Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Smaers heeft het woord.
Voorzitter, minister, u hebt deze week ook gehoord over de plannen van de federale minister van Justitie Turtelboom om het erfrecht in 2013 grondig te hervormen. Blijkbaar heeft ze een aantal plannen uiteengezet in haar beleidsnota voor 2013 over het erfrecht, onder andere om dat grondig te hervormen en aan te passen aan de noden van nieuw samengestelde gezinnen en aan de modernisering van de samenleving. Ze wil het tweehonderdjarige erfrecht daarop aanpassen.
Een van de aandachtspunten die ze heeft opgenomen in haar beleidsnota, is het vergemakkelijken van overeenkomsten tussen partners over de erfrechten. Ze wil onder andere rekening houden met stiefkinderen in nieuw samengestelde gezinnen.
U weet dat erfrecht een federale materie is. De belastingen op het overgaan van die nalatenschappen en op schenkingen is een gewestelijke, Vlaamse materie. U bent bevoegd voor de ontvangsten van de Vlaamse overheid uit successie- en schenkingsrechten. Wij zijn natuurlijk bezorgd voor het budget van de Vlaamse overheid.
Anderzijds vraag ik rekening te houden met een andere zorg. U weet dat dit Vlaams Parlement en ik kijk naar mevrouw Schryvers al initiatieven heeft genomen om zelf te werken aan de hervorming van de successie- en schenkingsrechten, en om deze af te stemmen op de noden van de nieuw samengestelde gezinnen. Die hervorming is ook broodnodig. We hebben daarover vragen gesteld en ook een resolutie ingediend.
U hebt een ambtelijke studiecommissie opgericht die heel wat voorbereidingen moet doen. Er is al heel wat werk geleverd, maar er liggen nog zaken op de plank. Ik heb twee zorgen: voor het budget van de Vlaamse overheid maar ook dat er in de visie van de globale hervormingen van het erfrecht rekening wordt gehouden met de visie die wij hier opbouwen. Dat mogen geen twee tegengestelde hervormingen worden, ze moeten op elkaar worden afgestemd.
Minister, zult u overleg plegen met minister Turtelboom? Hoe zult u rekening houden met de zorgen met betrekking tot het Vlaamse budget en de visie die hier werd opgebouwd?
Minister Muyters heeft het woord.
Mevrouw Smaers, er is geen voorafgaand overleg geweest met minister Turtelboom. Iedereen is, zoals u zelf ook zegt, op zijn bevoegdheid gebleven. Minister Turtelboom mag, conform de bepalingen, de erfrechtregels wijzigen. Dat is op zich haar bevoegdheid. Als er gevolgen zijn voor ons, moeten wij daarop ingaan.
Als ik de pers goed begrijp, zijn er vier voorstellen: met betrekking tot de stiefkinderen, de mogelijkheden in verband met het huwelijkscontract, de versoepeling van erfovereenkomsten en de waardering van schenkingen. Het is bijzonder moeilijk om in te schatten, met wat we nu weten, of dit een effect heeft op onze ontvangsten. Ik heb vandaag naar aanleiding van de krantenartikels telefonisch contact gehad met minister Turtelboom. Wij hebben afgesproken dat wij, vooraleer de teksten naar het federaal parlement gaan, daarover zullen overleggen, zodat wij kunnen inschatten wat voor de Vlaamse overheid de mogelijke gevolgen zijn voor wat betreft de visie maar zeker ook voor wat betreft de inkomsten. Mocht het nodig zijn, dan zal de Vlaamse Regering zelf initiatieven kunnen nemen ten aanzien van het Vlaams Parlement. Dat is de juiste weg. Voor wat betreft het administratieve en de invordering, weet u dat wij pas op 1 januari 2015 de inning van de successierechten zouden overnemen. Tot dan bevindt de problematiek zich op het federale niveau.
Met het vandaag afgesproken overleg staan wij klaar. Ik ga ervan uit dat dit op een constructieve manier kan gebeuren, zodanig dat wij de juiste inschattingen kunnen maken.
Dank u, minister. Ik verneem dat u overleg zult plegen en het contact daarover zult bewaren: over de ontvangsten maar ook en ik benadruk dat nogmaals over de visie die hier wordt gevormd over het fiscale, de successie- en schenkingsrechten. Dat moet samenlopen met die erfrechten. Ik druk nogmaals mijn bezorgdheid uit dat u daarover zou waken.
De heer Strackx heeft het woord.
Minister, misschien is die federale hervorming van het erfrecht een uitgelezen kans om ook eens de Vlaamse successierechten grondig te herdenken. Wij zijn in verband daarmee al meer dan tien jaar vragende partij.
In dat verband wordt het ook stilaan tijd dat de studiecommissie, waar mevrouw Smaers ook al naar verwees, eens haar ei legt. Hebt u daar nog iets van gehoord? Wanneer mogen we dat verwachten? Dat wordt stilaan tijd, als we in deze legislatuur nog iets willen veranderen.
De heer Van Mechelen heeft het woord.
De hervorming van mevrouw Turtelboom komt niets te vroeg. Dat is een goede zaak.
Wat de stiefkinderen betreft: dat hebben wij in Vlaanderen al geregeld in december 2001. Die zijn gelijkgeschakeld met biologische kinderen.
Als er een budgettaire impact is, minister, is dat enkel op de lange termijn. We slaan immers één overgang over. Ik neem aan dat het niet uw bedoeling is om dat ongedaan te maken door een hogere fiscaliteit te heffen.
De heer Hendrickx heeft het woord.
Het is toch heel bedenkelijk, ofschoon het haar bevoegdheid betreft, dat hierover geen voorafgaand overleg is geweest. Het gaat om niet minder dan een kwart van onze eigen inkomsten, of om en bij de 5 procent van de totaalinkomsten van Vlaanderen. In Wallonië zal dat in dezelfde orde van grootte liggen.
Maar goed, er komt nu overleg. Ik neem aan, minister, dat u er dan ook meer zicht op zult krijgen of die mogelijke hervormingen meer, dan wel minder inkomsten met zich mee zullen brengen. Dat zal zijn belang hebben voor onze eigen budgettaire toestand.
De heer Bouckaert heeft het woord.
Ik heb het wat moeilijk met dat overleg. Erfrecht is een nomocratische regeling. Het regelt de algemene verhoudingen tussen burgers, en heeft niet als doelstelling geld in het laatje van de staat te brengen. De primaire functie van erfrecht is de wil van de overledene effectief organiseren en een rechtvaardige verdeling van de goederen tussen de familieleden verkrijgen.
Het federaal parlement is daar nu eenmaal bevoegd voor, laat het federaal parlement in die functie en volgens die logica zijn werk doen. De hervormingen van mevrouw Turtelboom komen niets te vroeg. Als die eenmaal in de plooi liggen, moet de Vlaamse Regering maar eens bekijken wat de impact is op de fiscale inkomsten.
Normaal gezien blijft de massa die vererfd wordt, dezelfde. De transfer van overledenen naar levenden blijft dezelfde, alleen zal die anders gekanaliseerd worden. En dan moet de Vlaamse Regering, om haar inkomsten op peil te houden, eventueel haar belastingen aanpakken.
Ik zou er toch voor hoeden dat men een erfrechtelijke hervorming doorvoert volgens een fiscale logica. Die twee dingen moeten goed uit elkaar gehouden worden. (Applaus van de heren Ludo Sannen en Lode Vereeck)
Mijnheer Bouckaert, als ik zou wachten op wat op federaal niveau gebeurt en daarna reageren, zou u vragen of ik dat niet op voorhand had kunnen bekijken, zodat dat ook zou worden ingeschat. Dat is precies wat ik bedoel: ik ga het federale niveau niet betuttelen, net zoals ik geen federale betutteling van het Vlaamse niveau zou aanvaarden. Maar kennis hebben vooraleer de regelgeving van kracht wordt, is een logische en vooruitziende filosofie die ik hanteer, zodat wij niet geconfronteerd worden met bijvoorbeeld meer of minder inkomsten, zonder dat we het weten.
Mijnheer Van Mechelen, mijn eerste indruk is ook dat het niet direct invloed heeft als we het over de stiefkinderen hebben. Men heeft het echter ook over het huwelijkscontract, de erfovereenkomst, de waardering van de schenkingen. Ik weet niet wat die allemaal zullen inhouden en of die een effect zullen hebben op de inkomsten. Daarom vraag ik net dat overleg met minister Turtelboom. Zij was het er volledig mee eens dat het nuttig was om dat overleg te plannen. We zullen dat dan ook doen. Dat is mijns inziens de goede manier van werken: elkaar informeren. Het is ook een volwassen manier om met elkaar om te gaan. Als maatregelen op het ene niveau effect hebben op het andere, overleg je ook met dat andere niveau.
Mijnheer Strackx, het werk van de studiecommissie zal verder afgerond worden. Er zijn afspraken gemaakt binnen de commissie. De basis blijft daar dat de eerste elementen budgetneutraal zouden zijn.
Mijnheer Van Rompuy, we hebben die afspraken in de commissie gemaakt zoals u weet. Ik ben ervan overtuigd dat we de volgende weken en maanden ons ei kunnen leggen en met een aantal voorstellen naar de commissie kunnen komen.
Die filosofie is al voor een deel doorgetrokken. Stiefkinderen worden voor successie gelijk behandeld. Voor schenking moeten we nagaan wat en hoe het kan. We moeten natuurlijk ook de budgetneutraliteit die we voorop hebben gesteld, in het oog houden. We zullen dat in de commissie verder onderzoeken, op basis van studierapporten.
Minister, uw antwoord stemt mij positief. Ik ben het eens met uw visie.
Mijnheer Bouckaert, het is uiteraard terecht dat het federale parlement haar eigen bevoegdheden heeft. Mijn bezorgdheid is dat, naast het budgettaire, de visie die hier ontplooid wordt, bewaakt wordt en dat het een gezamenlijk traject naar hervorming is. Het kan niet dat er zuiver erfrechtelijk een aantal ingrepen gebeuren, die tegengestelde bepalingen hebben in de successierechten, want dan is er nog geen grondige hervorming van het geheel. De gunst in het erfrecht kan misschien ongedaan worden gemaakt door de fiscale bepalingen. Die twee moeten hetzelfde pad volgen.
Mijnheer Van Mechelen, het is inderdaad zo dat stiefkinderen een van de elementen zijn, maar enkel in de successierechten en niet in de schenkingsrechten. Dat moet ook worden afgestemd. Zowel op Vlaams vlak als op federaal vlak is er werk te doen.
De actuele vraag is afgehandeld.