Verslag plenaire vergadering
Verslag
Dames en heren, het debat is geopend.
De heer Verstrepen heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, dames en heren ministers, collega's, deze week kreeg ik, zoals iedereen, een document in handen waar ik in de commissie voor Media al bijna 3 jaar achter jaag. We hebben heroïsche discussies gevoerd over dit document. Telkens als we in het parlement vragen stelden over de exclusieve productiecontracten bij de VRT, werden we afgeblaft met excuses zoals: dat wij er geen zaken mee hebben, beroepsgeheim, concurrentieel gevoelige informatie, en dies meer.
Er is het geheime contract. Ik corrigeer: een van de geheime contracten. De waarde van dit document ligt tussen de 20 en 30 miljoen euro, 1 miljard frank over een periode van 7 jaar, dus 7 miljard frank. 7 miljard frank belastinggeld, geld van de gemeenschap dat uitgegeven wordt in een huis waar we onlangs van vernamen dat er 200 banen op de tocht staan. 200 werknemers op de VRT zitten met koud zweet omdat ze terecht vrezen voor hun job, mijnheer de minister. Het gaat over 7 miljard belastinggeld, zonder controle, zonder inzage, totaal ongecontroleerd uit te geven, goedgekeurd door Tony Mary en Aimé Van Hecke, die dan nog het lef hebben om in de pers de politiek te beschuldigen van de nakende teloorgang en de financiële tekorten bij de VRT.
De mantel der geheimzinnigheid maakt dit document verdacht. Woestijnvismiljardair Wouter Vandenhaute verklaart: "dat hij de hele heisa niet begrijpt. Er staat niets in dat het daglicht niet mag zien". Mijnheer de minister: als er dan toch niets instaat dat het daglicht schuwt, waarom dan zoveel geheimzinnigheid? Waarom zoveel jaren geen inzage? Waarom heeft Piet Van Roe, na Tony Mary, vragen verboden over dit document? Waarom verklaart de VRT-woordvoerster dan: "We geven geen details, geen enkele zender wil dit meemaken, wie hier verantwoordelijk voor is, zal dan ook bloeden!" Nochtans is er voor dit document geen probleem.
Voor de zoveelste keer in dit verhaal schiet men op de boodschapper.
Mijnheer de minister, degenen die zullen bloeden in dit verhaal, zijn alle eerlijke werknemers bij de VRT die hun broeksriem moeten aanspannen omwille van dit miljardencontract en de productiehuizen die geen opdrachten meer krijgen.
Woestijnvis en miljardair Wouter Vandenhaute maken zich geen zorgen. Hun inkomsten zijn gegarandeerd en blijven stijgen. De prijzen zijn zogezegd marktconform. Ik zal het wel weten, want ik heb zelf ook nog geproduceerd. Dat zegt een deel van de productiesector. Wat kan men anders verwachten? Bevriende productiehuizen zullen natuurlijk niet toegeven dat ze te veel vragen, want ze hopen dat er ook nog eens een contractje in hun bedelzakje valt met dezelfde tarieven. Zo dom zijn ze nu ook niet.
Wat zeer opvallend is in dit contract, is dat de programma's werden betaald en dat dan volgens een waanzinnig commerciële logica van een overheidszender extra's werden betaald voor noteringen in de kijkcijfertoptien en onvoorstelbaar winstgevende merchandisingpercentages in het voordeel van Woestijnvis werden afgesproken. De echte bonussen in de sector voor een productiehuis houden normaal gesproken in dat je reeks wordt verlengd: je programma is succesvol, dus mag je nog een reeks maken.
De VRT moet zorgen voor kwaliteit, kijkcijfers zijn meegenomen. Waarderingscijfers zijn officieel belangrijker. De zender zegt zelf dat kijkcijfers niet belangrijk zijn, maar diezelfde VRT tekent een contract waarin nu net wél dat kijkcijfercriterium als financiële beloning is opgenomen. Geef toe, dat is, in alle objectiviteit, een bizarre redenering. De openbare omroep, die zelf voor kwaliteit en goede televisie staat, gebruikt zelf de kijkcijfers om financiële extraatjes te geven aan Woestijnvis. Zijn er nog dergelijke contracten? Met andere productiehuizen? Deze overeenkomst tussen de VRT en Woestijnvis garandeert een continue stroom belastinggeld naar één bedrijf, Woestijnvis, dat in conflicten zelfs verdedigd werd door Aimé Van Hecke, die optrad als tussenpersoon. Hij was toen werknemer van de VRT. Het gaat om dezelfde VRT die dit contract met dezelfde mensen ondertekende als langlopende geldbron.
Ik heb niets tegen bedrijven die winst maken of ondernemers die geld verdienen. Ik heb wel iets tegen verrijking met overheidsgeld of de overheid dubbel laten betalen voor een product dat tegen de helft van de prijs kan worden aangeschaft. Ik heb iets tegen verrijking met door de burgers betaald belastinggeld. Ik heb ook een probleem met een Vlaamse overheid die één bedrijf waanzinnig veel geld laat afromen en andere kleine productiehuizen uit de markt duwt. Men zegt dan dat het goed is voor de beeldsector. Nee, het is goed voor één of twee bedrijven.
De Vlaamse beeldindustrie wordt gegijzeld door een bedrijf dat de VRT leegzuigt, een overheidsbedrijf. Exclusiviteit, bonussen en extra's: dat was de cultuur van Tony Mary en zijn geldbende. Woestijnvis blijkt een uitzondering te zijn. Een ander productiehuis verwoordde het treffend: "Als wij het meest bekeken programma maken, krijgen we van de VRT een taart." Woestijnvis krijgt geld en bonussen, een ander productiehuis krijgt een taart.
Deze zin maakt alles nog geheimzinniger. Waarom krijgt Woestijnvis zoveel geld? Dat is de vraag. Waarom verdedigden Tony Mary en Aimé Vanhecke Woestijnvis en de geheime afspraken met hun leven? In dit huis gingen ze dwarsliggen als nog maar één vraagje werd gesteld door mezelf of de heer Decaluwe of door mensen van de N-VA. Dan werd hij kwaad. Dat staat zelfs in de verslagen.
Op den duur begint men vragen te stellen. Welke vennootschappen factureren aan Woestijnvis en hadden bindingen met het vroegere management van de VRT? Waarom heeft gedelegeerd bestuurder ad interim, Piet Van Roe, de grote schoonmaak bij de VRT aangekondigd en alleen het Woestijnvisdossier onaangeroerd gelaten? Diezelfde Van Roe mocht nadien aan de slag als interim-CEO bij Woestijnvisaandeelhouder Corelio. Waarom werd Mieke Berendsen - de nicht van Tom Lenaerts en ex-kaderlid van Woestijnvis - binnengehaald bij de VRT, als bewaker van dit geheime contract? Het zijn veel vragen.
Mijnheer de minister, alleen al deze feiten verantwoorden een onderzoek dat verder moet gaan dan het Rekenhof. De feiten verantwoorden een onderzoekscommissie en een onmiddellijk optreden van de aandeelhouder, met name de Vlaamse overheid.
Het gaat niet over de prijzen van een uur televisie. Het gaat niet over concepten. Het gaat niet over de Woestijnvis-BV's op televisie. Het gaat ook niet over de kwaliteit van die producten op de televisie. Daar ga ik geen discussie over voeren. De discussie gaat, voor de zoveelste keer, over een gebrek aan transparantie, over belastinggeld, over een overheidsbedrijf dat mensen op straat wil zetten en miljarden uitgeeft aan privébedrijven voor contracten die verborgen moesten blijven en over bonussen die om onduidelijke redenen uitgedeeld worden.
Het goede bestuur van de VRT is vergelijkbaar met de zaak-Moerman, waar vriendjespolitiek het fundament is om miljardair te worden met overheidsgeld. Ik ken een televisieprogramma dat van toepassing is op deze situatie en op Wouter Vandenhaute. U kent het programma misschien: 'Wie Wordt Euromiljonair?'. Maar helaas voor Woestijnvis is dat een concept van Endemol Producties.
Wij vragen dus een onderzoekscommissie en de doorlichting van alle uitbestedingscontracten via een audit van de VRT.
De heer Decaluwe heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, voor het reces hadden we niet gedacht een actualiteitsdebat te moeten houden over de VRT. We hebben een stormachtige managementperiode achter de rug. Daarna werd het windstil en hadden we het gevoel dat men op een goede en serene manier de openbare omroep in het medialandschap aan het zetten was.
Een aantal weken geleden zijn er toch een aantal onheilspellende berichten gekomen in verband met de nijpende financiële situatie van de openbare omroep. Collega's, dat was toch enigszins vreemd. Uiteindelijk was de beheersovereenkomst afgesloten met een overschot van 3,4 miljoen euro, zelfs 1 miljoen euro meer dan wat oorspronkelijk gerealiseerd moest worden.
Collega's, ik nodig jullie uit om nauwlettend alle cijfers te analyseren. Het is duidelijk dat het vorige management met sprekend gemak de financiële reserves van de openbare omroep heeft aangetast en gehypothekeerd door recurrente uitgaven en zware contracten.
Dat deed men toen vanuit de veronderstelling dat men in de nieuwe beheersovereenkomst veel meer nieuwe investeringen zou mogen doen dan oorspronkelijk gepland en de commerciële ruimte meer zou kunnen benutten. De lokroep van die sirene bracht echter niet de verhoopte ruime dotatie en evenmin meer speelruimte op de commerciële markt.
Als we van de VRT horen dat men meer middelen wilde halen uit de commerciële markt en we bekijken dan dit contract met Woestijnvis, blijkt dat 75 percent van de merchandisingactiviteiten naar Woestijnvis gaat en slechts 25 percent naar de openbare omroep.
Destijds heeft het management in het parlement gezegd dat alle rechten bij de openbare omroep zouden blijven.
De heer Stassen heeft het woord.
Er is op dit moment een Europese richtlijn in de maak die stelt dat de auteurs van producten voor de volle 100 percent eigenaar moeten worden van de afgeleiden van die producten. Binnenkort moet die richtlijn worden omgezet in de Vlaamse mediareglementering. Dat wil zeggen dat dit contract had moeten stipuleren dat 100 percent van de verkoop van dvd's van In de Gloria en andere, naar Woestijnwis zou gaan en niets naar de VRT. Ik wil nu niet discussiëren over de vraag of dit een goed contract is of niet. 75 percent voor Woestijnvis en 25 percent voor de VRT is in tegenstrijd met de voorbereiding van die Europese richtlijn.
Mijnheer Stassen, ik weet dat allemaal. U spreekt zichzelf tegen. Het gaat over een contract van 2004 en een richtlijn die nog in de maak is. Ik heb de teksten van die richtlijn ook gezien. Er zitten overgangsperiodes in op het ogenblik dat ze wordt geïmplementeerd, zodat lopende contracten kunnen worden afgewerkt. Toen het contract in 2004 werd afgesloten, was er geen sprake van die richtlijn. We hebben in het parlement altijd gehoord dat alle rechten bij de openbare omroep bleven, maar dat blijkt niet het geval te zijn.
De moraal van dit verhaal is dat we kunnen discussiëren over de financiële ruimte, maar we hebben berekend dat, mocht de VRT toch die 4 percent in de lopende beheersovereenkomst tot 2011 hebben gehad, er nog een gecumuleerd tekort zou zijn van 70 miljoen euro. Dit zijn harde cijfers die aantonen dat men structureel niet goed bezig was.
Ik betreur dat de inhoud van het exclusiviteitscontract is gelekt. Maar het bewijst dat dit maar een topje van de ijsberg is, want er zijn nog vier andere exclusiviteitscontracten, waar noch de minister, noch de raad van bestuur, noch wij weten over welke bedragen het gaat. Ik wil het nog niet hebben over het driehoekscontract tussen Woestijnvis, Belgacom en de openbare omroep, waardoor het Belgisch voetbal handenvol geld kost aan de VRT. Vandaag weet ook niemand hoeveel dat precies is.
De managementkeuze en de beheersovereenkomst hielden in dat ongeveer de helft door eigen producties wordt ingevuld. Dat wil zeggen dat een groot deel van de beelden op de VRT wordt gemaakt door externe productiehuizen, via langlopende contracten. Ik pleit ervoor om meer intern te werken. De huidige financiële malaise van de openbare omroep ligt in de post voorraden in de boekhouding. Dat zijn de sportrechten en andere grote langlopende contracten. In september 2004 heb ik, naar aanleiding van de bespreking van het jaarverslag 2003, gewaarschuwd voor het feit dat noch de minister, noch de leden van de raad van bestuur, noch de leden van de commissie voor Media weten over welke bedragen het gaat in de langlopende contracten.
Ze wisten het niet. Wel werd de garantie gegeven dat die contracten competitief waren. Ik doe geen uitspraak over het feit of de middelen kloppen, maar toch blijken ze een van de oorzaken te zijn van de huidige financiële problemen van de VRT.
Mijnheer de minister, u hebt al gereageerd op het financiële aspect. U pleit voor een vervroegde evaluatie van de beheersovereenkomst. We moeten dan wel duidelijk weten waar we staan in dit dossier. We moeten ook inzage hebben in het volledige kostenplaatje. Pas dan kan worden gepraat over een eventuele bijkomende financiële inspanning voor de openbare omroep.
Mijnheer de minister, ik verwijt de productiehuizen niets. Ik verwijt de heer Vandenhaute niets. Hij is een goede manager, een goede onderhandelaar. Chapeau voor het feit dat hij een dergelijk contract in de wacht kan slepen. Ik kan echter niet hetzelfde zeggen over de twee publieke personen die de onderhandelingen over deze contracten blijkbaar op een zeer zwakke manier hebben gevoerd. Is het normaal dat twee personen, zonder enige controle van de regeringscommissaris, van de raad van bestuur, van de minister, een bindend contract kunnen tekenen ten bedrage van 7 of 8 miljard Belgische frank? Ik heb het dan nog niet eens over andere exclusiviteitscontracten. We hebben geen zicht over wat met die bedragen gebeurt.
Ik verwijt die productiehuizen niets. Wel moeten we inspanningen leveren om dergelijke situaties in de toekomst te vermijden. Dat was ook de inzet bij de aanpassing van het decreet. Dergelijke contracten van lange duur vallen onder de strategische beslissingen, en ze moeten dan ook worden voorgelegd aan de raad van bestuur. Mijnheer de minister, kunt u bevestigen dat dit in de toekomst ook zal gebeuren?
We willen ook het signaal geven dat we het nieuwe management, dat het toch goed voorheeft, ten volle willen ondersteunen om de openbare omroep financieel terug op het goede spoor te zetten. CD&V is ook de mening toegedaan dat het VRT-personeel niet het slachtoffer mag worden van de cowboypolitiek van het vorige management. Als er problemen zijn, moeten we een inspanning leveren om te vermijden dat de mensen die bij de openbare omroep werken, worden gestraft.
Mijnheer de minister, hoe kan de evaluatie van de beheersovereenkomst vervroegd worden uitgevoerd? Volgens welke modaliteiten moet ze gebeuren? Hebt u een correct overzicht van de financiële situatie op de lange termijn van de openbare omroep, rekening houdend met de langlopende contracten?
De volgende vraag zal ik morgen ook stellen tijdens de regeling van de werkzaamheden van de commissie voor Media. Er werd al een paar keer verwezen naar het Rekenhof, een instelling die ook werkt voor het Vlaams Parlement. Op vraag van het parlement is het Rekenhof bezig met een onderzoek. De contracten moeten minutieus worden vergeleken. Waarom krijgt het ene productiehuis wel grote bonussen, exclusiviteitsrechten en rechten op merchandising, terwijl andere - vooral de kleinere - productiehuizen dat niet krijgen?
We zijn met de commissie voor Media in Leuven op bezoek geweest bij de onafhankelijke producenten, die steen en been klaagden. Als ze voor de VRT willen werken, moeten ze op alles toegeven.
Die bonussen zijn toch wel opmerkelijk. Als 'Man bijt hond' en 'De Laatste Show' in de top 3 komen, krijgt Woestijnvis 28.000 euro. We moeten ons daarbij de vraag stellen wie de programmaschema's opstelt. Heeft die verantwoordelijke daar iets bij te winnen? Ik denk dan niet aan Woestijnvis, maar aan de openbare omroep. Het Rekenhof moet op een gedetailleerde manier nagaan wat er aan de hand is.
Collega's, ik stel al deze vragen omdat we met belastinggeld werken. Het parlement, de minister en alle kijkers hebben het recht te weten dat correct en efficiënt wordt omgesprongen met de enorme middelen. Dat moet de inzet zijn van het rapport van het Rekenhof. Op basis van dat rapport zullen we onze houding bepalen. (Applaus bij CD&V en bij de N-VA)
De heer Marginet heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, het uitlekken van het exclusiviteitscontract tussen de openbare omroep en het productiehuis Woestijnvis heeft alvast één voordeel: het parlement weet nu eindelijk over welke orde van grootte het gaat als de VRT het heeft over een overeenkomst met productiehuizen. In de commissie voor Media zijn hierover uitentreuren vragen gesteld. De parlementsleden bleven echter telkens op hun honger zitten. De verantwoordelijken van de VRT verschuilden zich steeds achter het feit dat hun zakelijke belangen geschonden zouden worden als ze iets over dit onderwerp zouden loslaten.
Collega's, iedereen kon in de kranten lezen dat het over zeer veel geld ging - belastingsgeld, nota bene. Ik wil het dan nog niet eens hebben over de marktconformiteit van de prijzen. Zelfs los daarvan kunnen we niet anders dan concluderen dat diegenen die het contract namens de VRT hebben onderhandeld, zich gul, maar ook zeer soepel hebben opgesteld.
Er wordt terecht gesteld dat we de mensen van het productiehuis zelf niets te verwijten hebben. Zij hebben goed onderhandeld en hebben geen woestijnvis, maar een gezonde, dikke en weldoorvoede walvis binnengehaald. Als Woestijnvis alle bepalingen in het contract verwezenlijkt, is dat immers goed voor meer dan 30 miljoen euro.
Zoals gezegd waren de onderhandelaars van de VRT soepel en gul. Sommige programma's die in de overeenkomst opgenomen zijn, moeten sowieso afgenomen worden door de VRT, wat er ook gebeurt. De zogenaamde wekelijkse programma's kunnen door de VRT enkel geweigerd worden op basis van redelijke artistieke en/of creatieve gronden. Wat de merchandising betreft van de door Woestijnvis geleverde producten, kan het productiehuis op 75 percent van de inkomsten rekenen. En zo gaat het maar door. We hebben de verdere bepalingen in het contract daarnet al gehoord.
Opmerkelijk zijn verder nog de bonussen die gehaald kunnen worden als een Woestijnvisprogramma respectievelijk de top 10, top 5 of top 3 van de kijkcijfers haalt. Ik zou veeleer denken dat een omroep de samenwerking gewoon voortzet als men tevreden is over het geleverde werk. Moeten daar nog bonussen bovenop komen? We hebben het dan nog niet eens over de exclusiviteitsvergoedingen.
Wat velen tegen de borst stuit, is dat niemand weet had van dit belangrijke contract. Men vertelt me dat de minister gisteren van zijn stoel viel van verbazing toen hij zijn krant opensloeg. Voor de leden van de raad van bestuur van de VRT moet de bekendmaking van de cijfers een even grote verrassing geweest zijn.
Vormt dit niet het structurele probleem in deze kwestie? U stelt in een krant dat dergelijke materie tot de operationele bevoegdheid van het management behoort. Ik ben het daar niet mee eens. Het gaat over zeer veel geld. Als we het over de looptijd van het contract bekijken, gaat het over ongeveer 195 miljoen euro.
De heer Vandenbossche heeft het woord.
Mijnheer Marginet, pleit u nu tegen de operationele bevoegdheid van de gedelegeerd bestuurder? Pleit u ervoor dat alle contracten vanaf morgen in de krant staan?
Helemaal niet. Er is echter wel een precedent geschapen dat een gevaar kan opleveren voor een nieuwe concurrentieslag. Ik kan mij inbeelden dat de mensen die in de krant stelden dat ze enkel een taart krijgen als ze een goed programma gemaakt hebben, hun prijzen zullen willen aanpassen nu ze het contract met Woestijnvis onder ogen gekregen hebben.
Wij pleiten er zeker niet voor dat alles voortaan openbaar wordt gemaakt. Het is wel een feit dat het contract met Woestijnvis nu uitgelekt is, en daar zullen we in de toekomst rekening mee moeten houden.
De heer Stassen heeft het woord.
Ik wil hier niemand verdedigen, en al zeker geen grote productiehuizen, maar als je de krantenartikels van vandaag vergelijkt met die van gisteren, merk je toch een duidelijke verandering in de toon. Gisteren sprak men vooral zijn verontwaardiging uit over de vele miljoenen euro's die naar Woestijnvis gingen, terwijl er vandaag een veel meer gemodereerde toon wordt aangeslagen. Mensen die het kunnen weten, zeggen vandaag dat de prijzen in het contract met Woestijnvis relatief normale prijzen zijn.
De prijs voor 'Man bijt hond' is zelfs vrij laag. Dat vertellen concurrenten off and on the record. Ik weet het niet, maar ik stel wel vast dat de toon in de krantenartikels is gewijzigd. Ik kan de bedragen niet goed inschatten. Maar mensen die het kunnen weten, zeggen dat er een zekere redelijkheid in zit. Ze stellen wel vragen over de kijkcijferbonus en de redelijk hoge vergoeding voor de exclusiviteitsverbintenis. Maar afgezien daarvan vinden ze dat het om marktconforme, zelfs niet geweldig hoge bedragen gaat.
De heer Decaluwe heeft het woord.
Ik hoor hier van de vorige sprekers opnieuw wat ik in het verleden al heb gehoord. Ze zeggen dat het allemaal zo erg niet is. Ik heb het al gezegd: ik spreek me niet uit over de prijzen. Wat me wel enorm stoort, zijn de bonussen. Als er een exclusiviteitscontract bestaat, waarom zijn er dan nog bonussen voor hoge kijkcijfers nodig? Men kan ook vragen stellen over het feit dat de programmadirecteur die dat contract heeft ondertekend, tezelfdertijd misschien ook verantwoordelijk is voor het uitzendschema.
Destijds heeft de heer Stassen ons constant verweten dat politieke inmenging uit den boze is en de raad van bestuur niet moet onderhandelen over die contracten. Men moet ten minste toch weten over welk bedrag het gaat als zo'n belangrijk contract voor een periode van vijf of zes jaar wordt afgesloten. Verder moeten een aantal basisprincipes worden gerespecteerd, zoals de bepaling dat de rechten in huis blijven. Maar zelfs daarover mag men blijkbaar niet spreken.
Laten we dus niet in de val trappen en terugdeinzen voor het verwijt dat de politieke wereld zich weer wil mengen. Dat is nooit de bedoeling geweest. Ik hoor niemand dat zeggen. Ik vind wel dat het onze verdomde plicht is te weten hoe zo'n bedrag van verschillende miljarden franken wordt besteed. Er is transparantie nodig. Men kan niet zeggen dat de twee VRT-managers erg openhartig zijn geweest. En dan zwijg ik nog over het grote contract tussen Belgacom, de VRT en Woestijnvis. Daarover doen de wildste verhalen de ronde. Men zou 6 tot 8 miljoen euro ontvangen om niets te doen. Ik wil weten of dat waar is.
Mijnheer Stassen, ik heb u met verbazing beluisterd. Ik vraag me af of u zelf gelooft wat u zegt. Het is gazettenpraat. Ik weet waar u de nuanceringen ontwaart: in de kranten van Corelio, die toevallig aandeelhouder zijn van Woestijnvis, dat toevallig onder vuur ligt. Ik beschuldig niemand. Maar is het niet vreemd dat de kranten van de aandeelhouders een gematigde toon aanslaan?
We hebben het hier over één, zij het zwaarwegend contract met Woestijnvis. Maar hoe zit het met de contracten met individuen en met andere productiehuizen? De bewering van andere productiehuizen die anoniem beweren dat in het contract met Woestijnvis de normale tarieven zijn gebruikt, roept vragen op. Politiek bedrijven betekent dat men de productiehuizen eens vraagt wat een half uur tv kost. Een programma zoals 'Man bijt hond' duurt 20 minuten. In 1995 kostte één uur tv 1 miljoen frank. Vandaag zijn de technische hulpmiddelen goedkoper geworden, de megadeals zijn goedkoper en de afschrijvingen zijn gebeurd. Woestijnvis heeft waanzinnig goed onderhandeld. Ze investeren zelf niets, want ze draaien met externe ploegen die worden verplicht om tegen lagere prijzen te werken.
Eigenlijk komt het op het volgende neer. Maak u niet ongerust: ik reken u voor deze consulting niets aan.
De productiehuizen die hebben gereageerd, zijn die andere productiehuizen die vrezen dat ook hun contracten eens onder de loep zullen worden genomen door het Rekenhof. U moet eens vragen aan deMENSEN of Woestijnvis te duur is. Ze zullen dat ontkennen. Natuurlijk, want ze verdienen nu meer geld door uit te besteden.
Er bestaat zoiets als afschrijvingen in de productiesector: programma's zoals 'Man Bijt hond', die in bulk worden gemaakt zijn goedkoper. Het gaat dan niet over de inhoud.
Mijnheer Stassen, als u dan toch de kranten wilt geloven, lees dan misschien eens de kranten die concurreren met de Coreliokranten. Corelio is immers aandeelhouder van Woestijnvis. Dan zult u er misschien komen. Het verbaast me een beetje dat u, na al die jaren in de commissie voor Media te zetelen, de bal zo misslaat. Dat is een vervalsing van het debat. Het verbaast me dat u echt gelooft wat u daarnet zei.
De heer Caron heeft het woord.
Ten aanzien van de heren Stassen en Decaluwe wil ik nog het volgende kwijt. De praktijk dat kijkcijfers ook meteen tot premies leiden, is niet zo gezond. Eigenlijk is dit een verderfelijke contractuele bepaling. Maar er is ook de regeling inzake merchandising en de verkoop van dvd's. Dat is geen nieuw element in het jongste contract met Woestijnvis. Het staat er al in sinds de heer De Graeve overeenkomsten met Woestijnvis afsloot. Ons onderzoek zou dus een wat bredere tijdsspanne dan de lopende kunnen behelzen.
Mijnheer Caron, nu moet u wel toegeven dat die 75/25-verdeling een wel zeer voordelige overeenkomst was voor Woestijnvis. Aansluitend op wat de heer Decaluwe en de heer Verstrepen terecht hebben opgemerkt: we moeten er ook rekening mee houden dat dit contract naar medianormen een uitzonderlijk lange tijd bestrijkt, van 2004 tot 2011. Dat mogen we zeker niet vergeten. Er komt inderdaad nog een evaluatie, normaliter in de tweede helft van 2008, hoewel er zou worden geprobeerd dit vroeger te laten plaatsvinden. Daar zullen we op tijd en stond wel meer over horen.
Dan zeg ik alleszins dat een dergelijke overeenkomst van strategisch belang is voor de openbare omroep. Is het dan niet logisch dat de raad van bestuur de strategische beslissingen neemt? Voor het Vlaams Belang kan het niet dat het parlement, de minister en de raad van bestuur van de VRT worden genegeerd als het gaat over dergelijke zaken.
De heer Van Dijck heeft het woord.
Dat was het onderwerp van de decreettekst die we hier anderhalf jaar geleden hebben goedgekeurd en waarover heel wat tumult is geweest. Het decreet past inderdaad het vroegere artikel 12 aan. Het bepaalt dat beslissingen met een strategisch karakter worden toegewezen aan de raad van bestuur. U moet wat volgt echter ook lezen, mijnheer Marginet: "Het is de raad van bestuur die autonoom beslist over het strategische karakter van een aangelegenheid." De vraag rijst hoe we dat precies moeten bekijken. Valt het onderhandelen over een contract op zich daaronder? Persoonlijk denk ik dat dit niet het geval is. Wel denk ik dat de keuzes die worden gemaakt en de hoeveelheid uitbestedingen zaken van strategisch belang zijn, die inderdaad al dan niet moeten worden verduidelijkt binnen de raad van bestuur. Het is echter de raad van bestuur zelf die beoordeelt of dit al dan niet zijn bevoegdheid is.
Het gaat hier toch over buitenproportionele cijfers. Dat speelt hier toch ook een belangrijke rol.
Ondertussen werkt het Rekenhof aan een audit van alle contracten van de VRT met productiehuizen. Mijnheer de minister, u verwacht daar veel van. U stelde in een krant dat "daar het momentum van de publieke evaluatie zal liggen". U stelde ook dat het management niet aan het rapport zal kunnen voorbijgaan. Allemaal goed en wel, maar is dat niet een beetje mosterd na de maaltijd? Wat als het Rekenhof vernietigend is voor de overeenkomsten met de productiehuizen? Welke stappen moeten er dan volgens u worden gezet? Moeten de betrokken onderhandelaars of ondertekenaars dan worden vervolgd wegens wanbeheer? Het moet mogelijk zijn hier proactief te werken. Dergelijke toestanden moeten worden vermeden. Hoe denkt u dat in de toekomst te doen? Is een audit bij het Rekenhof wel voldoende in deze zaak? Stel dat het Rekenhof geen uitspraak doet, geen malversaties aanduidt, geen wanbeheer vaststelt, gaan we dan gewoon weer over tot de orde van de dag? Ik denk niet dat dat de bedoeling kan zijn.
Deze zaak toont aan dat de huidige manier van werken fout en gevaarlijk is. De huidige manier van werken veroorzaakt een structureel probleem en leidt tot mogelijk wanbeheer. Indien er nog geen malversaties zijn, zijn ze alvast zeer dichtbij. Deze manier van werken moet worden veranderd. Ik denk dat de heer Decaluwe gelijk heeft. Een degelijk onderzoek is geen overbodige luxe. Uit een dergelijk onderzoek kunnen immers de nodige lessen worden getrokken. Dit kan tot een verbetering van de manier van werken leiden.
Niet enkel in dit dossier moet duidelijkheid worden geschapen. Dit geldt voor alle toekomstige dossiers. Het Vlaams Parlement heeft recht op informatie. Het is uitgesloten dat de VRT in de toekomst over geld zou kunnen beschikken dat de instelling, zonder enige transparantie tegenover de door ons vertegenwoordigde aandeelhouders, naar eigen goeddunken kan opsouperen. Er mogen geen blanco cheques meer worden uitgeschreven.
Tot slot heb ik nog een aantal vragen over de huidige financiële situatie van de VRT. De VRT en de nieuwe gedelegeerd bestuurder voeren de druk op de Vlaamse overheid al een hele tijd op. Het is de bedoeling op deze manier meer middelen los te peuteren. Naar verluidt, zou de minister zelfs bereid zijn om het in de beheersovereenkomst voorziene evaluatiemoment naar de tweede helft van 2008 te vervroegen. Klopt dit? Zal de minister aan de financiële verzuchtingen van de VRT tegemoetkomen? Zoiets zal hij alleszins zonder de steun van het Vlaams Belang moeten doen.
Aangezien hij in zijn overeenkomsten zo soepel en zo gul is, kan ik enkel concluderen dat de VRT meer dan genoeg middelen krijgt. De VRT schreeuwt moord en brand omdat hij sinds de inwerkingtreding van de nieuwe beheersovereenkomst minder middelen zou krijgen. Dit is een leugen. Op basis van dit dossier zouden we het moeten aandurven de dotatie van de VRT terug te schroeven.
Ik heb aandachtig naar de heer Marginet geluisterd. Ik vind dat hij wel enigszins kort door de bocht gaat. We hebben alles berekend. Het gaat hier over enorme bedragen. De contracten zijn evenwel op een juridisch correcte manier afgesloten. De heer Marginet heeft het over malversaties. Hierover mogen echter geen misverstanden bestaan.
Het punt is natuurlijk dat men van dergelijke contracten niet zomaar afraakt. Over de opportuniteit spreek ik me niet uit. Ik wil gewoon aantonen dat een vermindering van de dotatie van de VRT ernstige gevolgen zou kunnen hebben. In de balans en in de meerjarenbegrotingen bevinden zich immers voorraden die niet zomaar kunnen worden geschrapt.
Ik vind niet dat het huidige management en het huidige personeel het slachtoffer van de cowboypolitiek van het vorige management moeten worden. Denkende dat het geld toch wel zou binnenstromen, heeft de vorige gedelegeerd bestuurder veel uitgegeven. Het voorbije jaar zijn de geplande commerciële inkomsten tot driemaal toe naar beneden bijgesteld. De vraag is waarop die inkomsten oorspronkelijk gebaseerd waren. Ik vraag me alvast af of ze al dan niet bewust op drijfzand waren gebaseerd.
Ik ben het niet eens met de suggestie van de heer Marginet. Ik vind niet dat we de huidige betrokkenen binnen de VRT mogen straffen.
Daar zijn wij het ook niet mee eens.
Ik heb goed naar de heer Decaluwe geluisterd. Zoals ik al heb aangehaald, zal het personeel het slachtoffer worden. Er is al aangekondigd dat ten koste van hen zal worden bespaard. Voor het zomerreces heeft de heer Decaluwe hier verklaard dat het nalaten bepaalde tekorten aan te vullen effectief tot problemen zou leiden. Als de VRT dit contract laat lopen, zullen tekorten ontstaan. Het betalen van een verbrekingsvergoeding zou misschien nog meer geld kosten. De mensen die aan de Reyerslaan werken, zullen het slachtoffer van die tekorten worden. Hoe kan dat aan hen worden uitgelegd? Hoe kunnen die putten worden gedempt? Ik heb die vragen reeds in de commissie voor Media gesteld. Op een bepaald ogenblik is het geld op, kunnen de rekeningen niet meer worden betaald en gaat, bij wijze van spreken, het licht uit. Wat zal de Vlaamse overheid dan doen?
De politiek draagt met betrekking tot dit dossier ook een zekere verantwoordelijkheid. Ik spreek me niet uit over de vraag of bepaalde productiecontracten al dan niet moeten worden verbroken. De gedelegeerd bestuurder moet nagaan of bepaalde zaken kunnen worden gehernegotieerd. Wij moeten daarop aansturen. Ik hoop dat de gedelegeerd bestuurder en de raad van bestuur zich hiermee bezighouden.
Maar het is niet aan het parlement om te zeggen wat de VRT moet doen. Er is een beheersovereenkomst en de operationele leiding van de VRT moet die uitvoeren. Als men werkelijk kan aantonen dat men alles heeft uitgeput en dat men met putten zit omwille van het beleid van vroeger, dan moeten wij als politici de verantwoordelijkheid nemen om die instelling recht te houden.
Het personeel mag er inderdaad niet de dupe van zijn dat er nog contracten lopen. Maar dat wil niet zeggen dat we de dossiers niet zouden mogen herbekijken en eventueel zelfs niet aan de dotatie van de VRT zouden mogen peuteren. Het zal het management in ieder geval aanzetten om de tering naar de nering te zetten en eindelijk te beseffen dat ze omzichtig en verantwoordelijk met belastinggeld moeten omspringen. Het moet afgelopen zijn met het geld door ramen en deuren te smijten. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Vandenbossche heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, geachte collega's, het is een tijdje geleden dat we nog een debat van deze omvang over de VRT gehad hebben. Het was eigenlijk een beetje voor de hand liggend dat het zou gebeuren, de vraag was alleen wanneer. De interim-manager Piet Van Roe had al bij zijn afscheid gezegd dat er zich grote financiële problemen aandienden.
In de voorbije maanden was er met de VRT het ene incident na het andere over de financiële situatie. Er was de discussie over de al dan niet onderschatte inkomsten. Er was de discussie over het aantal managers bij de VRT. Ik heb het een waterhoofd genoemd. De VRT zou maatregelen nemen en de nieuwe directie is er inderdaad mee bezig. En er is de onrust bij het personeel en er zijn de acties die door de vakbonden zijn aangekondigd. Het is dan ook geen toeval dat juist op dit ogenblik een contract met Woestijnvis lekt, een contract waarover hier veel te doen geweest is.
Het moet eerst gezegd worden dat ik geen enkel bezwaar heb tegen de samenwerking met externe productiehuizen. Overigens staat in de beheersovereenkomst dat er moet worden samengewerkt met Vlaamse audiovisuele productiehuizen. Er is hier over de markconformiteit van de prijzen van Woestijnvis gesproken. Daar wens ik mij eerlijk gezegd niet over uit te spreken omdat het succes van Woestijnvis en de kwaliteit van de programma's die ze aan de VRT leveren, buiten kijf staan. Wellicht zijn er marktconforme prijzen die lager liggen, maar er zijn er ook die hoger liggen.
Het heeft ook veel te maken met ons. Wij hebben namelijk in de opeenvolgende beheersovereenkomsten een kijkcijfersyndroom binnengebracht. En de kijk- en luistercijfers van de VRT zijn de laatste jaren spectaculair gegroeid. Dat komt door de nieuwe structuur maar ook door diegenen die de programma's voor de VRT maken. Woestijnvis was en is een succesvol productiehuis voor de VRT omdat het de kijkcijfers voor die omroep hoog houdt. Wij leggen in die beheersovereenkomst aan de VRT percentages kijkcijfers op.
Mijn vraag is veel fundamenteler dan de discussie over Woestijnvis. De vraag is of wij er toch niet in zouden kunnen slagen om niet alleen met kijk- en luistercijfers bezig te zijn, want anders zitten we in een vicieuze cirkel. De VRT moet kijkcijfers halen omdat wij het zeggen en omdat ze kijkcijfers moeten halen, moeten ze natuurlijk ook programma's maken die hoge kijkcijfers halen.
Ik wil dat wel doen, mijnheer Vandenbossche. Maar uw meerderheid heeft nog niet zo lang geleden een derde beheersovereenkomst goedgekeurd. Nu wilt u bij de nieuwe onderhandelingen die de minister aankondigt, het belang van de kijkcijfers doen krimpen. U wilt iets anders in de plaats. Het is gemakkelijk om dat hier nu te beweren. De VRT moet werken op basis van die beheersovereenkomst. De VRT moet zich aan de kijkcijfers van die overeenkomst houden.
De overheden die de beheersovereenkomsten afsluiten en de dotaties toekennen, vinden geen normen waaraan de VRT moet beantwoorden om die dotaties te verdienen. Mijnheer Stassen, vergeet de geschiedenis niet: ook tijdens de vorige legislatuur werd een beheersovereenkomst afgesloten met diezelfde kijkcijfervoorwaarden. Het is gewoon moeilijk om naast een kwantitatief ook een kwalitatief meetinstrument te vinden.
Ik val de kijkcijfers niet af. Ik wil niet dat u ze schrapt. U herhaalt steeds hetzelfde: laten we de kijkcijfers minder doorwegen. Gaat u dat doen bij de onderhandelingen volgend jaar?
Dit is absoluut een punt van evaluatie van de lopende beheersovereenkomst.
Het contract met Woestijnvis kan op verschillende manieren worden gelezen. Op het eerste gezicht kost het de VRT jaarlijks 30 miljoen euro. Wat echt en effectief is uitbetaald, bedraagt maar 20 miljoen euro. De VRT liet gisteren nog via een perscommuniqué weten dat Woestijnvis 8 tot 11 percent uitmaakt van de televisie-uitgaven van de VRT. U hebt het wellicht gelezen. Of de gehanteerde prijzen marktconform zijn of niet, maakt voor ons geen deel uit van de discussie. Die discussie moet worden gevoerd door degenen die op de hoogte zijn. Zoals de heer Decaluwe al zei, hebben de andere productiehuizen en zelfs ex-werknemers van Woestijnvis in de kranten zeer gematigde kritiek laten horen over de prijzen.
De bijkomende vergoedingen zijn echter een ander paar mouwen. Een marktconforme prijs voor een exclusiviteitsovereenkomst gaan we natuurlijk niet vinden. Het een sluit het ander uit. De VRT streeft ernaar om marktleider te blijven in het televisielandschap. Men zou dus kunnen vermoeden dat die exclusiviteit bedongen werd omdat men geen concurrentie duldde op andere zenders die door dit productiehuis gemaakt zouden zijn. Er zijn er zelfs die beweren dat het goedkoop is.
Waar ik grote problemen mee heb, is onder meer de success fee. Ik heb daar bezwaren bij omdat we ertoe aanzetten programma's te maken die in de top tien, top vijf en zelfs top drie blijven staan, en waarvan we eigenlijk op voorhand weten dat ze in de top drie gaan blijven.
Ik heb nog meer bezwaar bij het feit dat in het contract is opgenomen dat de vergoedingen aan Woestijnvis stijgen wanneer ook de dotatie van de VRT stijgt. Daar val ik van achterover. En ik hoor nochtans bij diegenen die dit huis hier met hand en tand hebben verdedigd. Woestijnvis zal dan ook heel enthousiast zijn wanneer in dit parlement wordt gepleit voor een hogere dotatie aan de VRT. Wanneer de dotatie aan de VRT met 4 percent stijgt, dan is dat ook een verworven prijsstijging voor Woestijnvis. Daar moet opnieuw over onderhandeld worden.
Het contract van Woestijnvis is op straat gegooid. Het is dan ook een politiek feit dat iedereen dat kan lezen. Ik ben vragende partij om daar een openbaar debat over te voeren. We moeten dat debat voeren met mensen die in staat zijn om te interpreteren wat in dat contract staat. Daarbij moet worden nagegaan of de prijzen die worden gevraagd, correcte prijzen zijn.
Mijnheer Vandenbossche, u zegt dat het vrij gemakkelijk is om te voorspellen wanneer programma's in de top tien zullen komen. Als dat dan toch zo gemakkelijk is, dan stel ik voor dat u en ik samen een bedrijf oprichten en producties maken die de top tien zullen halen. We zullen dan samen veel geld verdienen.
Mijnheer Stassen, we zullen ons terugtrekken in de koffiekamer en 'Watervos' oprichten.
Mijnheer Stassen, u gaat wat kort door de bocht. Degene die het contract heeft getekend langs publieke zijde, en ook de bonussen en de voorwaarden inzake top drie, top vijf en top tien heeft toegezegd, heeft ook bepaald dat deze programma's worden uitgezonden om acht uur in prime time of 's avonds laat. Als je dat zelf kunt bepalen, dan wordt die voorspelling over de top drie, top vijf en top tien al een stuk makkelijker. Daarover kunnen zelfs op deontologisch vlak vragen worden gesteld.
Toen het contract met Woestijnvis werd gesloten, zijn in de commissie Media maar ook in deze plenaire vergadering debatten gevoerd over dat contract maar ook over de toenmalige gedelegeerd bestuurder en zijn relatie tot Woestijnvis. Ik heb toen in de commissie gezegd dat ik bezwaar heb tegen het feit dat een gedelegeerd bestuurder en zijn directie een contract afsluiten dat verder loopt dan de lopende beheersovereenkomst. Men heeft de volgende beheersovereenkomst al bezwaard door het afsluiten van een contract dat loopt tot 2011. Het juridische bezwaar daarbij is dat niemand kan voorspellen wat de overheid in 2011 veil zal hebben voor de VRT. Zo'n langlopend contract is ongewoon. Een van de grote fouten is niet zozeer de geheimhouding, maar wel de strategische beslissing van een management om een contract te sluiten dat zeven jaar loopt terwijl beheersovereenkomsten maar vijf jaar lopen. Daarmee is de volgende beheersovereenkomst dus eigenlijk al bezwaard.
De vorige manager ad interim, de heer Piet Van Roe, is de man die Woestijnvis op de kaart heeft gezet.
Hij was het die terecht redeneerde dat de creativiteit van de mensen van de VRT op een betere wijze kon worden benut buiten de VRT-structuur. Toen is Woestijnvis ontstaan. Niemand zou er een boodschap aan hebben als we hier tijdens deze discussie stellen dat we de samenwerking met productiehuizen niet meer zien zitten. We zijn overigens ook heel slecht geplaatst om te bepalen wat een goed en wat een slecht productiehuis is.
Ik kan de suggestie van de heer Decaluwe over het Rekenhof wel begrijpen, maar ik wacht af wat het Rekenhof in de loop van de volgende maanden aan de VRT zal presenteren met betrekking tot de relatie met alle productiehuizen. Het moet gezegd dat de VRT al in de heronderhandelingsfase zit, want de VRT zit al met de productiehuizen aan tafel. Het contract werd dus een beetje op een ongelukkig moment gelekt. De VRT bevindt zich in een niet al te makkelijke positie. Wat de heer Stassen zei, is juist: alleen al door het feit van de publicatie werden de bepalingen van de overeenkomst overtreden. U weet dat een artikel van de overeenkomst de geheimhoudingsplicht betreft. Ik hoop dat de anonieme schrijver - die al niet meer anoniem is - geen claim ontvangt van Woestijnvis, want gelet op de omvang van het contract, zou die niet min zijn. (Applaus bij de meerderheid)
Mevrouw Hermans heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik heb al veel gehoord vandaag. Ik heb al veel mensen een mening horen geven en ik herinner me ook onze decreetsaanpassing van nog niet zo lang geleden met betrekking tot meer bevoegdheden voor de raad van bestuur. De heer Decaluwe merkte op dat hij niet had gedacht dat we dit discours hier zo snel opnieuw zouden voeren. Ik had dat eerlijk gezegd wel verwacht. Al wekenlang is er onderhuids iets bezig dat niet klopt. Het is nu allemaal bijzonder snel gegaan. De VRT heeft blijkbaar interne financiële moeilijkheden, en heel toevallig lekt precies nu de inhoud uit van het exclusiviteitscontract dat door de VRT in 2004 werd afgesloten met het productiehuis Woestijnvis en dat nog loopt tot 2011.
Zo toevallig is dat natuurlijk niet, want er is op dit moment een heleboel weerstand merkbaar bij het personeel van de VRT. Mag ik een klein voorbeeldje geven van het financiële plaatje dat de VRT soms uitwerkt? Ik haal het uit ervaringen tijdens mijn eigen verleden bij de VRT, want toen al bleek een onrealistische inschatting van marktwaardes en werden er rare afspraken gemaakt. Ik herinner me een heel slimme afspraak van het managementbureau van Demis Roussos op het einde van de jaren tachtig. Demis Roussos werd toen geëngageerd door de VRT om voor 1 miljoen frank voor Radio 2 op te treden in het Sportpaleis in Antwerpen. Veertien dagen later stond ik met dezelfde Demis Roussos in de Salons Mantovani in Oudenaarde. Hij stond er onder dezelfde omstandigheden en met dezelfde orkestrale bezetting te spelen voor 35.000 frank. Ik wist niet wat er gebeurde. Blijkbaar was de manager van Demis Roussos een hele slimme. Zo gebeurt het al meerdere jaren dat er van die heel rare contracten worden gesloten door de VRT.
Ik spreek me niet uit over het contract met productiehuis Woestijnvis. Het is inderdaad zo dat Vandenhaute heeft aangetoond dat hij een heel verstandige en heel goede manager is. Ik ben een beetje jaloers op hem als ik zie wat hij gedaan krijgt en als ik dat vergelijk met het werk dat wij hebben verricht voor veel lagere prijzen. Ik besef dat we van hem nog iets kunnen leren.
De onderhuidse wrevel was ook aanwezig in de commissie voor media en vooral bij Open Vld. Al jaren vragen wij meer transparantie in de opdrachten die de VRT geeft aan onafhankelijke productiehuizen. Ik weet wel dat wij de boekhouding van de VRT niet moeten doen. De VRT moet zelf verantwoordelijkheid nemen. Wel is het zo dat elke keer dat wij er vragen over stelden in de commissie, het bij de VRT stoïcijns stil bleef. We kregen geen enkele toelichting, zogezegd om de zaken niet te bemoeilijken of om hun interne keuken en afspraken niet te bezwaren.
De Vlaamse overheid is vragende partij in deze beheersovereenkomst om een samenwerking van productiehuizen met de VRT op gang te houden.
Mevrouw Hermans, u zegt dat Open Vld vragende partij is voor transparantie, onder andere bij de contracten met productiehuizen. Wat moet er dan transparant worden? Moeten de bedragen worden bekendgemaakt? Moeten de contracten worden bekendgemaakt? Het is belangrijk dat u dit specifieert.
Ik zal het specifiëren. Ik heb daar geen enkel probleem mee. De bedragen moeten worden bekendgemaakt. Het gaat om overheidsgeld. Het gaat om ons geld dat wordt uitgegeven. We hebben dan ook het recht om te weten hoeveel geld verhoudingsgewijs naar de productiehuizen gaat.
Het totale budget of het budget per productiehuis?
Voor mij mag dat het totale budget zijn. De rest zijn privéafspraken: wie goed onderhandelt, onderhandelt goed.
Het is opvallend dat we weinig zicht hebben op deze afspraken. Het is zelfs een tijdje geleden nog een probleem geweest. Het personeel van de VRT klaagde aan dat er zoveel geld naar de productiehuizen stroomde waardoor de eigen productiecapaciteit in vraag werd gesteld. Ze vroegen zich af of ze nog met een eigen camerateam en eigen productiemensen producties mochten maken of dat ze zo'n kwieten of snullen waren dat ze daartoe niet meer capabel werden geacht? Dat gevoel leefde bij het VRT-personeel. Ik herinner me nog het debat in de commissie voor Media waarin werd gesteld dat dit absoluut niet de bedoeling kon zijn van de samenwerking met privéproductiehuizen.
In deze groeiende mediacontext kunnen we niet anders dan ingaan op de uitdagingen. We moeten die productiehuizen een kans geven op het gebied van ondernemen en talentscouting. De dynamiek die er sinds een paar jaren in de media is, mag niet onbenut worden gelaten. Toch bleven de opdrachten met onafhankelijke productiehuizen steeds gehuld in een bijzonder vage mist. We hadden er eigenlijk geen idee van hoe die werden ingevuld. Ik had er echter wel een idee van. Mensen die in een productiehuis hebben gewerkt, hebben wel een idee van de tarieven en wat haalbare kaart is en wat overdreven. Verstandig genoeg spreekt niemand zich daarover uit, ook andere productiehuizen niet. Ook zij hebben morgen aan de onderhandelingstafel een plaatsje nodig om budgetten los te krijgen. Zo eenvoudig is dat.
Dat de opdracht van het mediadecreet, namelijk het grote publiek bereiken, op dit moment andere opdrachten van de VRT op de helling zet, wordt pijnlijk zichtbaar. Het wordt naar mijn bescheiden mening de hoogste tijd om de mediadecreten te herevalueren en misschien zelfs te herformuleren. Een suggestie is de scheiding van de boekhouding van radio en televisie. Ik vraag dit al jaren. Er worden middelen versast van de een naar de ander. Oorspronkelijk was de radio de gatenvuller van de televisie en nu blijkt het andersom en moet de tv de gaten van de radio vullen. We hebben er geen zicht op en ik vind het een ongezonde situatie.
Mijnheer de minister, is er bij het afsluiten van dit contract een marktconformiteitstoets gebeurd? Ik heb collega's al horen zeggen dat dit niet bestaat. Het bestaat wel, ook op internationaal vlak. We zitten met een kijkerspotentieel van 5 miljoen. Als we weten wat een Nederlandse firma vraagt voor 12 miljoen kijkers, kunnen we snel de berekening maken. Zo eenvoudig is het uiteraard niet, maar het kan wel. Is er nagegaan of de contractsvoorwaarden qua prijs, duur en merchandising marktconform zijn met de gangbare contractsvoorwaarden? Dit is mijn vraag voor vandaag. We kunnen later de inhoudelijke discussie verder voeren. (Applaus bij de meerderheid)
Mevrouw de voorzitter, leden van de regering, collega's, ik wil de basislijn waarop we het hele VRT-dossier altijd hebben beoordeeld, nog eens duidelijk schetsen en vandaaruit een aantal consequenties in ogenschouw nemen. Onze basislijn is altijd geweest dat we voor een sterke openbare omroep zijn, en dat heeft zijn consequenties. Het betekent dat er middelen moeten zijn om de digitale opdracht te kunnen vervullen, om eigen producties te kunnen maken voor radio en televisie, om te kunnen investeren in de Vlaamse audiovisuele industrie, om de informatie- en cultuuropdracht te kunnen vervullen, om jongeren beter te kunnen bedienen.
In de discussie in verband met de beheersovereenkomst hebben we dat vertaald in een aantal voorstellen. We hebben gezegd dat de VRT minstens de 4 percent stijging per jaar die hij heeft gekregen in het verleden, moet blijven krijgen. Men moet in de toekomst in het nieuwe beheerscontract een ontkoppeling maken van Ketnet en Canvas, zodat jongeren van 12 tot 16-17 jaar, die nu niet door de VRT bediend worden, wel bediend kunnen worden. Men moet de mogelijkheid krijgen om een digitaal informatie- en cultuurkanaal te maken. Deze basislijn, principes en operationalisering, hebben we altijd verdedigd, voor en na de beheersovereenkomst.
Na de beheersovereenkomst hebben we zeer duidelijk gezegd dat wat er afgesproken is tussen de VRT en de minister, en goedgekeurd door de meerderheid, gevolgen heeft voor het personeel, de financiën en de productiemogelijkheden van de VRT, zowel wat betreft eigen producties als producties die door anderen worden gemaakt. Dit hebben we altijd gezegd tijdens de discussie over de goedkeuring van de beheersovereenkomst een aantal maanden geleden.
Mijnheer Stassen, u spreekt voor uw tijd. In de overeenkomst is voor de eerste twee jaar in een stijging voorzien met hetzelfde percentage als voordien. Er is in een evaluatiemoment voorzien in 2008. U maakt al onmiddellijk het proces over de hele loop van de beheersovereenkomst, en dat klopt niet.
Mijnheer Stassen, u gaat wel erg kort door de bocht. Het is voorspelbaar dat u nu zegt dat het de fout is van de minister dat we nu in de problemen zitten. Het is een slechte beheersovereenkomst. Ik hoor u dat al perfect zeggen. Ik heb daarstraks gezegd dat, zelfs als men de 4 percent zou hebben gekregen tegen 2011, men dan nog altijd een gecumuleerd tekort van 70 miljoen euro zou hebben. Dat zijn cijfers van het nieuwe management van de VRT.
Vandaar mijn voorspelling dat er een financieel tekort is op termijn.
Mijnheer Stassen, u hebt hier grote dingen voorspeld. Ik heb vaak laconiek gezegd dat u de buikspreker lijkt te zijn van de voormalige gedelegeerd bestuurder. Uw voorspellingen kloppen van geen kanten. Belangrijk is dat de minister, de voltallige regering en de gedelegeerd bestuurder niet voor 100 percent zeker zijn dat ze van een aantal marketeers, de Tony Mary-boys van de VRT, correcte cijfers krijgen. Dat is de harde realiteit. Er is een beheersovereenkomst afgesloten en er zijn cijfers gegeven, maar ondertussen hebben de heer Van Roe en anderen deze cijfers tot driemaal toe spectaculair naar beneden moeten brengen. Ondertussen hebben diezelfde managers langlopende contracten afgesloten, wetende dat er geen geld was. Dat zijn misbruiken, dat heeft niets met voorspellingen te maken.
Uw betoog is een beetje te gemakkelijk. Mocht uw visie doorgedrongen zijn, namelijk een stijging van 4 percent, een ontkoppeling van Ketnet en Canvas en zo verder, dan zouden er nog tekorten van 150 miljoen euro zijn in vergelijking met de laatste beheersovereenkomst. Dat plan van Groen! zou pas het faillissement van de openbare omroep geweest zijn.
Ik blijf herhalen dat we een aantal krijtlijnen hebben vastgelegd. Op die basis zouden we een beheersovereenkomst hebben willen laten maken. Ik heb die financiële voorspellingen gedaan. Bij zijn afscheidsinterview heeft de heer Van Roe duidelijk gezegd dat er financiële problemen zijn.
Als u mij niet wilt geloven, tot daar aan toe. De heer Van Roe denkt dat we er samen mee akkoord gaan dat de man weet waarover hij spreekt. Hij heeft bij zijn afscheid gezegd: "Ik voorspel u grote problemen." Hij is toch een autoriteit waarmee men kan uitpakken.
We zitten met een beheersovereenkomst waarmee een aantal opdrachten niet betaald kunnen worden.
Het ligt niet alleen aan de beheersovereenkomst. We komen daar zo dadelijk op terug. Zou het niet kunnen dat er contracten afgesloten zijn en dat deze niet betaalbaar zijn binnen de budgetten zoals ze bekend zijn?
Ik kom daar seffens op terug. Wat is de situatie vandaag? We zitten in de VRT met een bijna-stakingsaanzegging. Dat is lang geleden. We zitten met zeer slechte financiële vooruitzichten die voorspeld zijn door sommige mensen, onder meer door Piet Van Roe. We zitten met een gedelegeerd bestuurder die op het moment dat zijn bedrijf belaagd wordt, zwijgt, onhoorbaar en onzichtbaar is. Hij zegt dat hij volgende week zijn 'negen werken van Wauters' zal voorstellen. Hij reageert niet. Ik vind het zeer eigenaardig dat een gedelegeerd bestuurder in tijden van crisis geen uitleg kan geven over het geheel. We zitten met een VRT die een probleem heeft met betrouwbaarheid.
Collega Stassen, van wat de gedelegeerd bestuurder al dan niet doet, lig ik niet wakker. Hij is wel de eerste gedelegeerd bestuurder die stelt dat hij de primeur voor dit huis voorbehoudt. Daarvoor krijgt hij mijn respect. Vroeger liepen we altijd achter.
Mocht het omgekeerde gebeuren, zou de reactie van de heer Stassen heel voorspelbaar zijn. We zouden het allemaal in de krant moeten lezen.
Het is nu de eerste keer dat een gedelegeerd bestuurder, die intussen al 130 dagen met zijn raad van bestuur op een coherente manier en goed aan het werk is, een aantal problemen vaststelt. Hij gaat in de commissie Media - een primeur - een aantal voorstellen doen. Wat kan men daartegen hebben?
Denk aan de Koppeninterviews van de heren Mary en Van Hecke, nu groot directeur van Humo, die weer zijn boezemvriend in beeld brengt. Vindt u dat fantastisch? Is dat het mediabeleid waar Groen! voor staat?
Ik stel alleen maar vast, mijnheer Decaluwe, dat een van de basislessen in crisiscommunicatie erin bestaat dat als er een crisis is, men moet communiceren. We kunnen moeilijk zeggen dat er geen problemen zijn bij de VRT. Kijk maar naar de financiële situatie en de personeelsproblemen die zich aandienen. Ik waardeer het dat de heer Wauters uitleg gaat verschaffen voor het parlement, maar aan de andere kant zou men kunnen stellen dat hij nu de kans heeft om een aantal zaken uit te leggen.
Even serieus, over communiceren gesproken. Deze week heeft inderdaad iemand gecommuniceerd. De man die u met hand en tand verdedigt, heeft gecommuniceerd. Hij heeft publiekelijk gezegd dat de schuld voor de tekorten en de gaten bij de VRT bij de politiek en bij de minister liggen. Is dat het soort van communicatie dat u voorstaat?
Er is hier een merkwaardig fenomeen aan de hand. Er zijn mensen die mijn tussenkomst kunnen voorspellen, er zijn mensen die kunnen zeggen wat een aantal mensen hadden moeten zeggen. Ik weet dat een van de basislessen van crisiscommunicatie erin bestaat te communiceren. Ik stel vast dat het niet gebeurt. En ik ben even benieuwd als de heer Vandenbossche naar de uitleg die er volgende week zal worden verstrekt.
Ik wou nog iets toevoegen aan het feit dat de gedelegeerd bestuurder ervoor heeft geopteerd om met zijn plannen naar de commissie Media te komen. Het is namelijk niet waar dat hij niet heeft gecommuniceerd. De directeur Televisie heeft gisteren gecommuniceerd over Woestijnvis.
De VRT doet wat ze vindt te moeten doen. Ze communiceren wat ze moeten communiceren. Ik zeg alleen maar dat een gedelegeerd bestuurder in dit geval een duidelijke uitleg had gegeven.
Mevrouw de voorzitter, ik vind het zeer erg dat door het uitlekken van het contract met Woestijnvis, de VRT een onbetrouwbare partner is geworden voor een aantal productiehuizen. Het afsluiten van een exclusiviteitscontract, met een aantal clausules, is blijkbaar de gewoonte in die wereld, want er zijn nog soortgelijke contracten, ook met internationale firma's als het gaat over sportwedstrijden en dergelijke. Ik kan me best voorstellen dat die mensen geen contracten meer willen afsluiten met de VRT, want de kans is groot dat het op straat geraakt. Ik denk dat er een groot probleem is inzake betrouwbaarheid.
Mevrouw de voorzitter, ik ben samen met een aantal mensen vragende partij om een aantal zaken, als ze toch op straat worden gesmeten, verder te onderzoeken.
Op dit moment zit de VRT met een serieus probleem: een personeelsprobleem, een financieel probleem en het probleem dat ze een aantal beloftes om producties in eigen huis te laten uitvoeren door anderen, niet meer kan waarmaken.
Ik denk dat vandaag een grote verantwoordelijkheid bij de politiek ligt. Hoe reageert de politiek? Ik vind dat het vandaag nogal meevalt, maar ik heb een aantal duidelijke uitspraken gelezen. Mijnheer Decaluwe, ik heb gelezen dat u een onderzoekscommissie wilt. U hebt dat vandaag niet meer herhaald, maar u hebt dat ergens geschreven. Mijnheer de minister, ik heb u horen zeggen dat u wilt dat de laatste steen bovengehaald wordt. Ik vraag me af waarom deze teneur naar boven is gekomen, terwijl de teneur eigenlijk zou moeten zijn dat we samen - dit parlement en de minister - de verdediging opnemen van de openbare omroep en ons niet meer profileren door een aantal straffe uitspraken.
Mijnheer Stassen, mijn klomp is al 20 keer gebroken tijdens uw zeer korte uiteenzetting. Ik denk dat alle sprekers, en u ook, pleiten voor een sterke openbare omroep.
Als het onderzoek goed is, hoeft er vanzelfsprekend niets meer bekeken worden. Maar als blijkt dat het rapport van het Rekenhof totaal onvoldoende is of met een aantal dingen geen rekening houdt of een quasi blanco rapport is met nietszeggende zinnen, moeten we verder graven. Dat heb ik gezegd.
Als blijkt dat er inderdaad serieuze financiële tekorten zijn en als blijkt dat het efficiëntiepad dat is opgelegd in de beheersovereenkomst is uitgevoerd, maar dat er toch nog ernstige tekorten zijn omwille van een aantal contracten die destijds werden afgesloten - met veel te hoge bedragen waar ook de minister en de raad van bestuur geen weet van hadden -, moet de politiek haar verantwoordelijkheid nemen om de openbare instelling opnieuw op de juiste rails te zetten.
Als er dan meer geld nodig is, zullen we daar ook voor pleiten. Mijnheer Stassen, dat is pleiten voor een sterke openbare omroep. U draait hier constant om. U hebt me destijds verweten dat ik vragen stelde over langlopende contracten. U hebt gezegd dat het ging om politieke inmenging en dat ik me wilde bemoeien, maar ik wil me totaal niet bemoeien.
Ik heb altijd gezegd dat ik wil weten over welke bedragen het gaat, maar ik moet niets weten over de bonussen. Gelukkig is dat nu naar buiten gekomen, dus we kunnen er wel eens over debatteren en ook de raad van bestuur zal waarschijnlijk voor de toekomst wel een aantal visies meegeven waardoor dat niet meer kan.
Mijnheer Stassen, ik stel voor dat u uw uiteenzettingen van de voorbije drie jaar herleest.
Ik heb altijd dezelfde lijn gevolgd, mijnheer Decaluwe. Ik ben begonnen met de lijn te herhalen die ik altijd gevolgd heb.
Met uw beleid gaat de openbare omroep regelrecht de afgrond in. Dat is het resultaat.
Ik stel vast dat u niet meer pleit voor een onderzoekscommissie.
Ik denk dat we allemaal nog voorstander zijn van een sterke omroep. Daar gaat het niet om, want dat standpunt delen we unaniem.
Als er geen transparantie is en er een waas van geheimzinnigheid rond hangt, mijnheer Stassen, moet u toch wel begrijpen dat er achterdocht groeit. Een sterke omroep heeft daar niets mee te maken. Daar staan we allemaal achter, maar die waas van geheimzinnigheid is al jaren een onderhuids probleem.
We hebben dat al jaren aangekaart maar we hebben er nooit een zicht op gehad. Het gaat er niet om dat we wilden inkrimpen, het gaat over de rentabiliteit. De VRT werkt met overheidsgeld, het gaat ook over ons imago. We lenen een gezicht en veel geld aan een omroep, dus is het niet meer dan normaal dat die oproep daar ook verantwoordelijkheid voor aflegt. Of die producties nu binnenshuis of buitenshuis worden gemaakt, we hebben recht op een zicht daarop.
Mijnheer Stassen, u zegt dat dit nu op de markt wordt gegooid en dat nationaal en internationaal wenkbrauwen worden gefronst. Een richtlijn in die zin is heel belangrijk.
Mijnheer Stassen, de klomp is ondertussen een hele vrachtwagen geworden. Ik vraag me af wat u hier staat te verdedigen. In een paar lijnen zegt u het volgende: er was een geheim contract, dat is om een of andere reden op straat gegooid, de impact van dat contract op wat dit huis aan de openbare omroep betaalt, is heel groot.
Wist u dat niet? Iedereen wist dat het een duur contract was.
U wist dat niet, ik wist dat niet, wij wisten dat niet, de commissie wist dat niet, de minister wist dat niet, de raad van bestuur wist dat niet, niemand wist dat. Wist u het? Misschien bent u het lek. De overeenkomst ondermijnt de beheersovereenkomst die in dit huis is afgesloten. Dat betekent dus in industriële termen dat het management van dat bedrijf, dat u met hand en tand verdedigt, informatie heeft achtergehouden, wetende dat het een impact zou hebben op de beheersovereenkomst en de financiering van de VRT, wetende dat dit huis de rekening zal betalen van de gaten van de VRT. U verdedigt het mismanagement waarvan de Vlaamse burger de rekening moet betalen.
Mijnheer Stassen, ik heb de indruk dat u zegt dat dat contract prima in orde is. Het management heeft alle rechten om contracten af te sluiten. Nu dit contract bekend is, worden daar kritische vragen over gesteld omdat er elementen zijn waarover we vragen kunnen stellen, zoals de grootte van de bedragen en de bonussen. Dat wordt nu gelinkt aan de financiële problemen van het huis op dit moment. U zegt hier dat dit een probleem is van de politiek, het parlement en de regering omdat we niet voldoende middelen veil hebben voor de VRT. Daarmee is de kous af.
Mijnheer Stassen, vindt u dit contract nu zo prima? U zegt dat iedereen dat weet. Hier zitten de vorige en de huidige minister van Media. Ik denk niet dat zij op de hoogte waren van de omvang van dit contract.
Ik wil formeel protesteren tegen de bewering van de heer Stassen dat we wisten dat het over grote bedragen ging. Waarom hebben we al drie jaar aan een stuk onze tanden kapotgebeten om een aantal zaken te weten? Weet u wat het contract van Telesaurus waard is? Ik heb nog schriftelijke vragen gesteld aan de minister over welke productiehuizen voor de VRT werken en Tony Mary antwoordde laconiek: "Mijnheer Decaluwe, kijk naar tv, schrijf het op en dan weet u het." Dat was in 2003. Door de druk van het parlement weten we ondertussen over welke productiehuizen het gaat en over welke periode. Als u nu nog kunt vertellen over welke bedragen het gaat, dan gaan we allemaal tevreden naar huis.
Ik herhaal nog eens mijn lijn, want blijkbaar snappen jullie het niet. Een sterke omroep heeft consequenties, ook financiële. Deze minister en deze meerderheid hebben die niet gedragen. Het decreet zegt dat de raad van bestuur strategische beslissingen moet nemen. Het operationele is voor de gedelegeerd bestuurder en zijn staf.
U en een aantal mensen zeggen dat bepaalde operationele zaken - de contracten - besproken moeten worden.
Sommige gegevens kenden we. We zijn samen op bezoek geweest bij de VRT. Toenmalig directeur van de televisie, de heer Van Hecke zei toen dat het bedrijf bezig was met een project om het aantal interne producties op te drijven. Hij voegde er ook aan toe dat de VRT met vijf productiehuizen een specifieke relatie had: Woestijnvis, Kanakna, deMENSEN en twee andere producenten waarvan de naam me nu even ontschiet. Dat was duidelijk geen geheim.
Het feit dat er zoveel vragen worden gesteld over Woestijnvis, betekent toch dat iedereen wist dat het om veel geld ging. Hoe hoog het bedrag was, was onbekend. Over kleine bedragen worden echter toch niet zoveel vragen gesteld! Wat dat betreft, moeten we elkaar niets wijsmaken. (Rumoer)
Collega's, ik vrees dat ik u zal verbazen. Gelet op de huidige situatie en de verdachtmakingen ten aanzien van het financiële beheer uit het verleden moeten bepaalde zaken verduidelijkt worden. Het is belangrijk te weten hoe contracten tot stand zijn gekomen, waarover werd onderhandeld enzovoort. Ik hoop dat het rapport van het Rekenhof duidelijk zal zijn zodat we weten wat er aan de hand is.
De raad van bestuur heeft nu meer bevoegdheden en kan beter controleren. Voor mijn part mag onderzocht worden hoe de middelen werden besteed en welke fouten in het verleden werden gemaakt. Ik heb daar geen enkel probleem mee. Er mag een onderzoek gedaan worden naar die cowboyverhalen, zodat we weten wat er aan de hand was. Laten we een onderzoek doen naar de blijkbaar overtollige overheid. Er zijn zo veel verhalen dat we duidelijkheid moeten krijgen over zogenaamde disfuncties, malversaties enzovoort. We zijn allemaal vragende partij om dergelijke verhalen te onderzoeken.
U mag dat bestrijden zo veel u wilt, maar ik blijf er bij dat de beheersovereenkomst de VRT niet de nodige middelen geeft om de digitale en andere opdrachten te vervullen. (Opmerkingen)
Ik blijf bij mijn mening. We hebben altijd dezelfde houding aangenomen. We zullen dat ook in de toekomst doen. Samen zijn we wel vragende partij om duidelijkheid te scheppen over de situatie uit het verleden. Wij willen af van die cowboyverhalen en u blijkbaar ook. Ik zie dat bepaalde contracten op tafel worden gelegd. We kunnen nu nagaan of ze marktconform zijn. Nadat we het rapport van het Rekenhof hebben ontvangen, kunnen we de discussie voeren in de commissie voor Media. Volgende week gaan we dan luisteren naar de '9 werken van Wauters'. (Applaus bij Groen!)
De heer Van Dijck heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, heren ministers, collega's, ik zal het vrij kort houden. Ik geloof weinig in toeval. Op het moment dat heel wat kritiek wordt geuit, ook door het vorige bestuur, op de financiële situatie en de rol van de regering, komt plots ook dit exclusiviteitscontract boven water. Ik kan niet precies zeggen waarom die twee zaken samenvallen.
We kunnen de contracten met de externe productiehuizen en ook andere contracten, zoals die voor het voetbal, niet los zien van de financiële situatie. Zoals al uitvoerig is gezegd, zijn velen onder ons verbaasd over het contract. Dat Woestijnvis kwaliteit brengt, daar zal ik niet over discussiëren. Over de omvang en bepaalde elementen van het contract kunnen we echter wel enkele vragen stellen.
Mijnheer Stassen, ik wil toch even in herinnering brengen dat tijdens de bespreking, anderhalf jaar geleden, uw kritiek vooral was dat de politiek zich opnieuw te veel zou mengen. Ik blijf erbij dat de aanpassing aan het decreet voor een beter evenwicht gezorgd heeft, en dat de raad van bestuur in deze kwestie een grotere stem in het kapittel zal hebben wanneer hij de bevoegdheid naar zich toe trekt.
Er wordt hier gevraagd om meer duidelijkheid over de middelen. Ik denk echter dat we op dit moment wat te voorbarig zijn. Het Rekenhof is immers bezig met een audit. Het Rekenhof heeft zelf het initiatief genomen om een audit uit te voeren met betrekking tot de besteding van de middelen door de VRT aan externe productiehuizen.
De samenwerking met productiehuizen is op zich ook een opdracht van de VRT. Verschillende decretale bepalingen en elementen uit de beheersovereenkomst stellen dat de VRT een belangrijke rol heeft om de audiovisuele media in Vlaanderen te promoten en kansen te geven. De vraag is alleen hoe groot het aandeel van de middelen die naar productiehuizen gaan, precies moet zijn, en hoe dat aandeel verdeeld is. Klopt het dat er één grote slokop is, en dat de andere productiehuizen de resterende kruimels krijgen? Hoe liggen de verhoudingen tussen de productiehuizen? Zijn er alleen grote contracten voor een handvol spelers? Ik hoef daarom niet de precieze inhoud van al die contracten te kennen, mijnheer Stassen.
De anonieme schrijver heeft enkele pertinente vragen gesteld, die hier ook door verschillende sprekers naar voren geschoven zijn. Ik ga ze niet herhalen, maar ik wil wel één zaak duidelijk stellen: de financiële situatie is wat ze is, maar we moeten er met zijn allen voor blijven zorgen dat de openbare omroep zijn rol en zijn opdracht, die hij van dit parlement gekregen heeft, kan blijven vervullen.
Ik stel vast dat er in dit parlement een groot draagvlak is voor de openbare omroep. Men moet dus niet stellen dat we de openbare omroep kapot willen. Het tegendeel is waar. Maar het gaat hier tenslotte om gemeenschapsgeld. Wij wensen dan ook dat het Rekenhof zijn werk naar behoren kan vervullen. Het is nog niet duidelijk wanneer wij die audit mogen verwachten, maar we zullen hem in elk geval zeer grondig doornemen. We zullen er lessen uit trekken om de openbare omroep in de toekomst kansen te kunnen blijven geven. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Caron heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik vind het verbazingwekkend hoe sommige media problemen tot een bepaalde proportie opblazen en zo het politieke debat op een aantal terreinen mee vormgeven. Dat is ook in deze kwestie het geval.
De eerste voorstelling van de cijfers van het Woestijnviscontract wekte bij veel mensen - ook bij mij - een zekere vorm van morele verontwaardiging op. Is het wel verantwoord om daar zoveel geld aan te besteden? Vandaag zijn de bronnen daar al heel wat genuanceerder over. Ik heb mij eens geïnformeerd, en blijkbaar zijn deze cijfers toch niet zo waanzinnig hoog als men op het eerste gezicht zou denken.
Het verhaal van Woestijnvis is bovendien niet uniek. Ook enkele andere productiehuizen - waar onder meer ook VTM en VT4 mee samenwerken - zitten in dezelfde categorie. We hebben het dan nog niet over de prijzen van de internationale sportrechten. Die zijn soms zodanig hoog dat de sportwedstrijden in kwestie niet eens uitgezonden kunnen worden.
Wat duister lijkt, moet het licht zien. Er moet nagekeken worden in hoeverre dit contract met Woestijnvis, maar ook andere contracten met productiemaatschappijen, al dan niet correct zijn. Het Rekenhof is bezig met een audit om de rechtmatigheid van de contracten tussen de openbare omroep en de productiemaatschappijen te bekijken. Ik hoop dat die audit duidelijkheid zal brengen.
Als er bijkomende audits nodig zijn, dan moet dat kunnen. Ik vraag wel dat de positie van de VRT wordt beschermd. De VRT treedt op in een hyperconcurrentiële omgeving. De omroep moet contracten afsluiten met privébedrijven, en mag als actor op de markt niet worden benadeeld. Het wordt een moeilijke oefening om dat evenwicht te behouden.
Het contract met Woestijnvis roept vragen op, onder meer over de kijkcijferbonus en de prijsstijgingen in verhouding tot de stijging van de dotatie van de Vlaamse overheid aan de VRT. Dat kan niet, en dat moet absoluut opnieuw worden onderhandeld. In dat licht moeten we met de VRT een aantal algemene principes afspreken, om te vermijden dat dit soort van zaken zich in de toekomst nog zou voordoen.
Ik besluit met een bedenking over kwaliteit. Vrijwel iedereen heeft hier gezegd dat de VRT kwaliteit moet brengen en een sterke omroep moet zijn. Kwaliteitsvolle programma's maken, kost geld. Ik zeg niet dat er geen contracten zijn die niet beter zouden kunnen onderhandeld worden en sommige programma's niet zuiniger zouden kunnen gemaakt worden, al dan niet in eigen huis. Kwaliteit zal geld blijven kosten, en morgen misschien nog meer dan vandaag. Ik vraag daarom aan de minister om te ijveren voor een slagkrachtige omroep die een klare en duidelijke relatie heeft met de privésector, zijn aandeelhouders en de burgers. (Applaus bij de meerderheid)
Minister Bourgeois heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, sommigen hadden dit debat verwacht, anderen dan weer niet. Ik geloof dat dit soort van debatten altijd zal weerkeren. En het zullen altijd moeilijke debatten zijn. Vlaanderen kiest voor een publieke omroep met een grote graad van zelfstandigheid en veel bevoegdheden voor het management. Dat is decretaal verankerd. Dat betekent natuurlijk niet dat het management geen verantwoordelijkheid draagt, laat staan dat het geen verantwoording zou moeten afleggen.
Het is een moeilijke oefening. Een: het management moet de ambitieuze publieke missie die wij bepalen ook realiseren, en het slaagt daar ook in. Het debat over het kijkbereik wordt gevoerd. Wij gaan ervan uit dat de openbare omroep een groot bereik moet hebben. Twee: het management moet de omroep als een performant bedrijf in een zeer concurrentiële omgeving leiden. In ons duaal medialandschap leidt dat permanent tot fricties en discussies. Drie: het is evident dat ons management daarbij regels moet naleven. De grote mate van autonomie betekent niet dat men geen wetten en regels inzake mededinging en dergelijke moet naleven.
Wie dat laatste zegt, is daarom geen tegenstander van een sterke openbare omroep. Integendeel: omdat we voor een sterke openbare omroep met een grote mate van autonomie zijn, kunnen we zeggen dat wie bevoegdheid heeft, daar ook verantwoording moet over afleggen. Dat is nu precies de moeilijkheid, want we willen dat de politiek op meer dan een armlengte blijft. De raad van bestuur heeft een aantal bevoegdheden, maar niet op het operationele vlak. Er moet een vorm van controle zijn: dat is in een democratie evident. We kunnen geen vrijbrieven geven, hoe groot het vertrouwen ook is. Dat zijn de basisprincipes die we altijd voor ogen moeten houden.
Ik ben het er helemaal mee oneens dat dit debat in verband wordt gebracht met de beheersovereenkomst. Dit debat heeft daar niets mee te maken. Zoals de heer Decaluwe het zei: schijn bedriegt. Het overschot bij het einde van de vorige beheersovereenkomst verborg een onderliggend structureel tekort. Het ging over recurrente grote uitgaven die voortvloeiden uit eerder genomen opties en afgesloten contracten.
Zelfs met een recurrente stijging met 4 percent zat de VRT met een tekort. Mijnheer Stassen, geachte leden, ik wil er nogmaals op wijzen dat de beheersovereenkomst voorziet in een stijging van de dotatie. Op het einde, in 2011, zal er recurrent 25 miljoen euro meer zijn dan in 2006. Tegelijk heeft de regering gezegd dat er een efficiëntieoefening moet gebeuren. Is het zo vreemd dat de overheid zegt dat een kwalitatief hoogstaande publieke omroep vorm moet krijgen, op voorwaarde dat dit kostenefficiënt gebeurt? Dat lijkt me de logica zelf. Dat leggen we ook op andere vlakken op aan de Vlaamse overheid.
Die oefening is gaande. De VRT en zijn nieuwe management leveren wat dat betreft een heel grote inspanning. Deze oefening levert in 2007 12,3 miljoen euro op, in 2008 24,1 miljoen euro, in 2009 27 miljoen euro, in 2010 34,6 miljoen euro. Ten slotte, in 2011, zal er sprake zijn van een kostenefficiëntie van 40 miljoen euro. Dat is een zeer grote inspanning, die tot nu toe nog op geen enkel vlak door een agentschap, een VOI of wie dan ook binnen de Vlaamse overheid werd geleverd.
Mijnheer Verstrepen, dit hoeft er niet toe te leiden dat het personeel het kind van de rekening wordt. Dat is helemaal niet zo. Laten we het management, dat die oefening moet doen en daar ook ten volle mee bezig is, vertrouwen schenken. Ik kom daar straks op terug als het gaat over de uitbesteding van de productie. Het management moet ook in moeilijke omstandigheden een sociaal akkoord kunnen sluiten. Die oefening is ook elders binnen de Vlaamse overheid gedaan. Daar waren soms zelfs alleen bepaalde enveloppes om tot sociale akkoorden te komen, en niettegenstaande die moeilijkheden is dat binnen die diverse overheidsdomeinen met succes afgerond.
Het probleem met deze beheersovereenkomst is dat de eigen inkomsten die werden vooropgesteld door het vorige management, niet zijn gerealiseerd. Er is dus een tekort. We vertrokken van een beheersovereenkomst met een evenwicht, maar nu blijken die eigen inkomsten tegen te vallen. Ze waren overschat. Een tegenvallende parameter is de radioreclame, die niet meer die maximumbedragen bereikt. Dat hangt samen met de luistercijfers van Radio Donna, de grote trekker ter zake. Maar er zijn ook andere factoren binnen de VRT die maken dat de inkomsten uit die digitalisering, video on demand en dergelijke niet kloppen en zwaar overschat zijn. Dat creëert een probleem. Daarom heeft de regering al de politieke beslissing genomen de evaluatie van de efficiëntieoefening te zullen vervroegen. Zoals u weet, was die gekoppeld aan de beslissing of er al dan niet een ander kanaal zou komen. We gaan bekijken wat er nodig is opdat de VRT even performant als nu zou blijven. We gaan dat dus vervroegen. Het management moet verslag uitbrengen over de geleverde efficiëntie-inspanningen. Ik kan u zeggen dat het huidige management die ook aan het vervroegen is, en dus een zwaardere inspanning levert dan de aanvankelijk geplande. Ook moet er verslag worden uitgebracht over de opbrengst van de eigen inkomsten. Ik ben het volledig eens met wat onder meer de heer Decaluwe ter zake heeft gezegd: bij die evaluatie moet ook het verslag van het Rekenhof in rekening worden gebracht. Dat lijkt me evident. Op die manier zullen de regering en de VRT met kennis van alle elementen tot een dialoog kunnen komen. We hebben de politieke afspraak gemaakt dat de regering en de VRT er dan voor zullen zorgen dat er een oplossing komt. Dat zal gebeuren naar aanleiding van de begrotingscontrole. Natuurlijk moet de VRT die efficiëntieoefening blijven maken.
Wat niet het voorwerp van dit debat is, maar me een beetje bedroeft, is de stelling dat de VRT iets inlevert inzake digitalisering. De VRT levert niets in. Integendeel, qua digitalisering behoort de VRT tot de Europese koplopers. Het moet worden gezegd dat dat gebeurt in samenwerking met de schitterende platformen van de distributeurs die in Vlaanderen bestaan. De VRT is dus een koploper. Denken we maar aan de cultuurdelta die er moet komen, aan Net gemist, aan de digitale mediafabriek en het digitale productieproces dat doorheen die omroep loopt. Dat is volop bezig. Heel veel omroepen kijken daar met afgunst naar.
De VRT kiest niet voor themakanalen. Dit is geen politieke keuze. Het nieuwe management heeft verklaard niet langer voor die optie te kiezen. Het zou hier immers om nichekanalen met een beperkt bereik gaan. In verhouding tot wat ze bereiken, zouden die nichekanalen overigens veel geld kosten. De BBC stelt gratis zes televisienetten ter beschikking. Met een budget van 308 miljoen euro bereiken die zes themakanalen slechts 3,6 percent van de markt.
Ik vind dat we het huidig management alle vertrouwen moeten geven. Het huidig management wil initiatieven als de cultuurdelta in functie van de multiformiteit van de gehanteerde platformen aanwenden. Het is hierbij de bedoeling zo veel mogelijk mensen langs digitale weg te bereiken.
Het eigenlijke voorwerp van dit debat is het contract tussen Woestijnvis en de VRT. Dit contract is op 13 januari 2004 afgesloten en loopt tot 2011. Namens Woestijnvis hebben de heer Vandenhaute en de heer Watté getekend. Namens de VRT hebben de heer Mary en Van Hecke getekend. De VRT heeft me bevestigd dat het recent verspreide document een correcte kopie van het contract is.
Mevrouw Hermans, voor zover ik weet, is naar aanleiding van dit contract geen marktconformiteitsonderzoek verricht. Zoals met betrekking tot dergelijke contracten steeds gebeurt, hebben Woestijnvis en de VRT een onderhandelingsprocedure doorlopen. Conform een Europese richtlijn is dit contract niet onderhevig aan de wetgeving op de overheidsopdrachten. Dergelijke contracten vormen een uitzondering op deze verplichting. Dit betekent uiteraard niet dat de betrokkenen niet aan marktconforme voorwaarden moeten werken. Deze verplichting is de VRT wel degelijk opgelegd.
Ik heb kennis van dit contract genomen. De vorige bevoegde minister, die hier overigens aanwezig is, kan bevestigen dat dit contract pas nu bekend is gemaakt. Het is de logica zelf dat hij en ikzelf daar geen kennis van hadden. Ik heb de namen van de ondertekenaars net meegedeeld. Het contract is namens de VRT door het management en niet door de voorzitter van de raad van bestuur ondertekend. Ik wil hier nogmaals beklemtonen dat dit deel van de operationele autonomie uitmaakt. Dit staat tevens in het decreet. Ik wil gerust met de heer Vandenbossche nadenken over de strategische contouren van bepaalde contracten.
Zoals de heer Decaluwe daarnet heeft verklaard, kunnen dergelijke contracten belangrijke financiële repercussies hebben. Ten gevolge hiervan kan een bepaald budgettair kader worden overstegen. De vraag is dan hoe lang dergelijke contracten mogen lopen. Mogen zij de duur van een beheersovereenkomst overschrijden? Ik wil hier gerust eens over nadenken. We mogen de VRT echter niet verplichten om enkel nog contracten af te sluiten die voor de duur van een beheersovereenkomst lopen. Daarna zouden de betrokken partijen immers in een soort vacuüm terecht kunnen komen. De tijdsduur en de enorme financiële repercussies zouden strategische elementen van dergelijke contracten kunnen zijn.
Het blijft mijn stelling dat dergelijke contracten onder de operationele autonomie vallen. Dat staat overigens ook in het decreet. De VRT kan de inhoud van die contracten niet zonder meer bekend maken. Indien de VRT een contract afsluit waarin staat vermeld welke programma's zullen worden gemaakt en in welke time slots die binnen twee tot vier jaar zullen worden uitgezonden, kan hij dat moeilijk op voorhand bekendmaken. De VRT, die in een zeer concurrentiële omgeving werkt, zou dan even goed zijn hele bedrijfsplan vijf jaar op voorhand kunnen publiceren. De VRT is een bedrijf dat in een moeilijke omgeving moet concurreren en bijgevolg van een bepaalde bedrijfseconomische vertrouwelijkheid moet kunnen genieten. Dit alles ontslaat de VRT op geen enkele wijze van de verplichting de regels van het goed bestuur toe te passen.
Ik stel me vragen bij de indexering, die in bepaalde omstandigheden zelfs aan de stijging van de overheidsdotatie wordt gekoppeld, en bij het verstrekken van bonussen voor programma's die in de top tien van de kijkcijfers belanden. We mogen trouwens niet vergeten dat bepaalde van die programma's in primetime worden uitgezonden. Als een bedrijf een bepaald product aankoopt en daar vervolgens goede zaken mee doet, betekent dat een bonus voor dat bedrijf. In dat geval zou het om een bonus voor de VRT moeten gaan en niet om een bonus voor de leverancier van het product, die in feite niets met de door de koper geboekte resultaten te maken heeft. Ik stel me hier vragen bij en ik heb vastgesteld dat vele anderen zich soortgelijke vragen stellen.
In 2006 is iets meer dan 17,7 percent van de totale televisieproductie uitbesteed met een kostenpercentage van 25 tot 30 percent van de productiekosten. U weet dat wij met deze beheersovereenkomst de VRT opgelegd hebben om meer eigen producties te doen. We hebben gezegd dat IPRO, de interne productie, een eigen afdeling moet worden. Ook dat proces is volop bezig. Ik meen dat dit een heel goede keuze is want men kan niet tegelijk zeggen dat men een omroep is met heel veel medewerkers en creatief talent maar dat men die mensen minder gaat laten werken en zeer veel gaat uitbesteden. We hebben ook een aantal strategische opties vastgelegd over zaken die niet kunnen en mogen uitbesteed worden.
Ik wil aan diegenen die verdere maatregelen vragen ook zeggen dat het huidige management op dit ogenblik bezig is met het heronderhandelen van de contracten met de productiehuizen. Die onderhandelingen hebben betrekking én op de prijs, én op het volume, én op de looptijd van de contracten. Ik hoop dat dit voor u allen een garantie is dat er op dit ogenblik geen andere dringende maatregelen moeten genomen worden aangezien het management die verantwoordelijkheid op zich neemt en de brief waarmee het contract bekend gemaakt is aan het Rekenhof bezorgd heeft.
Het Rekenhof is een onderzoek gestart in augustus 2006 en verwachtte de resultaten in het tweede kwartaal van 2007. Ik stel vast dat het onderzoek langer duurt. Het Rekenhof zegt dat het voorlopige rapport in december aan het management zal worden bezorgd, dat dan één maand tijd heeft om te reageren. Daarna wordt het aan mij bezorgd en ik heb ook één maand tijd om te reageren. In januari of februari wordt het dan definitief bezorgd aan het Vlaams Parlement.
Het onderzoek van het Rekenhof is zeer omvattend. Het heeft ten eerste betrekking op de vraag of de gunning en de uitvoering van aankopen van televisieprogramma's op rechtmatige wijze verloopt. Ten tweede of de regelgeving betreffende televisieprogramma's nageleefd wordt. Ten derde of het aankoopproces van mensen en middelen voor de productie van televisieprogramma's voldoet aan de voorwaarden van doelmatigheid. Ten vierde in welke mate de prestaties van externen bijdragen tot het behalen van de doelstellingen van de beheersovereenkomst. Ten vijfde of de VRT de kosteneffectiviteit van de inzet van externe productiemiddelen bewaakt. Ten zesde of de VRT op afdoende wijze verantwoording aflegt over de aanmelding van prestaties van externen.
Dit is dus een omvattend onderzoek van het Rekenhof, een instelling van het parlement. In die zin heb ik gezegd dat ik hoop dat het Rekenhof het volledige onderzoek voert. Ik heb begrepen, mijnheer Stassen, dat u dat evenzeer wenst. Het is in het belang van iedereen: van de belastingbetaler, van het parlement, van de VRT zelf. Want de sfeer van verdachtmakingen - sommige tussenkomsten wezen hier op belangenvermengingen en belangentegenstellingen - is een zeer ongezonde situatie. Ik hoop dat er volledige klaarheid komt en dat we dan die evaluatie kunnen opnemen bij de efficiëntieoefening. Ik neem aan dat het huidige management volledig op die lijn zit aangezien het management onmiddellijk toen die brief begon te circuleren, zelf het initiatief genomen heeft om hem aan het Rekenhof te bezorgen. Het Rekenhof is dus met meer dan alleen maar procedurekwesties bezig. Het gaat hier om de inhoud zelf.
Ik ben niet van plan me aan te matigen om te oordelen of de prijzen marktconform zijn of niet. Ik hoor hier diverse klokken daarover. Ik ben het ermee eens dat dit het best wordt uitgezocht door de daartoe geëigende instantie. Ik heb u de timing gegeven van het onderzoek. Het is een beetje verschoven naar de periode zoals ik u die meegedeeld heb.
Voor mij moeten op dit moment geen bijkomende onderzoeksmaatregelen worden getroffen aangezien het Rekenhof alles gaat doorlichten. Bovendien gaat het management de lopende contracten heronderhandelen. De nodige actie wordt dus onmiddellijk ondernomen. Het management is natuurlijk wel gebonden aan de contractuele bepalingen. We moeten daar niet te veel publieke uitspraken over doen. We moeten vertrouwen hebben in het management.
Ik stel voor om het nu hierbij te laten. We laten het best het Rekenhof zijn werk doen. Ik herhaal het engagement om dat bij de evaluatie van de efficiëntieoefening mee op te nemen. We moeten zicht krijgen op deze toestand. Hier worden publiekelijk geregeld vragen gesteld. Het Rekenhof heeft die signalen opgevangen en is overgegaan tot onderzoek. (Applaus bij de meerderheid)
Ik dank u voor uw antwoord, mijnheer de minister.
We moeten het resultaat van die heronderhandelingen nog afwachten. Als ze niet bevredigend zijn, kunnen we nog altijd een stap verder gaan, met een onderzoekscommissie bijvoorbeeld.
Alles heeft zijn geschiedenis. Het gaat hier over een overheidsbedrijf. Wat me nog steeds verontrust, is de systematiek die hier vervat zit. Of het nu Woestijnvis is, of Osebolle O, dat speelt voor mij geen enkele rol. Sommige mensen denken dat het hier om een strategisch contract gaat omdat het over een lange termijn loopt en betaald wordt met belastinggeld. Dat contract is getekend zonder enige controle, zonder de raad van bestuur, de minister van Media of het parlement daarin te kennen. Ik zeg niet dat men dat op de straat moet gaan doen. Ik heb ook gepleit voor het vrijgeven van contracten achter gesloten deuren. Het is niet eens moeilijk om dat te organiseren, iedereen kan een geheimhoudingsclausule ondertekenen. Nu is het ongezond.
Eigenlijk zouden we uit de toestand met Woestijnvis veel meer moeten leren betreffende de openbare omroep. Dat wordt vergeten. Ik wil die geschiedenis nog eens bovenhalen. De stichters van Woestijnvis stonden op de loonlijst van de VRT. Ze hebben ontslag genomen bij de VRT, hun knowhow meegenomen en een productiehuis opgericht. In één adem hebben ze een blanco cheque gekregen omdat de VRT compleet in de touwen hing. Alle talent was weggelopen naar de commerciële zender. De kijkcijferaandelen van de openbare zender kelderden continu. Het enige wat men kon doen en wat men dan ook probeerde, was de overloop naar de commerciële zender stoppen. Men liet hen dan maar een eigen productiehuis oprichten en betaalde hen daar vet voor. Dat was de enige manier om Woestijnvis te binden aan de VRT. Men was radeloos. Niemand die tv kon maken, wou bij de VRT blijven. Dat is het vertrekpunt van het hele verhaal. Waarom vertel ik u dat? We verkeren in een competitieve maatschappij. De overheid heeft ervoor gekozen om de openbare omroep te financieren. Men kan daarover debatteren. Ik vind dat een dure keuze. Van alle knowhow die aan de Reyerslaan wordt ontwikkeld, moeten we ons afvragen of hij in of buiten de VRT zit.
Als morgen Woestijnvis het contract met de VRT verbreekt, dan heeft de VRT opnieuw een probleem. Morgen kan een productiehuis als Woestijnvis een digitaal kanaal beginnen bij Telenet of Belgacom TV, met eigen producten, met allerlei formats en contracten, en met de knowhow, de coryfeeën en een archief die door de overheid zijn betaald. Vanaf dat moment kan de overheid dit echter niet meer uitzenden omdat de rechten bij de commerciële zenders liggen.
Dat het contract op straat is terechtgekomen, is een strategie. Dat zijn de gevolgen van een management dat heel goed op de hoogte was. Zo'n contract wordt niet getekend in een vlaag van zinsverbijstering. Dit contract heeft een grote impact op de financiële toestand.
Wat die concurrentiële omgeving betreft, stel ik me de vraag of het wel nodig is dat de VRT superconcurrentieel is en mediaproducten maakt die concurreren met de commerciële zender. Is dat absoluut nodig? In het buitenland zijn er openbare omroepen die in primetime programma's uitzenden. Ik vraag me dan ook af waarom dat niet het geval is bij de openbare omroep in Vlaanderen. De discussie daarover moet worden gevoerd in combinatie met alle contracten die de VRT op dit ogenblik beheert.
Ik zal de discussie over de politieke verantwoordelijkheid niet meer voeren want blijkbaar werkt dat in heel dit parlement als een rode lap op een stier. Ik ben overigens blij dat de heer Caron, in iets meer diplomatische bewoordingen, hetzelfde heeft verteld. Dat zijn dan toch twee fracties die dezelfde lijn blijven volgen.
Mijnheer de minister, ik zou graag duidelijkheid hebben zodat al die verdachtmakingen de wereld uit kunnen worden geholpen.
Mijnheer de minister, ik begrijp uit uw betoog dat indien vandaag hetzelfde contract zou worden gesloten met Woestijnvis, met dezelfde inhoud en dezelfde tijdsduur, dat nog altijd onder de operationele bevoegdheid zou vallen van de gedelegeerd bestuurder. Sommige collega's hebben dat anders geïnterpreteerd.
Mijnheer de minister, uw antwoord stelt me niet helemaal gerust. Wij willen volledige klaarheid in dit dossier.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
Het debat is gesloten.
Actualiteitsmotie
De voorzitter: Door de heer Marginet werd tot besluit van dit actualiteitsdebat een actualiteitsmotie aangekondigd.
Het Parlement zal zich daarover straks uitspreken.
Het incident is gesloten.
Op vraag van de minister-president schors ik de vergadering nu om de Vlaamse Regering de gelegenheid te geven de bevoegdheden opnieuw op punt te stellen. We komen over een half uur opnieuw bijeen.
- De vergadering wordt geschorst om 17.54 uur.
- De vergadering wordt hervat om 18.48 uur.