Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn
Vraag om uitleg over de behandeling van dieren in asielen
Verslag
De heer Ronse heeft het woord.
Minister, de aanleiding voor mijn vraag zijn de undercoverbeelden uit het dierenasiel van Gent die door Het Laatste Nieuws gepubliceerd zijn. Die beelden doen een harde realiteit vermoeden bij de werking van een dierenasiel. Er waren getuigen die aangaven dat er niet altijd dierenartsen aanwezig zijn om de dieren te euthanaseren, terwijl dat volgens de federale wet op verdovende geneesmiddelen nochtans verplicht is. Dieren werden hardhandig met een tang vastgenomen, in kleine hokken gestoken en nadien in een diepvries gegooid. Eenmaal bevroren, werden ze met een aanhangwagen weggebracht. Dat is een beeldvorming die niet zo positief, om niet te zeggen heel negatief, overkwam als het over dierenwelzijn gaat.
Uiteraard gaan we niet veroordelen op basis van beelden, vandaar dat we het belangrijk vinden om dit hier in de commissie ter sprake te brengen. Ik wil dan ook de volgende vragen tot u richten. Is er een specifiek protocol dat moet worden gerespecteerd bij euthanasie van dieren in een asiel? Worden er op regelmatige basis inspecties uitgevoerd bij dierenasielen? De beelden laten op zijn minst uitschijnen dat een aantal procedures niet werden nageleefd. Wat is uw visie daaromtrent? Wordt daar al dan niet gevolg aan gegeven?
De heer Sanctorum heeft het woord.
De beelden van 17 december 2015 waren inderdaad bijzonder schokkend. Ik geef eerlijk toe dat ik na een tijdje ben gestopt met het bekijken ervan. Het zou te gemakkelijk zijn om naar dat ene dierenasiel te kijken en te zeggen: “Zie eens hoe slecht het daar aan toe gaat. Die mensen hebben het heel slecht voor met de dieren.” Dat is een te gemakkelijke analyse. Elk parlementslid dat met dierenwelzijn bezig is, krijgt regelmatig een mail, een telefoon, een uitnodiging van een dierenasiel om aan te tonen dat het voor die mensen bijzonder moeilijk werken is. Die organisaties draaien vaak op vrijwilligers. Het is voor die mensen zeer moeilijk om te functioneren. Zij doen dat meestal met een groot engagement. De situatie maakt het hun bijzonder moeilijk. Er is een grote toestroom van dieren. De uitstroom is beperkt. De financiële ondersteuning is minimaal. Dat is toch de algemene klacht die je hoort van de dierenasielen: de financiële ondersteuning vanuit de overheid is ondermaats.
Minister, we hebben nu die undercoverbeelden van het betrokken dierenasiel gezien. Hebt u in het verleden al klachten ontvangen over dat dierenasiel? Is er ooit een controle geweest vanuit de dierenwelzijnsinspectie, niet alleen sinds u bevoegd bent maar eventueel ook al toen het nog een federale bevoegdheid was? Wat is uw standpunt inzake die methode van vergassing voor euthanasie? Dat is een fundamentelere vraag. Gaat u ermee akkoord dat het kader voor dierenasielen, zoals het vandaag bestaat, moet verbeteren? Als u het daarmee eens bent, welke stappen wenst u te ondernemen? In uw beleidsbrief besteedt u aandacht aan dierenasielen, maar dan gaat het vooral over de opleiding van medewerkers. Maar ik denk dat de malaise toch iets fundamenteler is.
Minister Weyts heeft het woord.
De Dierenwelzijnswet bepaalt dat dieren enkel gedood mogen worden door voldoende bekwame personen, volgens de minst pijnlijke methode en na voorafgaande verdoving. De regelgeving legt verder niet vast welke methodes of protocollen wel of niet toegelaten zijn. Het toedienen van een overdosis anesthesiegas, zoals in het asiel van Gent wordt toegepast, voldoet aan deze voorwaarden, net zoals het injecteren van een overdosis barbituraten, wat gangbaarder is in de rest van Vlaanderen.
Dierenasielen worden regelmatig gecontroleerd. Wanneer men overtredingen vaststelt, worden uiteraard maatregelen genomen. Het dierenasiel van Gent werd in 2015 zeer uitvoerig gecontroleerd door mijn diensten, op basis van een klacht ingediend door de Poezenboot, die nu ook de beelden verspreidde. Tijdens dit onderzoek werd ook specifiek de correcte werking van de euthanasie-uitrusting geïnspecteerd. Er werden geen overtredingen van de dierenwelzijnsreglementering vastgesteld.
Om maatregelen te kunnen opleggen, moet de Inspectiedienst Dierenwelzijn of de politie zelf de nodige vaststellingen doen. Dit kan niet op basis van videobeelden gemaakt en gemonteerd door derden. Beelden kunnen immers aanleiding geven tot verschillende interpretaties. Dat geldt ook voor de beelden van het dierenasiel van Gent. Je kunt niet nagaan in welke toestand die zieke dieren werden binnengebracht. Dat kan een momentopname zijn. Dieren die in een asiel terechtkomen, zijn jammer genoeg vaak in zeer slechte conditie, ziek of reeds besmet. Daarenboven zijn niet alle ziektes even gemakkelijk te behandelen, in sommige gevallen kan men enkel een ondersteunende behandeling geven. Dit geldt ook voor enkele vaak voorkomende ziektes bij katten.
Dit neemt niet weg dat de beelden door de Inspectiedienst onder de loep worden genomen. Indien hieruit nieuwe elementen naar voren komen of aanwijzingen van overtredingen tegen de Dierenwelzijnswet, dan zal de Inspectiedienst natuurlijk de nodige maatregelen treffen. Dit kan gaan van het opleggen van maatregelen tot het voorstellen van de intrekking van de erkenning.
De evaluatie van een regelgeving moet op basis van de toestand in heel Vlaanderen gebeuren, niet op basis van een particuliere casus. Eind dit jaar wordt gestart met de evaluatie van het besluit dat de erkenningsvoorwaarden vastlegt. Het is wel eens tijd om die criteria regelmatig tegen het licht te houden. Dat zullen we eind dit jaar opnieuw doen. Indien hieruit zou blijken dat de voorwaarden voor asielen moeten worden aangepast, dan zullen we dat doen.
De heer Ronse heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. Bij het bekijken van de beelden had ik uiteraard niet alleen met de dieren te doen maar ook met de vele medewerkers, die ik ook ken, die in diverse dierenasielen tewerkgesteld zijn. Mijn eerste reactie was: hopelijk wordt het vrijwillige engagement van die mensen niet onderworpen aan een zeer negatieve perceptie.
Los daarvan moeten we de zaken ernstig nemen. De beelden zijn wat ze zijn. Het is goed dat naar aanleiding van die beelden de inspectie, zoals u net zei, een verder onderzoek zal voeren. Het belangrijkste van uw antwoord is dat er een momentum wordt voorzien om eind dit jaar de erkenningsvoorwaarden van de asielen te herbekijken en waar mogelijk aan te passen.
De manier waarop de dieren gedood worden met anesthesiegas en al dat soort zaken: dat moet grondig worden geëvalueerd. U mag in deze commissie op mij rekenen om daar vanuit het parlement de nodige aandacht aan te geven.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Er zijn enerzijds de beelden, die toch behoorlijk wat verontwaardiging opwekken, en terecht. Er is anderzijds de reactie, waarbij de hele kwestie eigenlijk wordt genuanceerd. Er is een grondige inspectie gebeurd en er werden geen onregelmatigheden vastgesteld. Voor alle duidelijkheid: ik twijfel er niet aan dat de Inspectie Dierenwelzijn haar werk naar behoren doet, maar dat wijst erop dat die criteria inderdaad misschien niet meer voldoen. Minister, u kondigt de evaluatie aan van dat regelgevend kader. Ik kijk daar ook naar uit. Met collega Ronse zal ik daar ongetwijfeld nog op terugkomen in de commissie, wanneer die evaluatie rond is.
Naast dat regelgevend kader is er echter toch ook het financiële element, waarnaar ik daarnet ook heb verwezen. U bent daar niet verder op ingegaan, maar die vraag vanwege de dierenasielen blijft: ze missen eigenlijk ondersteuning. Ik heb in het verleden al verwezen naar de situatie in Vlaams-Brabant. Ik weet dat u een andere interpretatie had dan ik van wat daar is gebeurd, maar of het nu de provincie of de Vlaamse overheid is die ondersteuning biedt, het finale resultaat was in elk geval dat er minder geld werd vrijgemaakt voor de dierenasielen in Vlaams-Brabant. Daar gaat al bijzonder weinig geld heen. Bijvoorbeeld in Vlaams-Brabant ging dat over 100.000 euro, als ik het me goed herinner. Het gaat dus echt over peanuts in onze begrotingen. Toch wordt dat geschrapt. Het gaat over heel weinig geld, maar dat heeft wel een heel grote impact op die dierenasielen. Ik meen dus echt dat we de financiële ondersteuning van die asielen opnieuw moeten bekijken. Die hebben echt nood aan meer dan vandaag.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, minister, geachte leden, de beelden waren inderdaad schokkend. Minister, u hebt duidelijk aangegeven dat er naar aanleiding van een klacht in 2015 een grondig onderzoek is geweest. Desondanks circuleert er opnieuw een heel schokkend filmpje. U neemt dat toch opnieuw onder de loep, en dat lijkt me een goede zaak. Uiteraard moet dit verder grondig worden opgevolgd.
Ik wou aansluitend nog een louter informatieve vraag stellen over cijfermateriaal. We weten dat in 2014 92 procent van de honden en 79 procent van de katten in asielen werden geadopteerd. Liggen de cijfers voor het asiel waarover we nu aan het spreken zijn, in dezelfde lijn? Of is daar eventueel meer geëuthanaseerd? Als u daar nu niet op kunt antwoorden, dan kan dat worden uitgesteld, maar het lijkt me interessant om ook te bekijken of er op dat vlak eventueel afwijkingen zouden zijn.
Minister, ik zou me graag hierbij willen aansluiten. Eenieder is aangegrepen als hij wordt geconfronteerd met dergelijke beelden. Anderzijds ben ik ook wel bezorgd, want dit is een specifieke case. Ik ben ook heel blij te vernemen dat heel duidelijk wordt onderzocht wat er aan de hand is in die specifieke case, en op welke manier hiermee moet worden omgegaan. Ik had niets anders verwacht en ik meen dat eenieder hier dat ook zou verwachten. In die zin begrijp ik ook dat u de houding aanneemt dat u ook wel eens verder wilt kijken dan één case, dat u wilt bekijken hoe het zit met criteria in hun geheel. We weten anderzijds natuurlijk dat we ons ervoor moeten hoeden om van één specifieke case de standaard te maken om op basis daarvan uiteindelijk de criteria vast te leggen. De criteria moeten en mogen worden bekeken, maar ik wil waarschuwen voor de omgekeerde richting van de overregulering. Collega Ronse heeft daar ook naar verwezen. Heel wat vrijwilligers engageren zich in dezen. Overregulering zou het oordeel over die asielen negatief kunnen beïnvloeden. Dat is dus ook een bezorgdheid. Er moet een evenwicht worden gevonden.
Ik sluit me wel deels aan bij de vragen van collega Sanctorum. Ik heb in het verleden ook reeds mijn bezorgdheid geuit over de omkadering van dierenasielen. Die omkadering wordt op zich eigenlijk steeds belangrijker, aangezien dierenasielen, bijvoorbeeld in de hele kwestie van de zwerfkatten en zo meer, ook een steeds belangrijkere rol gaan spelen. Zoals u hebt aangegeven, is de omkadering qua opleiding dan inderdaad een element. Het lijkt me echter toch ook wel eens interessant om die organisaties financieel te screenen, om te zien of er ter zake specifieke noden zijn. Natuurlijk zijn financiële problemen geen reden om wanpraktijken te verdedigen of uit te leggen, integendeel, maar de financiële stabiliteit van een organisatie is ook wel belangrijk om een taak op een goede manier te kunnen uitvoeren. Dat lijkt me dus toch ook wel een belangrijk element om mee te nemen, en ook om in overleg te gaan met die dierenasielen. Ik heb daar onder andere naar verwezen in het debat over het chippen van katten. Ik weet ook wel dat dit kan worden doorgerekend en zo meer, maar dat is duidelijk een bezorgdheid die meerdere mensen hebben vernomen. Daarom wil ik van u weten of u dat ook wenst mee te nemen.
Minister Weyts heeft het woord.
Op de specifieke vraag van mevrouw De Vroe moet ik het antwoord schuldig blijven. Die cijfers heb ik nu niet onmiddellijk bij me.
Wat de problematiek van de financiering van asielen betreft, betreur ik natuurlijk dat de provincie Vlaams-Brabant met die financiering is gestopt. Ik heb die middelen niet overgedragen gekregen. Dat is een individuele beslissing van de provincie Vlaams-Brabant, die gelukkig niet door alle andere provincies wordt gevolgd. Ik heb alle respect voor die asielen, die draaien op vrijwilligers en op giften. Het is wel zo dat we er voor het eerst voor hebben gezorgd dat er nu daadwerkelijk sprake is van een omkadering, van steun voor opleiding en professionalisering.
Zo ver kan ik momenteel gaan. Ik ben vragende partij om meer middelen te krijgen – dat spreekt voor zich – zodat we ook iets kunnen doen voor de asielen. Op korte termijn zal dat niet gebeuren. Wel hebben we al stappen vooruitgezet in de screening van de financiële toestand van asielen, voor zover we daar een zicht op hebben. Het gaat over vzw’s, en dus heb ik ook geen inzage in hun financiële boekhouding. Ik neem het alleszins mee. Als er inzage kan worden gegeven, wil ik nagaan in hoeverre dat een rol speelt in dierenwelzijn.
De heer Ronse heeft het woord.
Minister, ik ben blij en kijk uit naar de screening en het herbekijken van de erkenningsvoorwaarden. Er vallen daarbij drie zaken op. Er moet de mogelijkheid zijn om dieren te zien wanneer ze worden geëuthanaseerd. Op de beelden leek het dat de dieren in een gesloten box zaten. Een dierenarts moet altijd kunnen nagaan of de euthanasie op een goede en correcte manier verloopt. Dieren moeten individueel worden gedood. En de dierenartsen zelf moeten beslissen welk dier kan worden gedood. Het zijn allemaal elementen die, zoals de minister zelf aangeeft, kunnen worden meegenomen in de evaluatie van de erkenningsvoorwaarden. Ik heb er alle vertrouwen in dat er op een goede manier naar zal worden gehandeld.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Ik ben het eens met de collega. Ik heb begrepen dat de minister bij de volgende begrotingsronde meer middelen zal vragen voor de dierenasielen. Waarvoor dank.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.