Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Penris heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, hier ben ik weer. Er zijn zo van die dossiers die met de regelmaat van een klok terugkomen en jammer genoeg moeten terugkomen. Het dossier van de veiligheid op De Lijn is er daar één van.
Mevrouw de minister, u zult zich herinneren dat we onmiddellijk na de gruwelijke moord op de heer Demoor in Antwerpen samen met u hebben geprobeerd om te zoeken naar oplossingen om de veiligheid op De Lijn te verbeteren. De voorstellen die u ons toen aanreikte, hebben we in den beginne, zij het sceptisch zoals het een oppositiepartij past, welwillend willen volgen.
U kondigde aan dat u meer dan 700 camera's in de toestellen van De Lijn ging plaatsen en u kondigde ook aan dat u minstens 30 camera's ging plaatsen op een aantal centrale bus- en tramstations en minstens in alle stations van de premetro van De Lijn.
Het is de verdienste van mevrouw Franssen, die daar heel bescheiden op de achterste bank zit, om dit weekend bekend te maken dat minstens voor het laatste deel van uw aangekondigde politiek uw beleid aan het falen is. De 30 camera's, gepland in de tram- en metrostations, gaan er wellicht niet komen. Mevrouw Franssen heeft als jong, beginnend parlementslid de fout gemaakt om er eerst mee naar de pers te stappen en heeft daarmee pers gehaald, maar het is natuurlijk de verantwoordelijkheid van elke politicus om u als minister daarvoor ter verantwoording te roepen. Mevrouw de minister, ik denk dat mevrouw Franssen een punt heeft gescoord en dat u hier vandaag ter verantwoording moet komen.
Als u ons twee jaar geleden beloofde dat u camera's ging plaatsen in meer dan 700 toestellen van De Lijn en 30 centrale bus- en tramstations, moet u die belofte hard kunnen maken. In het begin probeerde u weg te komen met de mededeling dat het hier over ingewikkelde procedures gaat en het Europees aanbestedingsrecht speelt, dus we mochten u niet te vlug afrekenen op wat u hebt aangekondigd en moesten rekening houden met de complexiteit van het dossier. Dat hebben we gedaan. Maar de mededeling die u blijkbaar aan mevrouw Franssen hebt gedaan, is van dien aard dat u zegt dat er in de bus- en tramstations wellicht geen camera's gaan komen binnen afzienbare tijd. Niet alleen omdat het complexe Europese aanbestedingsdossier speelt, maar we moeten blijkbaar ook de goodwill van de lokale politiekorpsen van de betrokken steden hebben.
Mijnheer Peumans, ik zie u uw wenkbrauwen fronsen: de betrokken steden zijn Antwerpen, Gent en Leuven.
Ik had graag de burgemeester van Antwerpen hierover mee in het debat betrokken. Het is al vier uur, maar hij is er nog niet. Ik had graag naar zijn standpunt ter zake geïnformeerd maar ik weet dat de burgemeester van Antwerpen - over Gent en Leuven ben ik niet bevoegd - geen tegenstander is van het plaatsen van camera's op bepaalde openbare plaatsen. In heel de Antwerpse Seefhoek staan er op de meest kritische plaatsen al camera's, alleen in de busstations zijn ze er niet. Daarmee moeten we het stellen.
De minister blijft zich wegsteken achter duizend en een drogredenen om niet te moeten uitvoeren wat ze ons twee jaar geleden heeft beloofd, namelijk het plaatsen van camera's op cruciale plaatsen die de veiligheid van de passagiers en van de busbestuurders alleen maar ten goede kunnen komen. Mevrouw de minister, klopt de informatie die mevrouw Franssen ons ter zake het afgelopen weekeind heeft aangereikt via de pers? Zo ja, wat denkt u daaraan te kunnen doen?
Minister Van Brempt heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, geachte leden, zoals u weet omvat het plan van de veiligheid op het openbaar vervoer heel wat maatregelen en te gepasten tijde evalueren we die ook. Ik gun iedereen aandacht in de pers, maar dit is niets nieuws. Dat hebben we ook bij de evaluatie naar aanleiding van het vorige debat al gezegd. Het is opgewarmde kost, maar desalniettemin is het een dossier dat tot op heden niet is uitgevoerd. De redenen daarvoor heb ik al vermeld, niet alleen in de pers maar ook in het parlement.
Ik zou willen dat de verschillende dossiers niet met elkaar gemengd zouden worden. Dit heeft echt niets te maken met het dossier van de camera's op de bus en de tram of met de Europese aanbesteding. Dit is een apart dossier, waarvoor in het veiligheidsplan middelen zijn vrijgemaakt omdat we het belangrijk vinden dat ook busstations, premetrostations en dergelijke een goede bewaking kennen en dat we moeten voorzien in de kwaliteit daarvan.
Ik heb echter ook altijd gezegd dat het niet aan ons is om via de dispatching van De Lijn de camera's aan de busstations te sturen en te bekijken. Die moeten geïntegreerd worden met ten eerste het netwerk van de steden en gemeenten en ten tweede, waar het gaat over busstations, geïntegreerd met stations van de NMBS, met de NMBS. In middelen daarvoor is voorzien. We hebben altijd gezegd dat de dertig stations indicatief zijn. Als de steden en gemeenten en de NMBS niet wensen mee te werken, dan zullen we op die plaatsen ook geen camera's hangen. Dan zullen we die middelen in andere steden en gemeenten inzetten of heralloceren naar andere investeringen die te maken hebben met het veiligheidsplan.
Wat is de stand van zaken nu? De onderhandelingen tussen De Lijn en de NMBS aan de ene kant en al de steden en gemeenten aan de andere kant zijn volop aan het lopen of hebben plaatsgehad. Er is beslist dat er een samenwerking komt voor het plaatsen van camera's in volgende steden en gemeenten: Herentals, Mechelen, Turnhout, Sint-Niklaas Markt, Brussel, Halle, Leuven, Genk, Hasselt, Oostende en Knokke. Plaatsen waar de lokale besturen nog een beslissing moeten treffen, zijn Antwerpen, Gent, Kortrijk en Sint-Niklaas station. Er is geen samenwerking in volgende gemeenten, die gezegd hebben geen camera's op de busstations te wensen omdat ze die niet wensen of kunnen bewaken: Mol, Dendermonde, Tienen, Landen, Sint-Truiden en Aalst.
Betekent dat dat er vandaag geen camera's in busstations hangen? Neen. Het merendeel van de tijd hebt u over Antwerpen gesproken. Ik zou het liefst hebben dat sommige van die typisch Antwerpse debatten in de gemeenteraad zouden plaatsvinden en dat u dat forum zou gebruiken in plaats van het Vlaams Parlement. In Antwerpen hangen aan het Astridplein en de Rooseveltplaats vandaag camera's, die geïntegreerd zijn in het netwerk en door de lokale politie worden bekeken. Ook in Brussel, Hasselt, Sint-Niklaas en Mechelen station hangen er vandaag camera's die geïntegreerd zijn in het globale netwerk. Bovendien hangen er in verschillende premetrostations in Antwerpen ook camera's, maar dat is meer de bevoegdheid van De Lijn.
In conclusie: de besprekingen zijn dus nog bezig. In heel wat gemeenten zijn er beslissingen genomen. Daar zullen de camera's er ook komen. In andere moeten er nog beslissingen worden genomen of is beslist dat er geen camera's zullen worden geplaatst. Het geld dat daar niet is ingezet, zal desgevallend bij andere investeringen worden ingezet. We zullen dat bekijken bij de evaluatie van het veiligheidsplan, tegen het zomerreces.
Mevrouw de minister, het debat wordt nu minder vrijblijvend, en dat is maar goed ook. Het gaat nu over de vraag wie de camera's gaat bewaken die eventueel in openbare bus- en tramstations zouden worden geplaatst. Excuseer me omdat ik het opnieuw over Antwerpen heb, maar daar zijn nu al camera's geplaatst in een aantal premetrostations. Ik hoop althans dat ze er zijn, en dat ze werken. Wie bewaakt die camera's nu? Ik had de indruk dat dat niet de lokale politie is, maar mensen van De Lijn. Ik had de indruk dat u op eerdere vragen die we in dit dossier ter zake hadden gesteld, had geantwoord dat u de bewaking van die camera's zou overlaten aan mensen van De Lijn, van uw eigen organisatie, die daartoe speciaal zouden zijn opgeleid en eventueel de nodige vergunningen zouden hebben. Ofwel heb ik me vergist, maar dan moet u er de commissieverslagen ter zake maar op nalezen. Het monitoren van die camera's is niet alleen voor mij, maar ook voor mevrouw Franssen en naar ik meen zelfs voor mevrouw De Ridder, altijd een grote zorg geweest. Ofwel hebt u ons in de waan gelaten dat u ter zake zelf de verantwoordelijkheid zou opnemen en dat u binnen het budget dat u van ons zou krijgen - als ik me niet vergis, gaat het over 178.000 euro - in mensen zou voorzien om dat te organiseren, ofwel zegt u vandaag dat ik en alle leden die hetzelfde denken, zich vergissen. Dan zegt u dat dit enkel en alleen een taak van de lokale politiekorpsen is en blijft. Dan zijn we afhankelijk van de bereidheid van die korpsen om ter zake hun verantwoordelijkheid op te nemen. Wel, wat Antwerpen betreft, heb ik nog geen enkele indicatie dat de lokale politie ter zake haar verantwoordelijkheid niet zou willen opnemen. Het zou me verbazen mocht dat in Herentals, Leuven, Mechelen, Gent of om het even waar ook het geval zijn.
Wees nu eens eerlijk: zeg ons waar het op staat. Wie zal die camera's bewaken en wat is het probleem ter zake? Ik zie het niet. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Franssen heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik wil wat duidelijkheid schetsen over mijn bezorgheden. Die zullen vanuit een totaal andere hoek komen dan die van de heer Penris. Voor alle duidelijkheid: het ging over een antwoord van de minister op een schriftelijke vraag over een gelijkekansenactieplan in het kader van de open coördinatiemethode om de gendergelijkheid te vergroten en te blijven waarborgen inzake de veiligheid van bushaltes. Het plaatsen van de camera's in de dertig busstations is een van de preventieve veiligheidsmaatregelen van wat we een goed veiligheidsplan van De Lijn vinden. Uiteraard moeten hier dan ook de nodige middelen tegenover worden gesteld.
Mevrouw de minister, dat u samenwerking zoekt met gemeentebesturen voor het plaatsen van de camera's en een integratie met de bestaande politiesystemen voor het screenen van de beelden wilt invoeren, kan ik alleen maar toejuichen. Ik ben dan ook blij dat ik vandaag een stand van zaken heb gekregen over de samenwerkingsverbanden met de gemeentebesturen. Wel wil ik vragen dat er versneld werk zou worden gemaakt van de gesprekken met gemeentebesturen waarmee nog geen samenwerkingsakkoord is afgesloten, en dat in het kader van de gendergelijkheid.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, geachte leden, we hebben al meermaals van gedachten gewisseld over De Lijn, en meer specifiek over het veiligheidsbeleid. Die camerabewaking in dertig minder veilige bus- en tramstations of locaties maakt voor onze fractie een belangrijk deel uit van dat veiligheidsplan. Ik was dan ook verontrust door het nieuws dat er nog geen enkele van die camera's was geplaatst. De redenen die u aanhaalt in diverse media, zijn nogal uiteenlopend. Enerzijds zei u dat, als we die camera's willen plaatsen in lokale stations, we vergunningen moeten hebben, daar het gaat over openbaar domein. In een ander persorgaan werd gesteld dat u afhankelijk bent van de politie, daar het de politie is die die beelden moet kunnen bekijken. Tot op heden was de politie daar volgens u niet toe bereid.
In een andere bron meldt u dat u bij de steden en gemeenten op zoek bent naar financiële middelen. Daar spreekt u nu niet over. U zegt enkel dat u nog aan het overleggen bent met de steden en gemeenten om uit te zoeken wie geïnteresseerd is.
Wat is nu de werkelijke reden voor de niet-plaatsing van de camera's? In de pers haalt u er drie aan en hier een vierde.
Ik ben verontrust door de vertraging. We zijn het er allemaal over eens dat we een veilig openbaar vervoer willen en dat we daar zo snel mogelijk werk van moeten maken. Zitten er nog andere maatregelen in het veiligheidsplan die in hetzelfde bedje ziek zijn en vertraging zullen oplopen? Ik denk aan de 750 camera's die er tegen deze zomer zouden moeten zijn. U hebt gezegd dat die vertraging veroorzaakt wordt door de Europese aanbesteding. Zijn er nog maatregelen die u niet in uw eentje kunt treffen en waarvoor u ook een vertraging ziet aankomen?
Ik wil hier gerust elke week een stand van zaken van het veiligheidsplan komen geven. Maar ik zal niet elke week nieuwe zaken te melden hebben. We hebben hier niet zo lang geleden over de 750 camera's gepraat en ik heb u gebrieft. Intussen zijn er natuurlijk weer camera's geplaatst. De Lijn heeft mij dat bevestigd. Er komen er wekelijks bij, maar ik ken de cijfers niet uit mijn hoofd.
De diverse redenen die ik opgaf, tonen aan dat dit dossier niet enkel afhankelijk is van De Lijn. Dat maakt een groot verschil, ook in verantwoordelijkheid. Ik vind de verantwoordelijkheid van De Lijn in de plaatsing van camera's in bussen en trams veel groter dan in de plaatsing in stations. Camera's in busstations gaan we enkel plaatsen als de steden of gemeenten er achter staan. Ik dacht dat iedereen het erover eens was: de dispatching van De Lijn heeft niet als hoofdtaak te zorgen dat alle camerabeelden worden bekeken. Die taak behoort toe aan de lokale politie. Ik heb geen personeel bij De Lijn om al die camerabeelden te bekijken. Daar zitten geen middelen voor in het veiligheidsplan. Het heeft geen zin om camera's plaatsen als de steden en gemeenten niet zinnens zijn via de lokale politie de beelden te bekijken. Zij zullen tevens moeten aangeven waar de camera's moeten komen. Die besprekingen lopen nu.
Als we het niet op deze manier aanpakken, komen we zeker tot bizarre situaties. Aan een busstation kan dan bijvoorbeeld een camera van de stad hangen om het sluikstorten tegen te gaan, en een beetje verder kan een camera van De Lijn staan omwille van de veiligheid. De Lijn en de politie kunnen dan elk hun eigen beelden gaan bekijken. Dat is niet de bedoeling. Veiligheid verdient een geïntegreerd beleid. Dat zijn trouwens politietaken.
Wat de premetro betreft, ik wil dat dubbelchecken. De premetro beschouwen we net als de tram en de bus als een verantwoordelijkheid van De Lijn. Dat is iets anders dan verantwoordelijk zijn voor heel het Astridplein. Daar gebeurt nog heel wat meer dan openbaar vervoer. Dat onderscheid vind ik belangrijk.
Ik hoop dat u uw huiswerk doet en de premetro dubbelcheckt. Ik ga ervan uit dat dat een verantwoordelijkheid is van onze eigen instelling en dat we de nodige middelen en personeel gaan vrijmaken.
U hebt ons uitgedaagd om het debat voort te zetten op lokaal niveau. Ik ga die uitdaging aan.
Het incident is gesloten.