Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Verslag
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Met een nieuwe webapplicatie www.gezondheidskompas.be kan men het risico op diabetes en hart- en vaatziekten opsporen. Het Gezondheidskompas peilt met een wetenschappelijke onderbouwde vragenlijst naar levensstijl, erfelijke factoren en eerdere gezondheidsproblemen. Op basis daarvan geeft het Gezondheidskompas een persoonlijk leefstijladvies en verwijst het eventueel door naar de huisarts.
Personen ouder dan 45 jaar krijgen een gedetailleerde score voor hun risico op diabetes. Onderdeel van het kompas is het HALT2Diabetesproject, waarin verschillende zorgverleners uit de eerste lijn samenwerken om patiënten met een verhoogd risico op diabetes op te sporen en te begeleiden naar een gezondere levensstijl.
Het Gezondheidskompas wordt verspreid en gepromoot via verschillende kanalen waaronder hulpverleners in huisartspraktijken, preventiewerkers, welzijnswerkers en apothekers. Zij kunnen waar nodig de mensen ook helpen bij het invullen ervan.
In het kader van het diabetespreventieproject kunnen huisartsen in twee startregio's – de regio Mechelen-Heist-op-den-Berg en de regio Menen-Wervik-Wevelgem – deelname voorschrijven aan groepssessies Gezonde Voeding op Verwijzing. Dit aanbod zou de komende tijd progressief uitgebreid worden over heel Vlaanderen.
Ik heb hierover de volgende vragen. Vanaf wanneer wordt het instrument algemeen ingevoerd en bij welke gezondheidswerkers precies? In een artikel hierover las ik dat ook welzijnswerkers ermee aan de slag zouden gaan. Over welke welzijnswerkers gaat het dan?
In twee startregio’s zou er een aanbod groepsessies Gezonde Voeding op Verwijzing starten. Van wie gaat dit aanbod uit ? Dit aanbod zou uitgebreid worden naar heel Vlaanderen. Wat is daarvoor de timing?
We hebben al een aanbod Bewegen op Verwijzing. Vaak is er nood aan een aanpassing van gewoontes, zowel op het vlak van beweging als op het vlak van voeding. Wordt eraan gedacht om een geïntegreerd aanbod te ontwikkelen zowel met betrekking tot beweging als tot voeding?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Collega’s, het instrument is voor iedereen toegankelijk via het internet, dus via pc, tablet en smartphone. In de uitrol wordt via het lokale niveau gezorgd voor een verspreiding via diverse organisaties in de lokale gemeenschap en diverse hulpverleners. Partnerorganisatie Domus Medica stuurde een communicatie uit zodat huisartsen burgers die de vragenlijst invulden, verder kunnen ondersteunen. Ook apothekers worden hierbij betrokken en kunnen een rol spelen bij de promotie van het Gezondheidskompas. Daarnaast denken we ook aan diverse partners binnen zorg en welzijn. Veel zal afhangen van de bereidheid op het lokale niveau om hierop in te zetten.
In de startregio’s voeren we, onder coördinatie van de Diabetes Liga, een lokale sensibiliseringscampagne. Hieraan werken onder andere de lokale multidisciplinaire netwerken en diëtisten- en apothekersverenigingen mee. Er werden lokale trekkers aangeduid die, in het kader van Gezonde Gemeente, lokale besturen – inclusief OCMW’s – en lokale verenigingen aanmoedigen om het Gezondheidskompas bekend te maken. Zoals Bewegen op Verwijzing al bekend wordt gemaakt, streven we er ook naar dat maatschappelijk werkers en sociale werkers binnen de OCMW’s de vragenlijst bekend maken of personen begeleiden bij het invullen.
De groepssessies Gezonde Voeding op Verwijzing worden georganiseerd via een subsidie aan de Diabetes Liga vanuit middelen voor het preventief gezondheidsbeleid. Hiervoor werd 220.000 euro beschikbaar gesteld, rekening houdend met een stapsgewijze uitrol. De methodiek wordt samen met het Vlaams Instituut Gezond Leven uitgewerkt. De Diabetes Liga staat in voor de organisatie in de startregio’s, samen met de lokale netwerken. De groepssessies zelf zullen onder begeleiding van een diëtist plaatsvinden. De Diabetes Liga staat in voor het kwaliteitstoezicht op de diëtisten.
De organisatie en uitrol zijn in sterke mate gebaseerd op die van Bewegen op Verwijzing. Beide projecten sluiten aan op elkaar en we merken dat de aanpak via lokale netwerken werkt. Een voorwaarde om als regio te starten, is dan ook dat er al een ‘Bewegen op Verwijzing’-netwerk is. De Diabetes Liga zal vanaf het tweede kwartaal regelmatig oproepen lanceren waarop lokale netwerken kunnen intekenen voor het organiseren van groepssessies. Zo komen we tot een progressieve uitrol over heel Vlaanderen.
Het is zeker juist dat er vaak een combinatie nodig is zowel op het vlak van voeding als van beweging om tot een gezondere leefstijl te komen.
Omdat de financiering van individuele begeleidingen en behandelingen door een diëtist een federale bevoegdheid is, hebben we niet ingezet op individuele trajecten op het vlak van gezonde voeding. We hebben ons beperkt tot groepssessies Gezonde Voeding op Verwijzing. Binnen die groepssessies zal ook het belang van bewegen en het beperken van lang stilzitten benadrukt worden, maar de focus ligt duidelijk op het gezond eetgedrag.
Dat sluit niet uit dat de huisarts die de resultaten van het Gezondheidskompas met zijn patiënt bespreekt, hem zelf adviseert of doorverwijst naar een diëtist voor individuele begeleiding. In dit laatste geval is er, jammer genoeg, vaak nog geen terugbetaling door het RIZIV.
Het is dus de bedoeling dat, in samenspraak tussen patiënt en huisarts, keuzes gemaakt worden waar men prioritair op wil inzetten. In de praktijk blijkt het immers dat het vaak niet realistisch is om alle aspecten van gezonder leven tegelijk te verbeteren. Op die manier kan de burger stap per stap werken, zonder overladen te worden met preventieboodschappen.
Bij positieve evaluatie en eventuele bijsturing van het aanbod groepssessies gezonde voeding hebben we de intentie om dit aanbod uit te breiden over heel Vlaanderen. Door de koppeling aan het aanbod Bewegen op Verwijzing, evolueren we de facto tot een meer geïntegreerd begeleidingsaanbod op het vlak van voeding en beweging.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord, maar hebt u een concrete timing voor de uitrol over heel Vlaanderen? Ik vind het nog altijd jammer dat er een afsplitsing is tussen Bewegen op Verwijzing en de groepssessies ‘gezonde voeding’. In de verandering van levensstijl van mensen met prediabetes of diabetes is er echt een samenspel nodig van gezonde voeding en beweging. Ik vind het dan ook jammer dat dit wordt opgesplitst. Een geïntegreerd aanbod waarbij niet alleen gezonde voeding maar ook beweging aan bod komt, brengt veel betere resultaten.
Mevrouw Godderis heeft het woord.
Volgens de Diabetes Liga is het aantal diabetespatiënten verdubbeld tijdens de afgelopen tien jaar. Het gaat dan voornamelijk over diabetes type 2. Ongeveer een op tien volwassenen krijgt de diagnose diabetes. Daarnaast weet 38 procent van de bevolking niet dat ze diabetes heeft. Dat zijn hoge cijfers. Onze fractie hecht heel veel belang aan vroegdetectie en daarom is er onze conceptnota, die ik samen met mijn fractieleden heb ingediend. Onze fractie ondersteunt dan ook de initiatieven van het Gezondheidskompas. Ik heb de test zelf ook gedaan en ik moet ook een beetje opletten met het gebruik van suikers.
Minister, hoe zult u ervoor zorgen dat dat het Gezondheidskompas naamsbekendheid verwerft bij de Vlamingen?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Ik heb in mijn antwoord proberen aan te geven hoe het nu in de markt wordt gezet. Er is een zeer sterk geloof in het aansluiten op bestaande concepten, zoals dat van Gezonde Gemeente, waarbij gemeentebesturen zich engageren om een aantal zaken op te nemen en de concepten die bestaan over Bewegen op Verwijzing. Daardoor bestaan er al een aantal netwerken. Het is de bedoeling om het op die manier geleidelijk aan uit te rollen. Er wordt ook zeer sterk een beroep gedaan op beroepsverenigingen, wat ook een goede zaak is.
Ik kan de bedenkingen van mevrouw Saeys volgen, maar chronologisch hebben we eerst – dit is uitgetest in de regio Leuven – op Bewegen op Verwijzing gewerkt. Toen dit voldoende wetenschappelijk gevalideerd succes bleek te hebben, is er op een soortgelijk concept gewerkt bij het initiatief van de Diabetes Liga. Ik ben het er wel mee eens dat als de zaken voldoende matuur zijn en uitgerold worden over heel Vlaanderen, er een moment komt waarop de dingen op een geïntegreerde manier verder ondersteund zullen moeten worden.
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Minister, ik ben ervan overtuigd dat dit een zeer goed instrument is. Het zal inderdaad moeten blijken of het effectief tot bij de mensen geraakt en algemeen bekend wordt, ook bij de zorgverstrekkers. Ik hoop dat er op termijn een samenvoeging kan komen tussen bewegen en gezonde voeding. Aangezien veel mensen tijdsgebrek hebben, zie ik hen niet naar zowel sessies gaan over gezonde voeding als naar sessies over Bewegen op Verwijzing. Op die manier schieten we ons doel volledig voorbij. Het zal veel efficiënter zijn als dit op termijn wordt samengevoegd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.