Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Matthijs heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, in de nacht van vrijdag 25 november op zaterdag 26 november werd Oost-Vlaanderen en in het bijzonder mijn regio getroffen door noodweer. Iets na middernacht kreeg ik een oproep van de brandweerkapitein. Een groot deel van de stroom in de stad was uitgevallen en er waren veel wegversperringen door omgevallen bomen. Ik heb onmiddellijk fase twee van het rampenplan afgekondigd en de nodige maatregelen getroffen, onder meer voor kwetsbare plaatsen zoals ziekenhuizen, bejaardeninstellingen, bedrijven, bakkers die 's nachts werken.
Die stroompanne heeft in sommige delen van de stad 2 uren geduurd, in andere delen 7 uren of meer. De panne heeft zich uitgebreid over heel Oost-Vlaanderen en over delen van de provincie Antwerpen. In de loop van de nacht vernamen we dat de oorzaak lag bij het hoogspanningsnet beheerd door Elia en dat het om een soort van kettingreactie ging die was ontstaan in Nederland.
De dag nadien heeft onder meer mijn collega uit Sint-Niklaas onmiddellijk de diagnose gesteld. Volgens hem was de jarenlange privé-monopolist Electrabel niet opgewassen tegen de liberalisering, wat zich uit in 'een tergend slechte dienstverlening'. Hij stelde verder ook vast dat het wenselijk zou zijn dat de steden en gemeenten opnieuw een hoofdparticipatie zouden nemen in het netmanagement van Elia en Fluxis.
Ook Elia heeft zich verdedigd en zei zeer streng gecontroleerd te worden door de CREG. Elia zegt jaarlijks 150 miljoen euro te investeren in de optimalisatie en het onderhoud van haar infrastructuur. Bovendien wijst ze erop dat het werkelijk een noodweer was.
Dat laatste kan ik bevestigen, want ik heb het aan den lijve ondervonden. Door een combinatie van verschillende factoren is de stroompanne ontstaan. De wind waaide aan snelheden van 80 à 100 kilometer per uur, wat op zich niet uitzonderlijk is. Er was echter ook een hoge luchtvochtigheid. De veeleer gematigde temperatuur begon vrij plots te dalen, wat leidde tot ijsvorming rond de kabels. Die werden daardoor heel zwaar, wogen door en botsten tegen elkaar, met kortsluitingen tot gevolg. Ten slotte was er een uitzonderlijke sneeuwval van 10 centimeter op korte tijd in het Meetjesland en in Oost-Vlaanderen.
Deze combinatie van factoren heeft geleid tot een calamiteit. Dergelijke problemen hebben zich ook voorgedaan in Duitsland, in Nordrhein-Westfalen. We hadden dus met een uitzonderingstoestand te maken.
De federale en de Vlaamse minister van Energie hebben samen met Elia rond de tafel gezeten om na te gaan hoe dit in de toekomst kan worden voorkomen. Immers, heel wat bedrijven en KMO's, zoals bakkerijen en fabrieken die computergestuurd werken, hebben veel schade geleden. Een volledige garantie voor de levering van elektriciteit bestaat niet, maar we kunnen er wel naar streven.
Mijnheer de minister, u hebt de afgelopen dagen contact gehad met de federale minister en met Elia. Welke maatregelen zijn er genomen of zult u nemen, en welke onderzoeken zult u uitvoeren om dergelijke stroompannes te voorkomen, ook al ging het nu om een uitzonderlijke toestand? Vindt u dat een grotere participatie van de steden en de gemeenten in de netbeheerders tot een efficiënter beheer zou kunnen leiden? Persoonlijk twijfel ik daar ten zeerste aan.
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, collega's, de bevoegdheid over het transmissienet voor hoogspanning valt jammer genoeg niet samen met de bevoegdheid over het distributienet, want die behoort tot de federale regering. Het beheer van het netwerk, de tarifering en de normering voor de aanleg, het onderhoud, de uitbreiding en het herstel zijn allemaal federale bevoegdheden. De federale minister van Energie wijst de transmissienetbeheerder aan. Die beheerder staat in voor de uitbating en de ontwikkeling van het transmissienet en moet de continuïteit van de voorziening waarborgen.
Door de onvolmaakte bevoegdheidspakketten op het vlak van energie moet dit jammer genoeg door de federale overheid gevolgd worden. Acties moeten dan ook op dat niveau ondernomen worden. Daarom heb ik de federale minister van Energie aangeschreven om tekst en uitleg te krijgen over de redenen van de stroomonderbrekingen gedurende enkele uren, ook in Eeklo, maar niet alleen daar.
Vandaag heb ik een document van Elia ontvangen, getiteld 'Netincident 25 en 26 november als gevolg van uitzonderlijke meteorologische omstandigheden'. Ik zal dit document aan alle leden van het parlement bezorgen. Het ging om vijf uitzonderlijke elementen, die ook in dit document zijn opgesomd: een sterke wind, een natte sneeuwval, een hoge luchtvochtigheidsgraad, een plotse daling van de temperatuur en ijzelvorming. Er is ook een plan bij met de verschillende stroompannes, waarop ook Eeklo is vermeld. Ook dit zal u bezorgd worden, zodat u het aandachtig kunt bekijken.
Mijnheer Matthijs, wat uw laatste vraag betreft, worden er twee dossiers door elkaar gehaald. De stroompanne is volgens Elia te wijten aan de vijf elementen die zich gelijktijdig hebben voorgedaan. De kabels zijn beginnen 'dansen'. Dat wordt 'galloping' genoemd.
De participatie in Elia en de wijze waarop de gemeenten bij de distributienetbeheerders hun participatie kunnen opdrijven of de participatie bij Electrabel kunnen laten dalen, is iets totaal anders. Het ene verwarren met het andere is niet alleen onverstandig. Het geeft bovendien niet het effect dat we beogen, namelijk het vermijden van dergelijke stroompannes. Elia zit nu voor 40 percent op de beurs, 30 percent is in handen is van de gemeenten via Publi-T, 27,45 percent is in handen van Electrabel en 2,55 percent van Publipart.
Ik heb begrepen dat men bereid is die participatie van Electrabel te laten zakken tot 24,45 percent. Dat is echter een ander debat dan de discussie over de wijze waarop we kunnen voorkomen dat dergelijke zaken in de toekomst nog gebeuren. Mijn federale collega heeft me beloofd de nodige maatregelen te nemen. Ik zal zeker voor wat onze bevoegdheid betreft, een aantal zaken doorpraten met de netbeheerders om er zeker van te zijn dat we klaar staan om dergelijke problemen de baas te kunnen.
Daarnaast is er ook de heel belangrijke discussie over de schadevergoeding. We zullen die zaak verder bespreken met de netbeheerders als er na fouten van de leveranciers problemen zouden zijn.
Het incident is gesloten.