Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, dit is een vervelende vraag over de terugbetaling van de federale energiebijdrage. In het najaar van 2017 heb ik dit hier al eens ter sprake gebracht. We stelden immers plots vast dat de Vlaamse consumenten een teveel aan federale energiebijdragen hadden betaald. Het gaat om 0,3411 eurocent per verbruikt kilowattuur en het is een onderdeel van de totale energiefactuur voor aardgas en elektriciteit. Deze heffing wordt gebruikt om de maatregelen van de federale overheid te financieren.
Hoe komt het dat we te veel hadden betaald? Er wordt gekeken op het niveau van het transportnet. Op basis van de elektronen die daar doorstromen, wordt een afrekening gemaakt aan de distributienetbeheerders. Die houden uiteraard geen rekening met lokale productie. Wallonië en Brussel hebben dat meteen opgelost, maar Vlaanderen niet omdat we zeker wilden zijn van een goede juridische onderbouwing om niet tegen de lamp te lopen. Wallonië en Brussel hebben het geld gewoon teruggegeven aan de burger.
Na lang trekken en sleuren is er op 1 juli 2018 gestart met een terugbetaling over een termijn van anderhalf jaar. Ik ben dan gecontacteerd door verschillende mensen omdat er blijkbaar toch een probleem is. Dat is ook bevestigd in de media. Ik heb dan een schriftelijke vraag gesteld over het bedrag dat wordt teruggestort. Uit het antwoord bleek dat dit gebaseerd is op de laatste afrekeningsfactuur en dat voelt een beetje onfair aan.
Stel dat iemand vroeger een groter verbruik had maar ondertussen beslist heeft om zonnepanelen te plaatsen waardoor die nu 0 kilowattuur verbruikt, dan krijgt die persoon niets terug, ook al heeft hij in het verleden te veel betaald. Omgekeerd, als iemand beslist om de aardgasketel buiten te gooien en te vervangen door een warmtepomp, dan verbruikte die persoon in het verleden weinig elektriciteit en nu meer. Die heeft dan geluk en zal niet spreken. De persoon met de zonnepanelen daarentegen zal wel spreken. Dat is het verschil tussen de zwijgende en de protesterende massa. Ik vind dat het toch niet helemaal correct is verlopen.
Ondernemingen die gestopt zijn of consumenten die verhuisd zijn naar een ander gewest of het buitenland worden niet terugbetaald. Wat is uw standpunt daarover? Over hoeveel ondernemingen en consumenten gaat het? Wat is het totale bedrag? Hoe hebben de andere gewesten dit opgelost? In Brussel en Wallonië heeft men niet gewacht op een perfecte juridische onderbouwing en het geld gewoon teruggestort. Kende men daar ook het probleem van de gestopte ondernemingen of de verhuisde consumenten? Op welke manier kan dit alsnog worden opgelost?
In het antwoord op de schriftelijke vraag werd gesteld dat het ging om een korting van 3 of 6 euro, alsof men wilde aangeven dat dit peanuts is. Maar alle kleintjes maken een groot. Die peanuts mogen niet als reden aangehaald worden dat er is gekeken naar administratieve vereenvoudiging
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer Gryffroy, er zijn geen vervelende vragen en ik zal u dus graag antwoorden.
In het antwoord op uw schriftelijke vraag van 16 november 2018 haalde voormalig minister Tommelein al aan dat het naar werklast en kostprijs onverantwoord zou zijn om het bedrag van de terugbetaling van de te veel betaalde federale bijdrage elektriciteit te individualiseren tot op het niveau van de historische woonplaats en het verbruik. De kostprijs om een dergelijk administratief proces op te zetten, zou namelijk een heel deel van de terug te betalen saldi al op voorhand tenietdoen. Dat mag niet de bedoeling zijn. Dat het systeem ook nadelen heeft, kunnen we niet ontkennen, maar die beperkte nadelen zijn nu eenmaal eigen aan de verrekening van saldi in het algemeen.
Het antwoord op uw tweede vraag moet ik u schuldig blijven. Er zijn geen cijfers voorhanden over het aantal ondernemingen of consumenten dat respectievelijk gestopt of verhuisd is in de periode vanaf 1 januari 2009 tot op heden. Er zijn dan ook geen bedragen gekend.
In de andere gewesten gebeurt de verrekening van de opgebouwde saldi van de federale bijdrage elektriciteit via de saldi van de transmissienettarieven. Ook daar stelt zich dus hetzelfde probleem van de gestopte ondernemingen of de naar een ander gewest of land verhuisde consumenten. Dat is eigen aan de wijze van doorrekening van de opgebouwde saldi.
De Elektriciteitswet stipuleert dat het aan de betrokken distributienetbeheerders is om de wijze van terugbetaling te bepalen. Voor wat Vlaanderen betreft, gaat het over de terugbetaling van zo’n 85 miljoen euro. De Vlaamse distributienetbeheerders hebben de modaliteiten van terugbetaling van de positieve saldi ten voordele van de eindafnemers in nauw overleg met de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) zelf bepaald. De wijze van terugbetaling ligt dus vast. Hier kan volgens de VREG niets meer aan veranderd worden.
Mijnheer Gryffroy, u hebt verklaard dat in het antwoord op de schriftelijke vraag is geïnsinueerd dat het om peanuts zou gaan. Ik heb er het antwoord nog even bij genomen. Er is duidelijk gesteld dat een gezin met een doorsneeverbruik van 3500 kilowattuur, wat ongeveer het gemiddelde is, in 2018 een korting van 3 euro op de federale bijdrage heeft gekregen. In 2019 gaat het om een korting van ongeveer 6 euro. Ik denk niet dat daar een waardeoordeel is geveld. Het gaat louter en alleen om de mededeling van de cijfers zoals ze zijn.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, dat andere gewesten hetzelfde probleem hebben, bevestigt dat we niet van de anderen kunnen leren. U hebt geen cijfers van de anderen, maar een apotheker verbruikt misschien 35.000 tot 70.000 kilowattuur. We spreken dan niet meer over 6 euro, maar over 60 euro of misschien over 120 euro. Ik vind dat vrij belangrijke bedragen.
Wat me vooral stoort, is de grond van de zaak. Uiteindelijk gaat het erom dat we die data niet kunnen beheren, en dat stemt me angstig. De totale pot die moet worden verdeeld, bedraagt 85 miljoen euro. Als de distributienetbeheerders of anderen niet in staat zijn om dat op een correcte wijze, volgens de effectief geleden schade, als ik het zo mag uitdrukken, en niet in de huidige eindafrekening onder de burgers te verdelen, houd ik mijn hart vast. Als we volgende keer opnieuw een fout vinden en 150 miljoen euro moeten terugstorten, zullen we dan opnieuw zeggen dat de administratieve lasten te hoog zijn en dat we het opnieuw op deze manier zullen doen? Zo creëren we altijd een ondemocratische terugbetalingswijze.
Ik denk dat het nuttig zou zijn nu eens dat databeheersysteem op poten te zetten dat het perfect mogelijk moet maken het correcte bedrag terug te betalen aan de mensen die te veel hebben betaald en niet voor de gemakkelijkheidsoplossing te kiezen naar het eindverbruik te kijken.
Ik dacht niet dat het zo zou aflopen. Ik heb er zwaar voor gepleit dit zo snel mogelijk in orde te brengen. Omdat ik toevallig die mails heb gekregen, heb ik een schriftelijke vraag gesteld. Ik heb het antwoord gekregen en ik ben ontgoocheld. Ik moet de burgers bedanken die zonnepanelen hebben geplaatst, maar ik moet hun ook zeggen dat ze niets terugkrijgen.
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer Gryffroy, ik hoor u graag een pleidooi voor een optimaal databeheer houden. Ik denk dat we dat sowieso allemaal willen voor de toekomst. Ik begrijp dat u niet gelukkig bent met de wijze of de modaliteiten van de terugbetaling, maar dit is heel duidelijk afgesproken tussen de distributienetbeheerders en de VREG. Ik denk niet dat het aan mij is deze terugbetalingswijze of de modaliteiten opnieuw te bekijken. Zoals ik in het begin van mijn antwoord heb verklaard, denk ik dat we duidelijk een maatschappelijk evenwicht moeten zoeken tussen de administratieve kosten en de meerwaarde die dit met zich kan meebrengen. In de toekomst zal databeheer uiteraard zeer belangrijk zijn, en daar houden we zeker rekening mee.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Minister, u kunt dit inderdaad niet terugdraaien, maar voor de mensen die dit jaar zonnepanelen plaatsen en hierdoor niets van de federale energiebijdrage terugkrijgen, moeten we de boodschap capteren dat we in de toekomst voor databeheer zullen zorgen. Anders zullen we altijd hetzelfde probleem hebben dat blijft terugkeren. Het is dan ook cruciaal dat we dringend met een goed databeheersysteem starten. We hebben hiervoor al veel tijd verloren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.