Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Vermeiren heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, vorige maandag las ik op de voorpagina van de krant een artikel met als titel Ook leraars kunnen straks na hun 65ste op post blijven. In dat artikel stelt u dat zeer binnenkort leraars ook na hun 65e kunnen blijven werken. Dat kan nu al: nadat zij op pensioen zijn gegaan, worden zij aangeworven onder een tijdelijk statuut. Zij kunnen dan bijverdienen, al is het bedrag begrensd. Toeval of niet, maar vorige week ontving ik een antwoord op een schriftelijke vraag, met daarin cijfers. Daaruit blijkt dat in 2011 slechts 41 leraars boven de 65 nog aan het werk waren. In de leeftijdscategorie van 60 tot 65 jaar zijn er nog 81 aan het werk.
Dat is niet veel, maar tussen 2009 en 2011 is wel een stijging merkbaar. Misschien is het wel zo dat leraars nood hebben aan een duidelijk kader. Na lezing van het artikel kwamen een aantal vragen bij mij op. Hoe zal dat in zijn werk gaan? Is er een leeftijdsgrens? Wordt dat een plicht of een recht? Zullen die extra gewerkte jaren meetellen voor de berekening van het pensioen? Blijft de vaste benoeming van kracht? Kunt u de modaliteiten van de regeling toelichten?
Minister Smet heeft het woord.
Voorzitter, collega's, het is de bedoeling dat in 2013 leerkrachten maar ook directeurs die 65 zijn geworden, in het onderwijs aan de slag kunnen blijven. Vandaag kan dat ook, maar zij moeten dan wel eerst met pensioen gaan. Nadien worden zij dan een tijdelijke werknemer. Dat is een omslachtige procedure. Zij kunnen slechts een beperkt aantal uren lesgeven, want anders verliezen zij pensioenrechten. Wij willen dat vereenvoudigen. Wij denken aan een systeem dat jaarlijks de tewerkstelling, op vraag van de leerkrachten, zou verlengen. Het gaat dus om een vrijwillige tewerkstelling, en ook de directie moet daarmee akkoord gaan. Het pensioen zou opschuiven, wat betekent dat de betrokkenen vastbenoemd blijven.
Hoewel men lange tijd dacht dat Vlaanderen hiervoor niet bevoegd is, is dat wel het geval. Op federaal niveau moet nog wel worden bekeken wat dit betekent voor de opbouw van pensioenrechten. In de komende weken buigen wij ons daarover. Het is de bedoeling dat in het verzameldecreet dat in het najaar in het Vlaams Parlement wordt voorgelegd, de regeling zal worden opgenomen.
Komt er een leeftijdsgrens? Zo niet moet op een bepaald moment de directeur misschien wel erg enthousiaste mensen ontslaan. Dat is een randopmerking.
In ieder geval kan het een goede oplossing zijn voor het tekort aan leerkrachten. We moeten wel aandacht blijven schenken aan de manier waarop we leerkrachten ouder dan 50 jaar nog gemotiveerd kunnen houden. Hoe gaan we hen gemotiveerd houden om in het onderwijs te blijven en de schat aan ervaring die zij hebben, door te geven aan jonge leerkrachten, die toch een vrij grote uitstroom kennen? We mogen beide zaken niet van elkaar loskoppelen.
Mevrouw Vanderpoorten heeft het woord.
Minister, wij vinden het alleszins een goed initiatief. Ik denk dat er nu, weliswaar via een omweg, toch ook al mogelijkheden bestaan voor leerkrachten ouder dan 65 jaar. Ik begrijp dat dat nu zal worden veralgemeend of gemakkelijker zal worden gemaakt.
Uit uw reactie van daarnet begrijp ik dat het nog niet mogelijk zal zijn op 1 september, maar dat het pas in het najaar zal worden goedgekeurd via Onderwijsdecreet XXII. Maakt dit debatje een onderdeel uit van het grotere loopbaandebat?
De heer Bouckaert heeft het woord.
Het onderwerp is al herhaalde malen ter sprake gekomen in de commissie. Ik vind de voorgestelde maatregel een zeer goede stap. Ik sta er dus volledig achter. Het stelt een einde aan de opvatting dat werken op gevorderde leeftijd een sociale gesel is en dat sociale vooruitgang gelijkstaat met het vervroegen van de pensioenleeftijd, zoals de socialistische presidentskandidaat in Frankrijk voorstelt. In die zin vind ik dat een goede stap van een socialistische minister.
Minister, de grote vraag is echter of de aantrekkelijkheid van het werken na 65 jaar wel groot genoeg zal zijn met die regeling. In een correcte pensioenregeling zou je vanaf je 65e recht moeten hebben op je pensioen. Als je dan nog werkt, zou je de wedde die je krijgt daarbij moeten cumuleren. Dat zou een correcte regeling zijn. Nu, u schuift gewoon op: je werkt gewoon verder en trekt je pensioen niet. In die zin is dat toch een zeker verlies. Men zou die aantrekkelijkheid, ook financieel, misschien moeten versterken.
Minister, u zegt dat de directeur ermee akkoord moet gaan. U moet toch opletten. We beschermen onze leerkrachten via vaste benoemingen tegen de willekeur van directeurs. Misschien moet u hier ook in een beroepsrecht of zoiets voorzien.
De heer De Meyer heeft het woord.
Minister, nu er toch over pensioenen gesproken wordt, zult u me het niet kwalijk nemen indien ik even informeer of u ondertussen al iets meer kunt zeggen over de onderhandelingen over de terbeschikkingstelling (tbs). Wat is de stand van zaken? Indien u daar nog niets over kunt vertellen, kunt u misschien wel zeggen wanneer de onderhandelingen mogelijk zijn afgerond?
Mevrouw Vanderpoorten, het zou een onderdeel kunnen zijn van het loopbaandebat. Het is echter iets waarover al eerder discussie is gevoerd. Er is nu sprake van een wijziging. We kunnen dit nu doen los van het loopbaandebat, waarvan ik hoop dat we dat binnenkort zullen kunnen afronden. Het is niet nieuw, ik heb al eerder gezegd dat we dit zullen doen. Ik zie geen problemen met partners, sociale organisaties of werkgevers. Laten we het vereenvoudigen en mogelijk maken. Nu we bevoegd zijn, kunnen we het ook meteen regelen.
Het lijkt mij verder geen bedreiging voor de jonge leerkrachten. De volgende jaren zullen we sowieso een tekort van ongeveer 20.000 leerkrachten hebben. Het aantal leerkrachten dat vrijwillig langer wil werken en waarmee de directie akkoord gaat want het moet ook in het belang van de kinderen zijn, het is niet altijd iedereen gegeven zal geen verdringingseffect hebben tegenover jonge leerkrachten, integendeel. Ik denk dat u samen met mij op een televisiezender een heel enthousiaste, fitte en jonge leerkracht aan het werk hebt gezien. Ik denk dat hij heel veel personen in dit parlement zou verslaan, als ik hem zo op zijn fiets bezig zag. Dat soort mensen is uiteraard welkom in het onderwijs om langer te werken. Dat probleem stelt zich dus ook niet.
Mijnheer De Meyer, de onderhandelingen lopen. Ik hoop dat we de komende dagen, voor het einde van deze maand, duidelijkheid kunnen geven aan de betrokken mensen in het onderwijs, maar ook aan de scholen die zich moeten organiseren.
Minister, bedankt voor uw antwoord. Ik onthoud eruit: de vrijwilligheid, op vraag van de leerkrachten of de directie. Bij een tekort aan leerkrachten lijkt ons dat een geschikt middel om dat tekort op te vangen. Ik onthoud ook dat we gaan naar een mogelijkheid en dat het geen recht wordt.
De actuele vraag is afgehandeld.