Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Hostekint heeft het woord.
Voorzitter, geachte leden van de regering, collegas, 2362: dat is het aantal gezinnen dat vorig jaar werd afgesloten van water. Minister, u hebt mij die cijfers gisteren bekendgemaakt, uitgerekend op Wereldwaterdag. 2362 gezinnen die, naast de gestegen gas- en elektriciteitsfactuur, naast de gestegen voedselprijzen en naast de gestegen verzekeringsfacturen, hun waterfactuur, die de afgelopen vijf jaar maar liefst is verdubbeld, niet meer kunnen betalen.
Minister, 2362 gezinnen worden verstoken van een van de meest essentiële basisbehoeften: de toegang tot drinkwater. Meer dan 2000 gezinnen kunnen zich niet wassen, niet koken en hun toilet niet spoelen. Minister, u zult het met mij eens zijn dat de toegang tot drinkwater een basisbehoefte is. In een welvarende regio als Vlaanderen kunnen we niet aanvaarden dat meer dan 2000 gezinnen en dat is veel meer dan vorig jaar geen toegang hebben tot drinkwater.
Minister, welke maatregelen zult u nemen om te vermijden dat in de toekomst nog meer mensen worden afgesloten van drinkwater?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, mevrouw Hostekint, ik geef graag eerst wat duiding bij de cijfers en over de procedure die moet worden gevolgd wanneer iemand moet worden afgesloten.
Een afsluiting door een drinkwatermaatschappij kan maar in drie gevallen. In de eerste plaats omwille van veiligheid, als er een probleem is met de kwaliteit van het drinkwater. Ten tweede als er sprake is van klaarblijkelijke onwil van iemand die niet wil betalen. Ten derde wanneer er fraude wordt gepleegd. Het afsluiten kan door een drinkwatermaatschappij enkel na gemotiveerd advies van een lokale adviescommissie (LAC). Uiteindelijk is het dan de drinkwatermaatschappij die de beslissing zal nemen.
Tijdens de periode 2006-2009 zijn er in totaal 21.547 vragen tot afsluiting gesteld aan lokale adviescommissies. De LACs hebben dan hun advies gegeven. Uiteindelijk kwam het neer op 1871 gezinnen die effectief, op het terrein, werden afgesloten. Het klopt dat er een opvallende stijging is tussen 2009 en 2010. In 2009 werden 791 gezinnen afgesloten. In 2010 waren dat 2362 gezinnen. Hoe is die stijging op één jaar tijd te verklaren?
We hebben die cijfers geanalyseerd. Daaruit blijkt dat die stijging zich focust op twee drinkwatermaatschappijen: de Antwerpse Waterwerken (AWW) en de Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen (Pidpa). AWW hadden in 2009 geen enkele afsluiting, in 2010 hebben zij 1281 gezinnen afgesloten. Pidpa had in 2009 179 gezinnen, in 2010 waren dat er 338. Die twee drinkwatermaatschappijen zijn verantwoordelijk voor 70 procent van de afsluitingen. Dit doet mij concluderen, na de contacten die ik had met onder andere Pidpa, dat die plotse hoge stijging niets te maken heeft met de drinkwaterfactuur, maar wel met een ander beleid in die twee drinkmaatschappijen.
Maar de prijs is inderdaad gestegen en we moeten er inderdaad alles aan doen om te vermijden dat mensen in de problemen komen om die waterfactuur te betalen.
We doen hier momenteel al heel wat voor. Eerst en vooral krijgt iedereen, elk gezinslid, 15 kubieke meter water gratis. Verder zijn er sociale vrijstellingen voor de bovengemeentelijke bijdrage. Dat wordt automatisch verrekend. Ook gemeenten passen dat toe.
Hoe zit het met de openbaredienstverplichting? Het algemeen waterverkoopreglement werd al een eerste keer principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering en zal binnenkort definitief worden goedgekeurd. In dat reglement staat heel expliciet welke procedures de drinkwatermaatschappijen moeten doorlopen. Er staan een aantal garanties in dat eerst contact moet worden opgenomen met het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) en dat er eerst controle moet worden uitgevoerd.
Mevrouw Hostekint, we pakken het aan. Het Waterverkoopreglement is bijna klaar. Als er nog extra maatregelen nodig zijn, zullen we die nemen.
Minister, ik dank u voor uw antwoord, waarin u heel wat hebt geduid. Maar de essentie blijft dat meer dan 2000 gezinnen vorig jaar volledig zijn afgesloten van water. Die afsluitingen zijn gebeurd omwille van wanbetalingen. Dat hebt u expliciet vermeld in uw schriftelijk antwoord. Er is inderdaad een procedure bepaald, waarbij het voor een LAC moet komen enzovoort. Maar dat doet niets af aan de essentie van de zaak: 2000 gezinnen hebben geen water meer. Dat zijn er heel wat meer dan de afsluitingen van gas en elektriciteit, waarbij nog wordt gezorgd voor een minimumlevering.
Minister, hoe kunnen we voorkomen dat mensen worden afgesloten? Misschien moeten we bekijken hoe we die mensen minstens een minimumlevering van water kunnen garanderen. Dat zal wellicht niet evident zijn. Maar minister, water is toch een van de meest essentiële basisbehoeften.
Mevrouw Vogels heeft het woord.
Ik wil me graag aansluiten bij de bezorgdheid van mevrouw Hostekint. Eerst werden mensen afgesloten van elektriciteit. In het begin waren dat er weinig, maar het werden er steeds meer. Het was hetzelfde verhaal voor aardgas. Nu zien we dat verhaal ook bij water. Minister, u zegt dat het te maken heeft met een aparte politiek van AWW en Pidpa. Maar wat is dan precies die politiek, die ertoe leidt dat er zoveel meer mensen worden afgesloten?
U zegt dat iedereen recht heeft op 15 kubieke meter gratis water. Hoe gaat u dat recht realiseren voor mensen bij wie de waterkraan is dichtgedraaid?
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Minister, in de commissie Leefmilieu signaleerde ik u gisteren naar aanleiding van Wereldwaterdag dat veel OCMWs worden overspoeld door gezinnen die het moeilijk hebben om die waterfactuur te betalen. Ook verenigingen waar armen het woord nemen signaleren dat de waterfactuur een steeds groter probleem wordt. Het stijgende aantal afsluitingen, waarover mevrouw Hostekint het heeft, is verontrustend. De integrale waterprijs is de laatste jaren vrij sterk gestegen.
Minister, kan er een onderzoek gebeuren naar de grote verschillen tussen de verschillende drinkwatermaatschappijen op het vlak van sociale tarieven en tarieven voor eenmalige dienstverleningen? Een grondig onderzoek kan interessant zijn om de verschillen te verklaren en aanbevelingen te formuleren voor alle Vlaamse drinkwatermaatschappijen.
Mevrouw Van den Eynde heeft het woord.
Minister, collegas, tijdens de vorige legislatuur is de kostprijs van het drinkwater bijna verdrievoudigd. Dan hoeft het ons niet te verbazen dat momenteel veel mensen hun factuur voor het drinkwater niet meer kunnen betalen. Minister, het is hoog tijd om dit debat opnieuw te openen, over de kostprijs van het drinkwater. Onze fractie zal hiervoor de nodige initiatieven nemen.
Voorzitter, collegas, ik wil het belang van het uniforme Waterverkoopreglement onderstrepen. Ik heb vastgesteld dat elke drinkwatermaatschappij een eigen beleid voert, met een eigen reglement, manier van afsluiten en manier van beoordelen als er advies wordt gevraagd aan een LAC. Meteen bij mijn aantreden heb ik een ontwerp gemaakt van een uniform reglement dat alle drinkwatermaatschappijen verplicht zullen moeten toepassen. Daarin staat welke termijnen gerespecteerd moeten worden om een procedure op te starten voor afsluiting. Er moeten herinneringsbrieven worden gestuurd. Er moet ter plaatse een controle gebeuren als er echt heel grote verbruiken zijn. De OCMWs moeten verplicht worden ingeschakeld. Elke klant heeft recht op een minnelijke schikking. Mevrouw Taeldeman, elke drinkwatermaatschappij moet verplicht rapporteren hoe ze sociale maatregelen neemt, mensen begeleidt, minnelijke schikkingen treft en op basis waarvan zij eventueel beslist om tot een afsluiting over te gaan. Al die elementen zitten vervat in dat Waterverkoopreglement.
Sinds 11 maart is er een advies van de Raad van State. We kunnen er dus snel mee naar de Vlaamse Regering gaan. Ik maak me sterk dat dit heel veel zal oplossen.
Daarnaast zijn er de waterprijzen die stijgen. Mevrouw Vogels, ik heb gewezen op een aantal maatregelen. Er is inderdaad een gratis minimumlevering. Er zijn ook een aantal sociale maatregelen die ervoor zorgen dat iemand met financiële problemen een vrijstelling krijgt van de bovengemeentelijke bijdrage. Dat is heel belangrijk, maar ik ben het met u eens dat we naast het Waterverkoopreglement en naast de bestaande sociale maatregelen, moeten nagaan wat we nog kunnen doen, analoog met elektriciteit en gas. We zijn daar al mee bezig, maar het is een bijzonder complex probleem omdat men water niet kan leveren aan 6 ampère: bij water is het alles of niets. We moeten dus een oplossing vinden, maar men moet dan speciale toestellen op de waterleidingen plaatsen. Het is niet zo evident, maar ik zal dit samen met minister Vandeurzen en minister Van den Bossche onderzoeken.
Ik heb heel veel hoop voor het Waterverkoopreglement. Het is net de bedoeling om een uniform beleid rond waterafsluitingen te voeren. Afsluiten is de laatste stap, vooraf kan er nog heel wat gebeuren. Ik maak me sterk dat dit heel veel problemen kan oplossen.
Minister, ik ben blij dat u met van alles bezig bent. Er gebeurt inderdaad het een en ander zoals de gratis minimumlevering. Maar zoals mevrouw Vogels zegt: Als je afgesloten bent, dan heb je daar natuurlijk niets aan.
Ik hoop dat het uniforme Waterverkoopreglement er snel komt. Mensen die worden afgesloten van water, hebben geen tijd meer om nog langer te wachten. (Applaus bij sp.a en Groen!)
Het incident is gesloten.