Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Caron heeft het woord.
Minister, u hebt Robbe De Hert een subsidie van 50.000 euro toegekend. In een Belgabericht lazen we: “Het gaat om een budget dat eerder al was voorzien, maar on hold was gezet. Samen met de 40.000 euro die intussen via crowdfunding is verzameld, komt daarmee het benodigde bedrag heel dichtbij.”
We weten dat Robbe De Hert voor de afwerking van de documentaire ‘Hollywood aan de Schelde’ 100.000 euro nodig heeft. De stad Antwerpen heeft nu ook 10.000 euro toegekend. Ze heeft ‘het gat dichtgereden’.
Ik zeg het hardop: natuurlijk gunt iedereen Robbe De Hert het dat hij zijn documentaire kan afwerken. Ik had de vraag liever met een ‘x’ als onderwerp in plaats van zijn naam gesteld, maar dat kon natuurlijk niet. Mijn vraag gaat over de procedures.
Minister, op het moment dat ik deze vraag opstelde, kende ik het antwoord niet. Ondertussen werden in de krant een aantal van mijn gestelde vragen beantwoord. Die kranten zijn ook op zoek gegaan.
Ik vond het raar dat u in deze zaak zelf tussenbeide kwam, omdat filmsubsidies onder de bevoegdheid van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) vallen en het VAF daarin helemaal autonoom is. Dat is een lange historie, waarover je dezer dagen in de Humo of de Knack stukjes kunt lezen – voor wie daar verder wil op ingaan.
Ik kan niet anders dan daaruit afleiden dat het niet gepast is dat er in het Fonds voor de Letteren of in het VAF rechtstreeks werd tussengekomen. Die traditie bestond ook niet, minister. Idem voor de communicatie over de subsidiebeslissing. Daarom was het des te bizarder dat u zelf communiceerde – en niet het VAF, zoals bij andere subsidies – dat u die 50.000 euro toekent.
In een perscommuniqué van het VAF stond: “Van dit bedrag heeft het VAF in 2006 en 2007 80 procent, dus 40.000 euro, aan Robbe De Hert uitbetaald. De film werd echter nooit opgeleverd en de contractuele afspraken werden door hem niet nagekomen. Rekening houdend met zijn toen al precaire situatie heeft het VAF de gestorte bedragen niet teruggevorderd.”
Minister, wie heeft deze subsidiebeslissing genomen? U of het VAF? Uit de krantenartikelen leid ik af dat u het was, maar u zult het zelf al dan niet bevestigen.
Welk standpunt heeft het VAF in dit dossier ingenomen? Ik verwijs naar dat communiqué van het VAF waarin sprake is van dat niet-uitbetaalde saldo en de niet-terugvordering.
Hoe correspondeert dat saldo van 10.000 euro met de toegekende subsidie van 50.000 euro?
Waarom communiceert het VAF niet over die subsidie? Ik heb het wel begrepen: omdat de centen niet uit de VAF-middelen komen, maar wel uit uw Lotto-middelen. Zo heb ik het begrepen, maar misschien kunt u nog een en ander verduidelijken. Ik dank u.
Minister Gatz heeft het woord.
Wie de beslissing genomen heeft, is inderdaad inmiddels duidelijk geworden: dat ben ikzelf.
Het standpunt en de relatie van het betrokken project met het VAF wil ik als volgt verduidelijken. Voor de realisatie van ‘Hollywood aan de Schelde’ kende het VAF in 2006 reeds 50.000 euro postproductiesteun toe aan Robbe De Hert. Van dit bedrag heeft het VAF in 2006 en 2007 80 procent, dus 40.000 euro, uitbetaald.
De film werd echter nooit opgeleverd en de contractuele afspraken is hij niet nagekomen. Rekening houdend met zijn toen al precaire situatie heeft het VAF de gestorte bedragen niet teruggevorderd. In een perscommuniqué van 9 januari – dat we inderdaad allemaal hebben kunnen lezen – geeft het VAF aan dat ze Robbe De Hert respecteren om wat hij voor de Vlaamse film heeft betekend en dat ze de moeilijke situatie waarin hij zich bevindt, betreuren. Ze spreken dan ook de hoop uit dat ‘Hollywood aan de Schelde’ er met steun van de lopende crowdfundingactie spoedig komt, zodat zij ook het resterende saldo van 10.000 euro kunnen uitbetalen en Vlaanderen deze film te zien krijgt.
Hoe correspondeert dat saldo van 10.000 euro van het VAF met de toegekende subsidie van 50.000 euro? De subsidie die nu door mij wordt toegekend, gaat over een bedrag dat niet uit VAF-middelen komt. Het VAF is hierover dan ook niet geconsulteerd. Het bedrag staat volledig los van de 50.000 euro die het VAF in 2006 goedkeurde en waarvan nog een saldo van 10.000 euro geblokkeerd staat.
Uit welk budget komt het bedrag van 50.000 euro dan wel? Het bedrag van 50.000 euro dat ik uittrek, komt uit mijn middelen van de Nationale Loterij, die – vooraleer de champagnekurken hier beginnen te knallen – zeer beperkt zijn en waarmee af en toe een aantal specifieke dingen kunnen gebeuren. Daarom heb ik ook zelf gecommuniceerd.
Wat de tijdslijn betreft, is het belangrijk te weten dat Robbe De Hert mij al in 2015 om ondersteuning vroeg voor zijn documentair project. Dat was dus lang voor de hele crowdfundingcampagne op gang is gekomen. Zolang de documentaire niet werd gerealiseerd – en dat was tot nu toe niet het geval –, stond dit bedrag nog ‘on hold’. De voorwaarde was toen wel dat er cofinanciering werd gevonden. Er zijn gesprekken geweest met de VRT, maar het is aan de VRT om volledig autonoom te beslissen welke documentaires zij wil uitzenden en ondersteunen. Dat is niet gelukt. Tot op dat moment had ik gedacht: ‘Het is jammer, ik wil iets doen. Aangezien er geen cofinanciering is, zal dit project er misschien nooit komen.’ Via de crowdfunding is dat nu wel gelukt.
Ik ben dan ook blij dat de stad Antwerpen – die ik op dit ogenblik zeer nabij voel – 10.000 euro wil investeren. Weliswaar dienen er, zoals bij elk project, wel garanties te worden gegeven dat het project zal worden gerealiseerd. Het is dus geen blanco cheque.
U verwijst in uw toelichting naar de bevoegdheid van het VAF als autonoom fonds inzake filmsubsidies. En inderdaad, het VAF is als uniek filmloket – en uniek wordt hier bedoeld als eenheidsloket – verantwoordelijk om de Vlaamse onafhankelijke audiovisuele productie en auteurscreatie te stimuleren en de sector te ondersteunen op het vlak van internationale distributie en promotie.
Deze opdracht werd vastgelegd in de beheersovereenkomst voor het Filmfonds. Dit betekent echter niet dat ik vanuit mijn bevoegdheden geen enkel project zou mogen ondersteunen rond het medium film. Ik besef: de regel is het VAF en de minister is de uitzondering. Laat dat duidelijk zijn. Het is niet zo dat er allerlei parallelle financieringsmechanismen zijn. Dat is zeer uitzonderlijk. Maar het kan wel.
Zoals u weet, besteed ik bijzondere aandacht aan documentaires als essentieel onderdeel van onze breed gewaaierde culturele identiteit. Dat is hier al een aantal keren aan bod gekomen. Deze documentaire over de geschiedenis en het leven achter de schermen van de Belgische filmwereld ontsluit ons rijk en divers filmerfgoed of heeft in elk geval die potentie.
Robbe De Hert kan naar mijn mening ook worden beschouwd als cultureel monument, als filmicoon, als een van de pioniers van de moderne Vlaamse film. Klassiekers – ik breng ze graag nog even in herinnering – zoals ‘De Witte van Zichem’, ‘Lijmen/Het Been’ behoren tot het patrimonium van de Vlaamse cultuur. Generaties groeiden op met zijn films. Als bezieler van het in 1966 opgerichte Fugitive Cinema, waarbinnen de sociale bewogenheid en de documentaire aanpak centraal stonden, wilde Robbe De Hert ook losbreken van de toenmalige, zoals dat werd genoemd – ik zeg het voorzichtig – ‘clichématige verfilming van literaire klassiekers’, en de Vlaamse film internationaal op de kaart zetten.
En ja, we weten allemaal dat deze man de bijnaam van ‘enfant terrible van de Vlaamse film’ heeft. Je kunt voor of tegen hem zijn, maar je kunt niet ontkennen dat hij er mee voor gezorgd heeft dat de Vlaamse cinema, alsook de ondersteuning ervan, nu is wat ze is. Vergeet immers niet dat hij mee op de barricade stond voor meer erkenning en meer middelen voor de Vlaamse film.
Kortom, Robbe De Hert laat een mooie filmerfenis na en ik hoop dat hij er dit project als sluitstuk nog aan kan toevoegen. Het materiaal is er, het zou dan ook jammer zijn indien dit niet of slechts gedeeltelijk kan worden ontsloten voor toekomstige generaties. Als het project kan worden gerealiseerd, dan is het reeds geïnvesteerde geld tenminste ook niet verloren. Gezien zijn expertise en de inhoud van dit filmproject en op voorwaarde dat hij zich goed laat omringen, onder andere op zakelijk vlak – maar daar hebben we het nodige zicht op en hebben ook de nodige garanties voor – ben ik ervan overtuigd dat dit een waardevol werk kan worden. En dan zou ik zeggen: eind goed, al goed.
De heer Caron heeft het woord.
Ik sluit mij daarbij aan.
Mevrouw Idrissi heeft het woord.
Uiteraard gunnen we Robbe De Hert zijn laatste documentaire. Maar er zijn toch wel wat vragen te stellen, minister. U begeeft zich eigenlijk opnieuw op glad ijs, in verband met de geloofwaardigheid van beslissingen.
Wat zijn de criteria? Welke andere filmmakers of anderen mogen bij u aankloppen? Of is het voldoende om een emotionele schreeuw te uiten in Dag Allemaal? Want dat is wat sommige kranten ook heel smalend hebben gezegd: ‘Laat Dag Allemaal alsjeblieft het cultuurbeleid niet bepalen.’ Als Robbe De Hert die 50.000 euro verdiende, dan hoeft hij daar eigenlijk niet voor te schreeuwen in de krant. Dan volstaat het dat hij bij u komt of dat er een aantal criteria zijn. Maar wat zijn die criteria, minister? Kunt u mij die geven, zodat andere spelers op het veld, die vandaag ook misschien met een fantastisch idee zitten en nergens aan de bak geraken, ook bij u terechtkunnen?
Ik zeg dat niet omdat ik Robbe zijn geld niet gun of omdat ik het u niet gun dat u die beslissing neemt, integendeel. Maar ze moet wel gebaseerd zijn op duidelijke criteria. Het gaat om de geloofwaardigheid van een beleid. En dat zie ik vandaag niet.
Ik hoop van ganser harte dat u mij wat meer informatie kunt geven over die criteria.
Ik zou nog heel veel kunnen zeggen, maar ik zal dat niet doen. Ik sluit enkel aan bij uw laatste woorden. Hopelijk is dit ‘eind goed, al goed.’
Minister Gatz heeft het woord.
Ik wil nog kort even reageren. Ik begrijp dat er altijd een spanningsveld bestaat met betrekking tot de bijkomende financiering, hoe groot of hoe klein die ook zou zijn, met betrekking tot middelen die naar een fonds gaan. Concreet is dit nu een voorbeeld van hoe het VAF niet de bijkomende financiering doet – althans voor een stuk – en de minister wel.
Ik wil een ander voorbeeld geven. U spoort mij collectief terecht aan om mee mijn schouders te zetten onder de generieke promotie van het boek. Ik zou ook kunnen zeggen: ‘Dat is het werk van het Vlaams Fonds voor de Letteren’. Dat heb ik echter niet gedaan. Ik ben nog altijd bezig te bekijken hoe we, in het verleden met een klein gedeelte, maar nu ook misschien met bijkomende middelen, dit soort dingen kunnen doen.
Het moet de uitzondering blijven. Dat geef ik toe. Het ís ook een uitzondering. Maar het kán wel. Ik ben het volstrekt oneens – ik heb daar ook niet op gereageerd, omdat ik mij niet in elk debat stort – met de analyse in een bepaalde krant dat Dag Allemaal het Vlaamse cultuurbeleid bepaalt. Uit het vorige debat mag blijken dat dat geheel niet het geval is. Maar goed, iedere krant wordt elke dag gevuld. Ik heb daar alle begrip voor. Ik heb ruim voor er wat dan ook in de pers verschenen is – of het nu Dag Allemaal of een ander medium is – een gesprek gehad met de betrokken regisseur. We hebben toen alles afgewogen. En effectief, mocht het Robbe De Hert niet zijn – u mag dat gerust weten –dan had ik hem gezegd: ‘Beste vriend, beste man, dit is het adres van het VAF, daar is het te doen.’ Dat doen we ook met alle andere vragen. Maar hij was al bij het VAF geweest. En het ís wel Robbe De Hert. Het is niet de eerste de beste. We hebben een aantal beleidsmatige goede afspraken met hem gemaakt. We hebben gezegd: ‘Kijk, wij kunnen dit maar uitzonderlijk doen. We willen dit doen omdat u het bent.’ Ja, inderdaad. En dat is niet omdat hij mij – en iedereen, de rest van de wereld – altijd in een zeer aangenaam Antwerps toespreekt, maar wel omdat hij een geweldig palmares heeft. We hebben ook gezegd dat we het alleen maar konden doen als er een cofinanciering is. In die zin was en is het geen blanco cheque. Voor de rest zou ik zeggen: excuses voor mijn mededogen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.