Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, de bespreking is geopend.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister-president, collega's, ik ben erg verheugd dat we hier dit voorstel van resolutie kunnen behandelen. Hoewel we daarover in de commissie al vaak van gedachten hebben gewisseld, is het een feit dat de interesse ervoor in Vlaanderen van eerder recente datum is. In landen als Zweden, Finland en Nederland staat de discussie al veel verder.
Kunt u me uitleggen wat een 'ecocombi' is?
Ik doe dat onmiddellijk.
In andere landen zijn de ecocombi's of de lange zware vrachtwagens beter bekend. Men heeft er lange proefprojecten aan gewijd.
Waar gaat het precies om? Die ecocombi's zijn lange zware vrachtwagens die in de buurlanden tot 25,50 meter lang zijn en waarvoor een uitzondering is gevraagd aan de Europese Unie. In de praktijk vervangen twee combinaties dus drie klassieke vrachtwagens. Uit onderzoek in de buurlanden en in de Scandinavische landen blijkt dat dit verschillende voordelen heeft, niet onbelangrijk in een periode waarin we CO2 moeten verminderen.
Na afloop van een proefproject in Nederland heeft ARCADIS, in opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, een evaluatierapport gemaakt. Ik overloop een aantal conclusies. Ten eerste stelt het rapport dat op het vlak van de emissies het toestaan van LZV's leidt tot een besparing van het aantal gemaakte ritten en dus ook van het aantal afgelegde kilometers. LZV's vervoeren gemiddeld 33 percent meer tonkilometer per liter brandstof. Zij leiden tot een verbetering van de uitlaatgasemissies en verminderen de geluidsemissies.
Op het gebied van congestie en infrastructuur kan het aantal files in Nederland door de LZV verkleind worden met 0,7 tot 1,4 percent, wat een besparing betekent van maar liefst 10 tot 18 miljoen euro per jaar aan filekosten.
Wat de veiligheid betreft zijn er in Nederland geen LZV-specifieke ongevallen vastgesteld op het Nederlandse wegennet naar aanleiding van de proefprojecten.
Tot slot zijn er de bedrijfseconomische voordelen. Rijden met LZV's zou een kostenbesparing opleveren van ongeveer 25 percent tot 30 percent per rondrit.
Naast al die positieve zaken waarschuwt het Nederlandse rapport ook voor een aantal zaken waarvoor we in Vlaanderen niet blind mogen zijn. Uit de Nederlandse situatie blijkt dat er geen extra gevaar is voor de verkeersveiligheid wanneer men de LZV's op afgelijnde, welomschreven trajecten laat rijden, bijvoorbeeld in havengebieden maar zeker niet in dorpskernen. Er is ook geen gevaar voor de verkeersveiligheid wanneer men aandacht heeft voor de weginrichting op kruispunten en de zichtbaarheid van andere weggebruikers. Uiteraard is voor onze fractie die verkeersveiligheid van enorm belang.
Een tweede aandachtspunt is dat we er moeten over waken dat ecocombi's niet leiden tot een nieuwe modal shift waardoor het aandeel van het spoor en de binnenvaart verkleint. De ARCADIS-studie heeft gelukkig maar een uiterst kleine verschuiving kunnen vaststellen. In de binnenvaart gaat het om 0,2 tot 0,3 percent. Voor het spoor is het effect iets groter namelijk 1,4 tot 2,7 percent. Dit moeten we wel blijven bewaken.
Ik denk dat ons voorstel van resolutie zeer evenwichtig is. We vragen het opstarten van een proefproject met de ecocombi's. In het verleden was u daar zelf zeer actief bij betrokken. Uiteraard willen we er wel op toezien dat de veiligheid van iedereen in het verkeer gevrijwaard blijft en dat het inzetten van ecocombi's niet leidt tot een modal shift van binnenvaart en spoor richting wegtransport. We hopen dan ook dat het voorstel van resolutie zal worden goedgekeurd.
Ik lees weinig nieuws in het amendement van de heer Glorieux. De elementen uit uw amendement zijn opgenomen in ons voorstel van resolutie. Eén belangrijk nieuw element is het pleidooi voor een systeem van ecologische gemoduleerde heffingen. Zoiets moet niet op een paar weken in een voorstel van resolutie gegoten worden, maar vraagt verder en diepgaander onderzoek. Ik hoop dan ook dat het voorstel kan worden goedgekeurd en dat de betrokken ministers mee hun schouders willen zetten onder een proefproject. We wachten nog op een studie van het Steunpunt Verkeersveiligheid. Maar ik heb er alle vertrouwen in dat die studie in de lijn zal liggen van de deskundige bevindingen van onze Noorderburen en dat er zich geen probleem zal voordoen.
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, een van de blikvangers van het MIRA-rapport van de VMM was dat de energie-efficiëntie van het wegverkeer beter kan. Dat blijkt op de eerste plaats voor het goederenvervoer zo te zijn. De laatste vijf jaar nam het energieverbruik van het personenvervoer over de weg toe met 0,2 percent, terwijl dat van het goederenvervoer steeg met 5,6 percent. De emissie van CO2 volgde die trend en blijft problematisch.
"Bijkomende inspanningen zijn nodig", zo lezen we in het MIRA-rapport, "om de nog steeds stijgende trend om te buigen." Voor onze fractie betekent dit dat de ambities van 'Vlaanderen in Actie' inzake logistiek moeten worden gekoppeld aan de ambitie om het goederentransport op een duurzamere leest te schoeien. Voor ons staat niet ter discussie dat het realiseren van een modal shift naar spoor- en watervervoer daarbij de absolute prioriteit moet genieten en dat de inspanningen om deze alternatieven te promoten, moeten worden voortgezet. Het transport over de weg zal de komende jaren een belangrijke rol blijven vervullen in het logistieke verhaal.
Als ik dan in een rapport van ARCADIS, naar aanleiding van een proefproject in Nederland met langere en zwaardere vrachtwagens of LZV's, lees dat er een reductiepotentieel schijnt te zijn van CO2- en fijn stof emissies door de inzet van ecocombi's, dan denk ik dat we daar niet per se afkerig tegenover moeten staan. Maar, ik heb inderdaad ook gelezen dat uit dat proefproject in Nederland gebleken is dat het gebruik van dit soort vrachtwagens kan leiden tot een modal shift ten nadele van de binnenvaart en het spoorverkeer, respectievelijk van 0,2 tot 0,3 percent en van 1,4 tot 2,7 percent.
Wat de verkeersveiligheid betreft, lees ik dat de typologie van de wegen waarop wordt gereden, de specifieke eisen die aan de chauffeurs worden gesteld, de weginrichting op kruispunten en de zichtbaarheid van verkeersborden voor andere weggebruikers een punt van aandacht vormen. Minister Van Brempt heeft daar in de commissie nog aan toegevoegd dat onze vele op- en afritten en de nog talrijke slecht aangelegde fietspaden, vaak grenzend aan de weg, een zeer omzichtige aanpak vragen wanneer we in Vlaanderen een proefproject opzetten.
Precies omdat de situatie in Vlaanderen op het vlak van verkeersveiligheid zo specifiek is, en precies omdat we een duidelijk zicht willen krijgen van de effecten op de modal split, is het nodig om een proefproject op te starten. In al zijn beknoptheid is het voorstel van resolutie daar zeer duidelijk in: een proefproject met ecocombi's is slechts verantwoord met inachtneming van de strengste eisen op het vlak van de verkeersveiligheid en van de complimentariteit aan een multimodale aanpak van de goederenstromen. En uiteraard kan dit enkel op vooraf afgebakende trajecten.
Onze fractie wil alle mogelijke middelen inzetten om onze mobiliteit, en het transport van goederen in het bijzonder, op een duurzame manier te organiseren. Met een proefproject willen we nagaan of de inzet van ecocombi' daartoe een bijdrage kan leveren zonder negatieve effecten te creëren op de verkeersveiligheid of op de ontwikkeling van de binnenvaart en het spoor als alternatieve transportmodi. Daar zijn en blijven we zeer duidelijk in. (Applaus bij sp.a-spirit)
De heer Huybrechts heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, mijnheer de minister-president, collega's, dit voorstel van resolutie heeft een heel eigenaardig verloop gekend. Vorige week interpelleerden de heer Glorieux en ikzelf de ministers Crevits en Van Brempt over het inzetten van deze zogenaamde supertrucks. Enkele collega's sloten zich bij het debat aan en plots werd het voorstel van resolutie dat de meerderheid in april had ingediend, door de voorzitter geagendeerd. Dat is misschien niet gebruikelijk, maar volgens het reglement kan het wel.
Vermits onze fractie voorstander is om een beperkte praktijkproef in te voeren om de voor- en nadelen van de supertrucks op ons wegennet te kennen, heb ik toen in de commissie gezegd dat we dit voorstel van resolutie mee zouden goedkeuren, ook al mochten we het niet mee ondertekenen.
Dan maakt plotseling een aantal collega's een bocht van 180 graden. Collega's die het voorstel van resolutie mee hebben goedgekeurd, weigeren om over hun eigen voorstel van resolutie te stemmen. Van de heer Vandenbroucke kan ik dat enigszins begrijpen. Als sp.a-spiritist steunt hij het opstarten van het proefproject met supertrucks, terwijl zijn grote baas, federaal minister Landuyt daar ronduit tegen is.
Minister Landuyt wil absoluut van geen proefprojecten weten, laat staan van supertrucks, en hij heeft nog steeds niet geantwoord - of de minister-president zou me moeten corrigeren - op zijn schrijven van 19 maart jongstleden over het inzetten van de supertrucks. Blijkbaar wil, kan, mag de heer Vandenbroucke geen beslissing hierover nemen, want met een handigheidje boycot hij de stemming met als argument, ik citeer: "Ik ben tegen het feit dat er gestemd wordt over een voorstel van resolutie dat niet geagendeerd stond. " Ik citeer eveneens de voorzitter van de commissie, de heer van den Abeelen :"De heer Vandenbroucke was eerst voor, nu is hij veranderd van gedacht. Vermits de commissie unaniem moet akkoord gaan om over het voorstel van resolutie te stemmen, gaat de stemming dus niet door."
Onze fractie beslist dan om een met redenen omklede motie in te dienen waarin wij vragen dat de Vlaamse Regering de nodige stappen zou nemen om een beperkte praktijkproef met de LZV's, de langere en/of zwaardere voertuigen, op het Vlaamse wegennet mogelijk te maken, met het oog op een optimale benutting van haar multimodaal netwerk, zonder - daar zijn we heel duidelijk in - dat aan de modi spoor en binnenvaart mag worden geraakt.
Collega's, ik moet vaststellen dat onze tactiek zeer goed gewerkt heeft, dat het Vlaams Belang opnieuw de traditionele partijen voor zich uitjaagt en onder onze druk dit voorstel van resolutie rechtstreeks behandeld wordt in de plenaire vergadering. Wat de sp.a doet, of ze nu voor of tegen is in het federale parlement of het Vlaams Parlement, dat is haar zorg.
Ik begrijp wat de heer Huybrechts probeert te doen, maar hij vindt geen enkel argument om ons tegen elkaar uit te spelen. Het is heel eenvoudig: vandaag is de sp.a-spirit-fractie het erover eens om over dit voorstel van resolutie te debatteren en te stemmen, precies omdat het geagendeerd is, mede op onze vraag. Dat was vorige week in de commissie niet het geval. (Applaus bij sp.a-spirit)
En u mag dat doen van federaal minister Landuyt. Daar hebt u de toestemming van gekregen.
Wij zijn leden van het Vlaams Parlement, en federaal minister Landuyt zou dan onze grote baas zijn?
Mijnheer Vandenbroucke, ik weet dat u in een zeer lastig parket zit en dat u zich nu weert als een duivel in een wijwatervat. Dat is jullie probleem, niet ons probleem.
Mevrouw de voorzitter, collega's, zoals gezegd zullen wij dit voorstel van resolutie goedkeuren. Aangezien het Vlaams Belang heeft bereikt wat het wilde bereiken, zullen wij onze met redenen omklede motie intrekken. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Glorieux heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister-president, mevrouw de minister, collega's, het voorstel van resolutie van de meerderheid begint met de woorden: "Vlaanderen is de logistieke draaischijf in West-Europa." Het is op dit ogenblik al overduidelijk dat een verdere uitbouw van Vlaanderen als transitland, zoals deze regering beoogt, tot een chronische verkeerscongestie zal lijden in Vlaanderen, waarbij het inzetten van die superlange en zware trucks op termijn veeleer een deel van het congestieprobleem dan een oplossing ervoor zal vormen.
De indieners verwijzen in het voorstel van resolutie naar een Nederlands proefproject. Ik heb de resultaten van een aantal andere studies van dergelijke proefprojecten in andere landen. Daar komt heel duidelijk uit naar voren dat als dergelijke superlange vrachtwagens worden ingevoerd, er een duidelijke verschuiving is van het vrachtverkeer via het spoor en de waterweg naar het vrachtverkeer via de weg. Het is me een raadsel hoe dat effect in Vlaanderen zou worden vermeden.
Ik heb van de minister in de commissie begrepen dat daar in het proefproject rekening mee zal worden gehouden, en dat er projecten zouden worden uitgekozen waar er geen concurrentie is met het spoor of de waterweg. Dan vraag ik me af wat de waarde is van het proefproject. Wat kun je daaruit leren? Natuurlijk zal het resultaat zijn dat er geen effect is op het transport via de waterweg en het spoor, want je hebt bewust een traject gekozen waar er geen concurrentie is. Als men op basis van die resultaten het project zal veralgemenen, zal er op dat ogenblik wel een duidelijk effect zijn.
Er wordt gesteld dat er een milieuwinst zou zijn bij het optimaal - en dat woord is heel belangrijk - inzetten van langere en zwaardere vrachtwagens tegenover klassieke vrachtwagens. De internationale studies zijn echter duidelijk: deze milieuwinst is veeleer minimaal en zal zeker ongedaan worden gemaakt als gevolg van de modal shift van de spoor- en waterwegen naar de weg.
Ook in syndicale hoek wordt gevreesd dat het inzetten van deze langere en zwaardere vrachtwagens niet zozeer een besparing voor het milieu betekent, maar wel een besparing op het aantal chauffeurs. Daarnet werd de vraag gesteld wat ecocombi's nu eigenlijk zijn. Voor alle duidelijkheid: 'eco' slaat hier niet op ecologisch, maar wel op economisch.
Het is ook duidelijk dat er momenteel nog geen zicht is op de werkelijke effecten qua verkeersveiligheid op het Vlaamse wegennet. Daarop wordt geantwoord dat het proefproject er net komt om daar een inzicht in te krijgen. De indieners stellen in hun voorstel van resolutie dat uit het Nederlandse proefproject is gebleken dat, indien rekening wordt gehouden met een aantal heel duidelijke aspecten, die verkeersveiligheidsproblemen wel in toom kunnen worden gehouden. Dat siert hen, maar mijn vraag is of daar daadwerkelijk rekening mee zal worden gehouden bij dit proefproject. De maatregelen die dan moeten worden genomen, zijn onder meer het herinrichten van verkeersknooppunten. Ook aan de verkeersborden op de hoofdwegen moet er iets worden gedaan. Voor iemand een dergelijke lange vrachtwagen heeft voorbijgestoken, is hij misschien al bijna 500 meter verder gereden en heeft hij misschien al verscheidene verkeersborden langs de weg gewoon niet meer gezien, omdat hij verscholen zat achter die zware vrachtwagen. Zal men op het hele traject daadwerkelijk rekening houden met al deze zaken? In ons amendement stellen we alleszins voor dat dit zou gebeuren.
Waarmee ook weinig of geen rekening wordt gehouden, zijn de grote bijkomende externe kosten die zullen worden veroorzaakt. De Britse studie raamt die kosten op niet minder dan 900 miljoen pond - dus pond, geen euro - per jaar. Het lijkt me dan ook logisch te vragen, zoals we dat doen in ons amendement, dat er eerst en vooral een ecologisch gemoduleerd heffingssysteem zou worden ingevoerd, waarbij al die externe kosten worden geïnternaliseerd.
We hebben dus een amendement ingediend, waarin we op de eerste plaats vragen - laat daar geen onduidelijkheid over bestaan - dat de regering zou afzien van het inzetten van langere en zwaardere vrachtwagens in Vlaanderen en dus ook niet zou beginnen met een proefproject ter zake. We vragen dat de regering daarentegen volop zou investeren in het optimaliseren van het vrachtvervoer per spoor en binnenvaart. Maar goed, we zijn niet naïef. We weten ook wel dat dit voorstel van resolutie zal worden goedgekeurd, en dat dit proefproject er zal komen. Daarom vragen we dat op zijn minst met de andere bepalingen van ons amendement rekening zou worden gehouden. Mevrouw De Ridder zei dat al die elementen eigenlijk al aanwezig zijn in het voorstel. Ik ben daar, eerlijk gezegd, niet van overtuigd. Als ze toch al aanwezig zijn, dan zie ik ook geen reden waarom het amendement niet zou worden goedgekeurd.
Mijnheer Glorieux, ik zal dit even met u overlopen. Lange en zware vrachtwagens mogen geen wooncentra doorkruisen. Er moet sprake zijn van afgelijnde trajecten. Ze mogen niet overbeladen zijn, en de belading moet op veilige wijze gebeuren. Dat is de wet, mijnheer Glorieux. U vraagt de resultaten af te wachten van de studie over de veiligheidsimpact. Dat gebeurt. Er is uiteraard sprake van overleg. Er mag geen modal shift zijn. Uw amendement is dus zonder voorwerp.
Helemaal niet. Wij vragen de handhaving daarvan. Het is de wet, maar er is geen handhaving. In ons eerste punt vragen we een ecologisch gemoduleerd heffingssysteem, dat alle externe kosten internaliseert. Dat systeem is er niet. Dat debat is gaande. Laten we dan eerst dat debat voeren en eerst dat heffingssysteem invoeren.
Ook willen we een sluitend systeem van controle en handhaving, om te garanderen dat de langere en zwaardere vrachtwagens geen wooncentra doorkruisen. Welnu, ik wil dat eerst zien. Ik wil garanties. Ik wil zien hoe dat zal worden uitgevoerd. Ook is er het overladen van de vrachtwagens, waarbij ervoor wordt gezorgd dat ze goed en veilig worden beladen. Inderdaad, dat is de wet. Dat zou er nog aan ontbreken. De praktijk leert echter dat er heel weinig controle op bestaat, of alleszins veel te weinig controle.
Zeker als we overgaan naar zwaardere en grotere vrachtwagens, moet er eerst een heel duidelijk controle- en handhavingssysteem zijn. Dat moet er zijn voor we het risico willen nemen dat dergelijke vrachtwagens de weg op worden gestuurd.
Een ander punt van ons amendement is dat eerst de resultaten worden afgewacht van de studie naar de veiligheidsimpact die door het Steunpunt Mobiliteit en Openbare Werken wordt verricht. Er moet ook concreet rekening gehouden worden met de resultaten. De aanbevelingen moeten worden ingebouwd in dit proefproject.
Mevrouw De Ridder, over dit punt hebt u ook niet gerept. Het lijkt me logisch dat er in eerste instantie overleg gepleegd wordt met de NMBS en de sector van de binnenvaart in Vlaanderen en dat er maatregelen genomen worden om te vermijden dat de invoering van langere en zwaardere vrachtwagens een modale omschakeling van het vrachtverkeer via het spoor en de binnenvaart naar de weg zou veroorzaken.
Groen! is geen voorstander van supertrucks. Inzake mobiliteitsbeleid betekenen deze superlange vrachtwagens meer van hetzelfde, hoewel we duidelijk naar een andere inkleuring van onze mobiliteit moeten gaan. We hopen dat onze amendementen worden goedgekeurd. Als mevrouw De Ridder, de hoofdindiener, zegt dat het toch meegenomen is in het voorstel van resolutie, veronderstel ik dat dat ook zal gebeuren.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de stemming over het amendement en de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.