Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Verslag
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Minister, we zijn zeer tevreden met de aanpassing van het energiebesluit. De positieve wijzigingen zijn natuurlijk de uitbreiding van de prioritaire doelgroep met de beschermde klanten. Zo zullen heel wat meer gezinnen renteloze energieleningen kunnen afsluiten. Ook heel positief is het optrekken van het maximale leningbedrag van 10.000 naar 15.000 euro, het verlengen van de looptijd van de leningen van vijf jaar naar acht en tien jaar en het openstellen van de energielening voor niet-commerciële instellingen en coöperatieve vennootschappen aan een rentevoet van 1 procent met een looptijd van 10 jaar en voor een maximaal bedrag van 15.000 euro.
Dat zijn allemaal positieve wijzigingen. Minister, de heer Danen verwees er ook al naar, samen met deze wijzigingen zou besloten worden dat de energielening vanaf 2019 enkel nog kan worden toegekend aan de prioritaire doelgroep. Begin juni deelde u hier nog mee dat het aantal renteloze leningen – dus die aan de kwetsbare doelgroepen – zo’n 17 procent uitmaakt van het totaalpakket.
De energiehuizen zijn bezorgd, maar ook de VVSG en de adviesraden die een advies hebben uitgebracht over het energiebesluit. Ze wijzen erop dat er vragen zijn over de beslissing om de energielening vanaf 2019 enkel nog toegankelijk te maken voor de prioritaire doelgroep.
Minister, wat is uw motivatie om de energielening vanaf 2019 enkel nog toegankelijk te maken voor de prioritaire doelgroep? Ik heb de verslagen van het Renovatiepact nog eens doorgenomen. In fase één en twee wordt er verwezen naar die energielening en pleit men echt voor het behoud van de twee groepen, zowel de 2 procentlening voor particulieren als de 0 procentlening voor prioritaire doelgroepen. Daar wordt een warme oproep voor gedaan.
Door de doelgroep van de energielening vanaf 2019 sterk te verengen, zal het aantal aanvragen ongetwijfeld dalen. Wat is het mogelijke gevolg hiervan voor het voortbestaan van de energiehuizen?
Door het beperken van de energielening tot de prioritaire doelgroep – daar heeft de heer Bothuyne naar verwezen – zal een deel van de huidige doelgroep uit de boot vallen voor de financiering van energiezuinige maatregelen. Op welke manier kunnen we dit opvangen? U hebt al verwezen naar de impactanalyse die in november verwacht wordt. Het is nog even afwachten.
Wat is de reden dat de looptijd van de energielening niet voor alle doelgroepen hetzelfde te maken?
Minister Tommelein heeft het woord.
Ik zou alles kunnen herhalen wat ik net gezegd heb, mevrouw Taeldeman. Het geeft natuurlijk wel de gelegenheid om nog eens terug te komen op het belangrijke gegeven dat in het regeerakkoord van 23 juli effectief de beperking van de energielening staat.
U kunt straks nog aansluiten, mijnheer Bothuyne. Door deze situatie kunt u zich ook nog verdedigen ten opzichte van mij.
Dit is een regeringsbeslissing. U zou het misschien liever anders zien, maar als ik het regeerakkoord niet zou naleven zou men mij rap komen zeggen dat ik alleen bezig ben. Men bekijkt dit allemaal een beetje te veel in een bepaalde richting. We moeten over de leningen in de komende maanden goed en duidelijk communiceren.
We kunnen het ook op een andere manier bekijken: nog tot 2019 kunnen alle Vlamingen goedkoop lenen aan 2 procent. Als het aan mij lag, mocht dat nog wat lager zijn, maar ja, ik zit niet alleen in de regering. Voor mij is het heel duidelijk: tot 2019 kunnen alle Vlamingen, alle Vlamingen, aan 2 procent lenen.
Ondertussen hebben we er zelfs aan toegevoegd dat ook de verenigingen dat kunnen doen. Dat is een fantastisch goede zaak. We zeggen er wel bij: het moet nu gebeuren, niet in 2020 of 2025, maar nu. De energiehuizen zullen daarmee hun handen meer dan vol hebben. De leningen aan 0 procent gaan we na 2019 blijven beschikbaar houden voor de prioritaire doelgroep. Beste mensen, dit gaat over meer dan 260.000 gezinnen. We breiden dat dus uit. We moeten dat op een positieve manier benaderen: beste Vlamingen, het is echt tijd om een aantal dingen te doen. We hebben daarnaast premies die niet onbelangrijk zijn en die de mensen moeten aanzetten om een aantal dingen te doen.
De grotere bedragen en langere looptijden zijn positief. Maar we moeten eerlijk zijn. Ik heb daarover gesproken met de banken, mevrouw Taeldeman. Het risicoprofiel van dergelijke kleine lening op korte termijn is niet nul. De banken calculeren die risico’s in. Dat geldt ook voor de energiehuizen.
Er is een regeling voor slechte betalers van zulke leningen, maar ook dat kan geld kosten als we niet opletten. We moeten daar de nodige aandacht voor hebben. Na de impactanalyse zullen we bekijken wat de taken van de energiehuizen in de toekomst zullen zijn. Ik denk dat ze een andere taak zullen krijgen dan vandaag. Ik ben ervan overtuigd dat u in feite mee zult gaan in dat verhaal. Ik ben niet van plan om te zeggen dat de energiehuizen geen opdracht meer hebben, ze zullen gewoon een andere opdracht krijgen.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Uw antwoord aan de heer Danen was natuurlijk gelijkaardig.
In de verschillende adviezen op het energiebesluit van de VVSG en andere instanties wordt heel uitdrukkelijk gewezen op het zeer goede instrument van de energielening. Er wordt ook verwezen naar de positieve wijzigingen die gebeurd zijn aan de energielening. Er wordt gewezen op de angst voor de toekomst van de energiehuizen na 1 januari 2019, als de lening nog enkel geldt voor de prioritaire doelgroep. Ik herhaal maar wat in die adviezen staat. Ik kan hier natuurlijk ook het regeerakkoord beginnen voor te lezen. Daarin wordt inderdaad verwezen naar de beschermde afnemers. We zullen wachten op de impactanalyse en die zal ons verder nieuws brengen rond de toekomst van de energiehuizen.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Bedankt om dit toch apart te behandelen, zodat ik toch nog kan reageren.
Mevrouw Taeldeman verwees ernaar, ik wil hier best eens wat meer toelichten hoe het regeerakkoord op dit punt is totstandgekomen. Wat zeker is, is dat er kan worden afgeweken van het regeerakkoord als er een consensus is binnen de regering. Dat is gebeurd in dit geval. In het regeerakkoord staat een passage over de integratie in de distributienetbeheerders van de activiteiten hieromtrent. We gaan verder en buiten het strikte regeerakkoord.
Ik hoor u zeggen dat u bereid bent om de verlenging van de energielening na 2019 te bekijken. Ik vind dat heel positief. Ik hoop dat dat binnen de regering uiteindelijk een consensus kan wegdragen. Voor ons is het ondersteunen van de middenklasse in het energiezuinig maken van de woningen zowel voor 2019 als na 2019 een relevant beleidsthema waar we stappen vooruit in moeten kunnen zetten, stappen die misschien niet in het regeerakkoord staan maar mits gezond verstand en goede wil toch kunnen gebeuren.
De heer Lantmeeters heeft het woord.
Voorzitter, ik was niet van plan om tussen te komen, ik heb al gezegd wat steek hield en zo, maar voor de hygiëne van het debat wil ik iets zeggen. Ik zou niet willen dat iemand die alleen dit verslag leest, zou denken dat alleen de N-VA vasthoudt aan het regeerakkoord. Ik ga hier niet debatteren over het regeerakkoord, ik kan me volledig vinden in het antwoord van de minister.
Het is inderdaad zo dat men als men een beroep wil doen op de energielening, men dat nu moet doen. Daar is een reden voor, hoe sneller dat allemaal gebeurt, hoe beter, maar wij zijn er geen voorstander van dat alles stopt. De energiehuizen moeten inderdaad een nieuwe opdracht krijgen. Ik heb al een suggestie gedaan: www.ikinvesteerslim.nl. Ik stel voor, minister, dat u met banken gaat praten, u hebt dat al positief beantwoord, om de leningen voort te zetten.
Minister Tommelein heeft het woord.
Voor de hygiëne van het debat, mijnheer Bothuyne, ik heb niet gezegd dat ik bereid ben om na 2019 die zaken te herbekijken. Ik heb gezegd dat we naar andere oplossingen moeten zoeken.
Laat ons een kat een kat noemen. Er zijn leningen aan 2 procent vandaag bij de energiehuizen. Doe eens de moeite om de site van een bank te bekijken. U zult leningen vinden voor particulieren die daar niet veel van afwijken. Dat is een reden waarom ik het nog een tijdje wat goedkoper wou maken dan de banken. Met de huidige rentevoeten kunnen de mensen ook na 2019 goedkoop lenen om te isoleren of zonnepanelen te leggen. Het zal alleen niet meer kunnen via de energiehuizen, wel via de private banken.
Zoals de heer Lantmeeters voorstelt, zal ik misschien het best een protocol afsluiten met de banken omtrent de rol die zij kunnen spelen inzake energie-efficiëntie, groene en hernieuwbare leningen. Ze hebben dat een tijd gedaan, ik geef dat eerlijk toe, toen de groene leningen fiscaal aftrekbaar waren. Ze hebben dat verwaarloosd de laatste tijd, dat bestaat nog, maar ze doen er niets meer mee. Misschien kunnen ze een voorbeeld nemen aan Engie dat op de kar van de zonnepanelen gesprongen is. Ik hoop dat nog andere elektriciteitsleveranciers dat doen. Ik vind dat de banken daar een maatschappelijke rol hebben om de doelstellingen hernieuwbare energie en energie-efficiëntie samen te bereiken. We zitten toch volop in de discussie over de maatschappelijke rol van de banken, wel misschien kunnen ze dat doen.
Ik wil eventjes een misvatting rechtzetten. U zegt, mevrouw Taeldeman, dat amper 17 procent van de leningen voor de sociale doelgroep wordt aangewend. Dat is nu net mijn bedoeling. Het is mijn bedoeling dat we die grote groep van mensen die moeilijk de eerste stap zetten, die moeilijk overtuigd raken om zulke dingen te doen, die er zelfs nog veel meer belang bij hebben om dergelijke investeringen te doen dan andere mensen, want verhoudingsgewijs zal dat op hun factuur enorm veel schelen, via de energiehuizen aanspreken. We moeten deze laatste de opdracht geven om zich vooral te focussen op die sociale doelgroep, op die energiearmoede. Daar kunnen ze een ongelooflijk belangrijke rol spelen, wat niet wil betekenen dat ze ook geen rol kunnen spelen in het stimuleren van de andere bevolkingsgroepen, maar ik denk – als het over de financiering gaat – dat we dan private partners moeten toelaten in het spel die dat mee financieren.
Mevrouw Taeldeman heeft het antwoord.
We zullen wachten op de impactanalyse. Het is misschien interessant om te vermelden dat we ook wachten op een actie die is aangekondigd in het Vlaams Armoedeplan. Dat is niet uw bevoegdheid, maar die van minister Homans. Een van de acties in dat plan is het in kaart brengen binnen de Vlaamse overheid van de begunstigden van sociale correcties en een evaluatie maken. Dat kan goed zijn, minister, aangezien u zelf verwijst naar de prioritaire doelgroep die nu reeds uitgebreid is met het energiebesluit. Door de aanpassing die u gedaan hebt, is de doelgroep uitgebreid. Met de actie die is aangekondigd vanuit het Vlaams Armoedeplan kan de doelgroep misschien nog worden uitgebreid en kan die 17 procent inderdaad nog worden opgetrokken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.