Verslag plenaire vergadering
Ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2002
Ontwerp van decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 2002
Voorstel van decreet houdende wijziging van de successierechten voor zorgkinderen
Verslag
Aan de orde is de voorzetting van de algemene bespreking van het ontwerp van decreet houdende de middelenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2002, het ontwerp van decreet houdende de algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 2002, het ontwerp van decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 2002 en het voorstel van decreet van mevrouw Becq c.s. houdende wijziging van de successierechten voor zorgkinderen.
Dit bij wijlen passionele debat is niet verworden tot een steekspel tussen meerderheid en oppositie omdat iedereen de begroting vanuit een eigen invalshoek beoordeelde. Daar waar de fractieleiders pleitten voor voorzichtigheid, vroegen alle andere leden bijkomende middelen. Het blijft dus een hele uitdaging om in de begroting het evenwichtig te vinden tussen alle terechte verzuchtingen en de nood aan een orthodox beleid.
Is deze begroting orthodox en waarheidsgetrouw? De Vlaamse regering heeft de begroting afgesloten op 9 september en ik ben blij dat we - wegens de slabakkende economie - besloten hebben om de paramerters van het Instituut voor de Nationale Rekeningen niet te volgen. Maar uiteindelijk wordt een begroting beoordeeld op het resultaat. We willen ook deze keer de strengste norm van de Hoge Raad van Financiën (HRF) volgen en ik denk dat we daarin geslaagd zijn.
Begroten is ramen. Maar wat niet kan ontkend worden is dat we de voorbije drie jaar de strengste HRF-norm steeds overtroffen hebben. In 1999 was het eindresultaat 8 miljard frank beter dan de norm, in 2000 10,2 miljard frank. Dit jaar komen we uit op 40 miljard frank. Dat betekent dat we 16 miljard beter doen dan het herziene bedrag. Op drie jaar tijd scoren we dus 34 miljard frank beter dan de norm van het Stabiliteitsprogramma. Het is de verdienste van Vlaanderen dat België zich aan de Europese stabiliteitsverplichtingen kan houden.
Begroten is ramen. Het verleden bewijst dat we juist bezig waren en niets laat uitschijnen dat we de begroting dit jaar negatief moeten benaderen : de rente, de inflatie en de olieprijzen dalen immers, de fiscale toestand verbetert en de opbrengst uit de personenbelasting eveneens.
Het uitgavengroeipad zou te hoog zijn. Bij ons aantreden schatte de SERV de vrije beleidsruimte voor de kabinetsperiode op 110 miljard frank. Een jaar later moest de SERV zijn berekening overdoen en na overleg met de Vlaamse regering werd de vrije beleidsruimte op 250 tot 270 miljard frank geschat. Maar een nieuw beleid voeren betekent niet altijd extra geld uitgeven. De heroriënteringen beginnen stilaan hun vruchten af te werpen.
Deze regering gaat niet lichtzinnig om met de extra beleidsruimte. We zijn er immers in geslaagd enkele problemen uit het verleden definitief op te lossen : de witte woede, cao 6 voor het onderwijs, cao 4 en 5 worden correct uitgevoerd, we trekken meer middelen uit voor steden en gemeenten en we investeren in milieu en mobiliteit.
Voorts is de Vlaamse overheidsschuld de laatste drie jaar met 85 miljard frank gedaald. We zijn voor op de timing en zullen er tegen 2004 zeker in slagen om de overheidsschuld te halveren. De Vlaamse regering legt ook reserves aan. Denk maar aan de zorgverzekering en het Fonds ter Finaciering van de Eenmalige Uitgaven (FEU).
De begroting voor 2002 is, ten slotte, ook een keerpunt omdat de lasten van de Vlaamse gezinnen blijvend verlicht worden. Vanaf volgend jaar betalen de gezinnen geen kijk- en luistergeld meer en dalen hun afcentiemen. Beide maatregelen zijn samen goed voor 14.000 frank. Voorts is het ontwerp van decreet inzake de verlaging van de registratierechten zopas bij het Vlaams Parlement ingediend.
De oppositie doet minachtend over de lastenverlaging van maar 14.000 frank. Het gemiddelde Vlaamse gezinsinkomen bedraagt 42.000 frank. De koopkracht van de gezinnen verbetert dus substantieel. De verlaging van de registratierechten is een eerste stap in de verlaging van de bedrijfslasten.
In economisch betere tijden heeft de Vlaamse regering haar verantwoordelijkheid opgenomen zonder te vervallen in een uitgavendrift. Niemand van de sprekers heeft tijdens deze begrotingsbesprekingen bepaalde uitgaven fundamenteel bekritiseerd. Ik leid daaruit af dat iedereen het erover eens is dat het adequate uitgaven waren om de maatschappelijke problemen aan te pakken, aan schuldafbouw te doen en om lastenverlagingen door te voeren.
Samen met de SERV zullen we in februari de beleidsruimte herberekenen. De initiële groeinorm die we hadden vooropgesteld, bedroeg 2 percent. We zijn net iets hoger uitgekomen op 2,11 percent. De Vlaamse regering verbindt er zich toe ervoor te zorgen dat het groeipad van de uitgaven dat van de middelen niet zal overstijgen. We zullen met andere woorden de tering naar de nering zetten.
Het derde bijblad is één van de meest concrete voorbeelden van dit engagement en komt tegemoet aan bekommernissen die zijn gerezen tijdens de discussies over de begroting 2002 in de Commissie voor Financiën en Begroting. Op deze manier kunnen we rekening houden met de verslechterde parameters en tot een realistische raming komen van de beschikbare middelen. Door het schrappen van niet-gebruikte kredieten voorkomt de Vlaamse regering de aanleg van een stuwmeer dat zich over onze hoofden zou uitstorten. Door de lastenverlagingen heeft de regering net de ruimte willen creëren om de verslechterde economie gewapend te lijf te gaan.
Sommige parlementsleden hebben bezwaren tegen deze techniek, die zou indruisen tegen principe van de annaliteit van de begroting. Het Rekenhof oordeelt echter dat deze techniek veel transparanter is dan de in het verleden gehanteerde begrotingsruiters. In het FEU zal trouwens maximaal 11,5 miljard frank terecht komen, terwijl de begrotingsruiters in 1997 en 1998 respectievelijk 25 en 36 miljard frank bedroegen.
De middelen worden overgedragen aan een VOI en kunnen maar worden vrijgegeven en besteed na de goedkeuring door het Vlaams Parlement. Op deze manier zorgt de Vlaamse regering ervoor dat deze middelen niet ergens verborgen aanwezig zijn, maar duidelijk zichtbaar in dit fonds worden ondergebracht. Dit komt de transparantie alleen maar ten goede. Ik engageer me ook tot de opstelling van een begrotingstabel voor dit fonds.
We kunnen bij deze begrotingsbesprekingen van een grote paradox spreken : sommige parlementsleden verwijten de Vlaamse regering een te grote uitgavendrift ten toon te spreiden, terwijl de realisatie van hun vragen ondertussen verschillende miljarden frank zou kosten. De oppositie moet consequent zijn : als ze om extra uitgaven vraagt, moet ze ook durven aantonen waar moet worden geschrapt.
Ik sluit me aan bij mijn Nederlandse collega Zalm en vraag meer aandacht voor de rapportering over de beleidseffecten. Zo weet de burger waar zijn geld aan wordt besteed.
Ik ga het debat over de meerjarenbegroting zeker niet uit de weg, maar deze begroting is voorlopig nog onvolledig. Zo bemoeilijken de schommelingen van de begrotingsparameters de opstelling van zo'n meerjarenbegroting. Bovendien zal het systeem van de federale doorstortingen vanaf 1 januari 2002 grondig wijzigen. De stortingen zullen niet langer gebeuren op basis van de parameters van het afgelopen jaar, maar op basis van de ingeschatte realiteit. Het is dan ook belangrijk dat alle entiteiten die met deze doorstortingen werken, dezelfde parameters hanteren. Op de interministeriële conferentie van de ministers van Financiën en Begroting van dinsdag 11 december werd afgesproken dat in de toekomst gemeenschappelijke parameters zullen worden gehanteerd. Als daarover afspraken zijn gemaakt, zal ik de meerjarenbegroting kunnen opstellen.
Deze begroting heeft een voorzichtig karakter : er wordt rekening gehouden met de tegenvallende parameters, maar daarnaast zijn er de meevallers op fiscaal vlak en de mogelijkheden geboden door het derde bijblad. Ik engageer me alvast tot een vervroegde begrotingscontrole. We zullen erover waken dat de uitgaven niet sneller groeien dan de middelen. De overheidsschuld smelt ondertussen weg als sneeuw voor de zon. De koopkracht van de gezinnen neemt toe door de lastenverlagingen. Deze regering voert een vernieuwend beleid en pakt de maatschappelijke problemen consequent aan.
Deze Vlaamse regering levert het bewijs dat economische overwegingen hand in hand kunnen gaan met ecologische bekommernissen en een sociaal verantwoord beleid. Deze basisfilosofie is de paarse draad doorheen de manier waarop de regering de budgettaire massa, die door de Lambermontakkoorden aanzienlijk is toegenomen, aanwendt.
De Vlaamse regering beseft ondertussen terdege dat ze niet in een ivoren toren leeft. We staan met onze voeten midden in de realiteit. Volgens het IMF zal de groei wereldwijd 2,4 percent bedragen, de landen van de eurozone zouden daarbij het beste scoren.
Een begroting is altijd kiezen. Wij hebben ervoor gekozen de sociale noden in te vullen en de investeringsachtergrond op het vlak van sociale huisvesting, mobiliteit, openbaar vervoer en missing links weg te werken. We hebben ervoor gezorgd dat de CAO6 voor het onderwijs er is gekomen. De belastingsverlagingen zijn, samen met de federale inspanningen op dat vlak, substantieel. De Vlaamse regering hanteert een optimistische, maar toch realistische visie. Met deze begroting 2002 komt ze tegemoet aan de verzuchtingen van de Vlaamse burgers. (Applaus bij de VLD, sp·a, AGALEV en VU&ID)
De algemene bespreking is gesloten.
- De vergadering wordt geschorst om 15.45 uur.
- De vergadering wordt hervat om 16.13 uur.