Verslag vergadering Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering
Verslag
De heer Warnez heeft het woord.
De gemeente Tessenderlo heeft aangekondigd dat ze beroep zal aantekenen tegen de artikelen 26 tot en met 28 van het programmadecreet bij de begroting 2020, met name de nieuwe algemene financieringslijn voor de lokale besturen ten belope van de helft van de responsabiliseringsbijdrage die de lokale besturen moeten betalen.
Tessenderlo ontvangt geen bijdrage, omdat de gemeente niet is aangesloten bij het gesolidariseerd pensioenfonds van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ), waarlangs de responsabiliseringsbijdrage gestort moet worden. Daardoor draagt Tessenderlo nu ook geen zware pensioenfactuur. De gemeente vindt de nieuwe financieringslijn een schending van het gelijkheidsbeginsel en trekt nu naar het Grondwettelijk Hof met de vraag om die te vernietigen.
Het hoeft geen betoog dat de pensioenkosten als een molensteen rond de nek van de steden en gemeenten hangen. De studie Lokale Financiën 2020, die vorige week nog aan bod kwam, noemde de pensioenlasten voor de lokale besturen een “boemerang”. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) omschreef de problematiek als een bom. Met de tegemoetkoming voor de responsabiliseringsbijdrage hebben we lokale besturen wat ademruimte willen geven en werd de pensioenfactuur voor de helft opgelost. Het gaat om een tegemoetkoming die, op kruissnelheid, jaarlijks 283 miljoen euro bedraagt. Die bedragen zijn ondertussen reeds ingeschreven in de verschillende meerjarenplannen van de steden en gemeenten. Indien die wegvallen, zullen heel wat besturen onvermijdelijk in de problemen komen. Het is dus belangrijk om een bepaalde rechtszekerheid te kunnen bieden.
Hoe kijkt u naar het beroep dat werd ingesteld? Hoe schat u de argumentatie in van de gemeente Tessenderlo?
Kunt u de lokale besturen een bepaalde rechtszekerheid bieden?
Hebt u weet van andere lokale besturen die gelijkaardige stappen zullen ondernemen?
Minister Somers heeft het woord.
De gemeente Tessenderlo bracht mij eind juni per brief op de hoogte van de vernietigingsprocedure bij het Grondwettelijk Hof. Ik heb daar akte van genomen, maar ik heb nog geen kennis mogen nemen van het eigenlijke verzoekschrift tot nietigverklaring.
In haar brief voert de gemeente Tessenderlo als argumentatie voor het instellen van de vernietigingsprocedure aan dat de nieuwe subsidieregeling het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel zou schenden, omdat lokale besturen, louter vanwege het gegeven dat zij niet aangesloten zijn bij het gesolidariseerd pensioenfonds van de RSZ, benadeeld worden ten aanzien van andere lokale besturen.
In het advies van de Raad van State bij het programmadecreet van de opmaak en begrotingscontrole 2020 waren er enkel bezwaren inzake de financieringswijze en de daarmee samenhangende bevoegdheidsgrond. De Raad van State ziet echter geen schending van het gelijkheidsbeginsel.
Het gaat hier echter niet om een overname van of tussenkomst in de pensioenlasten of in de last van de responsabiliseringsbijdrage van de lokale besturen door de Vlaamse overheid. De Vlaamse overheid wijzigt geen pensioenwetgeving en creëert geen financiële verbintenis met de federale overheid. De Vlaamse overheid richt zich enkel tot haar lokale besturen als voogdijoverheid die waakt over de financiële gezondheid van de lokale besturen.
De responsabiliseringsbijdrage is enkel een criterium om de hoogte van die bijkomende algemene financieringslijn en de individuele aandelen van de besturen daarin te berekenen. Is de responsabiliseringsbijdrage een objectief en relevant criterium? Wel, de responsabiliseringsbijdrage werd door de federale overheid ingevoerd bij wet van 24 oktober 2011 betreffende de nieuwe financiering van de lokale en provinciale ambtenarenpensioenen, en is inderdaad alleen van toepassing op de lokale besturen die ervoor gekozen hebben om zich aan te sluiten bij het gesolidariseerd pensioenfonds van de provinciale en plaatselijke besturen, waar er een onevenwicht is tussen de bijdragen en uitkeringen voor statutaire lokale ambtenaren.
Betekent dit dat gemeenten die een responsabiliseringbijdrage moeten betalen een financieel wanbeheer voeren inzake pensioenen? Neen, je kunt financieel de gezondste gemeente zijn, maar indien je als gemeente consequent contractueel werft en niemand meer vast benoemt, dan zullen er na enige termijn te weinig statutaire ambtenaren zijn die bijdragen om de uitkeringen van de gewezen statutaire ambtenaren te dragen.
Kan ik de lokale besturen een bepaalde rechtszekerheid bieden? Een rechtspersoon kan altijd een verzoekschrift indienen bij het Grondwettelijk Hof, dat de ontvankelijkheid en gegrondheid van de vordering zal beoordelen. Ik kan uiteraard niet vooruitlopen – misschien kunt u dat wel, maar ik niet – op de beoordeling die het Grondwettelijk Hof als onafhankelijke rechtsinstantie in deze zaak zal nemen. Ik wacht dus het verdere verloop van deze zaak af, maar ik ga er uiteraard van uit dat de Vlaamse Regering de keuzes van het regeerakkoord zal verdedigen.
Ik heb op dit moment geen weet van andere lokale besturen die gelijkaardige stappen zullen ondernemen.
De heer Warnez heeft het woord.
Rechtszekerheid bieden kan ik niet. Het Grondwettelijk Hof kan wel de gevolgen van een arrest handhaven of behouden voor een beperkte periode. Als u in deze zaak optreedt, dan kunt u dat misschien vragen, maar goed.
Het klopt dat de Raad van State geen bezwaren maakte ten aanzien van het gelijkheidsbeginsel, wel rond een aantal andere zaken. We mogen dus niet te licht over dit soort verzoekschriften gaan, maar ik wacht samen met u de beoordeling af die het Grondwettelijk Hof in alle wijsheid hierover zal maken. Ik heb dus geen specifieke bijkomende vragen meer.
De vraag om uitleg is afgehandeld.