Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Gateway2Britain (G2B) is een innovatief platform dat Vlaamse, en bij uitbreiding Belgische bedrijven een voorsprong moet geven in de handel met het Verenigd Koninkrijk (VK) na de Brexitkrimp. U en federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem hebben daarvoor de handen in elkaar geslagen.
In de jaren voor de Brexit was het Verenigd Koninkrijk de vierde handelspartner van Vlaanderen. 60 procent van de exportactiviteiten van de Vlaamse transport- en logistieksector was gericht op het Verenigd Koninkrijk. Die handel moet nu opnieuw worden vergemakkelijkt. De eerste versie van het digitale platform Gateway2Britain zou tegen het einde van dit jaar operationeel moeten zijn.
De Brexit is de nieuwe realiteit voor ons politieke en economische landschap. Economische operatoren en consumenten in deze regio ondervinden dagelijks de gevolgen. Niet alleen veroorzaakt de Brexit financiële en administratieve lasten voor handelspartners en autoriteiten langs beide kanten van het Kanaal, ook de internationale toeleveringsketens worden grondig verstoord. De moeilijkheden situeren zich onder andere bij de veelheid aan betrokken stakeholders – zoals douane, bedrijven, terminals, expediteurs, rederijen enzovoort – , de transparantie van de data betreffende goederentransacties en de complexiteit en veelheid aan te vervullen formaliteiten. Het gemiddelde omzetverlies voor Vlaamse bedrijven naar aanleiding van de Brexit bedroeg 6 procent in 2020, wat gecombineerd met verhoogde logistieke kosten zorgde voor een significante financiële impact.
Welke toegevoegde waarde en groeikansen zal dit project creëren voor de Vlaamse economie? Hoeveel bedraagt de kostprijs voor dit project? Welke locaties werden gekozen voor de fysieke loketten? Wat is de timing van de digitale en de fysieke loketten?
Minister Brouns heeft het woord.
Dank u wel, collega Malfroot. Zoals u zelf aangeeft, heeft de Brexit voor onze exporterende en importerende bedrijven, en dan vooral voor de kmo’s, heel wat meer rompslomp met zich meegebracht. Ze konden niet meer terugvallen op de regels van de Europese interne markt maar handelen nu met een derde land.
Reeds in 2020 zijn we in gesprek gegaan met de logistieke sector en ondernemers over hoe de overheid de impact van Brexit kon opvangen. Het theoretische idee werd toen voorgesteld om bedrijven bij het voltooien van de vele formaliteiten te ontlasten met een digitale aanpak. Voor mij was het steeds van belang dat er ook een fysiek servicepoint was voor exporterende kmo's om op een laagdrempelige manier ondersteuning te vinden bij hun aanvragen. Het Vlaams Instituut voor de Logistiek (VIL) heeft het initiatief genomen om dit verder uit te werken. Zij zullen geïnteresseerde spelers zoeken en selecteren. De gekozen locaties zal ik u dan weten te zeggen. Spreiding doorheen Vlaanderen zal een aandachtspunt zijn.
Als u mij vraagt naar het potentieel van dit digitaliseringsplatform, dan ben ik ervan overtuigd dat het een duidelijke toegevoegde waarde voor onze Vlaamse economie zal betekenen, zeker en in het bijzonder ook richting Groot-Brittannië. Zowel uit een studie uitgevoerd door Voka, als uit cijfers van de Nationale Bank blijkt immers dat bedrijven gemiddeld een omzetverlies op het VK van 6 procent lijden. De kostprijs op exporteren naar het VK is met bijna 5 procent gestegen. De invoer van VK-goederen in België is met ongeveer 55 procent gedaald, als we dat vergelijken met januari 2020 en 2021. De uitvoer van Belgische goederen naar het VK is met ongeveer 35 procent gedaald, in vergelijking met diezelfde periode. Hierdoor is het belangrijk om een oplossing te zoeken die een toegevoegde waarde en groeikansen geeft voor de Vlaamse productie en logistieke bedrijven én voor de Vlaamse haven- en luchthavenactiviteit. Aangezien er veel bijkomende douaneformaliteiten zijn, kon dit ambitieuze project enkel op de rails worden gezet in nauwe samenwerking met de douane-autoriteiten en de Vlaamse havenbedrijven.
Concreet willen we met dit initiatief dus de logistieke en vooral administratieve processen dermate optimaliseren en vereenvoudigen middels digitalisering, dat dit een concurrentieel voordeel wordt door de kost- en operationele efficiëntie te verbeteren voor onze Vlaamse bedrijven. We willen ook dat we als Vlaanderen onze positie als logistiek knooppunt in de handel van en naar het VK kunnen herstellen en verder laten groeien. Een markt van meer dan 60 miljoen consumenten in je achtertuin laat je maar beter niet links liggen.
Wat de timing voor implementatie betreft: de uitbouw van het digitale datadeelplatform start nu. Bedrijven zullen voor de eerste acties eind dit jaar van het platform gebruik kunnen maken. Ook voor de fysieke loketten is de deadline eind dit jaar.
Hoeveel bedraagt de kostprijs voor dit project? De middelen zijn afkomstig uit de Brexit Adjustment Reserve (BAR) die de Europese Commissie toekende aan Vlaanderen. In totaal kostte de voorstudie, waarin het concept op haalbaarheid werd getest en piloottrajecten werden uitgevoerd, 755.958,12 euro. Dit werd afgerond in april 2023.
De kostprijs voor de implementatie van het G2B-platform en de opzet van de fysieke servicepunten bedraagt 5.780.541,50 euro. Wat mij betreft is dat een uitstekende besteding van Europese middelen.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Het is een aardig kostenplaatje, maar zoals u zegt denk ik dat het inderdaad zijn toegevoegde waarde zal hebben. Ik denk dat vooral de kleine bedrijven, de kleinere spelers op deze manier toch wel ontzorgd zullen worden wanneer zij het niet gewend zijn, of niet over de financiële middelen beschikken, om al die rompslomp door te nemen.
Ik hoop dus dat op deze manier de uitvoer van ons land naar het VK opnieuw zal stijgen, en de invoer uiteraard ook.
Ik heb dus geen bijkomende vragen en dank u voor uw antwoord.
Mevrouw De Vreese, u hebt die wel. Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, ik zou toch iets kritischer zijn.
Normaal gezien zou het servicepunt in het derde kwartaal gerealiseerd worden. Dat wil zeggen dat we opnieuw een achterstand oplopen. Het is zo dat eind 2023 de volgende reeks grensprocedures en douaneformaliteiten ingaan. Het is inderdaad zo dat grote bedrijven zich al volledig hebben aangepast. Zeker de bedrijven die heel veel export richting Groot-Brittannië doen, hebben zich daaraan aangepast en hebben dat in principe zelfs niet meer nodig. Maar het zijn voornamelijk de kmo’s, de kleinere bedrijven, die echt wel vragende partij zijn.
Ik heb daarover al heel veel vragen gesteld. Ik vind het natuurlijk jammer dat het nu opnieuw wordt uitgesteld met een kwartaal en hoop echt dat u dat nog wat sneller kunt realiseren. Ik denk dat het heel belangrijk is, minister, want we hebben de Brexit ondertussen al even achter de rug. Niemand spreekt nog over Brexit. Gezien de nieuwe voorwaarden, de nieuwe maatregelen, de nieuwe douaneformaliteiten eind 2023, zou ik toch absoluut willen vragen om daar met spoed achter te zitten.
Minister Brouns, zult u er met spoed achter zitten?
Dat beloof ik.
Collega's, met deze plechtige woorden kunnen we dit punt afronden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.