Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Poschet heeft het woord.
Voorzitter, ik zou het lied zingen maar het bestaat nog niet en toch is er al veel heisa over geweest, alhoewel vandaag niemand er nog over spreekt. Het doet ons weer nadenken over de hectische mediacycli waarin we zitten. Ondertussen hebben we al heisa gehad over de wolven, nu over de jakhalzen. Fijn stof is al gepasseerd en een bepaald debat aan de KU Leuven. Zo om de twee dagen zijn we ons druk aan het maken over thema x of y. Ik vond dit echter belangrijk genoeg om er een vraag over te stellen en ik had gedacht dat ik niet de enige zou zijn.
De traditie wil dat het nationaal elftal in het mannenvoetbal bij elke deelname aan een groot interlandentoernooi begeleid wordt door een hymne, een strijdlied. Soms zingen de spelers dit zelf, herinner ik me als klein manneke. Franky Van der Elst was iets beter op het vlak van balvastheid dan op het vlak van toonvastheid. (Gelach)
Maar u ziet dat het blijft hangen in het collectieve geheugen. ('Go West' wordt gezongen)
'Go West' naar het Sint-Annastrand. (Gelach)
In 2014 was Stromae de gelukkige bij het WK. Daar was toen ook al kritiek over omdat het een Franstalige zanger was die in het Frans zong. Je zou dan van de voetbalbond communautaire intelligentie verwachten om dat niet meer te doen en de volgende keer een Nederlandstalige te nemen.
Eh bien non. In 2018 hadden ze gekozen voor de rapper Damso, die niemand – of misschien een of twee – hier rond de tafel kende.
Bovendien kende bij onze Franstalige vrienden ook nagenoeg niemand hem, behalve een bepaalde groep binnen de bevolking. En ook op Facebook zag ik enorm veel reacties, ook bij mijn Franstalige vrienden en kennissen, tegen de vulgariteit van de teksten van deze rapper.
Iedereen stond op zijn achterste poten. Weliswaar werd er soms de kanttekening bij geplaatst dat je via een zekere vulgariteit toch een moeilijk te bereiken groep kunt bereiken. Maar op die lijn zit ik in dezen niet, omdat ik vind dat het WK voetbal bij uitstek een familiegebeurtenis, een gezinsgebeurtenis is. In die zin is de mottige mascotte die gisteren is ontvouwd, wel een voorbeeld van creatieve vrijheid, maar ook niet meteen iemand die kleine kindjes een zoete nachtdroom zal bezorgen.
De vraag blijft natuurlijk wat u, als minister van Sport, daar eigenlijk rond kunt doen. Dat is een vraag die we ons allemaal stellen. (Opmerkingen)
Maar collega's, dat is toch een van de fundamentele vragen bij ons? We hebben ons land zo versplinterd wat bevoegdheden betreft, dat we eigenlijk niet meer weten bij wie we nu terecht moeten voor een vraag over de Rode Duivels. (Opmerkingen van minister Philippe Muyters)
Wel, ik luister graag naar u. Wat hebt u gedaan? Wat hebt u niet kunnen doen, maar wilde u wel doen? Wie kon er wel iets aan doen om de keuze voor dit lied te beïnvloeden, uiteraard los van de macht van het geld, die volgens mij de doorslag heeft gegeven?
Minister Muyters heeft het woord.
Het is een goede zaak dat er is afgezien van de keuze voor Damso. Dat was een terechte beslissing.
Ik weet hoe we dat oplossen. Confederalisme en dan is alles opgelost. Maar dat was uw vraag niet, zeker?
Ik geef kort mee wat ik wel heb gedaan. Ik vond de keuze voor Damso, zonder kennis te hebben van het eigenlijke WK-lied, een vreemde keuze. Zonder twijfel. Ik heb zelf ook publiekelijk op de heisa gereageerd en hiervoor een minipoll georganiseerd. Er waren 450 respondenten op die minipoll. 97 procent daarvan vond Damso geen geschikte kandidaat. Het is misschien een kleine groep, maar dat percentage geeft wel aan hoe men daartegenover stond.
Of het nu gaat over doping, wedstrijdvervalsing – bijvoorbeeld motors in fietsen –, corporate governance, goed bestuur of grensoverschrijdend gedrag: ethiek in de sport is een belangrijk punt. Niet alleen voor mij – zeker voor mij, want ik werk daar heel hard aan –, maar ook voor jullie.
Ik stelde dat de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) zich ook moest afvragen of de keuze voor Damso wel paste binnen de ethiek in de sport. En net zoals bij andere ethische kwesties, zoals de #MeToo-beweging, merk je dat er sneller en meer uitgesproken een maatschappelijk debat ontstaat dan in het verleden het geval was. Dat is positief. En daar hebben we geen enkele wet of richtlijn extra voor nodig – gelukkig maar. Het lijkt mij de beste manier om te reageren. Als sponsors beginnen zeggen: 'De mensen willen het niet, ik ga hier als sponsor nadeel aan ondervinden', dan krijg je vanuit alle kanten druk. Ik heb zelf ook op mijn manier druk gelegd. Ik zie dat ook bij anderen. Ik heb niets te zeggen aan de KBVB, maar ik heb ze wel aan tafel gekregen over de discussies. Dat lukt dus wel. Dat is de invloed die je kunt uitoefenen. Dat kun je doen wanneer je een sportbeleid voert waarin je consequent bent.
Je zou je kunnen afvragen of ik er niet aan heb gedacht om via Voetbal Vlaanderen financiële druk uit te oefenen op de KBVB. Ik heb gezien dat Voetbal Vlaanderen ook een reactie heeft gegeven aan KBVB. We hebben met Voetbal Vlaanderen een relatie op het vlak van erkenning en subsidiëring. Die middelen dienen 100 procent om het Vlaamse voetbal te ondersteunen. Ik ga daar dus niet op inkorten en Voetbal Vlaanderen financieel onder druk zetten wegens een stommiteit van de KBVB. Dat wil ik apart houden.
Ik denk dat de beste druk er komt als die er komt van alle kanten, zoals hier is gebeurd: vanuit de minister van Sport en andere ministers, vanuit de brede publieke opinie en vanuit de sponsors. Dat is een heel belangrijk signaal. Je ziet dat het effect heeft.
De heer Poschet heeft het woord.
Minister, ik heb tussen de lijnen door begrepen dat vragen over de Rode Duivels wel degelijk aan u gesteld mogen worden. Dat is al belangrijk: het is een precedent.
Ik ben het volledig met u eens dat ethiek heel belangrijk is in de sport, op alle vlakken. Maar wat hebt u concreet gedaan, buiten die minipoll en het uiten van uw mening op Twitter of elders? Hebt u de telefoon genomen en gezegd: ‘Mijnheer de voorzitter van de KBVB, dit kan voor ons niet.’?
De heer Annouri heeft het woord.
Collega Poschet, dank u wel om deze vraag te stellen. Ik meen dat. Het is een debat dat ik met veel interesse heb gevolgd. Als hiphopliefhebber, als politicus en als liefhebber van de Rode Duivels ben ik blij dat de keuze is gemaakt om Damso niet het liedje van de Rode Duivels te laten zingen. Ik vind dat muzikanten de vrijheid moeten krijgen om teksten te schrijven over gelijk wat. Als er een markt voor is en als dat de creatieve vrijheid is, dan maakt mij dat niet uit. Maar er is natuurlijk wel een verschil als je kijkt naar de Rode Duivels, die een enorm symbolisch voorbeeld zijn voor heel wat jongeren en mensen die naar hen opkijken en hen imiteren, en als ze een bepaald signaal uitsturen naar onze samenleving. Dan vind ik niet dat je iemand die dergelijke teksten schrijft, als symbolische waarde, die die sfeer vertegenwoordigt, naar voren kunt schuiven. Ik ben blij dat de voetbalbond uiteindelijk die keuze heeft gemaakt. Vind ik dat een rapper als Damso het vrije recht heeft om te schrijven en te doen wat hij of zij wil, net zoals wij allemaal de vrijheid hebben om te denken wat wij willen? Dat was af en toe onduidelijk in de debatten die er zijn gevoerd.
Minister, ik wil een tweede punt maken. U en wij allemaal hebben als politici onze verantwoordelijkheid qua bevoegdheden. Maar we hebben nog een andere verantwoordelijkheid in de samenleving, en dat is een morele verantwoordelijkheid. Mensen kijken naar ons om richting te geven. Mensen kijken naar ons om bepaalde dingen mee te beslissen of onze mening te geven. Dan is het van ontzettend groot belang om ons in dergelijke debatten te roeren. Ik zeg niet dat u dat niet hebt gedaan, voor alle duidelijkheid, maar we mogen ons dan niet verstoppen achter het feit dat het niet onze bevoegdheid is of dat het niet speelt op niveau X, Y of Z. Als het gaat over maatschappelijk belangrijke zaken, is het belangrijk dat we als politici allemaal onze verantwoordelijkheid opnemen. Ik wens rapper Damso alle succes in zijn commerciële activiteiten. Als hij fans heeft, wens ik hun veel luisterplezier, maar ik ben vooral blij dat de Rode Duivels deze keuze hebben gemaakt.
Minister, als we hier alle vragen mogen stellen over de Rode Duivels, heb ik nog een bijkomende vraag: wat denkt u van de poule waarin we terechtkomen en hoe groot schat u onze kansen in? (Gelach)
De heer Wynants heeft het woord.
Ik ga de naam van de zanger niet meer noemen, want dan krijgt hij nog meer publiciteit, en dat ben ik al beu genoeg.
Ik ga even uit de biecht klappen. Ik heb vorige week Voetbal Vlaanderen gecontacteerd met de vraag hoe dit tot stand is gekomen. Zij hebben me onmiddellijk geantwoord dat er in de Belgische Voetbalbond enorm veel problemen zijn. Er is een Franstalige voorzitter. De man heeft zijn capaciteiten, daar gaat het niet over, maar hij kent geen woord Nederlands. Bijkomend heeft hij alle faciliteiten en beoordelingen meegekregen omdat ondertussen CEO De Brabander ook buiten is gegooid. Niemand wist iets van die beslissing, behalve hij. Ik heb gezegd dat er bij Voetbal Vlaanderen mensen zijn die ons goed gezind zijn en die altijd in Voetbal Vlaanderen gezeten hebben. Die zaten in de raad van bestuur. Die heb ik dan gecontacteerd.
Ik heb gezegd: ‘Als jullie vandaag geen actie ondernemen, dan ga ik morgen een persconferentie geven.’ Ze hebben onmiddellijk gezegd: ‘We zijn ermee bezig.’ Vorige donderdagavond heb ik een bericht gekregen. Ik heb dat naar bepaalde mensen doorgestuurd. De mensen moeten zelf maar weten of ze erop antwoorden of niet. Ik weet niet wie het allemaal geweten heeft, maar ik heb het naar veel mensen doorgestuurd. Toen is onmiddellijk besloten door de raad van bestuur om ’s morgens de raad van bestuur bijeen te roepen. Dat is telefonisch gebeurd. Toen is het onmiddellijk vastgesteld.
Voetbal Vlaanderen is maar een vleugel maar die vleugel neemt wel zijn Vlaamse verantwoordelijkheid. Ik ben de mensen die daarin hebben gezeten dankbaar dat ze mij daarin hebben gesteund.
De heer Moyaers heeft het woord.
Minister, ik ben blij dat de KBVV het al heeft teruggeschroefd. U moet die vraag dus niet echt meer beantwoorden. U hebt wel gemerkt dat de mening van vele mensen en sponsors wel degelijk iets kan doen, en dat is heel belangrijk. Het toont ook aan dat er nog wat werk aan de winkel is om discriminatie weg te werken. Ik weet ook wel dat de KBVV niet tot uw bevoegdheid behoort, maar ik wil u toch vragen hoever onze Vlaamse voetbalfederatie Voetbal Vlaanderen staat met haar actieplan in de strijd tegen discriminatie in het voetbal. Want net als bij grensoverschrijdend gedrag is het erkennen van het probleem niet voldoende, er moeten ook concrete acties aan gekoppeld kunnen worden. Hoever staat Voetbal Vlaanderen met alles wat te maken heeft met discriminatie in het voetbal?
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, ik denk dat het antwoord van de heer Wynants verhelderend was. Hoewel de Vrouwenraad zegt dat dit niet kan, een staatssecretaris zegt dat dit niet kan, een aantal ministers en parlementsleden zeggen dat dit niet kan, denk ik niet dat dit hen tot andere gedachten had gebracht indien de mannen en vrouwen met het geld niet hadden gezegd dat het afgelopen is. En dat zegt voor mij alles over wat die Voetbalbond nu is. Wanneer je pas inziet dat je fout bent nadat je weet wat de financiële gevolgen zijn, dan zegt dat heel veel.
Ik stel voor dat wij namens de commissie Sport Lange Jojo voordragen als componist van het nieuwe voetballied. Hij is 81 jaar, maar hij kan het volgens mij nog altijd.
Mijnheer Meremans, ik vind het eigenlijk ongelofelijk straf dat het de sponsors zijn die hebben gemaakt dat het lied is ingetrokken. Ik vind dat op twee manieren straf.
Enerzijds zou het niet mogen kunnen dat sponsors de koers van een voetbalfederatie bepalen. Dat is de wereld op zijn kop. Wanneer dit wordt doorgetrokken naar het sport- en cultuurbeleid, dan klopt er iets niet. Anderzijds zegt het exact wat u hebt gezegd, namelijk dat bij de Voetbalbond geen morele principes regeren maar het geld. Die sponsors zorgen voor het grote geld of het extra geld en dan pas plooit de bond. En dat mag wel eens hardop gezegd worden. Die Voetbalbond mag wel eens nadenken voor hij in de toekomst dergelijke dingen doet.
Voor het overige ben ik heel blij dat er een dergelijk breed maatschappelijk protest is geweest tegen de haatdragende, genderachtige teksten die deze rapper gebruikt.
Lange Jojo zou nog een mogelijkheid kunnen zijn. Wie het lied maakt, maakt me niets uit. De morele verontwaardiging in de samenleving was breed en ik kan me daar alleen bij aansluiten. Het doet me ook nadenken over de positie van de Belgische Voetbalbond. Het is toch ongelofelijk droevig.
Dat is de structuur.
Ik weet het.
Minister Muyters heeft het woord.
Deze discussie toont aan dat de regels voor corperate governance voor federaties die ik naar voren heb gebracht, nuttig en zinvol zijn. In elke federatie worden die regels meer en meer toegepast. Ik zal tijdens ons volgende overleg met de Pro League, de KBVV en Voetbal Vlaanderen dit element op de agenda zeggen.
Mijnheer Poschet, u vraagt wat ik heb gedaan. Ik heb meegedaan aan de morele druk. Ik heb niet de telefoon genomen, ik had vorige week een aantal familiale verplichtingen waardoor ik minder dan normaal op kantoor was. U mag me dat niet kwalijk nemen, er zijn momenten in het leven dat men ergens anders moet zijn.
Mijnheer Annouri, ik ben het volledig met u eens. Wat die rapper doet en hoe hij dat doet, kan u niets schelen, zegt u. De topsport moet de breedtesport inspireren. Wat daar dan aan vasthangt, moet ook inspireren. Op dat vlak ben ik het helemaal met u eens.
Mijnheer Meremans en mijnheer Caron, u zegt beiden dat ze zijn geplooid voor het geld, maar de sponsors zijn ook geplooid omdat ze iets gingen sponsoren waar de maatschappij niet achter stond. Indien van bij de start ikzelf, Sport Vlaanderen, andere ministers en het brede publiek niet hadden gereageerd, dan hadden de sponsors waarschijnlijk niet bewogen. Het ene heeft het andere op gang gebracht en het geheel heeft gemaakt dat de juiste beslissing is gevallen.
Ik sluit af met de pronostiek. Volgens mij moeten we vlot de eerste ronde halen. Het moeilijkste zijn de verplaatsingen, maar als die gasten zich al niet op een goede manier kunnen verplaatsen… We zouden dus geplaatst moeten zijn voor we tegen Engeland spelen. Ik denk dat dat ook wel zal lukken.
De heer Poschet heeft het woord.
Minister, ik wil nog eens vragen om contact te nemen met de KBVV. Ik heb die zin ook getweet vorige week. Daarin staat: “We betreuren ten zeerste de maatschappelijke controverse die de afgelopen dagen is ontstaan. Die controverse staat haaks op alles waarvoor we als KBVV willen staan.” Zij betreuren dus zelfs niet het feit waarvoor die man staat die was aangeduid, ze betreuren de controverse. Ik hoop dat die frank of die euro intussen aan het vallen is maar ik heb het gevoel dat dat nog niet het geval is. Ik heb het gevoel dat zij reageren als een verwend kind: als we dat niet mogen doen, dan doen we niet meer. De vraag blijft: zal er nu een ander nummer komen? Misschien kunnen wij dat samen opnemen. En wat die sponsors betreft, is nog eens het belang aangetoond van diversiteit aan de top van het bedrijfsleven. Iemand als Sofie Dutordoir of andere vrouwelijke CEO’s kunnen echt helpen. Ik zeg niet dat het geen mannen mogen zijn, er zijn ook goede mannen die openstaan voor de gevoeligheden bij vrouwen, maar ik denk dat vrouwen aan de top van het bedrijfsleven hier nog eens hun maatschappelijke meerwaarde bewijzen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.