Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Vraag om uitleg over het wegwerken van de bebossingsachterstand en over het bosbeleid in Vlaanderen
Verslag
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, via de pers maakte u vorige week bekend dat de achterstand met betrekking tot de boscompensatie en de bebossing werd of wordt ingehaald. Ik citeer: “We hebben met 10,2 miljoen euro 215 hectare aangekocht van overheden en particulieren en die gaan we bebossen.” Daarmee biedt u naar eigen zeggen een oplossing voor het probleem van de middelen die geblokkeerd zaten of zitten in het Boscompensatiefonds, waar we het hier in het verleden al enkele keren over gehad hebben.
Het gaat uiteraard niet om bosuitbreiding, maar om boscompensatie. Het zou dus interessant zijn om te weten hoeveel hectare bos gekapt werd om die 10,2 miljoen euro aan compensatiebijdrage in het laatje te brengen door de jaren heen en of die nu allemaal gecompenseerd worden door de inhaalbeweging die u nu doet. Het centrale principe van het boscompensatiemechanisme is het behoud van bosareaal. Dat hebben we ook gelezen in de conclusie van het Rekenhof, enkele maanden geleden.
Een snelle rekenoefening leert ons dat de aankopen nu dus gebeuren tegen een gemiddelde prijs van bijna 5 euro per vierkante meter. Dat lijkt op het eerste gezicht een hoog bedrag, zeker als we weten dat het tarief dat men in het Boscompensatiefonds moet storten, veel lager is. Het is met de beslissing van vrijdag verhoogd tot 3,5 euro, zoals we een tijd geleden al voorstelden, maar zelfs met die verhoging komen we nog lang niet in de buurt van 5 euro per vierkante meter waartegen u nu blijkbaar aankoopt. Ik meen ook dat voor projecten van particulieren de bijdrage van de overheid beperkt is tot 2,5 euro.
Maar ook in het licht daarvan vraag ik me af tegen welke prijzen men dan aankoopt, als ik uw cijfer van 10,2 miljoen euro voor 215 hectare zie.
U hebt recent ook middelen gegeven aan regionale landschappen, onder andere om ze in te schakelen bij de besteding van de middelen van het Boscompensatiefonds. Als de inhaalbeweging in één keer is gebeurd door die ene projectoproep die u blijkbaar gedaan hebt, welke rol moeten die regionale landschappen dan nog spelen? Hebben zij dan nog een rol?
Het verrast mij ook dat alle middelen nu in die ene projectoproep opgebruikt worden. Zijn er nu ineens soepelere criteria gebruikt dan voorheen of niet? Welke rol speelt het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) in dit aankoopproces? Ik heb hier in het verleden nog aangegeven dat er blijkbaar lijsten bestaan waar aankoopopportuniteiten in vermeld waren, van mensen die zelf aanbieden om hun gronden voor bebossing aan de Vlaamse overheid te verkopen. Ik heb toen ook gepleit om een speciale inspanning te doen voor de meest bosarme provincie, West-Vlaanderen. Ik vroeg me af in welke mate er gebruikgemaakt wordt van die opportuniteiten die zich toen blijkbaar aandienden. Werkt u daarmee of niet? Dan hebben we nog de Vlaamse Rand rond Brussel. Ik dacht dat het de bedoeling was om minimaal 1,5 miljoen euro van het saldo in het Boscompensatiefonds aan te wenden in de Vlaamse Rand rond Brussel. Ik vraag me af of dat nu zo is.
Minister, kunt u zeggen welke terreinen waar precies werden aangekocht en voor welk bedrag? Kunt u aangeven welke gronden, met welke oppervlakte, van particulieren of van overheden werden aangekocht? Hoe is de verdeling over de provincies? Hoeveel werd er besteed in de Vlaamse Rand? Welke selectiecriteria gebruikte u uiteindelijk om te bepalen welke terreinen wel en welke niet worden aangekocht? Welke rol spelen ANB enerzijds en de regionale landschappen anderzijds in dit proces? U zegt dat het inhaalmanoeuvre is gedaan. Ik neem aan dat die verwervingsprocedures niet allemaal ineens rond zijn. In welke fase bevindt zich de verwervingsprocedure voor die respectieve terreinen?
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, minister, Vlaanderen investeert nagenoeg het volledige saldo van het Boscompensatiefonds in de aanleg van nieuwe bossen. Volgens u, minister, wordt hierdoor de historische bebossingsachterstand volledig weggewerkt. Ook het geld dat vorig jaar in het Boscompensatiefonds gestopt werd, 3,2 miljoen euro, is bijna volledig uitgegeven aan nieuwe bebossing, aldus de communicatie die wij hebben kunnen lezen in de pers.
Eerder raakte reeds bekend dat de Vlaamse Regering de historisch gegroeide reserve van 7,8 miljoen euro uit het Boscompensatiefonds zou wegwerken. De reservepot van 7,8 miljoen euro zou de komende jaren tot in 2019 stapsgewijs worden vrijgegeven.
In totaal zou Vlaanderen nu voor 10,2 miljoen euro 215 hectare gronden hebben aangekocht die nu bebost zullen worden. Het gaat om twaalf terreinen van lokale besturen en private ondernemers die reageerden op de projectoproep van de Vlaamse overheid.
Uit het rapport van het Rekenhof dat in het Vlaams Parlement werd besproken op 11 mei 2016, blijkt dat gedurende de periode 2000-2014 46,9 miljoen euro werd ontvangen. Op het ogenblik dat het rapport van het Rekenhof verscheen, was 25,5 miljoen euro gebruikt om 704 hectare terreinen voor herbebossing aan te kopen. Dat was 30 procent van de bebossingsopdracht. De verklaring die het Rekenhof daarvoor gaf, was dat de geïnde bedragen dienden om 2340 hectare te compenseren, maar dit gebeurde maar voor 704 hectare.
Minister, hoeveel van de twaalf terreinen, goed voor 215 hectare, komen van lokale besturen en hoeveel van private eigenaars? Hoeveel van de bebossingsopdracht wordt uitgevoerd? Hoe evalueert u de effectieve bebossing in functie van de bebossingsopdracht? Hoe evalueert men dit in functie van de prijszetting? Op welke manier zult u in de toekomst de private eigenaars meer betrekken in de uitvoering van de bebossingsopdracht? Wat is de stand van zaken van een reglementair kader voor lokale besturen voor de toekomstige projectoproepen, met ontvankelijkheidsvoorwaarden en beoordelingscriteria die een uniforme beoordeling van de ingediende projecten garanderen? Wat is de stand van zaken van het onderzoek betreffende de mogelijkheid om de projectoproepen twee keer per jaar te lanceren?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega’s, er werden voor afgerond 8,2 miljoen euro aan dossiers goedgekeurd en vastgelegd voor aankopen door ANB, voor een aan te kopen oppervlakte van 169,4 hectare. Daarnaast werd voor 1,2 miljoen euro voor 22,5 hectare goedgekeurd, die zullen worden verworven door de Vlaamse Landmaatschappij via grondenbanken of in landinrichtingsprojecten, en die na aankoop in eigendom worden overgedragen aan het ANB.
In het kader van de projectoproep aankoop van gronden voor bebossing met middelen van het Boscompensatiefonds werden twaalf projecten gesubsidieerd voor een bedrag van 684.000 euro, goed voor een oppervlakte van 30,9 hectare. Het totaal aan vastgelegde projecten bedraagt dus 10.182.000 euro, wat de besteding inhoudt van zowel de historisch opgebouwde reserve als de inkomsten in 2016 uit het fonds.
De vastgelegde bedragen zijn de maximumbedragen waarbinnen de aankoopcommissarissen in der minne onderhandelen. Zo loopt de procedure. Het mededelen van deze bedragen zou deze onderhandelingen helemaal bemoeilijken. Dat is het slechtste wat we zouden kunnen doen.
Bij de voorstellen tot aankoop van het ANB, voor een oppervlakte van 191 hectare, zijn geen eigendommen van andere overheden. Het gaat uitsluitend om eigendommen van particuliere eigenaars. Van de twaalf projecten van de oproep zijn 21,7 hectare ingediend door publiekrechtelijke rechtspersonen en 9,2 hectare door private eigenaars. De te verwerven gronden zelf zijn momenteel alle eigendom van particuliere eigenaars.
De Vlaamse Regering heeft op 16 december 2016 een beslissing genomen over een samenwerkingsovereenkomst tussen het ANB en de provincies over de projectfinanciering van de bosgroepen en de regionale landschappen. In de nota aan de Vlaamse Regering en de bijlagen daarbij wordt duidelijk aangegeven wat de taakstelling en aanpak is met betrekking tot de besteding van middelen uit het Bossencompensatiefonds. Daarin staat in punt 3.2: “tot stand brengen en realiseren van bebossing en boscompensatie”.
In het kader van de projectoproep 2016 hebben de regionale landschappen vooral een informerende rol gespeeld naar de doelgroepen.
De verdeling over de provincies van de goedgekeurde projecten is als volgt: 2,3 hectare in Antwerpen; 22,9 hectare in Limburg; 105,4 hectare in Oost-Vlaanderen; 35,6 hectare in Vlaams-Brabant; 25,5 hectare in West-Vlaanderen. De relatief bosarme westelijke helft van Vlaanderen komt dus ruim aan bod, mijnheer Vandaele.
In het kader van de projectoproep werden twee projecten uit de provincie West-Vlaanderen ondersteund, goed voor een bedrag van 137.747 euro, en zes projecten, samen 20 hectare, in Oost-Vlaanderen voor een bedrag van 462.000 euro.
Er wordt gestreefd naar de realisatie van grote aaneengesloten gehelen, en bij voorkeur aansluitend op bestaande boskernen en bestaande projecten. De gemiddelde oppervlakte van de voorgestelde aankopen bedroeg 11,3 hectare. De gemiddelde oppervlakte van de projecten, ingediend in het kader van de projectoproep 2016 bedraagt 2,5 hectare. De kleinste oppervlakte ingediend, bedraagt 0,51 hectare. Het project met de grootste oppervlakte bedraagt 8,5 hectare. Er wordt een minimum oppervlaktegrens van 0,5 hectare gehanteerd.
De selectiecriteria zijn: in functie van (rand)stedelijk bos; grote, aaneengesloten oppervlakten; aansluitend op bestaande boskernen en bestaande projecten; terreinen die passen binnen de realisatie van bebossingsdoelstellingen en boshabitats die voortvloeien uit de instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s). De selectiecriteria, gelijklopend met deze van het ANB, zijn terug te vinden op de website van het ANB.
Mijnheer Vandaele, er werd in 2016 voor 431.000 euro aan subsidies voor het Bossencompensatiefonds goedgekeurd in de Brusselse Rand. Het is wel bijzonder jammer om vast te stellen dat in het kader van de projectoproep geen enkel dossier werd ingediend vanuit de Vlaamse Rand. Dat is dus op basis van de dossiers die ingediend worden. Blijkbaar wordt daarop niet ingetekend vanuit de gemeenten in de Vlaamse Rand.
Er werden al drie akten verleden voor dossiers die in 2016 werden goedgekeurd. Wat de projectoproep Bebossing betreft is de aankoop van de genoemde terreinen op dit moment nog volop lopende. Aanvragers hebben na de goedkeuring van hun subsidie drie jaar de tijd om de gronden aan te kopen en zes jaar om de terreinen te bebossen.
De besteding van het Bossencompensatiefonds (BCF) is hier al uitvoerig in de commissie besproken. In 2015 inde het BCF een bedrag van 2 miljoen euro, wat overeenkomt met een taakstelling van 99 hectare te compenseren oppervlakte. Het ANB werd eigenaar van 6,25 hectare voor een bedrag van 415.000 euro. Ik keurde tevens voor een bedrag van 2 miljoen euro de aankoop van 47 hectare goed. Dit bedrag werd door het ANB vastgelegd zodat de eigendommen in de komende jaren effectief verworven worden. Daarnaast kende ik in 2015 385.913 euro toe aan projectoproepen. De gerealiseerde aankopen en projectoproep vertegenwoordigen 28,7 procent van de taakstelling van 2015, en dat met de besteding van 39,5 procent van de middelen.
In 2016 inde het BCF 3.216.000 euro. Nog niet alle door de gemeenten afgeleverde vergunningen zijn beschikbaar. We hebben dus nog geen volledig zicht op de taakstelling. Het ANB werd effectief eigenaar van 57 hectare, voor een bedrag van 3.140.000 euro. Ik keurde voor een bedrag van 9.498.000 euro de aankoop van 192 hectare goed. Dit bedrag werd door het ANB vastgelegd, zodat de eigendommen effectief kunnen worden verworven. Daarnaast kende ik in 2016 684.000 euro toe aan projectoproepen, goed voor 30,9 hectare.
De principieel goedgekeurde verhoging van de bosbehoudsbijdrage bedraagt 3,5 euro per hectare. Dat is nu nog 1,98 euro per hectare. Het ANB kiest er in zijn strategische doelstellingen voor om bij voorrang bossen in de stadsrand te ontwikkelen en besteedt daarbij ook aanvullend op de middelen van het Bossencompensatiefonds ook eigen middelen voor het realiseren van die bossen.
Net zoals voor de realisatie van de Europese natuurdoelen, kunnen private eigenaars een belangrijke bijdrage leveren aan de realisatie van de bebossing. In eerste instantie is het noodzakelijk dat private eigenaars zich bewust zijn van de mogelijkheden. Ik denk dan aan de geldende regelgeving en procedures en uiteraard ook aan de mogelijkheden om hierin begeleid en financieel ondersteund te worden. Een overzicht van de reglementering en de subsidiemogelijkheden vind je op de website van het ANB.
Via de nieuwe samenwerkingsovereenkomst met bosgroepen en regionale landschappen willen we deze informatie ook zeer gericht naar private eigenaars kenbaar maken. Het tot stand brengen van bebossing en het realiseren van die projecten is een van de deeltaken die in deze overeenkomst uitdrukkelijk werd opgenomen.
Onder meer dient ingezet te worden op het verhogen van kennis en een draagvlak voor zowel landeigenaars en terreinbeheerders, maar ook lokale besturen en lokale verenigingen, en ook op het organiseren van actorenoverleg op het terrein. Begeleiding op maat wordt op die manier mogelijk, onder meer door prospectie, maar ook door het voorbereiden van projectvoorstellen voor bebossing.
Het reglementair kader is opgenomen in het ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering betreffende de subsidiëring van de planning, de ontwikkeling en de uitvoering van het geïntegreerd natuurbeheer. Dat besluit is op 30 november 2016 een eerste keer principieel goedgekeurd. We wachten nu op de adviezen.
Het tweemaal per jaar organiseren van de projectoproep en de volledige organisatie ervan veronderstelt dat we daar meer personeel voor inzetten. Dat leidt niet noodzakelijk tot meer kwaliteitsvollere bossen. Daarom zetten we in op nog sterkere lokale bekendheid. Toen ik daarnet zei dat we vaststellen dat er bijvoorbeeld uit de Brusselse Rand geen enkel dossier is ingediend, denk ik dat het er niet op aankomt om twee keer per jaar een oproep te organiseren, maar om de oproep gewoon beter bekend te maken en populairder te maken bij onze lokale besturen. Dat is de reden waarom we zo een overeenkomst hebben afgesloten met onze bosgroepen en regionale landschappen.
De heer Vandaele heeft het woord.
Dank u voor de overvloed aan cijfers. Het ging soms een beetje te vlug, maar dat ligt natuurlijk aan mij. Ik moet ze nog eens rustig nalezen.
Daarom suggereren we soms ook om schriftelijke vragen in te dienen.
Ja, maar deze vraag was belangrijk genoeg om ze in de commissie te stellen en niet schriftelijk.
Veel cijfers dus. Ik denk niet dat ik gehoord heb – maar misschien stond het niet in mijn vraag – of het duidelijk is hoeveel hectare destijds gekapt werd om 10,2 miljoen op te leveren in het fonds. Het is nuttig om te kijken hoeveel er destijds werd gekapt om aan dat bedrag ter compensatie te komen. Wat gaan we nu aanplanten met dat bedrag? Als daar een groot verschil in zit, is er natuurlijk wel een probleem. Als er nu 215 hectare wordt aangeplant, en stel dat er destijds 500 hectare – ik zeg maar iets – werd gekapt om aan 10,2 miljoen te raken, dan zijn we er nog niet. Dat is dus nog een vraag, die ik eventueel schriftelijk kan stellen.
Iets anders is me ook nog niet helemaal duidelijk. Als we naar de cijfers kijken, zeker voor het systeem van de projectoproepen, dacht ik dat de maximale cofinanciering door de Vlaamse overheid 60 procent is, met een maximum van 2,5 euro per vierkante meter. Ik weet niet hoe dit zich verhoudt in dit dossier. U hebt in uw uiteenzetting gezegd dat dit gebeurt via het systeem van projectoproepen. Een aantal andere zaken lagen daarbuiten. Het is belangrijk om die cijfers in hun context te plaatsen. In hoeveel gevallen is de 60 procenttussenkomst van toepassing en is er dus nog een andere inbreng?
U zegt dat West-Vlaanderen goed bedeeld is. Ik moet het daar natuurlijk mee oneens zijn: 25 hectare op 215, als ik het goed gehoord heb. Dat is nog niet zo indrukwekkend. Dat is 10 procent.
Maar goed, besluitend: het is prima dat het nu gebeurt. Applaus daarvoor. We hebben er in de commissie lang genoeg over gediscussieerd hoe we die geblokkeerde bedragen vrijmaken op een ESR-neutrale manier. De regering heeft dat uiteindelijk gedeblokkeerd. Dat is goed, dat inhaalmanoeuvre is prima. Ik hoor wel aan uw antwoord dat we nog niet zover zijn als we lazen in de communicatie: het inhaalmanoeuvre is er en we hebben 215 hectare aangekocht. Het proces, zoals ik had verwacht, loopt nog volop. Het is in gang gezet. De verwervingsprocedures zijn bezig, maar er zijn nog maar drie aktes verleden. Het is goed dat het gebeurt, maar misschien is er nog niet echt reden tot al te groot jolijt, want ik neem aan dat het nog wat voeten in de aarde zal hebben om dat allemaal rond te krijgen.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, dank voor uw uitgebreide antwoord en de vele cijfers. Vanuit onze fractie zijn we uiteraard heel tevreden dat er werk wordt gemaakt van het inhaalmanoeuvre. We hebben daar tijdens de vorige legislatuur heel veel vragen over gesteld. We zijn dus zeker heel tevreden dat er deze legislatuur effectief op het terrein werk van wordt gemaakt.
Voor mij gingen de cijfertjes ook soms nogal snel, dus ik zou willen vragen of de wellicht beschikbare tabel met de investeringen, de provinciespreiding en dergelijke, kan worden overgezonden naar alle leden van de commissie.
Wat u zei over de Vlaamse Rand, vind ik heel jammer. Ik ben zelf niet van de Vlaamse Rand, maar wel van vlakbij de Vlaamse Rand. Ik vind het uiteraard jammer te vernemen dat daar geen reactie op gekomen is. Het is dus zeker een goede zaak om toekomstgericht de oproep nog beter bekend te maken. Hopelijk kan daar toekomstgericht een projectoproep losgemaakt worden. Het is toch wel heel belangrijk dat in de Rand rond Brussel nog in bijkomende bebossing wordt voorzien.
Ons uitgangspunt blijft nog altijd, vandaar dat ik er in mijn vraag op heb gedoeld, om zo veel mogelijk privé-eigenaars te motiveren en te stimuleren om zelf te gaan bebossen als ze dat willen. Er ligt nog heel veel potentieel. Vanuit het beleid moeten we daar nog werk van maken. Er liggen nog heel veel mogelijkheden.
Ten slotte nog een vraag die heel veel mensen stellen aan lokale besturen. Vandaag zijn heel wat terreinbeherende verenigingen en ook het ANB misschien wel de grootste ontbossers. Ik heb dat ook in mijn eigen gemeente gezien. Ze hebben daar een heel groot bos gekapt, wat tot heel veel ongenoegen heeft geleid bij de bewoners. De juiste communicatie werd ook niet gevoerd om de mensen te laten verstaan dat er een specifieke reden voor was. Minister, misschien is het ook wel interessant om daar cijfers over te hebben. Ik heb daar zelf geen zicht op. Ik heb vernomen dat er in Roerdomp 15 hectare zou worden gekapt. Hebt u daar meer zicht op? We moeten dat goed in het oog houden.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik wil u feliciteren met het besteden van die 10,5 miljoen euro die in het fonds zaten. Op zich is dat een goede zaak. We hebben lang genoeg gezaagd dat het zou gebeuren. Dus, als het gebeurt, zoveel te beter. Ik heb wel twee bedenkingen en een vraag bij wat er nu is aangekondigd.
Met die 215 hectare hebt u ongeveer 10 procent van wat er volgens het Rekenhof bestaat aan achterstand inzake herbebossing ingehaald. In het beste geval hebt u 10 procent van de achterstand ingehaald. Het Rekenhof sprak van een kleine 2000 hectare achterstallige herbebossing of boscompensatie. Dat is iets meer dan 1 op 10, maar als oppositie rond ik af naar beneden. Plus est en vous.
Minister, u hebt de spaarpot leeggeschud die er niet had moeten zijn, maar daarmee is de achterstand niet ingehaald. De achterstand inzake het uitgeven van geld is ingehaald, maar de achterstand inzake het realiseren van doelstellingen allesbehalve. We hebben het hier over aankoop van grond. Ik heb hiervan begrepen dat de grote meerderheid nog niet is aangekocht, maar ik wil geloven dat dat zal gebeuren. Ik stel voor dat we dat op de voet volgen in deze commissie, en dat zullen we uiteraard doen. Minister, is er een einddatum gepland voor de verwerving van die 215 hectare? Vanwaar zal het geld komen om effectief te herbebossen? Ik heb mijn nota’s bij van de hoorzitting met mevrouw Evenepoel, die ons van alles is komen wijsmaken – ik gebruik haar woorden – en daarin is sprake van een volledige kost van herbebossing, dus aankoop van de grond plus herbebossing. Het gaat om bedragen van ongeveer 65.000 euro per hectare. Voor die 215 hectare spreken we over een bedrag van 14 tot 15 miljoen euro. We komen dus 4 tot 5 miljoen euro te kort voor daar bomen zullen staan op de grond, die misschien zal worden aangekocht.
Minister, wanneer zal de grond effectief zijn aangekocht? Met wiens geld en wanneer zult u daar dan bomen op planten? Daar is geen woord over gezegd. U hebt aangekondigd dat u die grond gaat kopen, maar die bomen zullen niet vanzelf komen. De ervaring en ook een van de opmerkingen van het Rekenhof is dat er misschien wel grond is, maar dat er geen bomen op groeien.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord
Ik wil nog even een positieve klemtoon leggen op de concrete stappen die werden gezet. De regering heeft vorige vrijdag een verhoging van de bijdrage voor het bosbehoud goedgekeurd met het oog op een adviesvraag aan de Raad van State. In het verleden hebben we in deze commissie al een berekening gemaakt. Mocht men toen een indexering hebben uitgevoerd, dan kwam men nog niet aan het bedrag dat de regering nu heeft voorgesteld van 3,5 euro per vierkante meter. Het is goed om dat nog eens te beklemtonen.
Tijdens de begrotingsbesprekingen in november werd erop gewezen dat het volledige bedrag uit het Bossencompensatiefonds in 2017 integraal zal worden vastgelegd met een betaling die zal worden gespreid over 2017, 2018 en 2019. Daardoor zal het historische saldo tot nul worden afgebouwd.
Minister, de regionale landschappen en bosgroepen worden heel belangrijk in dit verhaal. Ze kunnen deelnemen aan projecten en voorstellen indienen voor potentiële locaties voor bebossing. Het is de bedoeling dat er een samenwerkingsovereenkomst komt tussen het ANB en de provincies voor de financiering. De bosgroepen, de regionale landschappen en de provincies zullen werken aan de hand van een generiek plan dat zal worden ingediend bij het ANB. Tijdens de begrotingsgesprekken in november is dat hier op die manier toegelicht. Wat is de stand van zaken van dit generiek plan? Wanneer kunnen we daar iets van verwachten?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Dank voor de lovende woorden over de beslissingen die we hebben genomen. Er zijn mensen die vinden dat het allemaal wat meer zou mogen zijn, maar in 2001 heeft paars-groen natuurlijk de beslissing genomen om de bijdrage voor boscompensatie te verlagen. Daardoor is er jarenlang te weinig geld binnengekomen. Ik kan dat alleen maar vaststellen en betreuren, maar dat is nu eenmaal de situatie. Feit is dat we de pot van het Bossencompensatiefonds al twee keer helemaal hebben leeggemaakt. We zijn dus aan een inhaalbeweging bezig. Niet alleen maken we de historisch opgebouwde reserve leeg, we hebben ook beslist om de bijdrage te verhogen naar 3,5 euro per vierkante meter. Dat zijn twee belangrijke beslissingen.
Het gaat inderdaad over het aankopen van gronden. Tot nog toe is er altijd zo gewerkt. Natuurlijk moet eerst wel de beslissing worden genomen dat er kan worden aangekocht en mag worden onderhandeld. Het vraagt natuurlijk wat onderhandelingen en als overheid moeten we een beetje voorzichtig zijn. Als we plotseling alle informatie zomaar vrijgeven, kan er niet meer worden onderhandeld en zal de prijs nog maar eens sterk worden opgedreven. Dan kunnen we in Vlaanderen nog minder bebossen. Er moet dus een bepaalde procedure worden gevolgd, er moet worden onderhandeld en we moeten daar maximumbedragen op zetten. Dat is nu eenmaal de manier waarop wordt gewerkt. In de meeste gevallen kunnen we de gronden verwerven en worden ze inderdaad ook bebost. Dat gebeurt met de middelen van het Agentschap voor Natuur en Bos. Zij voeren de bebossing effectief uit. Private eigenaars moeten dat natuurlijk zelf doen, maar ze kunnen wel een beroep doen op subsidies om de bebossing betaald te krijgen.
Mijnheer Vandaele, u vraagt naar de verhouding tussen wat is binnengekomen en aan machtigingen is gegeven enerzijds, en wat is binnengekomen in het Boscompensatiefonds en wat we daarmee kunnen realiseren anderzijds. Dat stond niet in uw vraag en die gegevens moet ik dus even bij mijn diensten opvragen. Ik zal hun vragen of zij dat kunnen nagaan. Er zijn natuurlijk ook verschillende compensatiefactoren. Ik veronderstel dus dat ze alle dossiers van jaren moeten screenen. Ik zal navragen of ze dat kunnen berekenen.
Mevrouw De Vroe, uiteraard wordt er voor natuur ontbost. Ik vind dat ook zeer jammer en moeilijk om uit te leggen. Destijds werd in het natuurbeleid die keuze gemaakt. We zijn vooral aangemeld niet als een bosregio, maar als een heideregio. We moeten heel wat heideherstel doen en daarvoor inderdaad bossen kappen. Of de grootste ontbosser ANB is of Natuurpunt, laat ik in het midden. Ik zal de laatste stand van zaken nog eens opvragen.
Hoe gebeurt dat? Meestal zit het ook in beheersplannen en wordt het daarin geïntegreerd. Op die manier wordt ontbossing meegenomen in een globaal beheersplan. Dat is inderdaad een consequentie van het beleid dat op die manier Europees is aangemeld. We moeten aan herstel doen, maar er zijn ook soortenbeschermingsprogramma’s in het kader waarvan we moeten bebossen om bepaalde diersoorten een nieuwe biotoop te geven. Dat is allemaal heel moeilijk uit te leggen en er is altijd een beetje een spanning geweest tussen natuur en bos. Dat is de voorbije jaren ook duidelijker geworden en is prominent aan de oppervlakte gekomen. We moeten vooral proberen dat te overstijgen en ervoor zorgen dat we in Vlaanderen voldoende bos hebben en inzake natuurherstel onze Europese verplichtingen nakomen. Trouwens ook voor bos hebben we bepaalde verplichtingen na te komen.
Het grote probleem is de opportuniteiten aan te grijpen. Als we met projectenoproepen werken, zijn we voor een stukje afhankelijk van wat van onderuit wordt aangemeld. Het komt erop aan misschien een beetje alerter te zijn voor opportuniteiten. Schaarste aan ruimte om alle projecten te realiseren is het grootste knelpunt waarmee we geconfronteerd zijn. Hadden we massaal veel ruimte, dan was het veel makkelijker om de prijzen nog naar beneden te halen en nog veel meer te realiseren. Dan was het op het terrein allemaal wat eenvoudiger. Tal van factoren bepalen dus het bosbeleid in Vlaanderen.
Ik denk dat we een belangrijke stap vooruit hebben gezet. We hebben daarover hier in de commissie al vaak goed en constructief van gedachten gewisseld. Stap voor stap gaan we vooruit, maar het blijft een aandachtspunt ervoor te zorgen dat bebossen aantrekkelijk blijft, ook voor particulieren. Als we een te scherp ontbossingsbeleid voeren, ben ik bang – ik heb het al een paar keer gezegd – dat we de bebossing door particulieren tegenhouden. We moeten daar voorzichtig mee zijn. Ik geloof ook sterk in het stimuleren van initiatieven om ervoor te zorgen dat ons bosbeleid niet alleen vanuit de overheid, maar ook samen met particulieren gestalte kan krijgen.
De heer Vandaele heeft het woord.
Dank, minister, dat u nog eens wilt nakijken hoeveel gekapt werd om aan 10,2 miljoen te geraken waarmee we nu 215 hectare bebossen. Collega Tobback waande zich even weer minister en probeerde zelf het antwoord te geven door te verwijzen naar het rapport van het Rekenhof dat spreekt over 2000 hectare achterstand, maar dan weten we nog niet wat er allemaal in die 2000 hectare zit. Zijn dat allemaal compensatieplichtige oppervlaktes of is dat het geheel? Goed dat u er dus nog eens naar kijkt, minister.
Ik ben in elk geval blij dat deze piste behouden blijft en dat men er niet voor heeft gekozen om de middelen te verdelen onder de gemeenten of wat dan ook, wat op een bepaald moment ook aan de orde is geweest. Ik denk dat dit inderdaad de juiste keuze is.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Ik wil nog even mijn vraag herhalen over de beschikbare tabel van de investeringen. Is het mogelijk om die te verkrijgen? Ik hoop dat die alsnog aan de commissieleden kan worden bezorgd.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.