Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, in uitvoering van de Europese richtlijn Omgevingslawaai, meer bepaald richtlijn 2002/49/EG, werden verschillende geluidsactieplannen opgemaakt. De plannen gaan uit van de geluidsblootstelling zoals berekend in de geluidsbelastingkaarten voor het referentiejaar 2016, goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 1 juni 2018. De plannen bevatten naast acties en maatregelen voor de periode 2019-2023 ook een evaluatie van de acties en maatregelen die de voorbije jaren zijn genomen. Een van de plannen betreft de luchthaven Brussel-Nationaal, waarvan het ontwerp eind vorig jaar werd opgemaakt.
Het huidige ontwerpactieplan omgevingslawaai voor de luchthaven Brussel-Nationaal werd vrij recent, in juni 2016, goedgekeurd. Dat plan stelt voor om in het kerngebied, namelijk de gemeenten Machelen, Steenokkerzeel, Kortenberg, Zaventem en Kampenhout, een preventief beleid te ontwikkelen dat gericht is op het vermijden van nieuwe, bijkomende geluidshinder. Dat steunt op twee maatregelen: enerzijds de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan ter operationalisering van de ruimtelijke maatregelen en anderzijds acties rond de bekendmaking van nieuwe isolatievoorschriften, vooral gericht op nieuwbouwprojecten. Het is uiteraard van heel groot belang om inwoners van de betrokken gemeenten op een correcte, volledige en vooral transparante manier te informeren.
De Vlaamse Regering is het engagement aangegaan om de financiële compensatie voor isolatie van bestaande woningen te onderzoeken. Een onderzoek naar de mogelijke invoering van isolatiepremies werd daardoor als een bijkomende actie opgenomen in het geluidsactieplan.
We hebben het er al meermaals over gehad in deze commissie: een samenwerkingsakkoord en een vliegwet zijn zeer dringend nodig voor een evenwichtige oplossing, voor rechtszekerheid en uiteraard ook voor een spreiding van de geluidshinder en van de luchtvervuiling.
In uw beleidsbrief 2018-2019 las ik: “Ik leg de ontwerpactieplannen ter raadpleging voor aan het publiek. De definitieve versies leg ik ter goedkeuring voor aan de Vlaamse Regering. De nieuwe geluidsactieplannen zullen het kader vormen voor de aanpak van omgevingslawaai in Vlaanderen in de periode 2019-2023.” Het openbaar onderzoek is zopas afgerond. Elke burger kon advies geven, een bezwaar indienen of opmerkingen formuleren van 1 december 2018 tot en met 11 januari jongstleden.
Op donderdag 10 januari verscheen er in De Standaard een artikel met als titel: ‘Vlaams geluidsplan krijgt ‘nul op tien’, en met als inleiding: “Het regent bezwaren van gemeenten en actiegroepen tegen het nieuwe Vlaamse plan om geluidsoverlast rond Brussel Airport terug te dringen.”
Daarom had ik u graag verschillende vragen willen stellen, minister. Hoe staat u tegenover de kritiek dat er in het nieuwe geluidsplan geen nieuwe ingrepen zouden worden vermeld in vergelijking met vijf jaar geleden?
Hoeveel bezwaren zijn er effectief ingediend? Hoeveel bezwaren werden er ontvankelijk verklaard?
Op welke manier worden de inwoners en de lokale besturen van het kerngebied geïnformeerd over de verdere uitvoering van het geluidsactieplan?
Op welke manier wilt u de isolatiepremies voor de bestaande woningen en de isolatievoorschriften voor nieuwbouwwoningen concretiseren? Hoe staat u tegenover de kritiek dat er nergens sprake is van financiering en de kritiek over het gebrek aan strikte timing in het geluidsactieplan?
Wat is de stand van zaken met betrekking tot het broodnodige samenwerkingsakkoord tussen de drie gewesten? Op welke manier zult u bijdragen tot een evenwichtig spreidingsplan voor onze luchthaven? Op welke manier blijft u streven naar een politiek samenwerkingsakkoord?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega, het is interessant om even te duiden waarover het precies gaat. Europa vraagt ons om elke vijf jaar de strategische geluidsbelastingkaarten en geluidsactieplannen na te kijken, zo nodig te actualiseren en te rapporteren aan de Europese Commissie. Er moet ook een publieke consultatie rond gebeuren.
De eerste keer dat een geluidsactieplan voor de luchthaven Brussel-Nationaal is vastgesteld, was in 2006. Dat is dan geactualiseerd voor het referentiejaar 2011. Het ontwerp van actieplan dat tot en met afgelopen vrijdag een openbaar onderzoek doorliep, baseerde zich op de geluidssituatie in 2016. Dat is ook meegedeeld aan de Vlaamse Regering op 16 november vorig jaar. Het moet dus nog definitief goedgekeurd worden door de Vlaamse Regering, nadat alle reacties zijn verwerkt, onder meer de verschillende bezwaren en reacties, maar ook wat de adviesraden hebben ingebracht. Dan zal het bijgestuurde, geactualiseerde actieplan er dus zijn.
In het geactualiseerde actieplan wordt een hoofdstuk gewijd aan de voortgang van de acties en maatregelen sinds de vaststelling van het vorige actieplan. De focus ligt in dat hoofdstuk dus op de voortgang tijdens de periode 2017-2018. Uiteraard zijn die acties en maatregelen nog niet allemaal gerealiseerd. Sommige zijn lopende, sommige moeten inderdaad nog worden opgestart. Dat was ook zo gepland. Een aantal van die acties en maatregelen kunnen ook maar ten volle worden uitgevoerd als er een gedragen langetermijnvisie op de luchthaven en de ruime omgeving ter beschikking is, en dat door alle betrokken Belgische instanties.
Het departement heeft in totaal 229 reacties ontvangen. Die worden nu allemaal gescreend. Er wordt ook gecheckt op dubbels. Want het is niet omdat er 229 reacties zijn, dat er 229 unieke opmerkingen werden geformuleerd. We moeten die informatie verwerken. Nadien gaat het naar de regering. We zullen dus ook moeten aangeven hoe we rekening hebben gehouden met die reacties. Dat wordt dan goedgekeurd door de regering en gepubliceerd op de website van het departement.
De wijze waarop de inwoners en de lokale besturen zullen worden geïnformeerd over de verdere uitvoering, zal natuurlijk afhangen van de acties. Er zal alleszins zoveel mogelijk worden aangesloten bij bestaande overlegstructuren. Zo is er het coördinatieplatform Stand van de Rand. Dat voorziet ook in een jaarlijkse terugkoppeling. We kunnen het daarin dus onderbrengen.
Zodra acties of maatregelen voldoende concreet gevorderd zijn en klaar zijn voor implementatie in geschikte verordenende en juridisch afdwingbare instrumenten, zullen de inwoners uiteraard ook formeel worden betrokken. In dat verband kan er worden verwezen naar de formele inspraakmogelijkheden die bestaan. Wanneer er bijvoorbeeld een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan moet worden opgemaakt, is er uiteraard ook een openbaar onderzoek.
Het onderzoek inzake de financiële compensatie voor isolatie in de vorm van een isolatiepremie, werd, volgens de timing voor uitvoering van deze actie, gepland in de periode tot 2020. Dit onderzoek wordt uiteraard gepland en opgenomen in het geactualiseerde geluidsplan. De concrete timing kan opnieuw niet los worden gezien van een globaal samenwerkingsakkoord, als basis van een stabiel en evenwichtig exploitatiekader. We kunnen moeilijk inschatten hoeveel woningen we moeten isoleren indien we niet weten wat de vluchtroutes zijn die op lange termijn zullen worden gehanteerd.
Wat de isolatievoorschriften voor nieuwbouwwoningen betreft, zullen in 2019 concrete stappen vooruit worden gezet. Naast een juridisch-technische analyse door mijn diensten qua mogelijke instrumenten, werden er ook middelen vrijgemaakt voor onderzoek, met de bedoeling de isolatievoorschriften voor nieuwbouwwoningen te concretiseren. Die opdracht is uitbesteed en zal eerstdaags starten met een looptijd van maximaal vijftien maanden.
Het samenwerkingsakkoord werd de voorbije maanden niet besproken op het Overlegcomité. Het initiatiefrecht ligt bij de bevoegde federale minister van Mobiliteit. Concrete besprekingen hierover staan niet op de agenda. Tot dusver is er geen concreet perspectief om daar tot oplossingen te komen. Maar uiteraard is het belangrijk om dat op te volgen.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw uitgebreid antwoord. Uiteraard is er in onze luchthaven een grote nood aan die langetermijnvisie. En uiteraard zijn het samenwerkingsakkoord tussen de drie gewesten en ook de federale Vliegwet prioritair. We hopen dat het zo snel mogelijk tot een akkoord komt. We hopen dat eigenlijk al de hele legislatuur, maar hopelijk zetten we nu echt stappen vooruit en neemt ook u initiatieven om tot een akkoord te kunnen komen.
Minister, u hebt duidelijk gezegd wat uw plannen zijn. U verwerkt de bezwaarschriften, zult checken op dubbels enzovoort. Kunt u een concrete timing vooropstellen? Wanneer verwacht u dat dit verwerkt zal zijn? Wanneer zal dit verdere vooruitgang krijgen?
Verder had ik het met u ook graag even over de procedure, want er heeft inderdaad van 1 december tot 11 januari een openbaar onderzoek plaatsgevonden. Persoonlijk vond ik dat niet echt een gelukkige periode, gezien de eindejaarsperiode, maar vooral gezien de bestuurswissels, die in vele gemeenten misschien voor een moeilijke timing hebben gezorgd. Hebt u daarover opmerkingen ontvangen? Kunt u toelichten waarom u voor deze timing, voor deze periode hebt gekozen?
Ten slotte heerst er ongerustheid bij omwonenden wat betreft geluid en hinder. Het is altijd een moeilijke oefening. Je moet een evenwicht zoeken tussen de geluidshinder en de economie. Het is belangrijk dat die gevonden wordt. Maar er is bij de omwonenden en de lokale besturen toch steeds de vraag om goed te worden geïnformeerd en om te worden betrokken. Ik vraag dus uw blijvende aandacht om daarover op een transparante manier te communiceren en uiteraard Brussels Airport Company (BAC) aan te sporen om dat toekomstgericht te blijven doen.
Ik ben een politica uit de omgeving van de luchthaven en krijg dan ook veel vragen over de isolatiepremies. Het dossier is blijven liggen. U zegt dat het niet los kan worden gezien van het samenwerkingsakkoord. Als u het financieel wilt berekenen, moet u natuurlijk ook zeker zijn van de routes, de Vliegwet en het samenwerkingsakkoord. Dat begrijp ik uiteraard. Maar ik moet eerlijk zeggen dat die onzekerheid heel sterk leeft, ook bij de omwonenden. Het is van heel groot belang dat wij politici allemaal in dit dossier toekomstgerichte stappen te zetten.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, dit komt in een openbaar onderzoek inderdaad op een vrij ongelukkig moment. Het heeft echter geen zin om daarover veel polemiek te voeren. Maar dat het leidt tot een vrij grote toevloed van reacties, bezwaren en opmerkingen, toont wel aan dat het hele dossier bijzonder gevoelig ligt.
Dat is niet zo verbazingwekkend, ten eerste omdat de luchthaven keer op keer blijft groeien. Ook dit jaar heeft ze weer recordcijfers aangekondigd, wat op zich leuk is voor de luchthaven en de tewerkstelling daar, maar onvermijdelijk ook een hoop extra overlast met zich meebrengt. Het zou misschien nog draaglijk zijn, als er enige zekerheid was dat die overlast stabiel, correct gespreid, evenwichtig en op de best mogelijke manier georganiseerd was, maar ook die zekerheid is de afgelopen jaren afgenomen. Het aantal mensen die hinder ondervinden, is het voorbije decennium constant veranderd, toegenomen, verschoven en gewisseld. Er zijn ook al allerlei soorten maatregelen, van isolatiepremies tot bouwverboden, aangekondigd, geprobeerd en al dan niet gedeeltelijk of helemaal uitgevoerd. De onzekerheid is dus immens.
Ik denk inderdaad dat alleen een finaal sluitende beslissing over een vliegwet, de tracés en de verschillende uitbreidingsmogelijkheden of beperkingen daartoe, uiteindelijk tot rust zal kunnen leiden in de regio en bij inwoners, eigenaars en omwonenden. Daarin sluit ik me bij u aan. De aanloop naar de verkiezingscampagne is echter genomen en sommigen hebben opnieuw het confederalisme en de strijd tussen de regio’s aangekondigd. Als u het mij vraagt, dan lijkt het mij in die sfeer zeer onwaarschijnlijk dat we er in de maanden of jaren na de verkiezingen in zullen slagen om verstandige, stabiele en rationele akkoorden te maken in dit dossier. Met andere woorden is het misschien wel nuttig om zo snel mogelijk, in deze legislatuur nog, stappen vooruit te zetten in die richting. Bent u van plan om daar nog extra initiatieven toe te nemen en hoe realistisch is dat nog? Eerlijk gezegd vrees ik dat, als we het niet voor mei regelen, we het na mei ook niet geregeld zullen krijgen. Dan zal de miserie alleen maar toenemen.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, ik betreur toch ook wel dat het overleg over dit thema gestaakt wordt. Ik begrijp de politieke ratio daarachter wel, maar collega De Vroe zei dat we hier al de hele legislatuur vragende partij voor zijn. Welnu, de legislatuur daarvoor waren we ook al vragende partij voor een federale vliegwet en een samenwerkingsakkoord. Het duurt dus allemaal wel bijzonder lang.
Er zijn inderdaad tal van tegengestelde belangen en tal van gerechtelijke procedures in dit dossier, maar er is wel één onderliggende boodschap en dat is dat er een stabiel kader moet komen, zodat we in die hele regio weten waar we aan toe zijn, zodat vliegroutes ook niet zomaar verschoven worden en zodat er geen nieuwe mensen bij komen die hinder ondervinden. Die evolutie moet eindelijk een halt toegeroepen worden.
Ik kan alleen maar hopen dat we die federale vliegwet en dat samenwerkingsakkoord snel zullen krijgen. Ik hoop ook dat collega Tobback ongelijk heeft, dat we er na de verkiezingen wel gaan komen en dat er misschien toch wat rust zal ontstaan, ook op communautair vlak, zodat die vliegwet er kan komen. Ik kan alleen maar hopen dat hij ongelijk heeft, maar het zou wel eens kunnen dat hij gelijk heeft.
Ik heb ook een opmerking van technische aard, minister. Bij de afweging om te bepalen of lawaai hinderlijk is of niet, worden geluidsmetingen gewogen via de zogenaamde A-gewogen decibelschaal of dBa-schaal. Dat gebeurt ook hier. U weet dat er daar wel wat debat over plaatsvindt, want de redenering is dat het menselijk gehoor minder gevoelig is voor geluiden met een lage frequentie, geluiden die vliegtuigen ook produceren, maar die redenering geldt eigenlijk alleen maar bij een zeer lage geluidsintensiteit. Bij een normale of hogere geluidsintensiteit kan irritatie bij die lage frequenties zelfs toenemen. Dat zijn wetenschappelijke bevindingen die eigenlijk niet worden meegenomen in dit studiewerk. Ik zou u willen vragen om voorzichtig te zijn met de interpretatie van hinder, omdat het allemaal zo gevoelig en delicaat is.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Wat de timing betreft, ging het om een actualisatie. Het was klaar en we hebben dat ook in dat onderzoek gestoken. We hebben ook wel wat meer tijd genomen dan strikt voorzien. Ik denk dus dat alle of bijna alle betrokken gemeentebesturen hun bezwaren hebben geformuleerd. Dat ben ik wel niet zeker, dus ik stel voor dat ik dat eens naga. Mochten er gemeenten zijn die niets hebben laten weten, misschien door een fout bij de bestuurswissel, dan zal ik mijn diensten vragen om contact op te nemen. Dat hoeft dan niet om een officieel bezwaar te gaan, maar het kan interessant zijn om eventuele bezorgdheden mee te nemen. Ik denk dat dat zeker geen probleem is. Ik kan daar geen timing op kleven. Dat zal afhangen van de inhoud van die bewaren. Er zal uiteraard nog een communicatie volgen, opnieuw afhankelijk van wat uit die teksten naar boven komt.
Ik heb alle begrip voor die onzekerheid. We lopen daar, denk ik, allemaal een beetje gefrustreerd over rond, maar dit is niet het gemakkelijkste dossier. Ik denk dat we de verantwoordelijkheid voor een stuk ook moeten laten waar ze zit, maar dat we ook actief moeten meewerken, als daar een mogelijkheid toe is, zodat we eruit raken.
Wat de hinder en objectieve criteria daarvoor betreft, gaat het natuurlijk om een poging om geluidsoverlast te vatten in objectieve cijfers. Het subjectieve blijft ook meespelen en dat maakt het moeilijk. We moeten een afweging maken. Het is moeilijk om in zo’n plan een bepaalde subjectiviteit mee te nemen, ook al wordt dat wel gevraagd. Als er klachten zijn, dan worden de zaken wel bekeken.
Ik geef toe dat de actualisatie van de manier van werken voor wat verwarring zorgt. Dat is nu eenmaal het systeem van die geluidsactieplannen. Ik wil nogmaals benadrukken dat ik het op mij neem. Ik zal zeker ook aan mijn diensten doorgeven dat die communicatie heel belangrijk is, als we eenmaal wat verder staan, en dat ze ook zorgvuldig moet gebeuren.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Ik zal zoals steeds het dossier van nabij blijven opvolgen. Ik denk alle politici uit de regio dat doen. We hebben er ook alle belang bij dat we zo snel mogelijk zekerheid en een langetermijnvisie voor onze luchthaven kunnen hebben. Ik zal daar regelmatig op terugkomen.
Het is ook belangrijk dat u als Vlaams minister, zeker vanuit uw actie die opnieuw is opgenomen in het geluidsactieplan, bij uw collega’s aandringt, en dat u, ook al zegt u dat zij het initiatiefrecht hebben, toch zelf het initiatief neemt om aan te dringen en stappen naar de toekomst te zetten.
Uw timing van uw isolatiepremie was 2020 en dat komt toch ook met rasse schreden dichterbij. Ik denk dat u wat dat betreft ook zelf het initiatief tegenover de andere overheid mag nemen.
Ik kan u alleen maar bijtreden in wat u hebt gezegd over de communicatie naar lokale besturen. Wij zullen u zeker verder ondersteunen in het voeren van een goede communicatie naar de lokale besturen en de omwonenden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.