Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Mijn dichter heet Ali Ahmad Said Esber, maar hij heeft als nom de plume Adonis. Er is op geen enkele manier een vergelijking te maken met mezelf, natuurlijk. Die man is opgegroeid in Syrië en wordt beschouwd als de grootste levende Arabische dichter. Hij heeft nu de Franse nationaliteit en woont in Parijs. Hij is vrijwillig in ballingschap gegaan, eerst naar Libanon. Adonis is eigenlijk Fenicisch van oorsprong, en dus Libanees. Hij heeft in 2011 de Goetheprijs gewonnen en wordt regelmatig genoemd als Nobelprijskandidaat. Hij is omstreden in zowel het Westen als het Oosten. Hij poogt, onder meer met zijn auteursnaam, de link te leggen tussen het Oosten en het Westen.
Ik koos voor het gedicht ‘Twaalf kaarsen voor Granada’. Het Alhambra is een van de mooiste gebouwen in Europa. Daar zie je de link met het Oosten, met de Arabische cultuur, waar poëzie trouwens nog steeds wordt beschouwd als een hoogstaande vorm. Bij ons is dat ook wel zo, maar poëzie is minder gekend. Adonis doet ook een oproep om onze eigen grote auteurs te eren.
Alhambra opent haar poorten naar de hemel
om naar buiten te gaan, haar kinderen te bezoeken
Een hand – vijf gebeden
Een hand – een amulet dat het kwade bestrijdt
Wat dragen die zwaaiende handen
een bloedende granaatappel of een zuchtend hart?
Daar is de rivier al-Hoearra
Enkelringen en blote voeten
Ratten grijpen zonneranden
Zo liet ik haar uitgestrekt achter in een sjaal van lijnen en kleuren
vond ongekende genoegens
en sloot mijn zorgen in een groene talisman:
Fantasie is de Adam van de schepping
Alhambra de Eva van de bouwkunst
Droom, droom
Als je niet droomt dan eten slaap en nacht je op
Minister, soms stel ik een out-of-the-boxvraag. Dit is een beetje out of the box. Vandaag is het Gedichtendag. Ik dacht aan promotie van het gedicht, promotie van onze auteurs, promotie van de Nederlandse taal. Mijn vraag om uitleg gaat over een mogelijk proefproject met kortverhaalautomaten.
U vraagt zich wellicht af waarmee ik kom aanzetten, maar het is gestart in Grenoble, in de Franse Alpen. Eind 2015 startte daar een proefproject met kortverhaalautomaten. Op een drukbezochte plaats, zoals het station, wordt een machine geplaatst waar je de verhaaltjes uit kunt halen. Je moest zelf invoeren hoeveel tijd je te doden hebt. Je hebt verhalen voor 5 en 3 minuten en voor 1 minuut. Eind 2016 liep dit proefproject af, en het was een gigantisch succes. Daarom krijgen nu 35 stations in Frankrijk zo’n kortverhaalautomaat. Deze toestellen verspreiden maar liefst 5000 verschillende verhalen die je op 1, 3 of 5 minuten – je mag zelf kiezen – kunt uitlezen, inclusief sprookjes en poëzie.
Nu weten we uit uw beleidsbrief Cultuur dat u werkt aan een actieplan Leesbevordering voor het voorjaar 2017. Tijdens de bespreking gaf u extra schriftelijke uitleg bij dit actieplan. Het accent zou liggen op het creëren van hefboomeffecten en het aangaan van strategische, transversale samenwerkingen. Dit actieplan zou ook tot doel hebben om bestaande trajecten te verbreden, verdiepen of versterken, of om nieuwe kleinschalige proeftrajecten in 2017 te lanceren.
Tijdens onze drukke werkdagen kan wat leesvoer ons helpen. Een aantal mensen lezen reeds een boek op de trein, maar misschien kunnen we de minder fervente lezer met kortverhalen overtuigen tot het vertonen van consumerend gedrag op het gebied van cultuur. Voor de aanbreng van deze verhalen kunt u misschien contact opnemen met Creatief Schrijven om zo het brede publiek kennis te laten maken met onze beginnende auteurs of met auteurs die niet professioneel bezig zijn maar toch hun ding willen doen.
Minister, bent u bereid om te onderzoeken of dergelijk initiatief, bijvoorbeeld in de vorm van een pilootproject, gerealiseerd kan worden in Vlaanderen, bijvoorbeeld in een van onze drukkere stations?
Wilt u overwegen om met dit voorstel rekening te houden in het actieplan leesbevordering? Wanneer mogen wij dit actieplan trouwens verwachten?
Hebt u al een zicht op het aantal nieuwe proefprojecten die in het kader van het actieplan leesbevordering in 2017 zouden worden gelanceerd?
Minister Gatz heeft het woord.
Hartelijk dank voor de vraag en de bijhorende suggestie. Ik wil zeker dergelijke initiatieven onderzoeken. Het proefproject was ons niet geheel onbekend. Over de resultaten en de ruimere verspreiding ervan hadden wij nog geen informatie. Maar goede ideeën zijn altijd welkom.
Ik zal dan ook aan het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) – en meer bepaald aan Iedereen Leest – vragen om zich inhoudelijk en operationeel te informeren over dit project. Om eens na te gaan wat de precieze doelstellingen en ambities zijn, hoe men dit in de praktijk verder wil aanpakken en of er al eventueel resultaten inzake effecten en doeltreffendheid van het project gekend zijn. En bovenal zal ik ook eens laten navragen wat de financiële implicaties zijn. Op basis van die informatie wil ik bekijken of dit project als een haalbaar initiatief kan worden beoordeeld. Pas dan kan er eventueel overwogen worden om – in samenwerking met een stad of gemeente of een van onze vervoersmaatschappijen of andere partners – een pilootproject op te starten.
Ik wil dus eerst zoveel mogelijk informatie vergaren vooraleer te beoordelen of een dergelijk project kan worden opgenomen in het actieplan Leesbevordering. U hebt uit het vorige deel van mijn antwoord wel begrepen dat ik dit geenszins uitsluit.
De timing voor het actieplan Leesbevordering blijft gehanteerd. Het ontwerp wordt in de loop van maart op mijn kabinet besproken met Iedereen Leest, het VFL en de administratie. De presentatie van het definitieve plan is voorzien op ‘De Staat van het Boek’ op 24 april aanstaande, hier in het Vlaams Parlement.
Het team van Iedereen Leest werkt naarstig verder aan de specifieke invulling van het actieplan, waarvan de concrete acties en proefprojecten dus in de loop van de volgende weken duidelijk zullen worden.
U hebt zeker uw vraag op het juiste moment gesteld. U zult het misschien in het actieplan kunnen terugvinden of in elk geval herkennen. Het is in elk geval een mooie stimulans om dit actieplan Leesbevordering vanuit verschillende invalshoeken zo rijk mogelijk te maken.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, dank u voor uw bemoedigende antwoord. Ik ben er heel blij mee. Ik vind het tof dat we misschien zaken kunnen uitrollen die niet meteen voor de hand liggen, maar die in het buitenland wel hun nut hebben bewezen. Ik ben het er natuurlijk mee eens dat we eerst moeten onderzoeken of het haalbaar is. Maar daarmee hebben we in het kader van de leesbevordering toch weer eens een actie die mensen aanspoort. Je hebt soms van die acties nodig die het publiek uitdagen. Ik kijk hoopvol uit naar de verdere afloop van dit traject.
De heer De Gucht zal ons nu verblijden met zijn gedicht.
Kleine vulkaan (Eyafjällajoküll)
We gooiden een anker. We zeiden hier stopt alle Rede.
Als we ooit weer wilden denken, konden we naar dat anker
terugkeren. We zeiden nu is een vingerknip, nu is alweer voorbij,
dus als we nu vergeten dat wij hier voorbijgaan, zijn wij een
eeuwigheid, zijn wij de lakens over het hoofd, heer en
meester van de tijd, als we maar niet ademen, dan gaan we niet
voorbij, dan hoeven we niet te denken aan,
waarom zouden we ooit nog denken aan:
frambozen en rode wijn , een clandestiene vrijpartij,
een hand die niet weet waar, een hand die per ongeluk geheugen krijgt,
een vingerknip, een tijdverdrijf, het klakken van een tong tussen duim
en wijsvinger, de rode huig die zweept,
wat stokt in de keel naar beneden,
altijd verder je ogen zijn zwarte kralen
altijd naar beneden, kleine zwarte kralen,
ik peuter ze uit mijn navel:
zeeroversparels.
Het is een gedicht van Charlotte Van den Broeck.
De vraag om uitleg is afgehandeld.