Verslag vergadering Commissie voor Onderwijs
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Voorzitter, minister, mijn vraag is een beetje achterhaald, maar op het terrein bestaan nog altijd veel vragen in verband met schoolreizen. Maar onze kinderen hebben het de voorbije twee jaar al lastig genoeg gehad. Het is meer dan belangrijk om in de komende maanden op schoolreis te gaan.
Voor de kerstvakantie was het nog moeilijk en zelfs onmogelijk door coronabesmettingen, heel veel scholen moesten hun schoolreizen annuleren. We hebben vorige week een nooddecreet goedgekeurd waarin een element was opgenomen zodat er nu een wettelijke basis is voor het verbieden van extra-murosactiviteiten tot 28 januari, met terugwerkende kracht. Daardoor geldt een annulatieverzekering voor de alvast gemaakte kosten voor reizen in die periode. Ik wil nog eens checken of dat zeker zo is. Ik ben geen specialist, maar voor zover ik weet kan men een beroep doen op de annulatieverzekering als, zoals is vastgelegd in het federale koninklijk besluit (KB), de grenzen zijn gesloten. Dat was natuurlijk niet het geval in de kerstvakantie, maar er was wel een verbod op overnachtingen. Dat is nu geregeld in het nooddecreet: scholen die hebben geannuleerd, kunnen een beroep doen op de annulatieverzekering. Dat is mijn eerste vraag.
Gelukkig gaat het ondertussen de goede kant op met corona of omikron. Maar veel scholen zijn er niet echt gerust in. Ik heb de voorbije weken nog verhalen gehoord van scholen die alsnog hun schoolreizen geannuleerd hebben in de krokus- en zelfs al in de paasvakantie, omdat ze het zekere voor het onzekere willen nemen.
Daarbij komt nog het element bij van de boosterprik. Ik vind het een goede zaak dat jongeren op vrijwillige basis de boosterprik kunnen vragen. Ze zullen dat niet allemaal doen. Ik wil nog eens checken: jongeren die zijn aangemeld om mee te gaan op skireis in de krokus- of paasvakantie, maar die niet geboosterd zijn, kunnen dan geen beroep doen op een individuele annulatieverzekering. Is dat zo?
Er is voor geen enkele jongere een probleem voor een skireis, in geen enkel EU-land, maar in Italië en Oostenrijk, populair voor skireizen, is er wel nog een Corona Safe Ticket (CST) verplicht in de horeca en op de skiliften. Daar is een booster wel verplicht. Dat is een knelpunt. De federale overheid zoekt naar een oplossing met Oostenrijk. Minister, kunt u duidelijkheid geven over annulatie als leerlingen hebben ingeschreven maar niet mee kunnen omdat ze geen booster hebben?
Los van het individuele aspect, kunnen scholen een beroep doen op de annulatieverzekering als ze een skireis hebben afgezegd voor de krokus- of paasvakantie? Ik neem aan van niet, omdat er nu geen verbod geldt op meerdaagse uitstappen. Dat betekent dat de gemaakte kosten volledig op de ouders terugvallen. Ik besef dat het niet evident is, maar kan dat toch niet bekeken worden? Is daar geen oplossing mogelijk in verband met de annulatieverzekering?
Bovendien krijg ik het signaal dat het Katholiek Onderwijs Vlaanderen (KOV) in het verleden aan scholen al de raad heeft gegeven dat ze het best in hun schoolreglement schrijven dat niet-recupereerbare kosten bij annulatie in elk geval niet kunnen worden verhaald op de school. Ik begrijp dat wel, het gaat over serieuze bedragen voor alle leerlingen samen. Dat betekent in de praktijk dat ouders voor een geannuleerde activiteit moeten betalen. Bent u hiervan op de hoogte? Wat vindt u van dit beleid? Is dat volgens u oké?
Minister Weyts heeft het woord.
De annuleringskosten hangen natuurlijk af van het contract met de reisorganisator en of er bijvoorbeeld een annulatieverzekering is en welke voorwaarden er gelden. Er zijn lokaal dus verschillen. We mogen scholen ook niet onderschatten. Daar waar de crisis onze scholen in 2020 echt verrast heeft, hebben veel scholen bijgeleerd en dit jaar gezorgd voor een duidelijke annulatieregeling.
Toch is het een kwestie die inderdaad speelt. Ik heb hierover steeds contact gehouden met de onderwijspartners om onze scholen maximaal te ondersteunen. Het was regelmatig een gespreksitem bij onze onderwijsclub. Ik stel vast dat heel wat reisorganisaties heel veel begrip tonen voor onze scholen en in regel constructief een oplossing zoeken, zoals het uitstellen van de reis zonder extra kosten.
Er wordt bij mijn weten slechts in een minderheid van de gevallen gedreigd met kosten. Ik heb de afgelopen maanden ook geen meldingen ontvangen van incidenten of discussies op dat vlak.
De beslissing van het Overlegcomité in december ging over alle meerdaagse jeugdkampen met overnachting, bijvoorbeeld ook sportkampen. Vanuit Onderwijs hebben we de logica gevolgd om de maatregelen die van toepassing waren op de brede samenleving door te trekken naar schoolreizen. In de Franse Gemeenschap heeft men in december onmiddellijk een verbod uitgevaardigd op meerdaagse schoolreizen tot en met de krokusvakantie. In Vlaanderen is dus sneller meer mogelijk geworden.
Dat verbod kreeg trouwens een vertaling in het KB van de Federale Regering. Maar hoewel ik die vraag meermaals expliciet gesteld heb, was die formulering tot mijn spijt niet voldoende breed om ook schoolreizen te dekken. Gelukkig zijn jullie in dit Vlaams Parlement in de plaats getreden van de Federale Regering in dezen en hebben jullie het Coronadecreet goedgekeurd, waardoor het verbod op meerdaagse uitstappen een rechtsgrond krijgt. Daardoor kunnen scholen een beroep doen op hun annulatieverzekering.
Gelukkig spreken we in termen van een voltooid verleden tijd. Het verbod op extra-murosactiviteiten met overnachting was van toepassing tot en met 28 januari. Naar analogie met de beslissing van het Overlegcomité rond jeugdkampen met overnachting kunnen meerdaagse uitstappen in binnen- en buitenland opnieuw doorgaan vanaf 29 januari. Ik herhaal dat dit geldt voor het Vlaamse onderwijs, want in de Franse Gemeenschap houdt men vast aan het eerder uitgevaardigde verbod en is bij mijn weten nog steeds een verbod van toepassing tot en met de krokusvakantie.
In heel wat opleidingen zijn meerdaagse uitstappen naar het buitenland een belangrijk onderdeel van de vorming. Het is veelal natuurlijk ook een leuk onderdeel. Maar zeker in het basisonderwijs maakt het echt een deel uit van de traditie en de ceremonie en kijken kinderen er erg naar uit. Ik ben dan ook heel blij dat we dat toch in goede banen hebben kunnen leiden. Ik heb bijvoorbeeld een mail ontvangen van leerlingen uit het zesde jaar toerisme die in het tweede semester enkele weken meedraaien in het buitenland. Dat is allemaal opnieuw mogelijk.
Voor de maatregelen die worden opgelegd door de ontvangende staten, in dit geval een EU-lidstaat, zijn we natuurlijk niet verantwoordelijk. Daar is het afhankelijk van wat de annulatieverzekering ter zake zegt. Daar kan ik me niet over uitspreken. Ik heb geen zicht op de regelingen aldaar, maar daarvoor zijn wij alleszins niet verantwoordelijk als Vlaamse overheid, evenmin als de federale overheid.
Er wordt natuurlijk een boosterprik aangeboden aan iedereen die dat wenst. Het is wat mij betreft nog wat koffiedik kijken of diegenen die geen boosterprik wensen, toch nog aanspraak kunnen maken op een annulatieverzekering. Dat zal echt afhangen van de bepalingen in het contract dat gesloten werd met de reisorganisator.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor uw verhelderende antwoord. We willen dat zoveel mogelijk leerlingen op schoolreis kunnen gaan. Dat ze dat meer dan verdiend hebben, daarover zijn we het natuurlijk eens. Ik heb dus begrepen dat in de Vlaamse Gemeenschap het verbod op meerdaagse uitstappen met overnachting opgeheven is en dat scholen vanaf 29 januari wel op schoolreis kunnen gaan. Schoolreizen die daarvoor geannuleerd werden, vallen onder de annulatieverzekering, dankzij het decreet dat we goedgekeurd hebben. Dat is zeker een goede zaak.
Scholen die de voorbije weken zelf beslist hebben om preventief hun schoolreizen in de krokus- en paasvakantie te annuleren, moeten nu dus bekijken wat afgesproken werd met hun reisorganisaties. Ik hoor dat daarin momenteel veel verschillen bestaan. Bij sommige reisorganisaties moet er niets betaald worden. Andere bieden tot een bepaalde datum gratis annulering van bijvoorbeeld hotels aan. Er zijn er ook die, ook op dit moment nog, garanderen dat er een terugbetaling volgt van de gemaakte kosten bij annulatie. Het zijn de reisbureaus zelf die daarvoor hun eigen procedures hebben vastgelegd.
Het zijn dus allemaal andere verhalen. Het is voor de scholen op dit moment niet altijd even duidelijk. Ik heb dus een bijkomende vraag. Ik besef dat het far-stretched is, maar ziet u het eventueel zitten om samen met de reissector te bekijken of meer eenvormigheid gebracht kan worden in annulatieprocedures?
Ik heb nog een laatste opmerking. De booster voor jongeren is inderdaad nog een heel ander verhaal. Ik begrijp dus dat, als jongeren die niet geboosterd zijn, ook al hadden ze daar de kans toe, zelf beslissen om niet mee te gaan, dat doen op eigen verantwoordelijkheid en dat dan bekeken moet worden of de annulatieverzekering die werd afgesloten hen al dan niet recht geeft op de terugbetaling van de gemaakte kosten.
De heer Daniëls heeft het woord.
Collega’s, ik denk inderdaad dat, dankzij het bijkomende nooddecreet dat we goedgekeurd hebben in dit parlement, de regeling duidelijk is. Mevrouw Goeman, ik moet u wel even corrigeren. U hebt dat decreet namelijk niet goedgekeurd, als ik het me goed herinner. U hebt zich onthouden. U hebt dus de scholen waarover u nu een vraag stelt, niet geholpen. Het had u dus gesierd als u, in plaats van te zeggen ‘we hebben dat opgelost’ had gezegd ‘de meerderheid heeft dit opgelost maar ik wilde dit niet oplossen’. Dat zou de meest correcte formulering geweest zijn, maar dit terzijde. Wij hebben het inderdaad opgelost en zo duidelijkheid gecreëerd voor onze scholen.
Zoals de minister zegt, gaan scholen nu veel bewuster om met annulatieregelingen en -verzekeringen. Ik noem ze alle twee. Bij annulatieregelingen gaat het om duidelijkheid bieden aan ouders en leerlingen over de gevallen waarin ze al dan niet moeten betalen als een leerling niet meegaat. Bij een annulatieverzekering gaat het om het verzekeren van zaken. Die verzekeringen leggen ook regels en normen op. Die polissen moeten dan goed gelezen worden. Je kunt je uiteraard voor alles verzekeren, maar daar staat ook een prijs tegenover. Dat is natuurlijk een afweging die scholen maken.
De N-VA-fractie vindt het in elk geval zeer goed dat die meerdaagse uitstappen weer mogelijk zijn, gewoon al omdat het in de brede maatschappij ook weer mogelijk is. Dan moeten we voor onze kinderen en jongeren toch niet strenger zijn? We hebben het heel dikwijls over mentaal welbevinden en over het feit dat er in een school meer moet gebeuren dan enkel les volgen. Die meerdaagse uitstappen maken daar deel van uit, hetzij als stages in de opleiding toerisme, hetzij als echte reizen, bijvoorbeeld in het laatste jaar.
Ik hoop, collega’s en minister, dat het Overlegcomité – en dan bij uitbreiding wij – niet meer moet zeggen dat het niet meer kan, maar dat de reizen kunnen blijven doorgaan.
Mevrouw Vandromme heeft het woord.
Aansluitend op de vraag van collega Goeman had ik een opmerking die gelijkaardig was aan die van collega Daniëls, over de regeling via de nooddecreten.
Minister, ook aansluitend bij mijn vorige tussenkomst, pleit ik ervoor om alles echt zo goed mogelijk decretaal te regelen. Dat we het vehikel hebben van de nooddecreten, is een oplossing die volgens mij tegemoetkomt aan de vele vragen op het terrein, zoals de vragen over de verzekeringen.
Het feit dat er geboosterd wordt, vind ik ook heel goed. Dat geeft perspectief aan onze jongeren. De boodschap is gewoon aan dat rotvirus: verdwijn! Dat is het enige dat we kunnen vragen, denk ik.
Minister Weyts heeft het woord.
Als dat virus nu nog niet verdwijnt, dan weet ik het ook niet meer.
Ik stel vast dat veel reizen verplaatst werden naar onmiddellijk na de krokusvakantie. Wat de eenvormigheid van annulatieverzekeringen betreft: daar kunnen we natuurlijk niet op ingrijpen. Volgens mij wordt er veelal gebruik gemaakt van een standaardannulatieverzekering. Ik denk dat jullie die wel kennen voor jullie individuele reizen. Meestal worden daarin standaardvoorwaarden voorzien. Ik denk dat er in de praktijk eigenlijk al een grote mate van eenvormigheid bestaat.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Ik heb daar eigenlijk niet meer heel veel aan toe te voegen, behalve dat goede afspraken goede vrienden maken. Ik denk dus dat het echt heel belangrijk is dat er goede afspraken gemaakt worden tussen ouders – en leerlingen uiteraard – en de school over wat de annulatieregeling is en welke annulatieverzekering er geldt. Ik denk bijvoorbeeld aan individuele mogelijkheden tot annulatie in het geval van besmetting of niet geboosterd zijn. Dat corona helaas nog altijd rondwaart, heeft er inderdaad voor gezorgd dat scholen en ouders daar veel bewuster mee omgaan. Voor ons is het belangrijk dat dit vanaf het begin duidelijk is, natuurlijk met als uitgangspunt dat idealiter zo weinig mogelijk kosten worden doorgeschoven naar de ouders.
De vraag om uitleg is afgehandeld.