Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vergadering van 25/10/2011
Vraag om uitleg van de heer Jurgen Verstrepen tot mevrouw Ingrid Lieten, viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding, over het betalend aanbieden van de Videozone-applicatie
- 83 (2011-2012)
De voorzitter : De heer Verstrepen heeft het woord.
De heer Jurgen Verstrepen : Minister, dit onderwerp is onlangs al ter sprake geweest. De openbare omroep moet bepaalde content gratis aanbieden omdat dit eigenlijk toch wordt gefinancierd met belastinggeld. Ik ben zelf een fanatiek iPad- en iPhone-gebruiker. Ik ga meestal op zoek naar de top 20 of top 50 van de gratis apps. Wie wil dat niet? Alles is gratis, ook op het vlak van informatie, en dat hebben we graag.
Op de website van de redactie maakt de VRT duidelijk dat ze een nieuwe iPad-applicatie heeft gelanceerd. Die applicatie verzamelt al het videomateriaal van de drie VRT-themasites: deredactie.be, sporza.be en cobra.be in één software. Ik ga het niet hebben over de inhoud wanneer men die app downloadt en installeert. Ik wil het wel hebben over het feit dat men voor die applicatie moet betalen, weliswaar eenmalig. Wanneer men echter het aantal apps voor iPhone en iPad optelt, dan zijn dat er heel wat.
Men moet 3,99 euro betalen in de App-store om toegang te krijgen tot informatie van de openbare omroep die eigenlijk al betaald is. Dat vind ik vreemd. De vraag is dan waar dat geld naartoe gaat. Daarmee anticipeer ik op de antwoorden die ik dadelijk zal krijgen. Apple krijgt 30 procent van die 3,99 euro, maar waar gaat de rest naartoe? Wanneer blijkt dat dit geld naar de VRT gaat, dan heb ik daar een fundamenteel probleem mee. Het gaat hier immers over informatie en niet over amusement. Informatie is de basis van de openbare omroep. Wanneer ik dan, eenmalig zelfs, 3,99 euro extra moet betalen waarvan een deel naar de VRT zou gaan, dan vind ik dat niet kunnen.
Deze discussie zal ook in de toekomst nog worden gevoerd. Er zullen nog wel apps komen: apps voor Ketnet, voor Dagelijkse kost enzovoort. Wanneer ook daarvoor moet worden betaald, dan wordt dit een heel lucratief model. Dit is ook een beetje discriminerend want dit gaat puur over de Apple-software en de applicaties en niet over Android. Ook op dat vlak faalt de openbare omroep.
Minister, nieuws behoort tot de kernopdracht van de openbare omroep. Het is iets waar alle Vlamingen recht op hebben en waarvoor ze ook al bijdragen. U benadrukt dikwijls zelf dat de VRT zo veel mogelijk Vlamingen moet bereiken. Ik vraag me dan ook af waarom voor deze applicatie 3,99 euro moet worden betaald. Dat is niet weinig in vergelijking met alle apps die men kan downloaden. Vindt u dat de Vlaming moet betalen voor een kernopdracht van de VRT?
De voorzitter : De heer Vandaele heeft het woord.
De heer Wilfried Vandaele : We moeten een aantal zaken uit elkaar houden. De inhoud of de content is gratis en moet ook altijd gratis zijn. Voor de hardware wordt nu eenmaal betaald. Wie tv wil kijken, moet een televisietoestel kopen. Ook een iPad-toestel moet men kopen. Daartussen zit de software, de apps. Men kan vinden dat men daar niet voor moet betalen, zoals de heer Verstrepen. Anderen denken er dan weer anders over. Wij zijn veeleer geneigd daar geen aanstoot aan te nemen. Wie een dure iPad kan kopen, kan ook die 3,99 euro betalen voor die app, zou men kunnen zeggen. De informatie is eigenlijk altijd beschikbaar. Die is niet verstopt. Men kan die altijd kosteloos vinden, bijvoorbeeld op tv. Wij hebben dan ook een ander beeld van dit verhaal dan de heer Verstrepen.
De voorzitter : De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe : Dit is een belangrijke principiële zaak. We moeten consequent zijn in de stellingen die we hier al jarenlang verdedigen, ook naar aanleiding van nieuwe technologieën. Wanneer Apple een bijdrage vraagt voor het gebruik van zijn technologie van amper een derde van die 3,99 euro, dan is de stelling van CD&V duidelijk. Alles wat daarboven gaat, is te veel. Het gaat hier immers om nieuws, duiding en informatie.
En dan is er ook de problematiek van de technologische neutraliteit. Het kan niet dat als er een nieuwe technologie of een ander merk op de markt komt, men een overeenkomst maakt dat het maar 2 euro is.
Er zijn dus twee principiële problemen. Dat het tegen kostprijs is, kan. Het kan trouwens niet anders, men zou in het andere geval geen toelating krijgen. Maar al wat het verschil is, kan voor mij niet op het vlak van nieuws, informatie en duiding. We kunnen ons vragen stellen bij andere themas die niet echt tot de corebusiness van de VRT behoren, zoals sport dat vind ik iets genuanceerder. Inzake de aanpak van de neutraliteit moet toch een echte visie worden ontwikkeld.
De voorzitter : De heer Tommelein heeft het woord.
De heer Bart Tommelein : Minister, collegas, ik heb twee opmerkingen. Ik heb u een schriftelijke vraag gesteld en daarop hebt u mij al een antwoord gegeven. Een van mijn vragen was waarom er geen applicaties voor andere tablets met een eigen besturingssysteem, zoals Android, door de VRT werden ontwikkeld. U had mij immers laten weten dat dat niet het geval was.
Ik heb de vakliteratuur even geraadpleegd en het studiebureau Ovum verwacht dat vooral het Android-systeem van Google de overhand zal krijgen. In een andere studie, het marktonderzoek Gfk, wordt gezegd dat Android tegen het eind van dit jaar, 2011, zou kunnen voorliggen op iOS, het besturingssysteem van Apple. Ik lees verder: Volgens experts worden nu al evenveel Android smartphones verkocht als toestellen die werken onder iOS. En dan zegt Pieterjan Bouten, managing director van In the Pocket: Uiteindelijk zou Android de komende jaren de markt van de smartphones digitaal moeten domineren, maar zou iOS steeds een uitstekend doel blijven voor adverteerders.
Minister, ik heb er dus bedenkingen bij dat de VRT als openbare omroep voor één besturingssysteem kiest, terwijl de vakliteratuur en een aantal specialisten heel duidelijk zeggen dat Android het overwicht zal hebben en de marktleider zal worden. De VRT doet alsof zijn neus bloedt en kiest voor één systeem.
Mijn tweede opmerking gaat over het volgende. Ik heb u ook gevraagd of de openbare omroep een akkoord heeft gesloten met Apple over de verdeling van de downloadkosten. Zoals u weet, zijn er situaties waarbij Apple 30 procent van de inkomsten vraagt. U hebt mij geantwoord dat Apple op geen enkele manier betrokken partij is. Ik vind het nogal raar dat men kan downloaden via Apple, maar dat er geen enkele overeenkomst werd gemaakt.
Ik wil de collegas van de meerderheid er toch even aan herinneren dat over de afgeleide interactieve applicaties een zinnetje in de beheersovereenkomst staat. Ik lees het voor, het gaat om punt 6.2.2.2: Aan de ontwikkeling van een afgeleide interactieve applicatie is een ontwikkelingskost verbonden die vergoed wordt door de eindgebruiker, de distributeurs en de over the top-spelers te laten betalen voor die specifieke functionaliteit. Het staat dus in de beheersovereenkomst zelf dat de eindgebruiker moet betalen voor de kostprijs.
Minister, hoe komt het dat men eenzijdig kiest voor één besturingsysteem, Apple, en dat men het andere systeem, dat zogezegd marktleider zou moeten worden, niet aanraakt? Op welke manier is Apple daar nu bij betrokken? Het lijkt me immers heel raar dat men iets in de markt zet waar Apple op geen enkele manier bij betrokken zou zijn.
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Minister, we merken inderdaad dat de VRT nog altijd nieuwe ontwikkelingen doet. Dat is op zich goed, maar bij de BBC hebben we geleerd dat het belangrijk is om bij het ontwikkelen van nieuwe applicaties of nieuwe technologieën of nieuwe businessmodellen, erop te letten dat ze perfect passen binnen de kernopdracht van de openbare omroep en dat ze marktneutraal zijn. Bij het ontwikkelen van slechts één soort applicatie kunnen we ons natuurlijk wel wat vragen stellen. Ik vraag me af in hoeverre dat marktneutraal is en of het volgens u een hoofdopdracht is van de VRT om zoiets te ontwikkelen binnen de openbare opdracht, temeer daar er maar een heel beperkt publiek mee wordt bereikt: enkel de mensen die met Apple werken.
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Voorzitter, dames en heren, conform de beheersovereenkomst moet de VRT inderdaad zo veel mogelijk Vlamingen bereiken op zoveel mogelijk mediaplatformen. Het videoaanbod van deredactie.be, sporza.be en cobra.be is daarom beschikbaar via het open internet. Dat aanbod is toegankelijk op ieder scherm dat toegang heeft tot het internet, dus ook op de iPad en andere tablet-computers. De Vlaming moet voor die kernopdracht zeker geen bijkomende kosten doen of geen bijkomende app laden.
De VRT wil met deze videoapplicatie inspelen op de voordelen van die de iPad biedt. Dat betekent dat als er een functionele meerwaarde kan worden geboden met een app ten opzichte van wat men via het open internet kan raadplegen, de VRT bekijkt of ze die kan ontwikkelen, of dat zinvol is. Daarbij wordt afgewogen wat de baten zijn en of ze opwegen ten opzichte van de inspanningen. In dit geval is er een functionele meerwaarde, door een betere gebruikersinterface en de mogelijkheid om gedurende 24 uur programmas offline te bekijken. Dat kan niet op dezelfde manier via het open internet.
De VRT hanteert bij de ontwikkeling van apps een duidelijk kader, dat werd besproken op de raad van bestuur. De VRT ontwikkelt twee soorten apps.
Een eerste soort betreft een aanbod dat valt onder de opdracht van de openbare omroep, zoals het nieuwsaanbod van deredactie.be of sporza.be of cobra.be, en dat gratis ter beschikking wordt gesteld. Er dient geen abonnementsgeld of een andere vergoeding te worden betaald om dat aanbod te bekijken. Het aanbod zelf blijft dus gratis. Enkel de technische kosten voor het ontwikkelen van die app worden doorgerekend aan de gebruiker door een eenmalige bijdrage bij het downloaden van die app. Het is zo bij de Videozone-applicatie van deredactie.be, sporza.be en cobra.be.
Bij een tweede soort app gaat het om een commerciële afgeleide van een programma, eigenlijk een line-extension. Dan wordt een marktconforme prijs gevraagd. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de app van Dagelijkse kost.
De VRT ontwikkelt momenteel enkele apps voor de iPad. Relatief gezien zijn er nog te weinig gebruikers van andere tablet-pcs om daarvoor op dit moment een aparte investering te rechtvaardigen. De VRT volgt daarin de markt. Zodra het aantal andere tablet-pcs, met andere besturingssystemen, op de markt voldoende groot is, zal ze hiervoor een investering doen, bijvoorbeeld voor de tablet-pcs gebaseerd op Android.
Collegas, het antwoord is drieledig. Alles in verband met de publieke opdracht is via het bestaande internet sowieso te raadplegen, zonder dat je daarvoor een app nodig hebt. Er is een app met gebruiksvriendelijke functies, onder andere met de mogelijkheid om 24 uur te herbekijken. Als je dat extraatje wilt, moet je wel die app downloaden. Daarnaast worden er effectief commerciële apps of line-extensions gemaakt voor programmas als Dagelijkse kost en daarvoor vraagt men een marktconforme prijs. De VRT heeft dus gezegd dat ze de markt volgt. Als het aantal andere tablets of besturingssystemen op de markt gevoelig toeneemt, zal ze zich aanpassen.
De heer Jurgen Verstrepen : Dank u voor het antwoord, minister. Ik had een dergelijk antwoord verwacht, maar het slaat nergens op.
Het gaat niet over een abonnement, het gaat over het eenmalig downloaden van een applicatie van 3,99 euro, zogezegd voor ontwikkelingskosten. Ik ben zelf met enkele apps bezig in consulting. Het vraagt zeven man gedurende vier maanden om een app te ontwikkelen, freelancers in de IT-sector dan nog. Dat is geen waanzinnig groot bedrag. Ik wil u die offertes gerust eens overhandigen.
U weet toch dat de VRT uniek is in dit verhaal? Er zijn hier genoeg iPhones en tablets. U moet eens de app downloaden voor nieuws. Laten we levelen met de VRT: Vtm Nieuws, RTL Nieuws, Het Laatste Nieuws, De Tijd, Knack, euronews, Het Belang van Limburg, Al Jazeera ook interessant gezien de doelgroepen tegenwoordig , RTBF Nieuws, De Morgen, VRT Teletekst, BBC News, TV5MONDE, NOS Journaal. Zo kan ik nog even verder gaan. Weet u wat die allemaal gemeen hebben? Gratis apps.
Ik kan me inbeelden dat de VRT als enige een waanzinnige ontwikkeling voor die app nodig had, ten opzichte van de ons omringende landen en alle andere media die grensoverschrijdend worden aangeboden via de iStore. U moet toch begrijpen dat ik vind dat de uitleg die ik hier heb gehoord, op niets slaat.
Het is een verdienmodel, dat men wil promoten op de kap van de mensen die nieuwe technologie gebruiken. Men zet in op tablets, omdat men weet dat ze meer en meer worden gebruikt, niet enkel die van Apple. Er wordt 3,99 euro aangerekend, terwijl de VRT wordt betaald voor die kernopdracht. Het gaat niet over het abonnement. Alle andere, zelfs de commerciële, bieden het gratis aan. Ik blijf op mijn honger zitten. Ik vind dit geen antwoord.
De heer Carl Decaluwe : Ik heb aandachtig geluisterd, minister. Het is wel een antwoord. Er wordt verwezen naar de beheersovereenkomst. Ontwikkelingskost staat erin, dat is het probleem niet. Maar ik heb er geen goed gevoel bij. Ik vind het een omzeilen van de beheersovereenkomst.
Er wordt 3,99 euro gevraagd. De heer Verstrepen brengt enkele kleine businessmodellen naar voren. De cruciale vraag is: is die ontwikkelingskost daadwerkelijk de kostprijs? Als men zegt dat het de kostprijs is, stel ik voor om eens bij de VRT op te vragen welk businessmodel daarachter zat, voor hoeveel toepassingen en met welke afschrijvingsperiode. Dat moet men perfect kunnen becijferen, om die 3,99 euro te verantwoorden. Daar moeten we een duidelijk inzicht in krijgen. Als men ons glashelder kan aantonen waarom het 3,99 euro is, is het voor mij conform de beheersovereenkomst. Maar dat gevoel heb ik totaal niet. Als het na een jaar afgeschreven is, moet het volgend jaar gratis zijn.
Als je ziet dat de commerciële zenders het gratis doen, hebben we als openbare omroep een klein probleempje. Ik kan me niet inbeelden dat men een gigantisch businessmodel van miljoenen apps ontwikkelt. De penetratiegraad van die nieuwe toestellen is niet zo spectaculair. Het is niet omdat er veel zijn in het parlement, dat er ook veel zijn bij de rest van de bevolking. Dat is relatief.
Minister, dit vergt nader onderzoek. Ik hoop dat u bereid bent die gegevens eens op te vragen bij de VRT en die mee te delen aan de collegas. Als we nog eens op bezoek gaan, kunnen we daarover dan grondig debatteren met de VRT.
De heer Bart Tommelein : Collegas, zoals u weet, ben ik het met de beheersovereenkomst niet helemaal eens. Ik had andere klemtonen willen leggen en andere keuzes willen maken. Als ik het met één ding eens ben, is het wel dit: als er een ontwikkelingskost verbonden is aan interactieve applicaties, moet een overheidszender dat niet allemaal zomaar gratis aanbieden.
Mijnheer Verstrepen, u hebt gelijk: een aantal commerciële spelers doen dit wel. We moeten bekijken in welke mate ze daarvoor andere inkomsten binnenhalen. De openbare omroep moet niet alles gratis weggeven. Zo zou je de businessmodellen van andere spelers wel eens in het honderd kunnen laten lopen. Met dat stukje van de beheersovereenkomst ben ik het dus wel eens.
Ik ben het niet eens met het voornemen om het enkel voor Apple te doen omdat Apple nu de marktleider is. Alle vakliteratuur toont heel duidelijk aan dat Android tegen het eind van dit jaar marktleider zou kunnen zijn. Minister, u moet vooruitziend zijn. De VRT moet waakzaam zijn. Zij moet niet voor één partner kiezen waardoor zij, als belangrijke speler in het medialandschap, de keuze van de consument stuurt. Dat kan niet. Als er twee belangrijke systemen zijn, moet je op meerdere mogelijkheden inzetten. Een monopoliepositie voor een bepaald besturingssysteem lijkt mij geen gezonde situatie.
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Mijnheer Tommelein, de VRT heeft niet het standpunt ingenomen waarbij zij niet voor Android iets zal ontwikkelen. Zij heeft gezegd dat zij de evolutie op de markt zal bekijken. Het is zeker niet de bedoeling om een monopoliesituatie aan te houden. Integendeel.
U vroeg ook naar de relatie tussen Apple en de VRT. Los van de btw-kosten gaat 30 procent van de kostprijs naar Apple zelf, om het via hun Apple Store te kunnen aanbieden. 70 procent is voor de VRT. Men heeft daarover in de raad van bestuur een strategie afgesproken. Daarbij heeft men een aantal zaken tegen elkaar afgewogen, onder andere het element marktverstoring. Er is een hele discussie aan de gang over het gratis aanbieden van het nieuws op de digitale markt. Wij hebben daarover hier al een paar keer gesproken. Andere mediahuizen zeggen dat de website deredactie.be marktverstorend is. Daarmee heeft men rekening gehouden in de strategie. Een ander element is dat de sites sowieso gratis te raadplegen zijn. Maar als je bijkomende functionaliteiten wilt via een app, die daarvoor speciaal moet worden ontwikkeld, dan moet die kostprijs door de gebruiker worden betaald. Dat is de redenering die de VRT op de raad van bestuur heeft gevolgd.
Alles staat uiteraard ter discussie. Ik zal de opmerkingen die hier werden gemaakt, doorgeven aan de VRT. Ook als er nog bijkomende vragen zijn, zullen die worden overgemaakt aan de VRT.
De voorzitter : De heer Verstrepen heeft het woord.
De heer Jurgen Verstrepen : Minister, ik volg uw redenering wel, maar er zit een contradictie in de uitleg van de VRT. Het gaat hier over een kerntaak, informatie. De websites, met alle fragmenten van het nieuws, zijn gratis. Die zijn niet marktverstorend. Nu zegt de VRT dat zij de applicatie aanrekent omdat zij marktverstorend zou zijn. Dat is een contradictie. Zelfs bij de commerciëlen is de content van het nieuws gratis. Hoe kun je marktverstorend zijn als de rest gratis is en je bent zelf gratis? Ben je dan marktverstorend door aan te rekenen? Dat is de omgekeerde redenering. Ik laat de websites buiten beschouwing. Het gaat om de eenmalige installatie van een app, die je aanbiedt aan 3,99 euro, om dan gratis gedurende 24 uur de content te bekijken, zoals ook alle andere apps gratis zijn. Daar betaalt niemand voor. Hoe kun je marktverstorend zijn als de rest gratis is op dat vlak, buiten het feit dat zij commerciële inkomsten hebben? De openbare omroep biedt betalend een app aan om 24 uur hun content gratis aan te bieden. Leg mij eens uit hoe gratis in een gratis markt marktverstorend kan zijn.
De voorzitter : De heer Tommelein heeft het woord.
De heer Bart Tommelein : Minister, ik veronderstel dat mijn schriftelijke vraag van 30 augustus 2011 door de VRT aan u is overgemaakt. U moet de VRT erop wijzen dat zij correcte informatie moet geven. Ik vond al dat het niet kon. Hoe kan Apple niet betrokken zijn? U geeft nu zelf het antwoord: Apple is wel degelijk betrokken. Maar men antwoordt mij wel op 30 augustus via u dat Apple hierbij op geen enkele manier betrokken is. U moet aan de VRT zeggen dat ze de vragen van parlementsleden correct moeten doorgeven. Ze mogen u niet op die manier voor schut zetten.
De heer Carl Decaluwe : Dat laatste is wel van cruciaal belang. Je kunt je op de duur afvragen of alle andere antwoorden die de minister moet opvragen bij de VRT wel juist zijn. Ik wil het niet op flessen trekken. Maar, minister, het is niet de eerste keer dat er aan het parlement informatie wordt gegeven die een paar weken of maanden later niet juist blijkt te zijn. U moet de VRT erop wijzen dat de informatie juist en waterdicht moet zijn.
Ik herhaal nog eens mijn vraag over de problematiek van het verschil tussen ontwikkelingskost en kostprijs. Ik wil duidelijkheid over de terminologie van de beheersovereenkomst. De VRT moet u daarover correcte informatie geven.
Minister Ingrid Lieten : Mijnheer Decaluwe, ik zal alle informatie opvragen. Maar ik wil wel nog zeggen dat het beantwoorden van die vragen mensenwerk is. Het kan dat er af en toe fouten worden gemaakt. Ik verontschuldig mij daarvoor. De VRT zal dat ook doen. Ik wil toch een beetje begrip vragen. Het aantal vragen is enorm toegenomen. Er wordt heel veel tijd en energie in gestopt. Er kan af en toe een menselijke fout in sluipen.
De heer Bart Tommelein : Voorzitter, ik doe mijn werk als parlementslid. Its the duty of the opposition to oppose. Zij moet opmerkingen maken over eventuele foutieve gegevens. Ik stel alleen maar vast dat mijn collega van de meerderheid er nog een schepje bovenop doet.
De voorzitter : Het incident is gesloten.