Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over agressie tegen buschauffeurs
Actuele vraag over agressie tegen buschauffeurs
Actuele vraag over nieuwe gevallen van ernstige agressie tegen buschauffeurs
Actuele vraag over de bescherming van buschauffeurs tegen geweldplegingen
Verslag
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Minister, je job veilig kunnen doen, reizigers er met een gerust hart attent op kunnen maken dat hun betaling niet in orde is, reizigers veilig vervoeren: het zou de evidentie zelve moeten zijn, maar dat is het vandaag voor onze buschauffeurs niet. Amper twee maanden geleden stonden wij ook voltallig aan dit spreekgestoelte om er bij u op aan te dringen met spoed actie te ondernemen tegen die toenemende agressie op ons openbaar vervoer. De aanleiding was toen een zwaar geval van agressie tegen een buschauffeur in Genk. Vandaag staan we hier opnieuw massaal naar aanleiding van een soortgelijk incident in Tienen. Daar sloegen afgelopen maandag twee jongeren een buschauffeur meermaals in het aangezicht nadat de chauffeur hen attent had gemaakt op het feit dat er een probleem was met hun MoBIB-kaart. De chauffeur is met ernstige verwondingen afgevoerd naar het ziekenhuis. De collega-buschauffeurs hebben uit protest het werk neergelegd. Dat is een begrijpelijke reactie, minister, want er wordt nog steeds niet naar hen geluisterd.
Het geweld tegen buschauffeurs is vorig jaar met 20 procent toegenomen. Er zijn zes incidenten per dag. Zes, minister.
Nochtans staat in het nieuwe openbaredienstencontract tussen de overheid en De Lijn dat de aanpak van die agressie hoge prioriteit moet krijgen. De buschauffeurs merken er tot op de dag van vandaag op het terrein jammer genoeg weinig of niets van.
Het is genoeg geweest. Het moet gedaan zijn met geweld tegen onze buschauffeurs. Het zijn geen boksballen. De tijd van excuses is voorbij. U, de overheid, moet ervoor zorgen dat die mensen in alle veiligheid hun job kunnen uitoefenen.
U hebt een aantal maatregelen aangekondigd: het afsluiten van stuurposten, meer camera's, meer inspectie, bodycams. Wat is er tot nu toe gebeurd? En wat mogen onze chauffeurs nog meer van u verwachten? (Applaus bij Vooruit en van Lise Vandecasteele)
De heer Maertens heeft het woord.
Minister, collega's, te veel is te veel. Te veel is écht te veel, deze keer. Het is de zoveelste keer dat een buschauffeur het slachtoffer is van driest geweld, fysiek geweld ten aanzien van zijn persoon, een buschauffeur die zijn job heel plichtsbewust uitoefent . Te veel is echt te veel.
Minister, ik sta hier al jaren te pleiten om meer camera's op de bussen te hebben, om elke bus en elke tram in Vlaanderen die voor De Lijn rijdt, met camera’s uit te rusten. Al jaren sta ik hier te pleiten voor sensibilisering, ook niet onbelangrijk, voor strenge vervolging, dat ook, en zeker ook voor meer controle door controleurs en door politiediensten in heel Vlaanderen. Al jaren kloppen wij hier op dezelfde nagel, en tot mijn spijt staan we hier vandaag opnieuw om op diezelfde nagel te kloppen. Want te veel is echt te veel.
Minister, we hadden het er een tijd geleden in de commissie ook al over. Ik heb het voorstel gedaan om alsjeblieft tot bodycams over te gaan voor chauffeurs en controleurs van De Lijn. U hebt toen in antwoord op mijn vraag laten weten dat u dat zou voorleggen aan het interministeriële comité. Dat is volgens mij ook gebeurd. Er is ook de vraag vanuit de vervoersmaatschappijen zelf in dit land, vanuit de directie, om bodycams toe te laten. Er is gezegd dat een werkgroep zou worden gestart om dat mogelijk te maken en dat een proefproject zou worden gestart. Ik weet niet of we nog veel aan proefdraaien moeten doen. Ik denk dat we moeten overgaan tot de invoering daarvan.
Minister, naast alle andere maatregelen die u plant, die u neemt, en die goed zijn, voor alle duidelijkheid: hoever staan we met de invoering van bodycams bij chauffeurs en controleurs van De Lijn?
De heer Bex heeft het woord.
Minister, collega's, je zult maar een buschauffeur zijn, iemand die dag in dag uit heel vroeg of heel laat ten dienste van ons allemaal zijn werk doet, en dan krijg je zelf of een collega hard slaag tijdens het uitoefenen van dat werk. We kunnen ons bijna niet voorstellen hoe dat moet voelen. We moeten vandaag ook ons medeleven uitdrukken met de persoon die dat is overkomen en hem veel beterschap toewensen, maar ook begrip tonen voor de reactie van de collega's van die man. Want je zult maar op je bus moeten stappen net nadat je het nieuws hebt gekregen dat een collega zo werd toegetakeld.
Minister, dit moet stoppen. We moeten alles doen wat mogelijk is om dit in de toekomst te vermijden.
We kunnen een pak dingen doen. We kunnen onder andere strenger straffen en strenger opvolgen, en een aantal maatregelen nemen rond preventie. We moeten ook eens bekijken wat u binnen uw bevoegdheid zo snel mogelijk kunt doen. Ik kijk dan toch vooral naar die afgesloten bestuurderscabines en de camera's op de bus. Dat is niet per se de samenleving die wij met Groen willen, maar we zijn het verplicht aan de buschauffeurs om dat te doen wanneer dergelijke feiten zich blijven herhalen.
Minister, mijn vraag vandaag aan u is vrij eenvoudig. U hebt de bedoeling om op termijn alle bussen uit te rusten met gesloten bestuurderscabines, zoals dat trouwens in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest al het geval is. Dat gaat momenteel aan het ritme waarop we onze bussen vernieuwen. Volgens ons is dat te traag. Ik vraag u vandaag: welk actieplan legt u op tafel om ervoor te zorgen dat binnen de kortst mogelijke keren al onze buschauffeurs veilig in een afgesloten bestuurderscabines hun werk kunnen doen? (Applaus bij Groen)
De heer Verheyden heeft het woord.
Minister, ik ga opnieuw mijn riedeltje afsteken. Dat is het riedeltje dat ik ook twee weken geleden heb afgestoken en dat ik helaas veel te snel opnieuw moet afsteken. De aanleiding is deze keer de protestmars van de chauffeurs van De Lijn, omdat een van hun collega’s in elkaar werd geslagen.
Die man durfde het aan om gewoon zijn job te doen door twee jongeren aan te spreken over het feit dat er een probleem was met hun MoBIB-kaart. Hij kreeg in ruil daarvoor de nodige klappen, men sloeg hem zonder verpinken in het ziekenhuis. Ik denk dat we allemaal de toch wel confronterende foto’s hebben gezien.
Het Vlaams Belang heeft in ieder geval alle begrip voor de spontane protestmars van de chauffeurs. We hebben ook begrip voor andere stakingen die de voorbije weken zijn doorgegaan. Want in andere regio’s heeft men net hetzelfde probleem ondervonden.
Men kon er de voorbije weken bijna prat op zeggen dat er wel wekelijks een of ander artikel over geweld en agressie tegenover chauffeurs in de kranten stond. Andermaal werd er ook vanuit de vakbonden, maar ook vanuit De Lijn nog maar eens op aangedrongen dat u als minister van Mobiliteit, maar dat ook de federale minister van Justitie, nu eens eindelijk hun verantwoordelijkheid zouden gaan nemen. Want het is niet de eerste keer dat we hier in de plenaire zitting of in de commissies moeten vragen om veel strengere maatregelen.
De Lijn verklaart nu zelf dat de campagnes tegen het geweld niet echt veel indruk maken op die amokmakers en zegt zelf dat er wel andere maatregelen nodig zijn. Ze zit daarmee helemaal op de golflengte van het Vlaams Belang. Er is nog heel veel werk om onze bussen veiligheidsbestendig te maken. Maar meer dan ooit moet het nu eindelijk eens gedaan zijn met die bijna-straffeloosheid voor het geweld, voor die amokmakers op ons openbaar vervoer. Dat is geweld waarmee zowel de passagiers als onze buschauffeurs worden geconfronteerd.
Mijn vraag is dan ook wanneer u als minister van Onderwijs, maar ook de federale minister van Justitie, nu eindelijk eens die verantwoordelijkheden gaan opnemen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Partyka heeft het woord.
Minister, ik twijfel er niet aan dat u net als ons geschokt bent door die beelden en door de agressie tegen mensen die inderdaad hun job doen. Uit antwoorden op de vragen van collega D’Haeseleer en Maertens weten we al dat er heel veel inspanningen geleverd worden. Er wordt gewerkt aan afgesloten chauffeurscabines, camera’s, een proefproject met bodycams. Er is een actieplan ‘Veilig op Weg’. Dat is ondertussen al twintig jaar oud; dat wordt jaarlijks geëvalueerd.
Ik wilde concreet op iets anders ingaan, op de bescherming van de slachtoffers zelf. Daarbij is mijn vraag of De Lijn zich niet als bedrijf, telkens als er agressie is, burgerlijke partij kan stellen om zo op de hoogte gehouden te worden van de straf, maar ook als er wordt beslist tot seponering, zodat zij zelf kunnen onderzoeken of zij de dader niet zelf kunnen dagvaarden als overheidsbedrijf. Dus ik vroeg me af of De Lijn zelf effectief meer inzet op de verdediging van de slachtoffers en bijvoorbeeld ook zorgt voor een betere verzekering waardoor alle kosten gedekt zouden zijn.
Minister Peeters heeft het woord.
Collega’s, elke vorm van agressie is er een te veel. Ik denk dat we het er daar allemaal over eens zijn, zeker een vorm van agressie ten aanzien van mensen die continu ten dienste staan van anderen, onze buschauffeurs, die ervoor zorgen dat mensen van de ene plaats naar de andere geraken. Kortom, elke vorm is er een te veel.
Op de eerste plaats wil ik bij dezen ook spoedig herstel toewensen aan het slachtoffer dat afgelopen week in Tienen te maken kreeg met amokmakers, met jongeren die wanneer ze de vraag kregen om hun MoBIB-kaart te laten zien, om te kijken of die correct werkt, gewoon op zijn gezicht kreeg. Dit is totaal onaanvaardbaar.
Het is, collega’s, ook niet de eerste keer dat we hier daarover praten, helaas. We zien inderdaad dat het aantal gevallen van agressie in de maatschappij alleen maar toeneemt. We moeten dat een halt toeroepen, daarover ben ik het allemaal met jullie eens.
Jullie weten ook dat we de mirakeloplossing, de silver bullet, nu eenmaal niet hebben, maar dat De Lijn wel op dit ogenblik al heel wat maatregelen heeft genomen. Men maakt werk van afsluitbare stuurposten in de bussen van De Lijn. Men maakt werk van camera’s op alle voertuigen. Men zet in op sensibiliseringscampagnes die nu, de voorbije dagen, weer onmiddellijk zijn geactiveerd. Men heeft opleidingen over hoe je moet omgaan met agressie op het openbaar vervoer. Er is een monitoringsysteem en men heeft ook het aantal lijncontroleurs uitgebreid.
Is dat voldoende, collega’s? Dat zijn de maatregelen die De Lijn op dit ogenblik neemt. Desalniettemin zien we dat er nog altijd gevallen van agressie gebeuren. Een paar weken geleden heeft de burgemeester van Kortrijk, samen met de openbaarvervoermaatschappij De Lijn, de lokale politie en de controleurs van De Lijn, de daders die zich schuldig maakten aan laakbare feiten, onmiddellijk bij de kraag gevat en onmiddellijk een busverbod opgelegd en onmiddellijk ook in een begeleidingstraject gestoken. Dat vond ik alleszins een goed initiatief. Dat zijn goede voorbeelden, zo zou het moeten. Helaas kennen we niet altijd de daders.
Ik denk alleszins, collega’s, dat het sowieso tijd is om een rondetafel te organiseren om onmiddellijk werk te maken van dit maatschappelijke probleem, de veiligheid op het openbaar vervoer. Ik heb daarover overleg gepleegd met mijn federale collega van Justitie, minister Van Quickenborne. Spijts alle maatregelen zien we dat het aantal gevallen van agressie toeneemt. Dat is onaanvaardbaar. Ik heb van heel wat buschauffeurs emotionele oproepen gekregen: ga over tot overleg, ga over tot actie. Wel, dat zullen we moeten doen. Ik krijg ook nog de specifieke vraag naar wat met de bodycams. We hebben daarover in het verleden al een schrijven gericht naar collega Verlinden, bevoegd voor de politie. Op dit ogenblik is de regelgeving voor bodycams dat enkel de politie die kan dragen. We hebben dat ook op het interministeriële overleg met de andere collega’s meegenomen en gevraagd of we daar nog snel een proefproject voor kunnen uitrollen. Die vraag ligt voor. Ik heb er tot op heden nog geen antwoord op. Ook dat zijn allemaal kleine maatregelen. Ik denk dat we om dit maatschappelijke probleem onmiddellijk een halt toe te roepen, heel snel die rondetafel moeten organiseren met alle mogelijke stakeholders.
Op 26 juni zit ik ook nog samen met diverse vakorganisaties, die ook gevraagd hebben om in overleg te gaan en die, net als jullie, zeggen dat de spontane actie – ik ben absoluut niet voor acties – die afgelopen dagen is uitgebroken… Daar kan ik ook alleen maar sympathie voor betuigen. Het kan echt niet dat iemand die ten dienste staat van de maatschappij, op zijn gezicht krijgt.
Mevrouw Partyka, De Lijn zal zich altijd burgerlijke partij stellen op het moment dat een medewerker van De Lijn het slachtoffer is geworden. We zullen zeker onderzoeken of zij dat ook kan doen wanneer het een exploitant betreft, zoals recent in dit geval. Tegelijkertijd zullen we, in geval van seponering, ook bekijken of De Lijn daar ook geen bijkomende maatregelen kan nemen.
Dat zijn allemaal operationele maatregelen, naast de camera’s, naast het afsluiten van stuurposten en dergelijke meer. Hier moeten we, beleidsmatig, vanwege dit grote maatschappelijke probleem, zo snel mogelijk die rondetafel bijeenroepen en bekijken welke bijkomende acties onmiddellijk op het terrein mogelijk zijn.
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Minister, dank u. Het is uiteraard positief dat er overleg komt. Een rondetafel kunnen wij alleen maar toejuichen. Maar we hebben zelf in dezen ook een verantwoordelijkheid. Er zijn een aantal zaken die wij kunnen doen, zoals het afsluiten van de stuurposten. Hoever staat het daar nu eigenlijk mee? Is er voldoende budget om alle bussen uit te rusten met afgesloten stuurposten? In coronatijd hebben we bewezen dat we dat op zeer korte tijd kunnen. Ik zie dus niet in waarom we dat in deze veiligheidscrisis niet zouden kunnen.
Ten tweede, camera’s: heel goed, maar ze moeten werken. Dat betekent voldoende budget om ze aan te kopen, maar ook voor het onderhoud. Ook daar schort nog vaak het schoentje.
Ten derde, controle en inspectie: er zijn veel meer controleurs nodig. Vandaag zijn er in Limburg 18 inspecteurs. Er waren er ooit 24. Nu zijn er zes minder. In de praktijk betekent dat twee personen in het weekend voor het hele grondgebied van Limburg. Minister, de kans om een controleur tegen te komen, is kleiner dan dat je het slachtoffer wordt van agressie.
Dus ja, wij steunen de oproep tot overleg met de federale collega’s, ook de bodycams en het lik-op-stukbeleid. Maar neem zelf ook verantwoordelijkheid op. Minister, daarvoor zijn middelen nodig. Bent u bereid meer middelen vrij te maken om te investeren in de veiligheid van ons openbaar vervoer? (Applaus bij Vooruit en van Lise Vandecasteele)
De heer Maertens heeft het woord.
Collega’s, ik denk dat we erover moeten waken dat we niet de populistische toer opgaan. “Een grotere kans om op het gezicht te krijgen dan dat men een controleur tegenkomt”, ik zou daar toch mee opletten, collega Robeyns. Wat wel belangrijk is, is dat we goede stappen zetten, minister, dat er sensibilisering is, dat er camera’s komen op elke bus en tram hier in Vlaanderen, dat er geïnvesteerd wordt in afsluitbare stuurhutten. Alhoewel die investering volgens mij ook sneller kan, we moeten niet per se wachten op de nieuwe bussen die in roulatie komen.
Dat er ook gekeken wordt naar die bodycams, is zeer goed, maar ik hamer ook nog eens op het feit van die controle en de handhaving nadien. Controle is nodig en kan niet alleen gebeuren door de controleurs van De Lijn. We moeten ook afspraken maken met de lokale politiediensten en met de lokale politiezones waar de moeilijkste en heetste lijnen zijn. We kennen die, we weten op welke buslijnen er soms problemen zijn.
Een laatste element en maak daar gebruik van bij uw rondetafel, minister: nodig ook het gerecht uit. Nodig ook die mensen uit, zodat we ook over de bestraffing kunnen gaan spreken en omdat we geweld ten aanzien van buschauffeurs en andere gezaghebbenden in deze samenleving niet langer kunnen tolereren. (Applaus bij de N-VA)
De heer Bex heeft het woord.
Minister, u bent nu vier jaar minister voor De Lijn en vandaag komt u in de 7 minuten die u gesproken hebt niet verder dan te zeggen dat u nog een aantal gespreksrondes gaat voeren over wat u extra kunt doen. Na wat we deze week gezien hebben, na die agressie tegen die buschauffeur had ik verwacht dat hier vandaag een minister zou staan die zou zeggen dat zij zoveel geld heeft vrijgemaakt om de chauffeurs snel een veilige plek op hun bus te geven die afgeschermd is. Die zou zeggen dat er geïnvesteerd wordt in de camerabewaking op die bussen. Maar ik hoor niks daarvan, terwijl we weten dat De Lijn na besparingen onder vorige ministers – niet onder u, dat we die discussie niet opnieuw moeten voeren – op zwart zaad zit en geen geld heeft om extra investeringen te doen. Ik vraag u hoeveel het kost om zo’n stuurhut in te richten? Hoeveel kost het om een camera op de bus te hangen? Tel die twee op en vermenigvuldig dat met het aantal bussen die je nog moet uitrusten en u weet hoeveel geld u vrijdag moet vragen aan de Vlaamse Regering om dit probleem ten minste voor een stuk op te lossen. U geeft aan die chauffeurs ten minste een signaal dat wij ze hebben gehoord, dat wij aan hun kant staan en dat wij ze gaan helpen om in een veilige omgeving hun werk te kunnen doen. Waar blijft dat initiatief? (Applaus bij Groen, Vooruit en van Lise Vandecasteele)
De heer Verheyden heeft het woord.
Minister, er komt een rondetafel, eindelijk, na vier jaar van aandringen. U hebt hier een aantal maatregelen opgesomd die ruimschoots onvoldoende zijn. We hebben vier jaar naar uw riedeltje moeten luisteren en wat is het gevolg? Niks, er is alleen maar meer en meer geweld. Chauffeurs worden er dagelijks mee geconfronteerd. Ga dat zeggen tegen die mensen die twee weken geleden slaag hebben gekregen. Ga dat zeggen tegen die mensen die vorige week slaag hebben gekregen. Ga dat zeggen tegen die man die eergisteren slaag heeft gekregen. Ga dat zeggen tegen al die mensen waar ik mails van krijg. Die buschauffeurs smeken om een lik-op-stukbeleid, die smeken om veel sneller de uitrol van camera’s en bodycams te krijgen. Maar u hebt nog niet veel bereikt, laat ons eerlijk zijn. Als er niet strenger ingezet wordt op die veiligheid, vrees ik dat de 2829 dagen werkonbekwaamheid wegens fysieke agressie tegenover chauffeurs die we vorig jaar hebben geteld, alleen maar zullen overschreden worden. Maak daar nu eindelijk werk van. Ga aan de slag. Wat moeten we nu nog meer zeggen? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Partyka heeft het woord.
Minister, ik denk dat het een bijzonder goed plan is om met de federale overheid samen te zitten. We weten allemaal dat het strafwetboek moet worden aangepast, met de verzwarende omstandigheid agressie openbaar ambt. Dat geldt niet alleen voor chauffeurs, maar ook voor ambulanciers, politiemensen en iedereen die aan het werk is voor de overheid.
Ten tweede ben ik heel blij om te horen dat u wilt overwegen om met De Lijn te bekijken hoe die straffeloosheid kan worden aangepakt en te bekijken of De Lijn zichzelf burgerlijke partij kan stellen en eventueel kan dagvaarden in geval van seponering.
Ten slotte worden er elk jaar 200 miljoen kilometers gemaakt, waarvan de helft door concessiehouders. Ik denk dat het belangrijk is dat ook De Lijn zelf veiligheid hoger op de agenda zet en kijkt naar een integrale aanpak. De chauffeurs verdienen een betere bescherming, maar ook onze kinderen en mensen die de bus gebruiken, verdienen een veilige omgeving in het openbaar vervoer. Dat is een integrale aanpak, dat is preventie, repressie, nazorg. Ik denk dat we daar nog een stap verder kunnen zetten, na Veilig op Weg van twintig jaar geleden. We moeten toch durven te kijken naar een nieuwe aanpak van het integrale veiligheidsbeleid in heel De Lijn, met een frisse blik.
De heer Keulen heeft het woord.
Alle medeleven met het slachtoffer en zijn collega’s. Maar eigenlijk is het de wereld op z’n kop. Bussen horen geen rijdende forten te zijn. Je mag uiteraard bijkomend investeren in beschermingsmaatregelen, iedereen steunt dat. Ik herinner mij van de covidperiode dat chauffeurs die afgesloten stuurcabine helemaal niet fijn vonden. Doe dat, maar je gaat een losgeslagen deel van de samenleving er niet van weerhouden om onbegrijpelijke agressie te plegen. Er kan toch geen enkel excuus zijn, op basis van leeftijd, armoede of rijkdom, voor malloten die dergelijke daden stellen. Dit is pure agressie. Hier moet worden opgetreden, vervolgd en opgesloten. En dat moet inderdaad het signaal zijn naar de procureurs-generaal en de minister van Justitie. Al de rest moet je uiteraard ook doen, maar u vergist zich van middel en doel. Bussen horen geen rijdende forten te zijn, maar agressievelingen horen daar niet thuis. (Applaus bij Open Vld)
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.
In de eerste plaats moeten we solidair zijn met de buschauffeurs. Je moet het maar meemaken om tijdens het uitvoeren van je job, namelijk mensen naar het werk, school, en vrienden of familie brengen, wat een belangrijke taak is, bewusteloos te worden geslagen omdat de buspas van een van de reizigers niet fatsoenlijk werkt. Dat is te gek voor woorden, en het is nu al de tweede keer in twee weken tijd dat dit gebeurt. Die buschauffeurs hebben groot gelijk dat ze staken en een duidelijk signaal geven dat het zo niet verder kan.
Minister, dan is het ook jammer dat u datzelfde signaal niet steunt. We horen vandaag van u geen plan van aanpak. We vragen al lang om een tweede man in te zetten als busbegeleider op de bussen, waardoor de chauffeur niet alleen in de bus is en geholpen kan worden door een begeleider. Daar is vandaag geen sprake van, maar dat zou wel zorgen voor veel meer sociale controle en hulp voor de chauffeur die moet rijden, waardoor het aantal keren dat er geweld wordt gepleegd, kan worden verminderd. Ik denk dat het terecht is dat hier verschillende sprekers vragen naar meer middelen voor de aanpak van het geweld in de bus. (Applaus van Onno Vandewalle)
Minister Peeters heeft het woord.
Een aantal van de tussenkomsten hier vandaag in dit parlement vind ik heel triest. Er is een vorm van agressie, er ligt een slachtoffer in het ziekenhuis, en wat komt men hier vertellen? Om een beetje meer geld te geven, waarmee alle problemen van de baan zouden zijn. Dat is wat ik hier hoor. Mijnheer Bex, u vraagt wat het kost om een camera te plaatsen en een stuurcabine af te sluiten, en zegt dat als dat gebeurt, alle problemen van de baan zijn. Dat is de schijn die u hier wekt. (Opmerkingen)
Collega’s, zo werkt het niet. Wij moeten ervoor zorgen dat zowel onze reizigers als onze buschauffeurs en onze lijncontroleurs veilig hun werk kunnen doen en zich veilig kunnen verplaatsen met het openbaar vervoer. En het openbaar vervoer moet inderdaad geen fort zijn. Ik denk dat we daar heel duidelijk over moeten zijn.
Ik zal opnieuw opsommen wat De Lijn, de openbaarvervoermaatschappij, allemaal doet, en mijnheer Bex, ik zal u ook meteen de prijs geven, want u hoort ons niet graag zeggen wat wij doen. 80 procent van de bussen heeft vandaag een camera hangen. Voor de afsluiting van die stuurpost moet er geld op tafel worden gelegd. En dat is ook gebeurd, dat heb ik al eerder in de commissie en hier in het parlement gezegd. Er ligt 2,8 miljoen euro op tafel om de stuurcabines van de tweeduizend bussen waar De Lijn mee rond rijdt, af te sluiten. Dat gaat ook gebeuren.
En inderdaad, in de covidperiode is dat iets sneller kunnen gebeuren. In de covidperiode heeft men een zeil geplaatst. Deze keer gaan we werken met een vaste constructie, opdat de chauffeur volledig afgesloten is en zich veiliger voelt. Ja, we zetten meer lijncontroleurs in. Ik heb al gezegd dat we er op dit ogenblik al een twintigtal hebben, en nu komen er nog tien bij. We hebben dus ook meer ingezet op lijncontroleurs. We gaan die niet overal inzetten. Men monitort waar de meeste gevallen van agressie zich, al dan niet potentieel, voordoen, en aan de hand daarvan worden die lijncontroleurs ingezet. Maar men doet hier alsof het heel eenvoudig op te lossen is door overal een tweede man naast de chauffeur te zetten, want we hebben toch zoveel volk op de arbeidsmarkt.
Collega's, ik walg van die tussenkomsten. Echt, ik walg van die tussenkomsten. (Opmerkingen bij Groen en Vooruit)
Ik denk dat al die slachtoffers van agressie daar ook van walgen. Zij willen een beleid en operationele maatregelen. Dat wordt op dit ogenblik ook uitgerold bij De Lijn, maar we moeten ook verder gaan. Daarom wil ik met de federale collega's, samen met minister Van Quickenborne, die rondetafel organiseren om te bekijken hoe we veel pertinenter kunnen optreden tegen die agressors.
Die agressors in de maatschappij zijn het probleem. Je kunt veel maatregelen nemen, maar als er nu eenmaal een aantal mensen zijn die het nodig vinden om, als ze aangesproken worden om hun vervoersbewijs te tonen, beginnen te slaan, dan ligt vooral daar het probleem. Dat is wat we de voorbije weke continu zien, en dat moet een halt toegeroepen worden. Vandaar dat ik een lik-op-stukbeleid wil, vandaar dat ik ook zeg dat wat de burgemeester van Kortrijk met een agressor heeft gedaan, een goed voorbeeld is. Zij heeft met bestuurlijke daden een busverbod opgelegd aan de dader en de jongere in een begeleidingstraject gestoken. Men heeft ervoor gezorgd dat zich met die persoon geen herhaling meer zal voordoen. Dat moet breed uitgerold worden, over heel Vlaanderen, over heel het land. Vandaar dat ik die rondetafel wil organiseren: om het maatschappelijk probleem te bespreken en tot beterschap te komen op het terrein.
Het vraagt inderdaad een integrale aanpak, zoals u zegt, mevrouw Partyka, zodat een dergelijk laakbaar gedrag zich niet meer kan voorden, zodat alle personeelsleden bij De Lijn en de exploitanten in veilige omstandigheden hun job kunnen uitoefenen. Dat is waar we moeten op inzetten, en daar teken ik voor. (Applaus bij de meerderheid)
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Minister, onze buschauffeurs doen iedere dag in moeilijke omstandigheden hun best voor ons allemaal. Ze zijn plichtsbewust en trots op hun job en verdienen respect. Zes keer per dag wordt een buschauffeur slachtoffer van geweld. Dat moet stoppen. U bent wel degelijk verantwoordelijk voor hun veiligheid op hun werkplaats.
Drie maanden geleden hebt u het gehad over 2,8 miljoen euro voor stuurposten en extra inspecteurs. Vandaag zijn er nul gesloten stuurposten en geen extra inspecteurs, nog steeds niet. Die buschauffeurs voelen dat er niet naar hen geluisterd wordt. Zij krijgen van u niet het respect dat ze verdienen. Maak nu eens eindelijk werk van dat veiligheidsbeleid: sluit die stuurposten af, maak middelen vrij voor die camera’s, voor die inspecteurs en zorg dat de veiligheid van de buschauffeurs en de reizigers gegarandeerd is. Zet wat u zegt in woorden, in daden om. (Applaus bij Vooruit en van Imade Annouri)
De heer Maertens heeft het woord.
Bedankt, minister. Ik denk, collega's, dat het tijd is voor een sterk signaal. We moeten dat doen door een palet aan maatregelen – er is immers niet één wondermiddel om agressie tegen te gaan: camera’s, bodycams, afsluitbare stuurposten, meer controle, maar ook handhaving. Handhaving is cruciaal. Bespreek dit met politie en justitie. We moeten echt wel strenger straffen, we moeten die daders eventjes uit onze maatschappij verwijderen, dat is het enige passende signaal.
Want, collega's, wat is het volgende? Gaan we hier volgende maand staan na een incident van geweld tegen een douanier van de Vlaamse Belastingdienst? Gaan we hier staan na agressie tegen boswachters van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)? Waar gaat dit naartoe? Ik denk, collega's, dat we niet alleen de maatregelen moeten nemen die hier zijn opgesomd, maar wij als vertegenwoordigers van deze samenleving, moeten een krachtig signaal geven: tot hier en niet verder, het moet gedaan zijn. (Applaus bij de N-VA en Open Vld)
De heer Bex heeft het woord.
Minister, ik denk dat het parlement samen met u walgt van het geweld tegen buschauffeurs. Ik heb gehoord dat u walgt van bepaalde tussenkomsten die hier in het parlement worden gedaan en dat vind ik, zacht uitgedrukt, misplaatst voor een minister. Maar bon, ik ga wel uit van uw goede intenties.
U zegt dat die 2,8 miljoen euro moet volstaan om de bussen in te richten zodat de chauffeurs in een aparte cabine kunnen zitten. Kunt u dat versneld uitrollen? Ik zal daarover in de commissie vragen stellen over hoelang dat in beslag zal nemen en hoe u dat proces zult versnellen.
Met Groen zijn we het absoluut eens, collega Keulen, dat bussen, en bij uitbreiding de hele samenleving, geen beveiligde burcht moeten worden, maar we moeten nu wel een duidelijk signaal geven aan die buschauffeurs dat we absoluut willen dat dit niet meer gebeurt. En als die afgesloten chauffeurscabines daarbij kunnen helpen, dan moeten we dat gewoon zo snel mogelijk doen. (Applaus bij Groen)
De heer Verheyden heeft het woord.
Collega’s, ik ben aangenaam verrast. Nu moeten we eindelijk dat signaal gaan geven. Wij vragen al vier jaar dat dat signaal gegeven zou worden, en nu zal men blijkbaar toch wel even wakker worden. Ik hoop het. Ik hoop dat we daar snel de resultaten van zullen zien.
Minister, ik zit nu vier jaar in het parlement, en in die vier jaar heb ik alleen een toename gezien in het geweld tegenover het personeel van De Lijn. Ik dacht, als naïeve nieuwe politicus, dat men snel werk zou maken van een krachtig beleid, dat die mensen er echt toe doen. Niets van dat alles, nu na vier jaar schiet men wakker. Misschien dat de komende verkiezingen er voor iets tussen zitten.
Onze bussen zijn nog altijd niet in orde, zoals ze zouden moeten zijn. Het lik-op-stukbeleid is er nog altijd niet. Dit duurt en dit blijft duren. Er is nochtans geen tijd meer te verliezen. Zet uw federale collega’s aan het werk, zodat zij dat lik-op-stukbeleid uitvoeren. Zorg voor die ondersteuning met bodycams. Richt de bus-, tram- en metrobrigade op. En zorg er in hemelsnaam voor dat het personeel van De Lijn en haar onderaannemers niet langer dienen rond te lopen als loslopend wild. Het zijn mensen die op een correcte manier hun job uitoefenen, het zijn geen boksballen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw Partyka heeft het woord.
Veiligheid vergt een gecoördineerde aanpak, een ketenaanpak, van preventie tot bestraffing. Maar in 2023 zijn er nog geen honderd chauffeurs die een opleiding hebben gevolgd rond agressie. Ik denk dat we daar meer op moeten inzetten. Ik denk echt dat De Lijn er misschien goed aan zou doen om – waarom niet? – een audit te vragen rond veiligheid, om te bekijken welke maatregelen kunnen helpen om een duidelijk signaal te geven dat onze chauffeurs en onze bussen veilig moeten zijn voor iedereen. (Applaus bij cd&v en Open Vld)
De actuele vragen zijn afgehandeld.