Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Van niet zo goed nieuws naar beter nieuws voor de sector, namelijk de revival van de arthousecinema’s, die tot mijn persoonlijke favorieten in het culturele veld behoren. Het blijkt dus dat ze een complete revival kennen, dat de bezoekcijfers nog nooit zo hoog zijn geweest. Spijtig genoeg is er in Limburg geen arthousecinema. Ik weet niet of er hier collega’s uit Limburg aanwezig zijn, maar misschien is het het moment om daar ook eens aan de bel te gaan hangen. Maar goed, dat is niet het onderwerp van mijn vraag. Ik laat het over aan de Limburgers om te pleiten voor een nieuw Limburgplan.
We lazen dat Brusselse arthousebioscopen zullen starten met een bioscoopabonnement. Voor een bedrag van 20 euro per maand kun je als abonnementhouder onbeperkt die Brusselse arthousecinema’s bezoeken en daar van films genieten. Men heeft daarvoor een subsidie gekregen van het Europese netwerk. In diverse artikels werd gewezen op de vergelijking tussen Nederland en België op het vlak van cinema. We weten dat België traditioneel een sterker filmland is dan bijvoorbeeld Nederland, maar Nederland is ons aan het inhalen – hoewel we er geen wedstrijd van moeten maken.
Maar goed, het is misschien wel belangrijk om daar een stimulans aan te geven. Gelukkig bestaat het concept van een bioscoopabonnement hier al langer. Ik verwijs hierbij naar de Cinevillepas. De Brusselse initiatiefnemers rekenen ook op zo’n boost als bij de Cinevillepas. De arthousesector heeft immers ook geleden onder de coronacrisis.
Minister, hoe schat u de evolutie in van het aantal bezoekers in onze arthousebioscopen? Hoe groot was de impact van corona? Ik vermoed dat die uiteraard groot was.
Was u reeds op de hoogte van dit initiatief? Hoe kijkt u daarnaar? Bent u bereid om dat een brede uitrol te geven in Vlaanderen? Brussel is niet zo ver in dat geval.
Ik las dat op uw kabinet te horen viel dat er wordt ingezet op het vullen van de leemtes in het culturele veld; bioscopen vallen daar ook onder, al is er geen specifieke focus. Wat is uw visie met betrekking tot het uitbouwen van een uitgebreid, fijnmazig netwerk van lokale bioscopen? Ik ga ervan uit dat er een effect is op de prestaties van Belgische auteurs, acteurs en regisseurs en op de bredere stadsontwikkeling. Hebt u daarvoor een plan?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mevrouw D’Hose, u vraagt naar de evolutie van het aantal bezoekers. De verkoop van tickets in de Vlaamse arthousezalen ging tussen 2009 en 2019 in stijgende lijn: van 303.000 tickets – ik rond af – in 2009 naar meer dan 500.000 tickets in 2019, wat een stijging is van meer dan 66 procent over een periode van 10 jaar. Uiteraard hebben de coronamaatregelen en de verplichte sluitingen ook gevolgen voor de arthousebioscopen. De ticketverkoop zakte in 2020 naar 184.335 en in 2021 naar ongeveer hetzelfde, 186.928 bezoekers, wat neerkomt op een daling van 63 procent in vergelijking met 2019. De terugloop van bezoekers bij de arthousebioscopen lag wel iets lager dan het algemene gemiddelde bij de Belgische bioscoopcijfers, waar in 2020 een daling van 72 procent werd genoteerd.
U vraagt of ik op de hoogte was van het initiatief van de vijf Brusselse arthousebioscopen. In 2015 organiseerden het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) en Creative Europe Desk Vlaanderen een studiedag voor filmprofessionals met als thema ‘Het publiek van morgen’. Een van de sprekers was Niels Büller, initiatiefnemer van de Nederlandse Cinevillepas. Het VAF is het project en de initiatiefnemers sindsdien blijven opvolgen en introduceerde het idee van de pas al meermaals bij de Vlaamse arthousebioscopen.
Het Cinevillemodel lijkt echter niet eenvoudig te transponeren naar Vlaanderen. Nederland beschikt immers over 109 filmhuizen en filmtheaters, waarvan er zich meerdere zalen in dezelfde stad bevinden. Momenteel zijn er 44 filmtheaters in 20 Nederlandse steden aangesloten bij de Cinevillepas. In Vlaanderen zijn de 8 arthousebioscopen echter verspreid over verschillende centrumsteden, met slechts 1 of in het beste geval 2 arthousebioscopen per stad. De Vlaamse arthousebioscopen reageren dan ook al vele jaren voorzichtig afwachtend op het initiatief.
In het kader van de steun die ik gaf vanuit het relanceplan Vlaamse Veerkracht en de initiatieven rond de heropbouw van het publiek legde het VAF het filmabonnement opnieuw op tafel en plant het nog dit jaar een marktonderzoek rond de invoering van een dergelijke filmpas in Vlaanderen. De bevindingen van het marktonderzoek, in combinatie met de ervaringen rond het Brusselse filmabonnement, zullen de Vlaamse arthousebioscopen helpen bij een beslissing over hun aansluiting bij het initiatief rond een gezamenlijk filmabonnement.
Het VAF is op de hoogte van de toekenning van de ‘Collaborate to Innovate’-ondersteuning vanuit Europa Cinemas aan de Brusselse arthousebioscopen. Dit project voorziet de uitrol van een filmabonnement bij vijf Brusselse arthousebioscopen, maar formuleert ook de ambitie om het project verder uit te rollen in Vlaanderen, in België en uiteindelijk Europa. Het VAF volgt de evoluties op bij de initiatiefnemers en werkt mee aan verder overleg hierover.
In Brussel, met vijf arthousebioscopen op een beperkt territorium, of in Vlaanderen, waar er in de centrumsteden in het beste geval één en hier en daar eens twee zijn, is dat natuurlijk toch wel een ander gegeven. Maar goed, het voorstel ligt op tafel.
Wat is mijn visie op het uitbouwen van een meer fijnmazig net? Naast de 109 filmhuizen en filmtheaters in Nederland, de 1305 salles d’art et essai in Frankrijk en de 11 in Wallonië oogt de arthousesector in Vlaanderen eerder klein. Na jarenlange stagnatie lijken de stadsbioscopen echter een inhaalbeweging te hebben ingezet. Vlaanderen telt vandaag 8 bioscopen met een focus op auteursfilm. De huidige arthousebioscopen zijn gevestigd in 6 centrumsteden en leveren daar een belangrijke bijdrage aan een gezond en levendig stadsweefsel. Ze verankeren filmcultuur op een organische manier in de leefwereld van de stadsbewoner en -bezoeker door in te zetten op een rijk en gediversifieerd aanbod aan niet-mainstreamfilms. Op korte termijn zal het aantal arthousebioscopen in Vlaanderen verder evolueren naar 11, met 2 nieuwe arthousebioscopen op komst in Hasselt en Turnhout en de verdere uitbouw van een arthousewerking in Aalst.
Wie zich nog dieper wil onderdompelen in filmcultuur, kan in de steden ook terecht bij een aantal thematische of gespecialiseerde culturele vertoners, waaronder KASKcinema in Gent of Nova Cinema in Brussel. Op het vlak van geografische spreiding vullen meerdere cultuurcentra, die zoals de Nederlandse filmhuizen lokaal betoelaagd worden, de witte vlekken op. De cultuurcentra ontwikkelden de voorbije decennia een cultureel filmvertoningsbeleid en zetten succesvol in op maandelijkse, tweewekelijkse of wekelijkse vertoningen. In totaal vertonen ongeveer 162 cultuurcentra op min of meer regelmatige basis films. Ze bereiken met ongeveer 4742 voorstellingen 447.714 bezoekers. Dat waren cijfers van 2019.
Het VAF ontwikkelde een beleid ter ondersteuning van deze initiatieven. Culturele vertoners en arthousebioscopen komen in aanmerking voor een meerjarige of projectmatige ondersteuning, die bij arthousebioscopen vooral toegespitst is op een ondersteuning voor de publiekswerking. Met een stimulansbeleid rond enerzijds de ondersteuning voor de vertoning van de Vlaamse auteursfilm en anderzijds een ondersteuning voor de uitbreiding met een kwalitatief filmaanbod, wil het VAF vertoners en cultuurcentra extra impulsen geven om hun filminitiatieven verder te ontwikkelen en te diversifiëren. Met het oog op de verdere stimulering van het culturele vertonerslandschap zal het VAF, binnen de context van de nieuwe beheersovereenkomst van het VAF/Filmfonds, die we recent goedkeurden, in de komende beleidsperiode 2022-2025 het initiatief nemen om na te denken over de formulering van een beleidsadvies voor een overkoepelend vertonersbeleid in Vlaanderen.
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Minister, ik dank u voor het omstandige antwoord. Ik zal het later nog eens op mijn gemak doorlezen, want we hebben veel cijfers en info gekregen.
Doordat ze helemaal verspreid zitten over Vlaanderen, begrijp ik dat zo'n abonnement misschien wat moeilijk is. Staat het nog verder op de radar om te bekijken of het kan of is het idee voor een abonnement helemaal afgevoerd? Dat was me nog niet helemaal duidelijk.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Deze maandag was in de krant nog te lezen dat het cinemabezoek voor de Vlaamse film in 2021 enorm hard is tegengevallen. Daar zijn verschillende oorzaken voor, onder andere corona en de opmars van de streamingplatformen. Er wordt gezegd dat de cinema zich zal moeten heruitvinden en zijn troeven nog meer zal moeten uitspelen. Dat geldt voor de gewone cinema's, maar misschien hebben de arthousecinema’s en de lokale cinema's door hun programmering, door hun ligging, vaak in het stadscentrum, daar al een klein streepje voor. Zo'n pas of abonnement kan dan nog een extra zetje zijn. Ik juich het initiatief heel erg toe.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Minister-president, ik ben blij om te horen dat het VAF daar een belangrijke rol in zal spelen, maar ik wou u vragen of u ook kunt bekijken of publiq mee ingeschakeld kan worden. Vandaag zien we dat er in Brussel enkel maar een Franstalige Brusselse organisatie mee betrokken is. Waarom publiq? In het verleden hebben ze ook op een heel succesvolle manier mee het gebruik van de Museumpas uitgerold. Daarbij had de overheid een eenmalig beperkt startkapitaal voorzien. Nadien konden zij volledig zelfstandig en zelfbedruipend werken met als resultaat veel meer museumbezoekers en veel meer inkomsten voor die musea. Het was echt een win-win. Die manier van werken kan misschien ook hier worden toegepast voor de ondersteuning van de arthousecinema’s vanuit publiq. Ik zou van u willen weten hoe u daarnaar kijkt en of u dat eventueel wilt bekijken.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Ja, in de filmwereld bestaat die abonnementsformule. Het is de bedoeling om die abonnementsformule uit te breiden naar Vlaanderen. Tenminste, als er interesse is bij de arthousecinema’s. De knowhow van de Museumpas die werd opgebouwd bij de lancering van het project, die fase zijn we voorbij met dit filmabonnement. Maar ik zal aan het VAF doorgeven dat er eventueel nog inspiratie kan worden gehaald bij de mensen die de Museumpas mee gelanceerd hebben.
De vraag om uitleg is afgehandeld.