Verslag plenaire vergadering
Verslag
Voorstel tot spoedbehandeling
Dames en heren, vanmiddag heeft de heer Bart Van Malderen bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van de heren Bart Van Malderen, Koen Van den Heuvel, Matthias Diependaele, Bart Tommelein, Lode Vereeck en Hermes Sanctorum betreffende de aanklacht voor piraterij tegen geweldloze actievoerders in Rusland.
De heer Van Malderen heeft het woord.
Voorzitter, ik vraag de spoedbehandeling omdat vandaag dertig actievoerders nog steeds in een Russische cel zitten op beschuldiging van piraterij. Dat is een inbreuk waarvoor zij vijftien jaar cel riskeren. Wij vragen bij hoofdringendheid dat ook de Vlaamse Regering bij haar contacten, eventueel met de Russische overheid, hierover een standpunt zou innemen.
De heer Van Hauthem heeft het woord.
Voorzitter, los van de inhoud – die komt wellicht straks –, vragen wij ons af waar de hoogdringendheid voor nodig is. Wij vragen de verzending naar de commissie.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
Dan stemmen wij bij zitten en opstaan over het voorstel tot spoedbehandeling.
De volksvertegenwoordigers die het voorstel wensen aan te nemen, wordt verzocht op te staan.
De tegenproef.
De heer Reekmans onthoudt zich dus.
Het voorstel tot spoedbehandeling is aangenomen. Dan stel ik voor dat het voorstel van resolutie van de heren Bart Van Malderen, Koen Van den Heuvel, Matthias Diependaele, Bart Tommelein, Lode Vereeck en Hermes Sanctorum betreffende de aanklacht voor piraterij tegen geweldloze actievoerders in Rusland onmiddellijk wordt behandeld.
Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)
Het incident is gesloten.
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van de heren Bart Van Malderen, Koen Van den Heuvel, Matthias Diependaele, Bart Tommelein, Lode Vereeck en Hermes Sanctorum betreffende de aanklacht voor piraterij tegen geweldloze actievoerders in Rusland.
De bespreking is geopend.
De heer Van Malderen heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, op 18 september 2013 beklommen twee actievoerders van de bekende milieuorganisatie Greenpeace een olieboorplatform ten zuidwesten van Nova Zembla. Ze wilden aandacht vragen voor de bedreiging en de risico’s die gepaard gaan met nieuwe olie-exploitatie in de noordelijke wateren. Ze deden dat op hun traditionele manier, enkel gewapend met een spandoek en klimtouwen. Niettemin werden ze nogal hardhandig van het boorplatform afgehaald. Dat ging zelfs gepaard met het afschieten van een aantal waarschuwingsschoten.
Een dag later, op 19 september, werden Russische kustwachters via een helikopter aan boord van de Arctic Sunrise gedropt. Dit schip bevond zich in internationale wateren, maar dat belette niet dat het naar de haven van Moermansk werd gesleept, waar de bemanning vijf dagen gevangen werd gehouden zonder enig contact met de buitenwereld. Dit is in tegenstrijd met het maritiem recht. Verschillende experts hebben ook verklaard dat die Russische actie geen enkele wettelijke basis had.
Het verhaal is echter nog niet gedaan. Het is ondertussen genoegzaam bekend dat dertig bemanningsleden, waarvan een aantal activisten, maar ook een videograaf en een fotograaf, onder verdenking van piraterij zijn gesteld, waardoor hun voorhechtenis met twee maanden werd verlengd. Op piraterij staat een gevangenisstraf van vijftien jaar. De meeste waarnemers noemen dit compleet buiten proportie met de actie die ze ondernamen.
Als indieners van dit voorstel van resolutie vragen we dat het Vlaams Parlement zijn bezorgdheid zou uiten over de buitenproportionele manier van optreden tegen geweldloze actievoerders, inzonderheid over de tenlastelegging van piraterij ten aanzien van 28 Greenpeaceactivisten en 2 freelance journalisten. We vragen ook om aan te dringen op een onvoorwaardelijke invrijheidstelling van die 30 mensen, en de onmiddellijke vrijgave van het betrokken schip, de Arctic Sunrise. We vragen ook dat deze zaak op de agenda zou worden gezet van alle bilaterale contacten die de Vlaamse Regering heeft met Rusland zolang die mensen niet op vrije voeten zijn gesteld.
Iedereen heeft de kans om dit voorstel van resolutie te lezen. Als u straks op het stemknopje drukt, wees u er dan van bewust dat nogal wat mensen in dit parlement een verleden hebben als actievoerder, of het nu gaat over sociale of ecologische strijd, studentenstrijd of taalstrijd voor mijn part. Heel wat mensen hebben een achtergrond waar ze al eens de grenzen van de wettelijkheid hebben opgezocht. (Opmerkingen bij het Vlaams Belang)
Voor sommige acties heb ik volop sympathie, voor andere minder. Met sommige acties ben ik het helemaal niet eens, maar zolang ik de kans heb, zal ik ervoor vechten dat u, mijnheer Van Hauthem, ook de kans hebt om die acties te voeren in een democratie. Als de mogelijkheden van vreedzaam actievoeren worden bedreigd, dan heeft dit parlement de morele plicht om daar iets aan te doen, of dat nu in het binnenland of in het buitenland is. (Applaus bij sp.a en Groen)
De heer Van Hauthem heeft het woord.
Mijnheer Van Malderen, op het einde van uw uiteenzetting ging ik bijna mijn zakdoek bovenhalen van ontroering. In onze partij zitten inderdaad nogal wat activisten, niet alleen uit het verleden, maar ook nu. Ik heb nog nooit een voorstel van resolutie gezien in verband met de soms eigenaardige behandeling van die activisten in het verleden.
Dit is natuurlijk sympathiek. Rusland heeft nu eenmaal een rechtsorde en men kan zich daar vragen bij stellen. Ik vind dat ook. Wat men daar doet, is overdreven. Dat is een feit. Maar om daarover hier nu op een drafje een voorstel van resolutie te laten stemmen … Dan heb ik altijd de neiging om dat eens te lezen. Ik lees onder andere dat er zowaar “(…) moet worden aangedrongen op de onvoorwaardelijke invrijheidstelling van de activisten (…)” – hoe je dat zult doen, weet ik niet – “(…) van de in voorhechtenis zittende bemanningsleden en de onmiddellijke vrijgave van het Greenpeaceschip Sunrise.”
Wat mij stoort, mijnheer Van Malderen, is de selectieve verontwaardiging. Weet u, onze fractie heeft hier op 20 juni een voorstel van resolutie ingediend in verband met de schending van de mensenrechten in Turkije door de Turkse regering. Dan ging het niet om een aantal mensen die een grap hebben uitgehaald en die daarvoor in voorhechtenis zitten en waarvan we hopen dat ze vlug vrijgelaten worden, daar gaat het niet om. Neen, het ging toen om het neerslaan door de Turkse overheid van vreedzame betogers, met duizenden gewonden en meer dan vijf doden! We vroegen dit parlement om zijn mening daarover te laten kennen. Dit parlement, behalve mijn fractie, heeft het niet nodig geacht om hierover bij de vraag tot spoedbehandeling, voorzitter, zelfs maar het woord te nemen. De spoedbehandeling is toen verworpen en het voorstel van resolutie over die toestand in Turkije is zelfs nog niet op de agenda van commissie Buitenlands Beleid gezet. (Opmerkingen van de heer Matthias Diependaele)
Dat is geen probleem, maar toen was er blijkbaar geen spoed bij gebaat. Toen ging het over duizenden gewonden en meer dan vijf doden. Het repressieapparaat van de Turkse overheid draagt blijkbaar iets minder uw aandacht weg dan een paar Greenpeace-activisten die een boorplatform hebben beklommen. Het is vanwege die selectieve verontwaardiging, excuseer mijnheer Van Malderen, dat wij dit voorstel van resolutie niet zullen goedkeuren. We zullen dat dus niet doen! (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Reekmans heeft het woord.
Voorzitter, u hebt het heel goed gezien. Ik ben bij de stemming daarnet niet toevallig blijven zitten. Ik ben bewust blijven zitten vanwege het feit dat de hoogdringendheid hier soms heel dubbelzinnig wordt gebruikt. De hoogdringendheid wordt door de meerderheidspartijen gebruikt om kampvuurdecreten aan te passen als de kampen al bezig zijn en dergelijke meer. Dan is het nog bric-à-brac wat er wordt ingediend bij hoogdringendheid.
Vandaag ligt er een voorstel van resolutie op tafel. Mijnheer Van Malderen, inhoudelijk kan ik me er nog grotendeels in vinden, maar de hoogdringendheid vind ik zeer bijzonder. Ik citeer een zin: “De actievoerders wilden aandacht vragen voor de bedreiging en de risico’s van nieuwe olieboringen in de ruwe Arctische wateren.”
Collega’s van de meerderheid en de oppositie, herinner u een initiatief van collega Sanctorum en mezelf van juli 2011, waarbij we in de cafetaria de hoogdringendheid gevraagd hadden over een voorstel van resolutie over boringen door Arcelor Mittal in de Noordpool en in Arctische wateren. We hebben toen de hoogdringendheid gevraagd en niet gekregen. Die is doorgestuurd naar de commissie. Op dat ogenblik, aan de vooravond dat Arcelor Mittal begon te boren, konden we als parlement een statement maken. Uiteindelijk is de vis verdronken in de commissie en is inderdaad de Canadese ambassadeur uitgenodigd op een hoorzitting, maar ik wacht nog altijd op de stemming, twee jaar later. We zijn bijna twee jaar later, en ik wacht nog altijd op de stemming van dat voorstel van resolutie dat toen door meerderheid en oppositie is ingediend, maar waarvan de hoogdringendheid is geweigerd. Uiteindelijk is de vis verdronken in de commissie en is er zelfs nog geen stemming geweest. Het is dan misschien een initiatief van de oppositie, dat wordt dan niet genomen. Maar het voorstel van resolutie ten aanzien van Canada was zeer belangrijk. Ondertussen is Arcelor Mittal volop bezig, en we hebben geen enkel standpunt ingenomen.
Dan vandaag de hoogdringendheid inroepen over eenzelfde thema maar waar er bedreigingen zijn geuit ten aanzien van actievoerders? Collega’s, dat is wegen met twee maten en twee gewichten. Dat is de reden waarom ik me heb onthouden over de hoogdringendheid. Nogmaals, ik ga niet in op het inhoudelijke. Ik zeg alleen dat hier twee jaar geleden een voorstel van resolutie heeft gelegen waarbij het Vlaams Parlement een statement wou maken. De meerderheidspartijen hebben toen de hoogdringendheid afgeblokt. Vandaag, twee jaar later, is er nog steeds geen stemming geweest in de commissie
De heer Diependaele heeft het woord.
Voorzitter, ik sluit me aan bij de toelichting die de heer Van Malderen heeft gegeven. Ik ga ook niet in op de hoogdringendheid, dat is een ander debat. Ik wil wel een ding rechtzetten. Ik wil duidelijk stellen dat dit voorstel van resolutie geen uitspraak doet over het al dan niet boren naar olie in Arctisch gebied. Daar gaat het niet over.
Dit voorstel van resolutie gaat over twee zaken. Dat is eerst en vooral het recht op vreedzaam protest. Ik ben daar absoluut voorstander van, waar het ook om gaat. Of dat nu gebeurt op de manier zoals Greenpeace dat doet of zoals de heer Van Rompuy dat doet met een T-shirt van De Gordel, dat maakt niet veel uit, je hebt het recht om dat te doen. Dat is wat hier verdedigd wordt.
Daarnaast gaat het ook over het feit dat Rusland hier zijn internationale verplichtingen inzake de voorhechtenis schendt. Het is trouwens niet de eerste keer dat Rusland door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens met de meest strenge bewoordingen – maar het Hof heeft dan ook geen andere instrumenten – wordt veroordeeld. En daar gaat dit voorstel van resolutie over. Laat dat zeer duidelijk zijn.
Mijnheer Diependaele, ik heb ook niet gezegd dat het ene met het andere te maken heeft. Het ging mij over het principe van de hoogdringendheid. Wie kan hier wel gebruik maken van de hoogdringendheid en wie niet? Wanneer wordt die toegepast en wanneer niet?
Alle partijen, op het Vlaams Belang na, hebben dat voorstel van resolutie over de ontginning door ArcelorMittal toen ondertekend. We zijn nu twee jaar later, en de vis is verdronken in de commissie. Het was een initiatief dat van de oppositie kwam, en dat wordt dan verdronken in de commissie. Nu is er een initiatief van de meerderheid, en dat moet wel bij hoogdringendheid naar de plenaire vergadering en kan niet naar de commissie.
Dit parlement heeft 124 volksvertegenwoordigers, die dezelfde rechten en plichten moeten hebben bij het toepassen van de hoogdringendheid. Daar gaat het mij over. Ik heb het niet over de inhoud van dit voorstel van resolutie. Ik ben er ook tegen dat mensen bedreigd worden en dergelijke meer.
Mijnheer Reekmans, over de hoogdringendheid wordt beslist door het parlement. Ik heb vastgesteld dat zes van de zeven partijen akkoord gingen met de hoogdringendheid. En dus wordt het hoogdringend behandeld.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Ik wil even reageren ten aanzien van het Vlaams Belang. Er zijn in dit parlement al zeer veel resoluties gepasseerd – toch de voorbije vier jaar, de periode die ik heb meegemaakt. Er zijn heel wat resoluties gepasseerd over het buitenproportionele geweld door andere overheden. U kunt misschien zeggen dat een bepaalde resolutie niet meteen geagendeerd werd, maar ik denk dat er meer resoluties wel gepasseerd zijn dan niet. (Opmerkingen)
De boodschap van deze tekst is zeer duidelijk. Mensen die geëngageerd zijn, die aan vreedzaam protest doen, die actie voeren, of het nu milieuactivisten of activisten van een andere aard zijn, zijn geen piraten. Journalisten zijn ook geen piraten. Dat is de geest van deze tekst. Ik vind het moedig dat we vanuit Vlaanderen ten aanzien van de Russische overheid deze boodschap willen brengen.
Het beste punt dat je kunt maken ten aanzien van de hoogdringendheid is dat die mensen momenteel in Rusland in de gevangenis zitten. De boodschap kan dus niet snel genoeg overgemaakt worden aan de Russische overheid dat wij daar als Vlaanderen niet mee akkoord gaan en dat internationale regels worden geschonden.
Mocht u oprecht verontwaardigd zijn, mijnheer Van Hauthem, dan zou u niet tegen dit voorstel van resolutie stemmen.
Ja, mijnheer Sanctorum, activisten zijn geen misdadigers. Er moet nog een rechtsgang komen. En ik vind het ook onnozel wat de Russische overheid doet. Maar ik wil nog twee dingen zeggen.
Er is een tijd geweest dat activisten op een schip van Greenpeace niet in de gevangenis werden gestopt, maar werden vermoord. Het Greenpeaceschip Rainbow Warrior is getorpedeerd door de Franse geheime dienst, op bevel van de socialistische president van de Franse republiek. Dat is nog wel wat anders dan twee mensen die een platform opklauteren en die eventjes in de gevangenis zitten. Toen heb ik in dit parlement ook niets zien passeren, hoor.
Ik ben het met u eens dat activisten geen misdadigers zijn, maar ik blijf erbij: dit is een selectieve verontwaardiging. Turkije is in dit Vlaams Parlement minder aandacht waard dan wat nu gebeurt met die Greenpeace-activisten. Dat is selectieve verontwaardiging.
Wij hebben als partij geen lessen te ontvangen van andere partijen inzake vrije meningsuiting. Het is gemakkelijk om hier resoluties goed te keuren over persvrijheid en vrije meningsuiting – en hoe verder in de wereld, hoe liever – maar hier ondertussen wetten aan te passen en zelfs te verkrachten, om ons als partij in het verleden monddood te proberen maken. Dat is veel erger. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.