Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
We hebben hier al vaak het debat over BRUZZ gevoerd, meer bepaald over de objectiviteit en de neutraliteit ervan. BRUZZ is een blad dat vanuit de Vlaamse overheid per jaar voor meer dan 6 miljoen euro gesubsidieerd wordt en voor ongeveer 2 miljoen vanuit de VGC-overheid (Vlaamse Gemeenschapscommissie). Dus dat is op jaarbasis 8,1 miljoen euro voor een regionale zender en dat staat in totale wanverhouding met wat andere regionale zenders krijgen. Voor alle duidelijkheid: ik ben absoluut een voorstander van BRUZZ, maar wel van een BRUZZ dat neutraal en objectief is en aan correcte verslaggeving doet. Ik wil niet dat BRUZZ optreedt als een partijkrant, wat we in het verleden al meermaals gezien hebben.
Naar aanleiding van het Feest van de Arbeid verscheen op 29 april 2023 een artikel op de digitale webstek van BRUZZ met als titel ‘Feesten en betogen: dit is er te doen op 1 mei in Brussel’. Het artikel verschafte een overzicht van meerdere activiteiten die op de ‘rode feestdag’ in de Vlaamse hoofdstad georganiseerd werden. “Ook dit jaar wordt er op de rode feestdag uitbundig betoogd en gevierd door de vakbonden en socialistische partijen.” Men zou bijna zeggen dat het wat vlaggengezwaai was, dat heb ik alleszins gezien in de media.
Zo werd het one.may festival expliciet vermeld, bovendien met een doorkliklink naar de Facebookpagina van dit evenement, dat georganiseerd werd door de politieke partij one.brussels. Onder de tussentitel van het one.may festival werden verscheidene Brusselse socialisten bij naam genoemd. Ik citeer uit het artikel: “Het feest wordt voorafgegaan door speeches van onder meer onze lieftallige collega Vlaams fractieleider Hannelore Goeman, door Molenbeekschepen Jef Van Damme en staatssecretaris Pascal Smet.” Die zijn toevallig allemaal van dezelfde partij. “Na de toespraken begeleiden de Fanfakids je onder muzikale begeleiding naar de Varkensmarkt.” Ik dacht bijna dat ik de partijkrant van Vooruit aan het lezen was.
Het one.may festival – altijd een hippe benaming, wat dan weer haaks staat op het vlaggenzwaaien – is overigens het enige evenement dat uitgaat van een politieke partij dat in het artikel wordt vermeld. Naast het one.may festival verwijst het BRUZZ-artikel ook naar het Feest van de Arbeid, FORT(S) en FÊTE en de FGTB-ABVV-vakbondsbetoging voor collectieve arbeidsverkorting.
Bij deze berichtgeving kunnen toch vragen worden gesteld in het licht van de objectiviteit en neutraliteit die BRUZZ in al zijn artikels dient te waarborgen. Ik heb geen link gezien naar de 1 mei-activiteiten van andere partijen, zoals bijvoorbeeld de Mouvement Réformateur (MR), die dat eveneens in Brussel deed. Vanzelfsprekend kan het voor een nieuwsmedium legitiem zijn om een overzicht van festiviteiten te geven, bijvoorbeeld vanuit de invalshoek om buurtbewoners te waarschuwen voor verkeershinder. Maar het wordt toch bijzonder wanneer één evenement van één partij en de daaraan deelnemende politici expliciet bij naam worden genoemd, met een doorverwijslink op sociale media, terwijl activiteiten van andere partijen, niet worden vermeld.
BRUZZ, een belangrijk medium dat ik steun wanneer het objectief en neutraal zou zijn, ontvangt een financiering van 8,1 miljoen euro, waarvan meer dan 6 miljoen euro van de Vlaamse overheid. Daardoor geldt mijns inziens voor BRUZZ een verhoogde politieke neutraliteitsverplichting. Vanuit die optiek en gelet op de beheersovereenkomst tussen BRUZZ en de Vlaamse Regering – en ik verwijs ook heel expliciet naar wat hier democratisch gestemd is, de resolutie en dat er uitdrukkelijk wordt verwezen naar die neutraliteit – had ik graag een antwoord op de volgende vragen.
Bent u van mening dat BRUZZ moet voldoen aan de allerhoogste neutraliteitsverplichting?
Hoe evalueert u deze vorm van berichtgeving in dit kader? Ik heb het nu enkel hierover, maar ik ben bezig met het opstellen van een lijstje van waar, mijn inziens, die neutraliteit geschonden wordt door een gesubsidieerd magazine.
Zult u, gelet op deze en eerdere bemerkingen omtrent de neutraliteit van BRUZZ, finaal werk maken van een werkelijke objectiviteitsmeting, naar analogie met de jaarlijkse monitoring van de VRT?
Minister Dalle heeft het woord.
Dank u wel, voorzitter.
Waar het gaat over een specifiek geval zoals hier, over de berichtgeving over 1 mei, is het altijd mijn houding als minister van Media dat ik daar geen uitspraak over doe. Uiteraard zijn alle journalisten, absoluut ook deze van BRUZZ, verplicht om de deontologische code van de journalisten te respecteren. Eventuele klachten daarover zijn welkom bij de Raad voor de Journalistiek. Als minister doe ik daar geen uitspraken over.
Het bredere vraagstuk van het neutraliteitsgegeven is al meermaals aan bod gekomen, en mijn standpunt is niet gewijzigd. Ik verwijs naar mijn antwoord op uw vraag om uitleg nummer 1355 op 15 februari van dit jaar. In de samenwerkingsovereenkomst en in de resolutie wordt het belang van onpartijdigheid benadrukt. In het kwaliteitscharter van BRUZZ wordt verduidelijkt dat onpartijdigheid een inherent onderdeel is van kwaliteit. Er wordt ook gezegd hoe ze die onpartijdigheid nastreven en garanderen. Ik verwijs ook naar het redactiestatuut van BRUZZ dat waakt over de journalistieke onafhankelijkheid en die staat ook voor mij centraal. De redactie bepaalt zelf welke onderwerpen op welke manier belicht zullen worden.
Wat uw tweede vraag betreft, verwijst u naar de VRT. Dat gaat dus over een studie die 160.000 euro heeft gekost. Zo’n meting bij BRUZZ is niet evident, we hebben immers niet dezelfde mogelijkheid tot benchmarking. Vanuit een doelmatigheidsoogpunt moet je dan ook durven erkennen dat zo’n uitgave niet de beste besteding is van het budget van een regionaal mediabedrijf. Zoals u weet, is er ook wel kritiek geweest op de objectiviteitsmeting van de VRT. Dus zelfs dan heb je nog geen absolute consensus ter zake.
Ik herhaal tot slot mijn standpunt van 15 februari. Ik wil BRUZZ in 2023 alle kansen geven om met zijn kwaliteitscharter, waarvan onpartijdigheid dus een inherent deel is, aan de slag te gaan. BRUZZ heeft via het extern VUB-onderzoek al heel wat informatie verzameld, voor een relatief beperkt budget. Een extern wetenschappelijk diepgaand onderzoek over onpartijdigheid is vandaag niet aan de orde. Ik denk dat iedereen zal erkennen dat de kwaliteit van de journalistiek, de kwaliteit van de berichtgeving voor alle nieuwsmedia vandaag een grote uitdaging is.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Dank u wel, minister.
Ik betreur een beetje dat u geen uitspraak wilt doen, en dat u verwijst naar de deontologische code, en ik moet mij maar richten tot de Raad voor de Journalistiek. Misschien dat ik dat toch wel eens zal doen.
U herinnert zich dat we in het verleden ook wel wat discussies hebben gehad over de advertenties en de naleving van het taalcharter. Tot twee of driemaal toe zegt u dat er een paar menselijke fouten zijn gebeurd, dat was niet bij de redactie maar bij de advertenties. Nu zegt u dat u daar geen uitspraken over doet.
Wat mij hier vooral verwondert, is dat er zo’n terughoudendheid is om dus die objectiviteit extern te laten testen. Ik weet dat er een literatuurstudie door de VUB werd uitgevoerd in opdracht van BRUZZ. Maar blijkbaar is men voor een objectiviteitsonderzoek enorm terughoudend, maakt men het verschil met de VRT. Er is inderdaad kritiek op die studie, maar men heeft die studie ten minste gedaan.
Als men ervan overtuigd is dat men evenwichtig aan berichtgeving doet, dan laat men dat toch testen zoals bij de VRT, die een externe meting van onafhankelijkheid doet aan de hand van het zogenaamde Elektronisch Nieuwsarchief (ENA), en dan begrijp ik eigenlijk niet, en dan heb ik eigenlijk geen argument gehoord waarom BRUZZ dat systeem niet kan hanteren om op zijn minst dit extern te laten doen. Men doet een literatuurstudie, maar een objectiviteitsstudie is blijkbaar niet mogelijk.
Het voorbeeld dat ik vandaag aanhaal is een flagrant voorbeeld. U kunt dat minimaliseren, of er geen uitspraak over doen. Ik heb ook eens gekeken naar wat er op 11 juli werd geschreven, wat dan de Vlaamse feestdag is voor, wat mij betreft, iedereen in Vlaanderen en voor de Vlaamse gemeenschap in Brussel. Op geen enkele manier heeft men daar ook nog maar activiteiten van mijn partij aangekondigd, en ik zal het maar niet hebben over het Rerum Novarum, minister, dat misschien voor uw partij wel belangrijk is. Ik heb het eigenlijk eventjes gecontroleerd, en weet u dat men daar in 2016, ondertussen zeven jaar geleden, voor het laatst melding van heeft gemaakt.
Dan zie ik toch wel een verschil in de manier waarop de activiteiten op 1 mei met de aankondiging van de verschillende sprekers, toevallig van socialistische signatuur, werden gepromoot, met een link naar de activiteiten van deze partij. Voor een magazine dat meer dan 8 miljoen euro ontvangt, vind ik het ten zeerste betreurenswaardig om u dan te horen zeggen dat u daar geen uitspraak over doet.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Ik voel mij natuurlijk aangesproken om ook kort tussen te komen, maar eigenlijk omdat ik het toch wel wat zorgwekkend vind dat dit de zoveelste keer is dat de heer Vanlouwe de redactionele onafhankelijkheid van BRUZZ in vraag lijkt te stellen. Ik vind het heel belangrijk dat politici zich niet moeien met wat er beslist wordt in de redactievergaderingen van de media. Minister, Ik vind het dus heel gezond dat u daar geen uitspraken over doet.
Nu, ik ga naar de grond van de zaak. 1 mei is inderdaad een feestdag, een officiële feestdag. Sommige mensen zullen dat leuker vinden dan andere, maar het is een officiële feestdag, dus ik vind het helemaal niet zo vreemd dat BRUZZ een overzicht geeft van de activiteiten die er die dag te beleven zijn, en dus ook van de speeches die er die dag geworden gegeven. Net zoals ik het heel logisch vind en heel goed dat dat op 11 juli ook gebeurt. Want ik zie het verschil niet. 11 juli is ook een officiële feestdag, en BRUZZ bericht zeer uitvoerig over wat er die dag allemaal gebeurt in onze hoofdstad. Als de partijactiviteiten van de N-VA daar niet aan bod komen, dan kunnen die wat mij betreft zeker worden toegevoegd. Ik vind het interessant dat alle activiteiten die die dag worden georganiseerd aan bod kunnen komen als er een overzicht wordt gegeven van de activiteiten. Maar bij mijn weten kan ook uw partij niet klagen over de aandacht die ze op zo'n feestdag krijgt, waarbij 11 juli inderdaad in het teken staat van een eerder nationalistische feestdag. En dan krijgen ook nationalistische politici die dag de kans om daar hun zegje over te doen.
Ik zie het probleem dus totaal niet, en ik vind het een beetje spijtig dat de heer Vanlouwe de onafhankelijkheid van BRUZZ in twijfel blijft trekken.
Het punt van de heer Vanlouwe is natuurlijk dat er op 1 mei een bericht is verschenen over de feesten van de socialisten, en niet van de liberalen, terwijl die beide op dezelfde dag hebben plaatsgevonden. Dat is gewoon een objectief feit.
Minister Dalle heeft het woord.
Wat de externe controle betreft heb ik twee argumenten gegeven waarom we niet hetzelfde zullen doen bij BRUZZ als voor de VRT. Ten eerste is er geen benchmarking mogelijk zoals dat voor de VRT wel mogelijk is. Ten tweede is het niet doelmatig om 160.000 euro uit te trekken hiervoor. Ik merk ook op dat objectiviteit deel uitmaakt van het kwaliteitsonderzoek.
Wat 11 juli betreft: voor mij is dat toch iets anders. 11 juli is de feestdag van de Vlaamse Gemeenschap. We hebben daar verschillende acties die we ondernemen in partnership met onze Vlaamse partners in Brussel, zoals Muntpunt Brussel. Dat is voor mij iets anders dan 1 mei, en ook Allerheiligen, en vooral Rerum Novarum, dat soort feestdagen. Die hebben toch een andere betekenis voor de Vlaamse Gemeenschap. Al stel ik het op prijs, collega Vanlouwe, dat u het Rerum Novarum zo belangrijk vindt.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Kijk, het antwoord van collega Goeman ligt natuurlijk volledig in de lijn met wat BRUZZ zou antwoorden. Maar dit is natuurlijk selectieve en subjectieve berichtgeving. Het is selectieve en subjectieve redactie. Men vermeldt uw partij, en het komt er eigenlijk op neer dat uw partij daar op een bevoorrecht blaadje staat. Keer op keer is dit zo.
Ik heb het hier bij. U kunt ermee lachen en het weglachen. U kunt het ontkennen en minimaliseren. We zijn geen vragende partij om op andere feestdagen een bevoorrechte positie te krijgen, maar blijkbaar vindt de redactie van BRUZZ dat zij niet objectief en niet neutraal moet zijn, en een bepaalde partij een voorrecht, een forum moet geven, met belastinggeld.
Ik blijf het benadrukken: die meer dan 8 miljoen euro dient niet om één partij een bevoorrechte positie te geven. Het is zoals collega Ampe het gezegd heeft: er waren op 1 mei meerdere activiteiten van meerdere partijen, maar toevallig wordt enkel die van uw partij belicht. En dan is het onze taak als parlementsleden om daarop te wijzen wanneer er iets in die berichtgeving fout is. Men kan wel zeggen dat men niet moet tussenkomen in de redactionele vrijheid, maar wanneer die redactie flagrant uit de bocht gaat, dan moeten we hen erop wijzen, zodat dit in de toekomst niet meer gebeurt.
Maar u hebt inderdaad een goede tip gegeven. Misschien moeten we ons toch richten tot de deontologische commissie van de journalistiek. Maar ik hoop alvast dat dit in de toekomst niet meer zal gebeuren, en dat er geen telefoontjes van kabinetten, van Pascal Smet of zo, naar hoofdredacties of directeuren van BRUZZ gaan, om te vragen om dat eens extra in de verf te zetten, zodat ze toch wat extra aandacht kunnen krijgen. Want dat hoort niet met belastinggeld van de overheid. Bedankt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.