag nog een overleg, en de afspraken worden gemaakt door het kabinet van minister Verlinden. Zij doet dat in overleg met de Franse overheidsdienst. Ook het uitzonderlijk vervoer wordt verder opgevolgd. Op dit ogenblik wordt enkel nog toegelaten wat al ingeboekt is, dat weet men vanuit de sector. Ik zal zeker de bekommernissen hier doorgeven, zodat men in overleg gaat met de sector. Het uitzonderlijk vervoer is in se niet toegelaten, specifiek op vraag van de politie van Brugge, omdat dat veel extra belasting geeft. Maar men zou dus voorlopig wel toelaten wat al ingepland is.
Mevrouw Van Volcem, u vraagt hoe men die realtime informatie nog meer ter beschikking kan stellen. Eigenlijk gebeurt dat maximaal met onze dynamische verkeersborden. Misschien hebt u al gezien dat er op dit moment een campagne is rond die dynamische verkeersborden, die oproept om u tijdig voor te bereiden op de brexit. Ze zouden alleszins al in werking moeten zijn. Ik bedacht toen nog dat wellicht niet iedereen het zinnetje ‘Bereid u voor’ zal begrijpen, gelet op de internationale context. Maar de dynamische borden zullen alleszins maximaal worden ingezet. Er wordt ook aangeduid welk scenario er geldt en via welke parking de vrachtwagens eventueel worden omgeleid. Er is dus wel realtime informatie ter beschikking, en het is misschien ook handig om eens naar de website van het Verkeerscentrum te gaan, want daar ziet u nu bijvoorbeeld al de volledige bezetting van onze autosnelwegen. Zo zijn er door covid nog altijd 10 procent minder personenwagens op de wegen dan in een reguliere periode. Dat kan men daar heel nauwgezet opvolgen. Vandaag wordt die informatie in realtime aan alle betrokken instanties doorgestuurd.
Dan kom ik tot de veiligheid van de brexitparkings. Ik vind het ergens ook wel grappig dat ik hier plots een heel aantal extra bevoegdheden krijg. Ook mevrouw Ryheul vraagt mij om een en ander te ondernemen. Maar u weet dat ik niet bevoegd ben voor deze hele transmigratieproblematiek en het terugkeerbeleid. Dat zit bij de federale overheid. Strikt genomen is zelfs de bewaking van onze snelwegparkings iets wat bij de federale overheid thuishoort, bij Binnenlandse Zaken. Dat zit dus eigenlijk bij de federale politiediensten. Maar wij hebben ten behoeve van die logistieke sector en die vrachtwagenbestuurders inderdaad het contract met die private bewakingsfirma’s verlengd. Collega Weyts heeft dat vorig jaar opgezet om al een eerste aanzet te geven tot beveiliging tegen inklimmers. Strikt genomen is dat niet onze taak, maar het belang van de veiligheid van onze vrachtwagenchauffeurs stond hier voorop.
We doen die private bewakingsopdrachten, maar we doen nog heel wat meer op onze snelwegparkings. Ook bij de begrotingsbesprekingen werd duidelijk gezegd dat wij voor deze legislatuur al een plan hebben uitgestippeld om voor 38 miljoen euro investeringen te doen om vrachtwagenchauffeurs een veiliger en aangenamer gevoel te geven bij hun rustpauzes, zeker met de brexit voor de deur.
Mevrouw De Vreese, u hebt nog gevraagd of ik zelf persoonlijk met de UK aan tafel wil zitten om te kijken wat daar mogelijk is. Ik denk dat dat wat buiten mijn bevoegdheid gaat, ik moet vooral zorgen voor de beveiliging op onze autosnelwegen en onze dienstenzones langs de snelwegen. Maar ik neem aan dat mijn collega’s daar het nodige doen, en kijken welke extra middelen men eventueel kan aanwenden. Want de brexit zorgt sowieso voor de inzet van heel wat extra mankracht. Ik denk aan onze botsers, ik denk aan onze testkarren, ik denk aan alle mogelijke doseringsmaatregelen die we gebruiken om alles zo goed mogelijk te sturen.
Ik had ook begrepen – ik weet niet meer precies waar ik die vraag genoteerd had – dat er ook bij de veiligheidsdiensten, in het kader van de brexit, extra personeel wordt ingezet om zo maximaal voorbereid te zijn.
Ik denk dat ik daarmee de meeste vragen beantwoord heb.
Als er signalen zijn, bijvoorbeeld via lokale mandatarissen, meld dat dan zoveel mogelijk via de lokale politiediensten. Maar opnieuw, alle politie- en veiligheidsdiensten, het Verkeerscentrum en de mensen van AWV staan continu met elkaar in contact en blijven alles heel goed monitoren en opvolgen. Ik denk dat we de ergste calamiteiten zouden moeten kunnen voorkomen, maar een goed voorbereide instantie is er in elk geval twee waard. Als u het noodplan van AWV, dat het met alle andere instanties heeft uitgewerkt, kunt inzien, dan zult u gerustgesteld zijn. We hopen uiteraard dat we niet in de laatste scenario’s terechtkomen, maar er ligt in elk geval wel een goed plan op tafel. We zijn zeer goed voorbereid om een antwoord te bieden op de brexitproblematiek.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, u hebt natuurlijk gelijk: de hoofdmoot qua veiligheid speelt zich op het federale niveau af, ook wat betreft migratie en de hele situatieschets daaromtrent. Daar moeten we het in een Vlaamse commissie niet uitgebreid over hebben.
Maar wat ik wel denk is dat het een problematiek is – mensensmokkel, transmigratie – die over alle bevoegdheidsniveaus heen aangepakt moet worden, van het lokale over het Vlaamse tot het federale niveau. Met Vlaanderen kunnen we daar wel een rol in spelen.
Wat het pingpongspel betreft tussen het Vlaamse en federale niveau, dat zich vorige legislatuur heeft voorgedaan omtrent de beveiliging van de parkings, moet ik zeggen dat ik trots ben dat Vlaanderen zijn verantwoordelijk heeft opgenomen en dat we daarin blijven investeren. Het is voor onze Vlaamse economie zeer belangrijk, voor onze truckchauffeurs, maar ook voor de mensen die in zeer trieste omstandigheden gesmokkeld worden. Voor hen is het zelfs van levensbelang. Laten we daar vanuit Vlaanderen dan ook op blijven inzetten. En daarom vraag ik u, minister, om dit in uw diplomatieke contacten met het VK en met de EU zeker ook als punt mee te nemen, mee te dragen en daar actief over te communiceren. Want in Vlaanderen is dat wel degelijk een probleem waarmee we worstelen. Bekijk ook zeker wat daar verder aan gedaan kan worden.
Wat de problematiek betreft, investeren wij als Vlaanderen veel in de beveiliging en bewaking van onze parkings. De private beveiliging wordt aangestuurd door de federale politie, maar ik vind het belangrijk dat wij daar heel veel feedback over krijgen, want wij voorzien in de middelen. Wij moeten cijfers krijgen, zodat we dat kunnen monitoren. Ik denk dat dat ook een belangrijke vraag is, want die cijfers hebben we nog niet.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Ik heb geen aanvullende vragen.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Ik eigenlijk ook niet. Bedankt om dit verder op te volgen, minister.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.