Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Van Rompuy heeft het word.
Minister, op 15 december heeft de Federale Overheidsdienst (FOD) Mobiliteit in de marge van een of ander seminarie aangekondigd experimenten met zelfrijdende auto’s toe te laten. Daarvoor heeft de FOD een ‘code of practice’ opgemaakt. Er zouden testen worden uitgevoerd op gesloten circuits waarbij er natuurlijk nog altijd een bestuurder achter het stuur moet zitten die op elk ogenblik het stuur kan overnemen. Er is ook sprake van een opleiding voor de bestuurders zelf. De federale minister van Mobiliteit, Jacqueline Galant, heeft gezegd dat ze daar verder aan wil werken en dat ze actief bezig is om het aantal verkeersongevallen naar beneden te halen.
Minister, bent u betrokken bij deze aanpak? Wat staat er precies in die code of practice? Wat is uw mening daarover? Wat betekent die code voor de zelfrijdende auto? Hier is sprake van een gesloten circuit, maar wat betekent dit op de openbare weg? Ik heb het ook in het bijzonder over de wagens die al met een beperkte vorm van zelfrijdende functies zijn uitgerust bijvoorbeeld op de snelwegen. Wanneer ik de communicatie lees, heb ik de indruk dat het gaat over nieuwe modellen, niet over modellen die al op de weg rijden.
Minister, bent u op de hoogte van dit initiatief en wat betekent dat voor de zelfrijdende auto op de weg?
Minister Weyts heeft het woord.
Er wordt in overleg een code of practice inzake proeven met zelfrijdende voertuigen uitgewerkt. Die contacten lopen vrij vlot.
De code schetst het kader en de algemene voorwaarden waaraan bepaalde proefnemingen moeten voldoen. Daarbij wordt verder gewerkt op de bestaande regeling voor prototypes. Die regeling wijkt af en geldt als een soort van uitzondering op de normale regelgeving. Normaal moet een voertuig technisch gehomologeerd zijn om op de openbare weg te mogen rijden. Wanneer men die regelgeving over de prototypes hanteert, kan men daarop een uitzondering krijgen. Het is in die zin dat men aan het werken is.
Men vertrekt wel van twee elementaire voorwaarden. Zo moet er nog altijd een bestuurder achter het stuur van de wagen zitten en moet de test gefaseerd gebeuren. In een eerste fase moet er worden getest op een gesloten circuit. Eenmaal de FOD Mobiliteit de principiële goedkeuring geeft op basis van een dossier dat moet worden ingediend door de initiatiefnemer, zal het gewest als wegbeheerder ook bilateraal de praktische modaliteiten voor de proefnemingen verduidelijken en afspreken.
De code schetst het algemene kader voor dergelijke testen. Sinds de zesde staatshervorming gaat het om een gedeelde bevoegdheid. De samenwerking verloopt echter correct. Volgens afspraak zal de code ook een leidraad bevatten over de door de initiatiefnemer te volgen procedure.
De ruimere introductie van volledig zelfrijdende voertuigen vergt nog wel wat aanpassingen, zoals een aanpassing van de Conventie van Wenen in functie van de aansprakelijkheid. Die discussie wordt nu gevoerd. Wie is immers aansprakelijk bij een ongeval: de constructeur die beweert dat het gaat om een veilig zelfrijdend voertuig of de bestuurder? We zien nu al dat er op dat vlak systemen worden uitgewerkt. Zo werkt Audi met groene en rode lichtjes. Als de lichtjes groen zijn, ligt de verantwoordelijkheid bij de computer. Zijn de lichtjes rood, dan moet de bestuurder overnemen en ligt de verantwoordelijkheid bij de bestuurder.
Die aspecten worden nog verder uitgeklaard op internationaal niveau. De besprekingen daarover zijn opgestart binnen de United Nations Economic Commission for Europe (UNECE). De FOD voert de discussie daarover, maar in overleg met de gewesten.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Minister, het gaat hier over prototypes. Heel wat van die zelfrijdende functies worden echter geïntroduceerd in zelfrijdende wagens door software-update. Wat gebeurt er met die wagens? Bijvoorbeeld bij de Teslawagens gaat het gewoon om een software-update Die wagen is al gehomologeerd, maar hij gaat steeds verder in de zelfrijdende functie. Zal dat dan in die toekomst niet meer mogelijk zijn wanneer er geen voorafgaand prototype is getest of kan deze praktijk gewoon doorgaan zoals die tot nu toe heeft plaatsgevonden?
De heer De Clercq heeft het woord.
Minister, ik wil nog wijzen op een interessante uitgebreide studie in Nederland van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid. De studie gaat over de impact die de zelfrijdende wagen op de samenleving zou kunnen hebben. Men situeert daarin een viertal scenario’s naargelang de graad van autonomie en de bereidheid tot het delen van de zelfrijdende wagen door burgers. Ik zou u willen vragen om ook na te gaan welke impact de zelfrijdende auto in Vlaanderen zou kunnen hebben op het mobiliteitsbeleid en bij uitbreiding op tal van domeinen. Dit is heel belangrijk. Het is bijzonder interessant te zien hoe voluntaristisch men daar in Nederland mee omgaat. De voordelen zijn legio. Ik heb ook al tegen de heer Van Rompuy gezegd dat wij eigenlijk die lead, de innovatie en de kennis zouden moeten hebben wanneer het gaat over de problematiek van files en veiligheid. Alle ingrediënten zijn aanwezig om daar vanuit Vlaanderen de leiding in te nemen. Ik zou erop willen aandringen, minister, om daar op Vlaams niveau werk van te maken. Die studie is meer dan de moeite waard.
Minister Weyts heeft het woord.
Mijnheer Van Rompuy, u verwijst naar de Tesla-update van het model S. Men zou discussie kunnen voeren over de mate waarin dat een volledig zelfsturend programma is. Het gaat om een programma waarbij het voertuig ook van rijstrook kan veranderen zonder dat de bestuurder een ruk aan het stuur geeft.
Dat was eerst aangekondigd en vervolgens uitgesteld, maar dat is dan zonder een formele goedkeuring vanuit de FOD Mobiliteit. Voor die update van die software is dat wel in praktijk gebracht. Dat is omdat in Nederland de Rijksdienst Wegverkeer daar de toestemming voor heeft gegeven na controle. Ten gevolge van de afspraken die op dat vlak bestaan, geldt die erkenning ook op ons grondgebied. Maar, opnieuw, voor alle duidelijkheid geldt de beperking dat altijd de bestuurder achter het stuur moet zitten. Dat geldt vanzelfsprekend ook voor die Tesla.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Men zal dat uitbreiden. Het begint met de snelwegen en dan komt daar altijd een functie bij. Ik begrijp dus dat deze code of practices niet noodzakelijk van toepassing zal zijn op toekomstige software-updates omdat onder andere Tesla, maar waarschijnlijk ook andere wagens, in het buitenland voorafgaandelijk al een keuring gehad hebben. Deze is enkel voor degene die de Europese markt als eerste binnenkomen in Vlaanderen. Eigenlijk zijn op dit ogenblik de barrières om die functies te introduceren niet noodzakelijk gebonden door deze code of practices. Het hangt een beetje af van welke auto in welk land gecontroleerd wordt.
Voor alle duidelijkheid: het gaat over proeven met zelfrijdende auto’s op ons grondgebied.
De vraag om uitleg is afgehandeld.