Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Ik heb een vraag over een bericht dat de Hubertus Vereniging Vlaanderen (HVV) verspreidde, en waarbij ze de Vlaamse overheid in gebreke stelde. De vermeende aanklacht gaat over problemen met de applicatie om patrijzen te tellen. In juni heb ik al een vraag over de telmethode van patrijzen gesteld. U antwoordde toen dat slechts 74 wildbeheereenheden (WBE) zich hebben aangemeld om het nieuwe telprotocol toe te passen. Of in alle aangemelde WBE’s effectief tellingen uitgevoerd werden en in welke mate deze gebiedsdekkend geteld hebben, was toen niet duidelijk. U wachtte daarvoor nog op de afronding van het digitalisatieproces.
Wat betreft patrijsvriendelijk landschapsbeheer antwoordde u op mijn schriftelijke vraag dat uw administratie momenteel bezig is met de voorbereiding van de regelgeving hieromtrent en de opmaak van een lijst van verschillende patrijsvriendelijke landschapselementen en het optimaal beheer ervan. Daarnaast voert uw administratie een grondige controle uit van de faunabeheerplannen van alle wildbeheereenheden, zowel in 2020 als in 2021.
De houding van de jachtsector verbaast mij een beetje. Het is geen verrassing dat het niet goed gaat met de patrijs. Ik deed een voorstel om de jacht af te schaffen, en daarop werd gereageerd met een nieuw telprotocol. In plaats dat de jachtsector hieraan meewerkt, daagt ze nu de Vlaamse overheid voor de rechter, volgens dat bericht. Dat getuigt van weinig zin voor samenwerking om de toestand van de patrijs te verbeteren.
Naar aanleiding van dat bericht heb ik de volgende vragen, minister.
In 2020 hebben 105 wildbeheereenheden zich aangemeld om het telprotocol toe te passen. Vorig jaar waren dat er slechts 74. Hoeveel van die wildbeheereenheden hebben zich aangemeld voor het telseizoen 2022? Hoeveel van de 74 aangemelde wildbeheereenheden van vorig jaar hebben het telprotocol effectief en correct uitgevoerd?
De jachtsector zegt dat het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) niet tijdig klaar was met de applicatie om de patrijzen te tellen. Kunt u verduidelijken wat er gebeurd is? Op de website van het ANB lees ik dat de waarnemingen ook kunnen gebeuren met pen en potlood. Is digitaal tellen een verplichting?
Hoe ver staat u met de regelgeving en de lijst van patrijsvriendelijk landschapsbeheer? Kunt u enkele elementen en voorwaarden verduidelijken? Denkt u aan een verbreding van het aantal partnerschappen inzake faunabeheer zoals u ook hebt gedaan met het project ‘Boer zoekt natuur, natuur zoekt boer’?
Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) evalueert de wetenschappelijke onderbouwing van de drempelwaarde die momenteel gehanteerd wordt voor een beslissing over de jacht op patrijs. Wanneer is die evaluatie afgerond? Zal er een nieuwe drempelwaarde worden toegepast voor het jachtseizoen in 2022?
Minister Demir heeft het woord.
Collega, in het voorjaar van 2020 was er nog geen gestandaardiseerd telprotocol beschikbaar voor de WBE’s. 102 WBE’s voldeden in 2020 aan de drempelwaarde om te mogen jagen op patrijs op basis van de door hun gerapporteerde voorjaarsstanden in de wildrapporten. In 2021 werd het gestandaardiseerde telprotocol uitgerold in Vlaanderen en 78 WBE’s meldden zich aan om volgens dit protocol te gaan tellen. Uiteindelijk werden er van 6 WBE’s geen gegevens ontvangen, waardoor het aantal WBE’s die het telprotocol toepasten in 2021 72 WBE’s bedraagt.
Dit jaar hebben de WBE’s nog tot 31 januari 2022 de tijd om hun deelname aan het telprotocol te bevestigen. Mijn administratie laat weten dat op 21 januari 2022 49 WBE’s hun deelname bevestigd hebben.
Om op uw tweede vraag te antwoorden kan ik zeggen dat de administratie in september 2021 de opdracht gekregen heeft om op zeer korte termijn een app te ontwikkelen. Met deze app kunnen de patrijzentellingen meteen digitaal verlopen. Daardoor zullen de eerder vernoemde problemen met digitalisatie zich niet meer kunnen voordoen. Er werd gevraagd de app op te leveren eind december 2021. Dit is uiteindelijk iets uitgelopen. De app werd gelanceerd op maandag 10 januari 2022. Die dag kregen ook de eerste WBE’s die hun deelname aan het telprotocol reeds bevestigd hadden de nodige informatie om de app te installeren en te activeren. De start van het telseizoen stond toen nog gepland op 15 januari 2022. Toegegeven, dat lijkt misschien kort maar ik garandeer dat het leren werken met de app door de beschikbare handleiding en instructievideo geen weken in beslag neemt. Door de lage wintertemperaturen is er nog geen koppelvorming, daarom werd door de 'expertgroep patrijs', die bestaat uit jagers en wetenschappers, al tweemaal geadviseerd om nog te wachten met de start van de tellingen.
Mijn administratie zal in 2022 geen papieren kaarten digitaliseren. Deze taak is weggelegd voor het netwerk van de jagers. Zij kunnen een beroep doen op bijvoorbeeld de WBE of HVV. Deze taak werd ook aan HVV toebedeeld in het ministerieel besluit dat hen van werkingssubsidies voorziet.
Ik heb van mijn administratie hieromtrent een voorstel gekregen en bekijk welke verdere stappen genomen kunnen worden. Op dit moment kan ik over de inhoud niets meer vertellen dan wat ik geantwoord heb op uw schriftelijke vraag met nummer 54. Mijn administratie heeft wel samen met het INBO een overzicht gemaakt van patrijsvriendelijke landschapselementen en het optimaal beheer ervan.
Op basis van het rapport van INBO over de impact van de jacht op de patrijzenpopulaties kan men een aantal uitspraken doen. Vooreerst hangen duurzame patrijzenpopulaties sterk af van landschapskwaliteit. Ik citeer INBO: “Habitatverbetering is een bepalende factor om te komen tot een duurzaam populatieherstel van de patrijs”. Daarnaast wordt ook gesteld dat het invoeren van een tijdelijk jachtverbod tijdens het grootschalig herstellen van het landschap kan leiden tot een snel herstel.
Dit zijn elementen die volgens INBO veel relevanter zijn dan het eventueel afkondigen van een nieuwe drempelwaarde.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Ik heb een bijkomende vraag over het tellen van de patrijs, gelet op de houding van de jachtsector. Is er eigenlijk al ooit overwogen om tellingen van de toestand en de populatie van de patrijs op een andere manier te organiseren dan met de sector zelf? Er zijn heel wat natuurliefhebbers en burgerwetenschappers. Is die piste van de burgerwetenschap onderzocht om aan de correcte gegevens van de populatie van de patrijs te komen?
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Collega’s, ik wil me aansluiten bij deze vraagstelling. Natuurlijk, de patrijs en zijn beschermingsstatus en de wijze waarop de hoeveelheid beheerd wordt is een apart debat. Daar wil ik nu niet dieper op ingaan. Maar er is heel duidelijk een afspraak of een engagement uitgesproken om de telapplicatie eenduidig te maken om op die manier een zo goed mogelijk correct beeld te krijgen over de populatietoestand. Dat is heel belangrijk als we op basis van correcte gegevens het nodige beleid en conclusies willen trekken.
Minister, u geeft terecht aan dat het initiatief genomen is vanuit INBO om de app op te maken. Er zat inderdaad vertraging op. De app is, zoals u stelt, eenvoudig bruikbaar. Ik heb de app niet ter beschikking momenteel, dus ik ga er ook geen oordeel over vellen.
Als iemand die veelvuldig werkt met een smartphone en met heel wat apps, ben ik misschien niet correct in de beoordeling van de hanteerbaarheid daarvan. Ik heb me even geïnformeerd naar aanleiding van de vraag van collega Schauvliege omdat ik het spijtig vind dat zo’n goed initiatief voor problemen zou zorgen. Ik begrijp dat er een testperiode van twee dagen is geweest en dat er net over de hanteerbaarheid bijzonder veel opmerkingen werden gegeven. Dat is toch wel spijtig. Ik stel me de vraag of er nog initiatieven worden genomen om effectief die hanteerbaarheid te vergroten.
Twee, u hebt er zelf naar verwezen, minister, dat de papieren handelingen in de toekomst niet meer zouden kunnen. Ik stel me de vraag op basis van welke beslissing die conclusie kan getrokken worden. Want ik meen dat dit eigenlijk nog wel tot de mogelijkheden zou behoren. Ik denk trouwens dat we als overheid – willen we iedereen meehebben – ook die plicht hebben. We weten dat niet iedereen digitaal al dermate geëvolueerd is en dan sluit je mensen uit om deel te nemen aan bepaalde zaken. Ik denk dat dit voor een overheid geen correcte manier is om met mensen om te gaan. Wat het eigenlijk nog spijtiger maakt is dat ook een computerversie momenteel niet beschikbaar is. Met andere woorden, als ik wil tellen op het terrein en ik wil mij dan laten bijstaan door iemand om mijn gegevens via de computer in te geven, dan kan dat niet. Ook die versie is blijkbaar nog niet uitgewerkt, terwijl het telseizoen eigenlijk vandaag al bezig zou kunnen zijn. De periode is alleszins gestart. Het is toch wel spijtig dat die er nog niet is. Bij deze wil ik ook vragen, minister, wanneer de computerversie effectief beschikbaar zal zijn op het terrein.
Ik hoop echt dat iedereen alles in het werk stelt om van dit project een geslaagd project te maken. Er hangt teveel van af willen we effectief op een correcte manier, zoals ik daarnet aangaf, beleid voeren en/of conclusies trekken.
De heer De Bruyn heet het woord.
Heel kort, collega’s, want de bijkomende vragen die ik wou stellen zijn al door de collega’s gesteld. Die gingen over het beschikbaar zijn van de computerondersteuning en de app. Ik wil wel mijn appreciatie uitspreken voor de volgende stap die gezet is in het zoeken naar een wetenschappelijk sluitende of onderbouwde methode om tot een vaststelling te komen van eventueel verdere bejaagbaarheid of niet van de patrijs. We weten allemaal dat dat een debat is waar emoties oplaaien. Laten we het zo stellen. Ik denk dat deze aanpak de juiste is.
Ik moet zeggen, collega Schauvliege, en daarin verschil ik toch een beetje met u van mening, dat uit de informatie die ik krijg er binnen de jachtsector een grote groep van jagers is die met deze evolutie mee willen. Ze twijfelen inderdaad wel over de snelheid waarmee een en ander moet gebeuren, maar ze zien op zich hier ook wel de noodzaak van in. Ik denk dat we vertrouwen moeten hebben in het overleg dat de minister heeft. Dat is niet altijd een gemakkelijk overleg, maar men kan er tot een gedragen oplossing komen om de bejaagbaarheid van de patrijs objectief vast te stellen.
De heer Pieters heeft het woord.
Ik moet onderschrijven wat de collega’s aanbrengen. Er was mij meegedeeld dat de app inderdaad niet zo eenvoudig was en dat ook de Hubertus Vereniging moeite gedaan heeft om dat zo omstandig mogelijk uit te leggen.
Ik weet niet, mevrouw Schauvliege, of u al eens een bezoek gebracht hebt aan een aantal WBE’s. U gaat daar zien dat er aardig wat jagers toch van een redelijke leeftijd zijn. Wanneer wordt er geteld? Meestal op momenten dat de jongere mensen aan het werk zijn. De jachtsector heeft zijn leden, maar enige digitalisering is bij die mensen niet echt aan de orde.
De juiste manier om de patrijs wat meer armslag te geven is, zoals eerder op een hoorzitting al duidelijk werd, de habitat. Daar moeten we voor zorgen, en daar moeten we op inzetten. En dan moeten we bekijken – dat is ook wat collega De Bruyn aangeeft – welk resultaat het systeem dat nu is opgezet oplevert. Dat zal niet van het ene seizoen op het andere duidelijk zijn. Dat zal verschillende seizoenen moeten gehandhaafd blijven. Anders kunnen we niet op dat resultaat bouwen. Ik denk dat, ongeacht wat de situatie nu is – de rechtszaak zal wel uitmaken hoe of wat - daar niet zo heel veel gevolg moet aan gegeven worden. Maar laat ons even kijken hoe de cijfers ons ervan op de hoogte kunnen brengen hoe de populatie ofwel daalt, ofwel stijgt.
Minister Demir heeft het woord.
Misschien eerst zeggen dat er nog geen sprake is van een rechtszaak, maar wel van een ingebrekestelling.
Mevrouw Schauvliege, dit jaar wordt voor het eerst een controle uitgevoerd op de tellingen van de jachtsector door een onafhankelijk bureau, aangesteld door de administratie.
Mevrouw Rombouts, er is naast de app ook een desktopversie opgemaakt die nog gebruiksvriendelijker is om ook eenvoudige kaarten te kunnen invoeren. We beseffen dat niet iedereen digitaal even geletterd is. Ik ben me daarvan bewust. HVV heeft ook de taak gekregen om hierin een rol te spelen. In elke WBE zijn er trouwens ook mensen aanwezig die wel digitaal geletterd zijn, maar ik besef dat het niet eenvoudig is. Ik stel vast dat ook HVV op de website zegt dat ze alles beschikbaar hebben om van de digitalisering een succes te maken en dat HVV iedereen die moeite heeft zal ondersteunen. Ik denk niet dat wij als overheid meer kunnen doen, tenzij jullie vinden dat wij cursussen moeten gaan geven of zo. Wij rekenen op HVV. Ik zie op hun website dat ze dat gaan doen.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, ik stel toch vast dat er heel veel moeite gedaan wordt om de jacht op een soort die het sowieso al heel slecht doet in Vlaanderen, in stand te houden. Ik betreur dat eigenlijk. Het is duidelijk dat het met de patrijs niet goed gaat. We hebben daarnet de discussie gehad dat we onze overheidsmiddelen op een goede manier moeten inzetten. Mij lijkt het veel eenvoudiger en veel efficiënter om de jacht op de patrijs gewoon overal te stoppen in plaats van energie en tijd te steken in een discussie die er eigenlijk geen zou moeten zijn. Want je krijgt dat aan geen Vlaming uitgelegd dat we pogingen doen om een soort die het slecht doet op te krikken om er daarna op te schieten. Dat is echt compleet wanbeleid, lijkt mij. Ik roep u dus op om toch verder de vuist te maken tegen de jacht op de patrijs en die gewoon in Vlaanderen te verbieden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.
Collega Rombouts, wou u nog reageren?
Ik heb louter een informatieve vraag. De minister stelt dat de desktopapp beschikbaar is. Ik krijg het signaal dat die niet beschikbaar is. Kunt u de commissie inlichten waar die beschikbaar is? Ik vraag dit louter voor de regeling omdat daar klaarheid over zou zijn. Ik krijg het signaal dat die niet beschikbaar is, u stelde net dat dit wel zo was. Het zou goed zijn dat we weten waar die beschikbaar is.
Minister Demir heeft het woord.
We zullen de link bezorgen, dat is geen enkel probleem. Het is goed dat mevrouw Rombouts zo voor de jachtsector opkomt. We zullen het doorsturen.
Het is gewoon voor de volledigheid van informatie, minister. Ik heb gezegd dat het debat over de patrijs en de rest nu niet aan de orde is.
Uiteraard. Maar dat u mijn woorden in twijfel trekt, vind ik wel heel straf.
Ik trek uw woorden niet in twijfel, ik stel louter de vraag waar we die terugvinden, want wij vinden die niet terug. Dat is een puur informatieve vraag, minister. Het feit dat u daar zo zenuwachtig van wordt, zegt genoeg.
U was ook al bij de nationale parken zo slecht gezind, mevrouw Rombouts. Ik zou toch vragen dat u een beetje beter gezind bent. Het zijn altijd goede projecten die we doen. Ook dit is een positief project.
Ook daar heb ik gewoon vragen gesteld. Ik denk niet dat het hier het moment is om zo uit te vallen.
We gaan dit punt afronden en alle informatie doorsturen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.