Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Voorzitter, minister, dames en heren, op 15 juli 2015 heeft de Vlaamse Regering in het kader van het vooropgestelde renovatiepact een aantal werven en bouwstenen bepaald. De acht bouwstenen zouden de strategische krijtlijnen van het renovatiepact vormen. De elf werven worden gezien als hefboomacties met een impact op de bereidheid van woningeigenaars om te investeren in een doorgedreven woningrenovatie. Door de werven uit te diepen, zou het renovatiepact verder geconcretiseerd worden.
De hervormde en bijgestuurde REG-premies (rationeel energiegebruik) die in de loop van 2016 door de Vlaamse Regering zijn besproken, aangepast en goedgekeurd, zijn op 1 januari 2017 in werking getreden. Dit pakket van maatregelen zou met verschillende werven en bouwstenen van het Renovatiepact raakvlakken hebben.
Twee belangrijke onderdelen van de hervormde energiepremies zijn de premie ter bevordering van wijkrenovaties en de premie ter bevordering van totaalrenovaties. Het zijn totaal nieuwe premies. Voor de wijkrenovaties kregen de distributienetbeheerders de bijkomende openbaredienstverplichting om renovatiebegeleiders aan te stellen. Die renovatiebegeleiders kunnen dan aanspraak maken op een premie van maximaal 400 euro.
Het idee achter de totaalrenovatie is om de gezinnen die overgaan tot renovatie, een aantal energiebesparende maatregelen gelijktijdig te laten uitvoeren of op een termijn van enkele jaren. Door drie ingrepen te combineren kan het gezin, naast de gewone klassieke premies voor individuele maatregelen, ook aanspraak maken op een bijkomende premie van 1250 euro. Indien vier maatregelen worden gecombineerd, komt er nog eens 500 euro bij, en indien meer dan vier maatregelen worden gecombineerd, is het per bijkomende maatregel nog eens 1000 euro.
Hiervoor is een voucher ingevoerd. Een gezin kan die voucher aanvragen en op die manier aangeven welke renovaties worden gecombineerd.
De voucher blijft geldig voor een periode van vijf jaar. Voor elke bijkomende maatregel die in die periode wordt uitgevoerd, kan het gezin ook nog eens een bijkomende premie voor totaalrenovatie aanvragen.
Minister, aanstaande zondag zult u misschien, samen met mij, u misschien in West-Vlaanderen en ik in Oost-Vlaanderen, een aantal projecten bezoeken in het kader van de Vlaamse Renovatiedag die aanstaande zondag plaatsvindt. Op de website kan men tal van interessante projecten terugvinden, woningen die energetisch of op een andere manier werden gerenoveerd.
Minister, in het kader van het Renovatiepact, waarin we allemaal samen de renovatiegraad willen opkrikken en er een aantal nieuwe premies tot stand zijn gekomen, leek het mij belangrijk om toch eens te polsen naar een aantal zaken.
In de commissie van vorige week hebt u aangegeven dat het positieve effect van de aangepaste energiepremies reeds merkbaar is. U hebt dat zo gezegd. Ik heb uw citaat overgenomen uit het commissieverslag. Welke indicaties hebt u hiervoor? Kunt u daarover enige toelichting geven in de commissie?
Kunt u al iets meer zeggen over tussentijdse resultaten van die nieuwe premies, zowel de burenpremie als de totale renovatiepremie? Hoe slaat die premie aan? Beschikt u over indicaties die u hier in de commissie kunt meegeven?
Ten slotte heb ik een algemene vraag. Het Renovatiepact wordt nu toch al zo’n tweeënhalf jaar uitgerold. De premies zijn aangepast, een aantal andere fiscale maatregelen werden genomen door deze regering. Minister, merkt u, in het licht van de Vlaamse Renovatiedag van zondag, dat de Vlaming meer en meer aan het renoveren is? Of ziet u nog geen opwaartse trend op het vlak van renoveren?
Minister Tommelein heeft het woord.
Mevrouw Taeldeman, ik dank u voor uw vraag. In april, vorige maand dus, communiceerde de Bouwunie over een beduidende verbetering van de bouwbarometer in het eerste kwartaal van 2017. Dat is heuglijk nieuws. 35 procent van de Vlaamse bouw-kmo’s hebben meer werk. Dubbel zoveel bouwondernemers hebben nog werk voor negen maanden of meer – in afwachting kun je zelfs een kindje kopen – en er zijn er minder die nog maar voor minder dan drie maanden zijn volgeboekt. Ook het personeelsbestand lijkt eerder toe te nemen dan te krimpen. De Bouwunie zegt in haar persbericht van 13 april 2017 hierover: “Dit is een serieuze stijlbreuk met vorig jaar. De scherpe daling van de tewerkstelling die we de voorbije jaren meemaakten, lijkt te zijn gestopt.” In de loop van vorige week heb ik zelfs vernomen dat het aantal buitenlandse werknemers in verhouding afneemt. Ik denk dus dat ook de vruchten van het vorige beleid dat ik heb gevoerd, meehelpen. Ik kan dus alleen maar gelukkig zijn.
Collega, sinds 1 januari 2017 bedragen de uitbetaalde premies voor woningen en appartementen: 9998 in januari, 10.619 in februari, 10.218 in maart en zelfs 14.432 in april. Voor dakisolatie zien we een spectaculaire toename in het aantal uitbetaalde premies tijdens het eerste kwartaal van 2017, ten opzichte van het laatste en ook de voorgaande kwartalen van 2016. Dat zit dus alvast snor.
Op dit moment zijn de netbeheerders gezamenlijk aan het werken om de burenpremie in optimale omstandigheden in de praktijk van start te kunnen laten gaan. De samenwerkingsovereenkomst is ondertussen zo goed als klaar en dan wordt onmiddellijk gestart met het sluiten van overeenkomsten met organisaties die als projectbegeleider willen optreden, uiteraard op voorwaarde dat ze aan alle profielvereisten voldoen. Daarnaast is er ook een basisopleiding en een erkenningsregeling voor projectbegeleiding in afwerking. De netbeheerders plannen nog een eerste opleidingssessie eind juni. Projectbegeleiders worden uiteraard meteen erkend voor heel Vlaanderen. Infrax en Eandis werken rond de burenpremie nu al immers voor honderd procent samen. Dat toont aan dat de visienota in de praktijk wordt uitgevoerd.
Momenteel hebben 94 organisaties zich aangemeld voor deze erkenning. Ik verwacht dan ook dat de eerste collectieve projecten in de loop van de zomermaanden zullen worden opgestart. Hier is – opnieuw – een belangrijke rol weggelegd voor de gemeenten. De lokale besturen kunnen dat op die manier via gemeentelijke informatie bekendmaken aan hun burgers.
Mevrouw Taeldeman, ik ben ook zeer verheugd u te kunnen meedelen dat de eerste totaalrenovatiebonussen al werden uitbetaald. 20 totaalrenovatiebonussen voor 3 investeringen werden, of worden weldra, uitbetaald. Deze gezinnen zullen dus boven op de individuele premies voor de 3 investeringen die ze deden in hun woning, nog eens 1250 euro totale renovatiepremie krijgen. Er zijn al 2 dossiers met 4 investeringen. Dat wil zeggen dat deze gezinnen boven op de individuele premies voor 4 investeringen én de 1250 euro bonus die ze al kregen, nog eens 500 euro zullen ontvangen. Daarnaast werden tot en met 15 mei 2017 nog 160 dossiers met 2 ingrepen in eenzelfde woning en 4891 dossiers met 1 ingreep die in aanmerking komen voor de totaalrenovatiebonus, geopend. Zoals u weet, gaat het hier telkens over premies voor investeringen waarvoor de eindfacturen dateren van ten vroegste 1 januari 2017 en die dus voldoen aan alle voorwaarden van de premiehervorming.
Ik heb deze week gelezen dat er nogal wat commentaar was over het feit dat er af en toe bijgestuurd wordt in het premiestelsel. Ik vind dit niet meer dan normaal. Een pleidooi houden om premies te hebben en daar niets meer aan veranderen en dat niet sturen in functie van de noodzakelijke investeringen die moeten gebeuren, vind ik absoluut niet juist. Ik zeg niet dat dat van het parlement kwam. Ik heb het gewoon in de media gelezen.
De eerste snelle resultaten wijzen erop dat de totaalrenovatiebonus en dus de grondige energetische renovatie van ons woningbestand nu al, van bij de start, op heel wat interesse kan rekenen. Voor u zit dus een tevreden minister.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Het is altijd aangenamer om een tevreden minister voor ons te hebben dan iemand die minder tevreden is. Bedankt voor uw antwoord, minister. De cijfers die u meegeeft vanuit de Bouwbarometer, zijn ook positieve cijfers, die aangeven dat het goed gaat met onze bouw-kmo’s. Ik kan mij alleen maar aansluiten bij dat goede nieuws.
U hebt een overzicht gegeven van de premies in januari, februari, maart en april 2017. Ik veronderstel dat dat over de individuele premies gaat. Het is goed dat er blijvend individuele energiepremies kunnen worden aangevraagd. Het moet voor de mensen ook duidelijk zijn dat die individuele premies in de tijd naar beneden gaan. Dat was immers de bedoeling van de hervorming van de energiepremies: om de mensen er toch van bewust te maken dat er een deadline zit op een aantal individuele premies.
Er zijn ook de twee totaal nieuwe premies, de burenpremie en de totaalrenovatiebonus. Wat de burenpremie betreft, zegt u dat men volop in de fase van opleiding zit. U zou graag zien dat deze zomer de wijkrenovatie- of burenpremie kan worden opgestart. U zegt dat er daarbij een belangrijke rol is voor de lokale besturen. Gaat u daar nog specifiek rond communiceren ten aanzien van de lokale besturen? U weet ook dat lokale besturen dikwijls samenwerken met intergemeentelijke samenwerkingsverbanden rond wonen. Die samenwerkingsverbanden zijn actief in een tweehonderdtal gemeenten in Vlaanderen. Zij informeren de mensen ook over energiepremies. Zult u nog heel concreet communiceren ten aanzien van zowel de lokale besturen als die intergemeentelijke samenwerkingsverbanden? Ik ben heel positief over die burenpremie, waar renovatie op wijkniveau aangepakt wordt.
De heer Danen heeft het woord.
Ik ben blij te horen dat die aantallen substantieel zijn, maar ik wil toch een vraag stellen over de private huurmarkt. Ik stel vast dat het bij huurwoningen, en zeker huurwoningen aan de onderkant van de markt, een groot probleem blijft om die woningen energetisch te valoriseren en beter te maken. Ik vraag me af of u bijkomende flankerende maatregelen plant om daar bijkomende incentives te geven om ook dat segment van de woningmarkt aan te pakken, want dat zijn vaak heel precaire woningen met dito huurders, en minder precaire verhuurders. Vaak is het zo – en ik kan dat wel enigszins begrijpen – dat mensen geneigd zijn om te investeren in hun eigen woning. Maar als ze een woning gaan verhuren, is die neiging of die incentive om de woning beter te maken, veel minder aanwezig. Hoe wilt u daar iets aan doen?
Minister Tommelein heeft het woord.
Uiteraard zal ik nog veel meer communiceren over die premies dan vandaag al het geval is, mevrouw Taeldeman. Ik doe dat ook op de energietoeren die ik overal in het land aan het doen ben. Mensen die daar naartoe komen, krijgen ook een overzicht van alle premies van mij. Maar ik denk dat dit nu eens de uitgelezen taak is voor wat ik vorige week op de ministerraad van de regering gebracht heb, en dat ook beslist is, dat wij de Energiehuizen daar meer zullen versterken om opdrachten te geven die ervoor zorgen dat zij ook daar in hun streek een meer coördinerende doorstuurfunctie hebben om die zaken aan te pakken. Ik denk dat we daar nog veel meer opportuniteiten hebben. Ik heb daar altijd een zeer sterk geloof in gehad. Zoals u weet, heeft de regering vorige week, in combinatie met de energieleningen, beslissingen genomen om ervoor te zorgen dat we op dat vlak verdere stappen vooruit kunnen zetten. Ik denk dat dat noodzakelijk is.
Wat de private huurmarkt betreft, mijnheer Danen: dat is ook een zorg die ik heb. We moeten uiteraard bekijken hoe we dat gaan doen, maar het is wat te vroeg om hierop in te zetten. Er moeten daar formules zijn. Ook op het lokale niveau worden er op dit moment hier en daar initiatieven genomen. Ik heb van mijn eigen schepen van Ruimtelijke Ordening vernomen dat hij ook denkt aan een aantal initiatieven om daar stappen vooruit te zetten. Ik denk dat ik dus het best contact opneem met een aantal lokale spelers die initiatieven aan het ontwikkelen zijn, om te kijken hoe we dat verder kunnen uitwerken.
De cijfers die ik gegeven heb, gaan, voor alle duidelijkheid, over individuele premies, mevrouw Taeldeman. De totaalrenovatiebonus is inderdaad van bij het begin een succes, wat betekent dat we dat verder kunnen stimuleren. Op die manier kunnen we duidelijk maken dat de individuele premies inderdaad verder zullen verlagen, maar dat we mensen die de totaalrenovatie aanpakken, effectief gaan ondersteunen. U weet dat ik elke mogelijkheid aanwend om dat te doen en dat ik ook op het vlak van de fiscaliteit binnen mijn eigen bevoegdheid probeer om daar de nodige stappen te zetten.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Minister, ik dank u voor het antwoord. Wij zullen ook heel goed en nauwgezet het premiebeleid opvolgen, ook de zaken die op ons zullen afkomen inzake fiscaliteit. Het is immers echt wel noodzakelijk dat ons verouderde woonpatrimonium wordt opgewaardeerd en gerenoveerd. Ik hoop dat we volgende week in deze commissie ook wat uitgebreider kunnen praten over de aanpassingen en de beslissingen die zijn genomen over de Vlaamse energielening en de toekomst van de Energiehuizen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.