Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Bij de online sollicitatiecoaches van VDAB kunnen alle burgers terecht met hun sollicitatievragen. Dat gaat van advies over het opmaken van een cv en motivatiebrief tot een oefensollicitatiegesprek waar ze feedback en tips krijgen. De diensten van deze e-coaches zijn een zeer laagdrempelige manier om mensen naar een job te begeleiden. Gebruikers zijn ook zeer tevreden over deze begeleiding. Daarnaast helpen de e-coaches werkzoekenden en werkenden met hun loopbaanvragen.
In het regeerakkoord wordt vermeld dat een loopbaanperspectief essentieel is om mensen aan de slag te krijgen en te houden. Loopbaanzekerheid komt in de plaats van jobzekerheid, lezen we in het regeerakkoord. We vragen ons af hoe de minister dit concreet zal invullen. De toegang tot loopbaancheques werd al verstrengd in het verleden. Er worden door VDAB steeds minder opleidingen voorzien voor werknemers. Nu ontvangen we van het personeel van VDAB verschillende signalen dat de coaching rond algemene arbeidsmarktcompetenties en e-coaching zal worden afgebouwd voor werkenden en uitbesteed zal worden aan een privépartner. Werkenden zullen hierdoor geen sollicitatietips kunnen vragen en geen afspraak kunnen maken voor hun loopbaanvragen. Daarnaast zal door de privatisering veel expertise verdwijnen.
Ik vind dat jammer. Vandaar dat ik volgende vragen heb, minister. Hoe gaat u loopbaanzekerheid, zoals aangekondigd in het regeerakkoord, in de praktijk brengen voor werknemers die al aan de slag zijn? Kunt u de plannen van VDAB over de uitbesteding van de e-coaches en de afbouw van deze diensten bevestigen en verder toelichten? Gaat u ermee akkoord dat VDAB op die manier dreigt te evolueren naar een dispatchingsorganisatie, ook al hebben wij eerder met zijn allen beslist dat er extra taken voor VDAB als arbeidsregisseur bijkomen? Hoe garandeert u dan een kwaliteitsvolle dienstverlening tegen de beste prijs voor de burger?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Gennez, bedankt voor uw vragen en uw bezorgdheid in dit dossier.
Het signaal dat u geeft naar aanleiding van de beslissing van het directieteam van VDAB van 31 mei 2021 heb ik ook ontvangen. Ik begrijp absoluut dat het voor de medewerkers die deze dienstverlening met veel expertise en passie uitbouwen, aanvoelt als een grote tegenvaller. Ik heb dan ook begrip voor de reacties die deze beslissing met zich meebrengt.
VDAB is een grote organisatie met een grote diversiteit aan functies waar de betrokken e-coaches zeker terechtkunnen om hun professionele horizon te verruimen. Er wordt een heel geleidelijke overgang voorzien richting 2024. Vandaar dat men nu wil communiceren om die geleidelijke overgang en heroriëntering binnen de organisatie mogelijk te maken. Het gaat over een vijftig tot zestig medewerkers. Ik denk dat daar ook wat loopbaanopportuniteiten zitten van de mensen in kwestie binnen VDAB.
Collega Gennez, ik heb ook vragen gesteld over die beslissing. Dat moet ik eerlijk bekennen. VDAB heeft mij gemeld dat deze beslissing genomen is op basis van een degelijke onderbouwing. De AMC-dienstverlening (arbeidsmarktcompetenties) wordt nu al in een aantal provincies hoofdzakelijk door partners uitgevoerd. Dat is zo in West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg. Dat geldt ook voor de e-coaching, die grotendeels samen met de markt wordt opgenomen. VDAB zal nu, volgens een transitieplan, stappen zetten om in de brede AMC-dienstverlening van actor naar regisseur te verschuiven. De beslissing ligt dus in lijn met hoe het in de praktijk al werkt.
U stelt de vraag of ik dan akkoord ga met de evolutie van VDAB naar een dispatchingorganisatie. Ik ben het er niet mee eens dat men naar een dispatchingorganisatie zou evolueren, maar ik wil wel dat VDAB stapsgewijs evolueert naar een sterkere regisseur. Dat verwacht ik ook van de organisatie. De opdracht van VDAB werd de voorbije twee jaren verruimd, waarbij we de nadruk leggen op het versterken van de regisseursrollen.
In het managementplan VIBE 2.0 (VDAB In BEweging), goedgekeurd door VDAB, wordt de keuze gemaakt om de eigen capaciteit van de bemiddelaars in te zetten op de afgelijnde terugkerende taken waar VDAB als neutrale en betrouwbare adviseur het overzicht kan behouden en de grootste meerwaarde kan bieden. De rol van de instructeurs en de bemiddelaars wordt dus nog belangrijker. Ik weet, collega Gennez, dat dit voor u heel belangrijk is.
Voor intensieve en gespecialiseerde dienstverlening zal VDAB in toenemende mate een beroep doen op het aanbod van externe partners. De raad van bestuur houdt momenteel de besprekingen over de ‘make or buy’-discussie van VDAB.
Uiteraard moet er aandacht zijn voor de optimale prijs-kwaliteitsverhouding. Dat staat altijd centraal, ongeacht wie de dienstverlening uitvoert.
Ik wil afsluitend nog een belangrijke rechtzetting doen, collega Gennez. Ik merk op dat u aangeeft dat de dienstverlening voor werknemers door deze beslissing wordt stopgezet. Dat klopt niet. Ik betreur een beetje de foute informatie die hierover wordt verspreid. De dienstverlening zal absoluut beschikbaar blijven voor al wie werkt. Alleen zal de e-coaching worden aangeboden door de partner. En nog eens: de mensen die het nu doen, verliezen hun job niet maar krijgen in een heel lange transitieperiode de kans om zich binnen de organisatie te heroriënteren. Gelet op de kwaliteiten die ze hebben, zullen zij absoluut grote opportuniteiten krijgen.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Minister, dank u voor het antwoord en voor het delen van dezelfde bezorgdheid. Er was ons inderdaad gesignaleerd dat werkenden die nu gebruikmaken van de dienstverlening van e-coaches dat niet meer zullen kunnen en zullen worden doorverwezen naar een pagina met sollicitatietips of een webinar over solliciteren.
Dat is natuurlijk een andere vorm van dienstverlening, die minder persoonlijk is en waarschijnlijk ook minder direct. Die zal waarschijnlijk minder feedback mogelijk maken. Waarschijnlijk is dat het probleem, of het tere punt, dat hier wordt aangestipt. Misschien kunt u daar wat meer inzicht in geven. Ik hoop alleszins dat ook werkenden nog gebruik zullen kunnen maken van deze dienstverlening, vanuit het zo belangrijke loopbaanperspectief, vanuit loopbaanzekerheid, eerder dan te focussen op jobzekerheid en op het een hele carrière lang dezelfde job uitoefenen bij dezelfde werkgever.
Ik denk dat het goed nieuws is dat u aangeeft dat de vijftig tot zestig medewerkers binnen VDAB een mooi traject aangeboden zullen krijgen. Ik was eerder bezorgd over de dienstverlening. Ik ging er niet van uit dat die mensen de organisatie zouden moeten verlaten. Het is uiteraard goed dat dat niet het geval is. Maar de e-coaches geven vandaag ook informatie aan burgers met loopbaanvragen. Ze werken daar heel intensief mee. Ik heb begrepen dat ook die dienstverlening stopgezet wordt en dat die burgers doorverwezen zullen worden naar een loopbaancentrum of een pagina van VDAB. Burgers zullen dus geen rechtstreekse afspraak meer kunnen maken met coaches over specifieke loopbaanvragen. Klopt dat? Hoe evalueert u dat?
De heer Buysse heeft het woord.
Dank u wel, collega Gennez, om deze zaak aan bod te brengen in deze commissie. Er zijn twee belangrijke onderdelen. Enerzijds is er de impact van de beslissing op de dienstverlening zelf. Daarnaast is er de impact op de medewerkers. Minister, ik denk ook dat het belangrijk is dat u hierover meer duidelijkheid of nuancering biedt. Ook wij ontvingen – evenals collega Gennez – informatie over de zware inperking van de mogelijkheden voor mensen die niet officieel werkzoekend zijn. Blijkbaar werd het hele project van de e-coaching heel goed geëvalueerd door de gebruikers. Het werd blijkbaar enorm geapprecieerd, zowel op het vlak van het online opmaken van cv’s en motivatiebrieven als op het vlak van de oefensollicitatiegesprekken. Het is dus heel jammer dat dit geheel of ten dele teruggeschroefd zou worden, ook wat de hulp betreft bij de loopbaanaanvragen en dergelijke. Dat werd zonet al aangekaart. Ik denk dus dat er een verduidelijking nodig is inzake de doelgroep.
Wat de impact op het personeel van VDAB betreft: ik heb ook de mail gelezen die verstuurd werd door de grote baas van VDAB naar de medewerkers om een verklaring te geven over die beslissing. Ik weet dus wel dat die eindigt met een verwijzing naar de opportuniteiten die er blijven binnen de organisatie. Maar ik krijg toch ook signalen van mensen – en niet altijd mensen met de minste kwaliteiten – die zeggen dat het misschien eerder de bedoeling is dat ze uitkijken naar opportuniteiten buiten hun organisatie en dat ze bekijken of ze misschien niet eerder aan de slag kunnen gaan bij private partners. Dat zou toch wel een kwalijke evolutie zijn, mocht dat een veralgemeend gevoel zijn bij de medewerkers van VDAB.
Ik heb daarom twee concrete vragen.
Minister, hebt u ook aanwijzingen dat mensen opportuniteiten beginnen te zoeken buiten de organisatie? Wat wordt daar dan aan gedaan? Hoe gaat men daar eventueel tegenin?
Ik hoor opnieuw dat het de verkeerde kant opgaat inzake de cijfers over absenteïsme. Ik vraag u nu natuurlijk niet naar precieze cijfers, die kan ik vragen via een schriftelijke vraag. Maar klopt het dat de trend weer de verkeerde richting uitgaat? Is dat dan gekoppeld aan de ingrepen waarover we het vandaag hadden?
Minister Crevits heeft het woord.
Ik ben eigenlijk zelf wat kritisch ten aanzien van het proces dat in dezen wordt gelopen. U hebt dat ook gehoord. Ik ben gestart met te zeggen dat ik mevrouw Gennez zeer goed kan begrijpen. Ik begrijp ook zeer goed de bezorgdheden die er zijn. Aan de andere kant hebben we gevraagd dat VDAB een regierol opneemt. Ze hebben nu gecommuniceerd. Er wordt nog een heel lange periode gelopen. Men wil ook meer digitaal werken. Het is voor mij niet verrassend dat de dienstverlening ook grotendeels digitaal zal gebeuren, maar het gaat niet van vandaag op morgen en het moet allemaal nog worden geconcretiseerd. Ik begrijp de onrust bij die vijftig tot zestig mensen, maar voor mij is het elementair dat de dienstverlening blijft bestaan.
Mevrouw Gennez, ik kan me inbeelden dat men misschien in eerste instantie naar een webpagina wordt doorverwezen, maar er moet een mogelijkheid zijn om de dienstverlening te krijgen. Mij is gegarandeerd dat de dienstverlening ‘as such’ mogelijk blijft. Het kan zijn dat dit dan in twee stappen gebeurt. Ik zal erover waken.
Het gaat trouwens niet over het feit dat de dienstverlening niet goed zou zijn, maar wel over de keuzes die VDAB maakt om de eigen mensen in te zetten. Zoals gezegd – en dat is iets wat jullie ook belangrijk vinden –, zal dit prioritair naar bemiddeling gaan.
Het is niet mijn beslissing, maar een beslissing van het directiecomité van VDAB. Eigenlijk is het een beetje een voorafname op de beslissing rond het kader regie-actor, die nog door de raad van bestuur moet worden genomen. In die zin sta ik ook wat kritischer ten aanzien van de manier waarop dit nu allemaal naar buiten komt.
Mijnheer Buysse, u had het over de opportuniteiten in de organisatie. In de mail van Wim Adriaens staat er net dat er opportuniteiten zijn in de organisatie. Mensen zijn natuurlijk vrij om in een andere organisatie te gaan werken. Ik kan niemand zijn hand vasthouden, maar de gedelegeerd bestuurder is toch wel zeer duidelijk dat er opportuniteiten in de organisatie zijn.
Wat het ziekteverzuim betreft, meen ik mij te herinneren dat ik onlangs een schriftelijke vraag heb beantwoord van mevrouw Malfroot. Daar staan wel wat cijfers in. Misschien moet u dat antwoord eens bekijken. Ik weet alleen niet of de termijn al is verstreken en ik ken het antwoord ook niet vanbuiten. Dat zult u mij allicht vergeven.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Minister, de bezorgdheid wordt gedeeld. Ik denk niet dat er heel veel dienstverlening is van VDAB waar de tevredenheid bij de klanten, sollicitanten, werknemers 86 procent is. Dat is voor die e-coaches wel het geval. Het is dus spijtig dat we dingen afbouwen die goed lopen, waar er veel vraag naar is en waarover veel tevredenheid is.
We hebben het inderdaad vaak over loopbaanzekerheid en ik sluit me helemaal aan bij het belang ervan, maar voor veel mensen, ook werkenden, is solliciteren en flexibel zijn en een nieuwe stap nemen, geen eenvoudige opdracht. De e-coaches spelen kort op de bal, met snelle en korte interventies. Zo proberen ze de kans op een succesvolle sollicitatie te verhogen.
We hebben inderdaad gezegd dat VDAB een sterke regisseur moet zijn in het arbeidsmarktbeleid, maar u weet dat we vanuit Vooruit ook de actorrol belangrijk vinden. Het is op die manier dat de medewerkers van VDAB voeling blijven houden met de arbeidsmarkt. Op die manier worden de medewerkers ook maximaal gevaloriseerd en wordt de performantie van de hele organisatie verhoogd. In die zin blijf ik het spijtig vinden dat we de e-coaches in hun huidige vorm hebben afgeschaft.
Wordt ongetwijfeld vervolgd. We zullen vooral ook de dienstverlening blijven opvolgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.