Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, via de media vernamen we dat de Antwerpse gemeente Sint-Katelijne-Waver start met de plaatsing van trajectcontroles op gemeentewegen. Ze doet dat in combinatie met de plaatsing van ANPR-camera’s (Automatic Number Plate Recognition). Het zou gaan om een investering van 430.000 euro. Dat is een belangrijk precedent.
Trajectcontroles vonden eerder al hun ingang in Vlaanderen, maar bleven vooralsnog beperkt tot autosnelwegen en gewestwegen. Gelet op het voornemen van de Vlaamse Regering om het aantal verkeersdoden in Vlaanderen sterk te doen dalen, kunnen we alleen maar toejuichen dat ook de lokale besturen het nut inzien van dergelijke trajectcontroles. De kans is zeer reëel dat ook andere gemeenten op korte termijn zullen overgaan tot de installatie van trajectcontroles op hun wegen.
Toch gaat het om zware investeringen. Ook al maakt de gemeente voor de aankoop van ANPR-camera’s gebruik van de opdrachtencentrale van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), het gaat nog steeds om aanzienlijke bedragen.
Daarbij komt – en dat is nogal fundamenteel – dat de gemeenten vandaag geen rechtstreekse return hebben van de boetes die via deze trajectcontroles zullen worden betaald. Dat staat in contrast met het Vlaams Verkeersveiligheidsfonds. Dat fonds wordt onder meer gespijsd met de boetes van de gewestelijke trajectcontroles. Vlaanderen kan die middelen dan gebruiken voor het voeren van een verkeersveiligheidsbeleid.
Voor gemeenten geldt dat dus niet. Zij zullen geen rechtstreekse return on investment hebben, wat mogelijk een argument kan zijn om deze investering niet te doen. Dat zou echter gevaarlijk zijn, want intussen zijn we allemaal overtuigd van het nut van dergelijke trajectcontroles, ook op gemeentelijke wegen.
Minister, hebt u weet van andere gemeenten die gaan starten met trajectcontroles op hun lokale wegen? Ziet u een mogelijkheid om gemeenten die investeren in trajectcontroles op hun wegen, daar ook de vruchten van te laten plukken? Zo ja, welke? Een mogelijkheid bestaat erin om kleinere snelheidsovertredingen via een gemeentelijke administratieve sanctie (GAS) af te handelen, waardoor de opbrengsten rechtstreeks naar de gemeenten gaan. Wat denkt u over deze piste? Bent u bereid om hierover in overleg te treden met de bevoegde federale minister?
Minister Weyts heeft het woord.
Dit is interessante materie. Ik heb geen overzicht of cijfers van de gemeentelijke trajectcontroles. Ik heb wel gegevens opgevraagd over de mate waarin er door de politiezones gebruik wordt gemaakt van ons aanbod van de opdrachtencentrales. Het grote voordeel van die opdrachtencentrales is dat we ANPR-camera’s kunnen aanbieden off-the-shelf, met andere woorden van het schap. Men moet dan geen openbare aanbesteding meer doen, het is aan een scherpe prijs en snel leverbaar. Daarnaast is er nog een tussenkomstsysteem, waarbij we een ranking opmaken op basis van de ongevallenstatistieken, en tracés aanduiden waarbij we financieel tussenkomen voor plaatsing van ANPR-camera’s a rato van 40 of 50 procent. Daarnaast blijft het aanbod ten aanzien van politiezones altijd bestaan om gebruik te maken van de opdrachtencentrale.
In totaal hebben al 31 politiezones, dus zowel die die gebruik hebben gemaakt van de subsidies als die die er geen gebruik van konden maken, een levering gedaan van ANPR-camera’s via de opdrachtencentrale. Dat is toch heel positief.
Ik ben gevoelig voor de argumentatie om een incentive te geven. We hebben dat nooit gekend. De federale overheid deed dat niet. De overdracht van een deel van de middelen is geheel virtueel omdat dat is gebeurd in het kader van het Verkeersveiligheidsfonds, en omdat hetzelfde bedrag is afgehouden van de financiering van de deelstaten in het kader van de Bijzondere Financieringswet. Uiteindelijk kregen we dus nul euro overgedragen.
Het is een Vlaams Verkeersveiligheidsfonds. We hebben ervoor gezorgd dat het wordt gespijsd met de inkomsten van de verkeersboetes die we volgens onze eigen bevoegdheden innen, boven op wat er in het kader van de zesde staatshervorming werd gepland door de federale overheid. Op basis van een ratio word je dan beloond voor de extra inspanning. Ik bekijk of we dat ook kunnen doen voor de gemeenten en de politiezones, of we een incentive kunnen geven zodat er ten minste een procentje terugvloeit van de inkomsten uit die boetes door de extra investeringen die politiezones hebben gedaan. We bekijken dat, maar het is niet zo eenvoudig omdat we helemaal afhankelijk zijn van de federale overheid. De inning van de boetes is federale materie, in verschillende federale departementen, vooral Financiën en Justitie, en in de derde plaats Binnenlandse Zaken. Daar loopt nog een heel moeilijk proces om de boete-inkomsten met betrekking tot de Vlaamse bevoegdheden over te dragen. Dat is vooral een ICT-probleem.
Als men dat wil opsplitsen naar de verschillende Vlaamse politiezones, dan is dan nog eens een verzwaring op ICT-vlak. In theorie en juridisch zou het wel mogelijk zijn, natuurlijk enkel ten aanzien van onze eigen bevoegdheden, en die zijn beperkt. In concreto zou het dus gaan over de snelheidsboetes op de gewestwegen. Dat is een van de weinige concrete boete-inkomsten waarbij we ervoor zouden kunnen zorgen dat de extra inkomsten die worden gegeneerd in de politiezones op basis van extra investeringen, voor een deeltje zouden terugvloeien naar die betrokken politiezones, zoals u voorstelt. Dat is een kwestie van responsabilisering maar ook van stimulering. Ook al zal het misschien maar een klein bedrag zijn, toch zal die stimulans en responsabilisering een positief effect hebben op verkeersveiligheidsinvesteringen in de betrokken politiezone. Ik deel uw oordeel en heb gevraagd om na te gaan hoe we dit in concreto kunnen realiseren. Ik hou dus een slag om de arm omdat we volledig afhankelijk zijn van de federale overheid. We moeten er eerst nog in slagen om de totale Vlaamse inkomsten te laten overdragen, want dit is voor vorig jaar nog altijd niet gebeurd.
Over de administratieve handhaving van snelheidsovertredingen hebben we het in deze commissie al een paar keer gehad. Ik moet wat terughoudend zijn omdat het strafrechtelijk systeem van minnelijke schikkingen en onmiddellijke inningen vrij effectief is. Men realiseert een betalingsgraad van 90 procent, wat absoluut niet slecht is. Daarnaast zijn er de bevindingen op basis van onderzoek die stellen dat we het best niet al te lichtzinnig omspringen met het depenaliseren van verkeersovertredingen. Zo dreigen er problemen wanneer ernstige strafwaardige feiten niet meer strafrechtelijk kunnen worden beteugeld, bijvoorbeeld als het gaat over recidivisme. Het systeem van GAS-boetes is bovendien moeilijk of niet verenigbaar met een rijbewijs met punten.
De problematiek van de administratieve handhaving werd ook op de agenda geplaatst van de Werkkamer Handhaving van het Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid. Er vonden op dit vlak tussen de specialisten ter zake, onder wie ook politie en parketten, verschillende besprekingen plaats en er is nog bijkomend overleg gepland. Ik wil nog niet vooruitlopen op de conclusies. Ik wacht die bevindingen af vooraleer ik in overleg ga mijn federale collega. Ik ken de mogelijke richting van de conclusies nog niet.
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, ik dank u voor het antwoord.
De vraag om uitleg is afgehandeld.