Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vergadering van 16/03/2010
Vraag om uitleg van de heer Bart Tommelein tot mevrouw Ingrid Lieten, viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding, over plannen van de openbare omroep om tegen 2011 een eigen internetspeler te ontwikkelen
De voorzitter : De heer Tommelein heeft het woord.
De heer Bart Tommelein : Voorzitter, minister, collegas, het toenemend belang van internet als nieuw medium in onze maatschappij hoeven we niet meer uit te leggen. De nieuwe generatie mediagebruikers haalt heel wat informatie van internet. Zelfs oudere generaties volgen deze trend. Dat is alvast een heel goede zaak in het dichten van de digitale kloof, maar naast het internet als informatieplatform gebruiken jongeren het internet wereldwijd steeds meer ter vervanging van andere media en ook televisie. Ik denk daarbij aan de nieuwswebsite van de VRT, waar verschillende nieuwsprogrammas zoals het Journaal, Phara, Terzake, Bracke op vrijdag enzovoort, dagen, weken of zelfs maanden na de uitzending op tv, integraal en gratis kunnen worden bekeken.
Op internationaal vlak zien we de jongste jaren dat niet alleen nieuws en informatieprogrammas op het web kunnen worden bekeken, maar steeds meer andere programmas, of het nu over spel, fictie, films of ander entertainment gaat. Daartoe werden zogenaamde internet-tv-websites opgericht. In oktober 2002 kwam in Nederland al Uitzendinggemist.nl op het web, en alle programmas van de Nederlandse publieke omroepen kunnen tot 8 dagen na de eerste uitzending op tv gratis worden bekeken. De BBC volgde jaren later met iPlayer, waar dagelijks ongeveer 1 miljoen Britten gebruik van maken. Ook die programmas zijn allemaal 7 dagen na de tv-uitzending te bekijken. In de United States werd in 2008 de mastodont hulu.com gelanceerd, waar je een aantal programmas van de grote zenders NBC, Fox, en ABC tot een maand na de uitzending gratis kon bekijken.
Hier bij ons in Vlaanderen is het gebruik van tv-internet beperkt. Bij de VRT-nieuwsdienst kunnen gratis nieuwsprogrammas worden opgevraagd. De Vlaamse Media Maatschappij (VMMa) heeft in 2007 haar eigen tv-platform op het internet gelanceerd in de vorm van iWatch. Daar kun je programmas bekijken die het bedrijf op haar netten uitzendt, uiteraard tegen betaling.
Indien de mediagebruikers programmas van de VRT willen bekijken na de lineaire uitzending, moeten ze zich voorlopig nog altijd richten tot de on-demanddiensten zoals Net Gemist en Ooit Gemist, die tegen betaling door de digitale distributeurs Telenet en Belgacom worden aangeboden. Toch had men bij de omroep plannen om op de kar van het internet-tv-platform te springen. Het was zelfs de bedoeling tegen 2011 met de eerste praktijkvoorbeelden van start te gaan. Alleen gooiden de moeilijke situatie met de heer Wauters en de intensieve aandacht voor de besparingsplannen voorlopig roet in het eten. De VRT zou echter in januari een aanbesteding hebben uitgeschreven om een partner te vinden die de technische kant van de zaak moet behartigen.
Minister, ik hoef u niet te zeggen dat het woelige tijden zijn, ook in het medialandschap. In Groot-Brittannië zal de BBC de komende 3 jaar 25 percent van zijn onlinebudget schrappen. In de VS komt hulu.com in opspraak bij kabelmaatschappijen, die in het gratis aanbod grote concurrentie zien. We zien hetzelfde fenomeen bij ons. De VRT moet zwaar besparen. Gisteren nog maakte de heer Van Roe bij het voorstellen van het meerjarenplan duidelijk dat het onlinebudget niet zal worden uitgebreid, en het onlineaanbod niet verder zal worden uitgebouwd.
Ook een ander fenomeen stak al voor de effectieve implementatie van een VRT-onlineplayer de kop op. Telenet maakt zich sterk dat het zijn financiële bijdrage die het jaarlijks aan de VRT geeft, zal herzien indien de VRT gratis programmas blijft aanbieden. De toenmalige VRT-woordvoerster ik heb geen speciale affectie voor haar, maar ze komt geregeld aan bod in mijn betogen liet alvast weten dat de openbare omroep hierover gesprekken en onderhandelingen zal voeren met de distributiebedrijven. Bovendien kan een gratis internetspeler van de openbare omroep de gelijkaardige projecten bij de commerciële omroepen in het gedrang brengen.
Met andere woorden, het lanceren van internettelevisie kan de broze pax media die vandaag bestaat, dooreen schudden. Indien de distributeurs op hun beurt zelf zullen beslissen om televisie aan te bieden, komen we opnieuw in een totaal nieuwe situatie terecht. Het is belangrijk dat de openbare omroep bij het opstarten van dergelijke projecten heel omzichtig te werk gaat.
Het is belangrijk dat u daar als minister van Media nauwlettend op toeziet, omdat de VRT aangeeft dat ze nauw overleg wil voeren met de Vlaamse overheid. Vandaag zijn we nog niet zover. In januari was nog geen overleg ten gronde gevoerd, noch met de overheid, noch met de distributiesector, maar was er wel al sprake van een aanbesteding. Ondanks de verklaringen van gisteren over het meerjarenplan, wil ik vragen hoever het staat met het plan van de VRT om een eigen internetspeler te ontwikkelen die een ruimer aanbod zal hebben dan louter nieuws en duiding. Is daarmee reeds vooruitgang geboekt aangezien er een aanbesteding is, maar nog geen gesprekken? Was er een aanbesteding in januari, of zit het project definitief in de koelkast?
Heeft de VRT reeds overlegd met de raad van bestuur en met u als minister van Media over de keuze om programmas via de internetspeler gratis dan wel betalend aan te bieden? Zo ja, wat is het resultaat van dit overleg? Welke beslissing werd hier genomen? Indien niet, is er hieromtrent in de nabije toekomst overleg gepland? Hebt u met de VRT ondertussen al ten gronde overleg gepleegd met de aanbieders van digitale televisie over dit project? Zo ja, wat is het resultaat van dit overleg?
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Ik heb voor deze vragen input gevraagd aan de VRT. De VRT heeft de afgelopen jaren een aanbod uitgebouwd van online te bekijken videomateriaal. De videozones van de themasites deredactie.be, sporza.be en cobra.be bieden een verzameling van fragmenten, actuele programmas en archiefmateriaal rond de themas nieuws, sport en cultuur. Op de sites van Eén, Canvas en Ketnet is een beperkt aanbod te vinden van fragmenten en enkele programmas. Dat aanbod is erg succesvol en wordt door de Vlaamse surfers in grote mate gebruikt. Belangrijk is hierbij op te merken dat het onlineaanbod in internetkwaliteit wordt aangeboden.
Met het in januari 2010 gestarte project heeft de VRT de intentie een technische oplossing te zoeken om dit aanbod op een meer uniforme en performante manier bij de mediagebruiker te brengen. De systemen waarmee de VRT vandaag het online videoaanbod brengt, zitten aan de limieten van hun mogelijkheden. De schaalbaarheid is beperkt. Een uitbreiding van het aanbod in de toekomst zal niet meer kunnen met de huidige systemen. Ook functioneel zijn de mogelijkheden van de huidige internetspelers voor de mediagebruiker beperkt.
Omdat ontwikkelingen in de internetwereld zich doorgaans snel voltrekken, wenst de VRT daarenboven een oplossing te verwerven dat ook een antwoord kan bieden op toekomstige ontwikkelingen. Een systeem opzetten dat wel een groter aanbod kan verwerken en een betere gebruikerservaring geeft, vraagt veel tijd. De VRT rekent daarvoor op een doorlooptijd van het project van ongeveer een jaar. Daarom startte de VRT het project rond de internetspeler al in januari 2010, met het oog op een oplevering tegen het einde van 2010.
Dit technische project heeft momenteel de volgende status: in januari werd de eerste fase van een Europese marktraadpleging opgestart met een oproep naar de markt zich kandidaat te stellen om een dergelijke technische oplossing aan de VRT te leveren. De algemene functionaliteiten waaraan de technische oplossing dient te voldoen, werd in deze oproep gespecificeerd. Daarbij is onder meer gepland dat het technisch platform als basis moet kunnen dienen voor onder andere de volgende diensten voor de eindgebruiker in Vlaanderen: mediaspeler voor integratie in de sites van de VRT, mediazone voor groepering van allerlei mediacontent binnen een VRT-site en een catch-upservice, waarbij een aanbod van te herbekijken recent uitgezonden programmas op de VRT-websites kunnen worden gedownload.
Hierop werd door de markt met grote interesse gereageerd. De VRT evalueert momenteel de kandidaatstellingen en gaat na welke leveranciers het best aangewezen zijn om in een tweede fase het bestek met de technische vereisten te ontvangen en een voorstel te doen op basis van het bestek. De omroep heeft de intentie om in april over te gaan naar deze tweede fase.
Voor de VRT is de ontwikkeling van zon dienst van strategisch belang. Het onderwerp videodistributie over internet werd besproken op de raad van bestuur op 16 maart 2009, die aangaf dat er verder over dit onderwerp moest worden nagedacht. De keuze om programmas via de internetspeler gratis dan wel betalend aan te bieden maakt deel uit van deze verdere oefening.
De raad van bestuur werd op 22 juni 2009 opnieuw geïnformeerd over de stand van zaken rond de internetspeler. In het ondernemingsplan 2010, zoals het werd goedgekeurd door de raad van bestuur op 15 februari 2010, worden de plannen van de VRT voor verder onderzoek en ontwikkeling van een internetspeler bevestigd. Gezien de veranderende omgevingsfactoren binnen het medialandschap en de huidige situatie van VRT zelf, zullen de plannen voor de internetspeler met de nieuwe raad van bestuur uitvoerig worden besproken voor er in deze zaak beslissingen worden genomen.
De aanbieders van digitale televisie werden ingelicht naar aanleiding van de opgestarte Europese aanbesteding over de intenties die de VRT hieromtrent heeft. Overleg ten gronde daarentegen vond nog niet plaats aangezien het project zich nog maar in de startfase bevindt. De VRT overlegt echter geregeld met de verschillende mediaspelers over het veranderende medialandschap. Deze onderwerpen komen daar wel eens ter sprake.
De voorzitter : De heer Tommelein heeft het woord.
De heer Bart Tommelein : Minister, ik heb nog geen kennis kunnen nemen van het besparingsplan van de VRT. Bij de raad van bestuur is de afspraak gemaakt om dat binnenskamers te houden en niet door te geven. In mijn partij gebeurt dit wel degelijk. In de komende dagen en uren zal ik vaststellen of dit bij de andere partijen ook het geval is. In welke mate kloppen de uitspraken van de heer Van Roe dat het onlineaanbod niet verder zal worden uitgebouwd? Betekent dit dat deze zaken in de koelkast worden gestopt tot er duidelijkheid is, of gaat de planning door zoals bepaald?
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : We moeten inderdaad nog even afwachten. Het besparingsplan is gisteren voor het eerst voorgesteld en besproken. Er zullen ongetwijfeld nog onderhandelingen moeten plaatsvinden. Het is dus nog even wachten tot de contouren van het plan duidelijk zijn en we daar een inschatting over kunnen maken.
De voorzitter : De heer Vandaele heeft het woord.
De heer Wilfried Vandaele : N-VA is niet meteen voorstander van een VRT die op korte termijn gratis of bijna gratis met zon internetspeler zou komen. Wanneer mensen via het internet Ooit gemist kosteloos kunnen bekijken, dan is dat tegen het adagium van de marktconforme prijzen. In dat geval kan VRT de markt uit balans brengen. Video on demand-initiatieven, zowel op het internet als op digitale tv, van de andere, commerciële omroepen zouden dan kapot gemaakt kunnen worden. We zien dat ook in het buitenland. Zodra bepaalde zaken gratis worden aangeboden, is niemand bereid daar nog voor te betalen. Wij pleiten dan ook voor enige omzichtigheid.
De enige uitzondering is uiteraard het nieuws dat altijd, overal en liefst gratis, ook via internet moet worden aangeboden.
De voorzitter : Het incident is gesloten.