Commissie voor Wonen, Stedelijk Beleid, Inburgering en Gelijke Kansen Vergadering van 27/10/2005
Vraag om uitleg van mevrouw Joke Schauvliege tot de heer Marino Keulen, Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Stedenbeleid, Wonen en Inburgering, over tussenkomsten bij geluidsisolatie ter verbetering van het akoestische klimaat
De voorzitter: Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw Joke Schauvliege: Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, ik weet dat u een goede woon- en leefkwaliteit heel belangrijk vindt. Mijn vraag heeft betrekking op overlast door lawaaihinder. Heel wat mensen krijgen gezondheidsproblemen door voortdurende geluidsoverlast, en ik heb het dan niet alleen over Zaventem. Ook drukke verkeerswegen kunnen voor overlast zorgen.
Er zijn verschillende soorten van lawaai. Er is intern lawaai, zoals in een appartementsgebouw, maar er is ook heel wat externe geluidshinder, zoals van vrachtwagens en auto´s, niet alleen overdag maar ook ´s nachts.
De Wereldgezondheidsorganisatie hanteert duidelijke normen ter zake. Wanneer het geluidsniveau in een leefruimte stijgt boven de 35 decibel en in een slaapkamer boven de 30 decibel, kunnen zich gezondheidsproblemen voordoen. Er is een ook studie gebeurd naar aanleiding van geluidsoverlast in de tuin of in de omgeving van een woning. Ook onze eigen gezondheidsraad heeft studies gedaan waarin dit allemaal wordt bevestigd.
Er wordt al heel wat gedaan op het vlak van openbare werken. Er wordt fluisterasfalt gebruikt en bij de aanleg van spoorwegen wordt geluidwerend materiaal gebruikt. Toch blijkt dat er nog heel wat geluidsoverlast is. Er is ook een tegemoetkoming in het mobiliteitsconvenant waarbij het Vlaamse Gewest vanaf 65 decibel een deel van de kosten op zich neemt voor het gebruik van geluidswerend materiaal. Een waarde van 65 decibel is echter hoog, te meer omdat bij de Wereldgezondheidsorganisatie sprake is van omgevingslawaai vanaf 45 decibel.
Verder is er de Europese richtlijn omgevingslawaai die momenteel in uitvoering is. Daarbij worden een aantal lawaaigebieden aangeduid. Er moet een plan worden opgemaakt van de informatie die wordt verspreid. Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest staat daar al heel wat verder mee dan Vlaanderen.
Mijnheer de minister, we doen inspanningen inzake het energiezuinig bouwen. Als mensen in hun woning heel wat geluidshinder ondervinden uit de omgeving, en investeringen doen in isolatie, kunnen ze dan rekenen op een tegemoetkoming van de Vlaamse overheid?
Mijnheer de minister, u had het over de renovatiepremie die vanaf 2007 zal worden aangepast. Misschien kan daarin aandacht worden besteed aan geluidsisolatie, maar ook nu al kunnen we een aantal stappen zetten.
Mijnheer de minister, wordt bij de bouw van nieuwe sociale woningen aandacht besteed aan geluidswerende isolatie? Wordt bij de inplanting van nieuwe projecten nagegaan of ze in de omgeving van een drukke verkeersader, een spoorweg of een luchthaven liggen?
Kunt u een premiestelsel of fiscale stimulansen invoeren ten gunste van mensen die omwille van gezondheidsproblemen verplicht zijn geluidswerende isolatie aan te brengen, zowel in als rond de woning? Als voorwaarde kan er de norm van de WHO aan gekoppeld worden, maar ook met de lawaaigebieden, die aangeduid moeten worden in uitvoering van de Europese richtlijn, kan rekening worden gehouden.
Het is belangrijk dat bouwheren en architecten bewust worden gemaakt van het belang van geluidswerende isolatie, die ervoor zorgt dat de geluidskwaliteit van de woningen er sterk op vooruit gaat.
De voorzitter: Minister Keulen heeft het woord.
Minister Marino Keulen: Mevrouw Schauvliege, de federale norm NBN S01-400 is van toepassing op alle woningen, inclusief de sociale woningen. Het gaat hier om criteria voor de akoestische isolatie. Binnen enkele maanden verschijnt mogelijk een nieuwe versie van deze norm met strengere eisen.
Voor de sociale woningen staan we steeds in de spits. In hoofdstuk 27.3 van de concept- en ontwerponderrichtingen C2001 van de VHM worden de akoestische prestaties die verwacht worden van sociale woningen beschreven. Dat is ook terug te vinden via www.vhm.be.
Ook in het typebestek B2005 zijn akoestische voorschriften opgenomen. Deze prestaties hebben betrekking op enerzijds geluiden tussen woningen en anderzijds tussen de woningen en de buitenomgeving, zowel inzake contact- als luchtgeluiden.
Woningscheidende wanden moeten ofwel zwaar en ontdubbeld - met een spouw van minstens 3 cm en een akoestische isolatie -, ofwel zeer massief zijn. Woningscheidende vloeren zijn van het type zwevende vloer, met een akoestische isolatie tussen draag- en dekvloer. Gelijkaardige eisen zijn er ook voor technische ruimtes, circulatiezones en liftschachten.
Er bestaan een aantal bouwkundige voorschriften. Technische installaties - verwarming, sanitair, ventilatie - mogen geen hinderlijke geluiden voortbrengen. Scheidingswanden tussen de woningen en de buitenomgeving moeten goed luchtdicht zijn. Ventilatieopeningen langs de luidruchtige zijde van de woning worden vermeden of zijn van het akoestisch dempende type. Langs lawaaierige zijden wordt eventueel akoestische beglazing aangebracht. Om de invloed van schuin aanstralend geluid te beperken, kunnen horizontale en verticale geluidsschermen in de gevel geplaatst worden.
Daarnaast zijn er ook een aantal planmatige voorschriften. De onderlinge schikking van de verschillende lokalen, zowel binnen eenzelfde woning als tussen verschillende woningen, zijn aan voorschriften gebonden. Zo mogen slaapkamers niet grenzen aan een keuken of mag de woonkamer van een woning niet grenzen aan slaapkamers van andere woningen.
Circulatiezones en technische ruimtes en kokers worden zo veel mogelijk omringd door niet verblijfslokalen als gangen en bergingen.
Voordat een bouwperceel of een gebouw wordt gekocht, wordt systematisch nagegaan of er zich hinderlijke inrichtingen in de omgeving bevinden, bijvoorbeeld drukke verkeersaders, lawaaierige activiteiten, geuroverlast, hoogspanningskabels of visueel storende elementen. Indien de gevolgen van de aanwezigheid van dergelijke hinderlijke inrichtingen niet met redelijke middelen op te vangen zijn - dan gaat het zowel over technische als financiële aspecten -, gaat de aankoop van het betrokken perceel niet door.
Mevrouw Schauvliege, vanuit de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij zijn er geen mogelijkheden voor subsidies voor het uitvoeren van geluidswerende isolatie aan bestaande woningen en tuinen in gebieden waar de Vlarem-norm voor geluid en de WHO-norm wordt overschreden, of voor woningen in lawaaigebieden zoals die in Vlaanderen moeten worden aangeduid overeenkomstig de Europese richtlijn omgevingslawaai.
Het akoestisch isoleren van tuinen is een moeilijke, zoniet onmogelijke, opgave. Ook minister Peeters krijgt hier regelmatig vragen over, waarna langs drukke wegen dan akoestische schermen worden geplaatst.
Voor de sociale huisvesting vestigen de concept- en ontwerponderrichtingen C2001 de aandacht op het aspect akoestiek. Er is de federale norm NBN S01- 400, die werd toegelicht in een omzendbrief aan de socialehuisvestingsmaatschappijen en in een richtlijn voor architecten en ingenieurs.
Bij het nazicht van de ontwerpen door de diensten van de VHM wordt ook de akoestische kwaliteit van de woningen geëvalueerd en indien nodig moeten de ontwerpen worden bijgestuurd. Wanneer de nieuwe norm van kracht wordt in de loop van 2006, zal de VHM via een omzendbrief en infodagen de nodige toelichtingen en instructies geven aan de socialehuisvestingsmaatschappijen en aan de ontwerpers. Er wordt dus genoeg feedback gegeven aan de ontwerpers en aan degenen die alles verwerken in de plannen.
De voorzitter: Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw Joke Schauvliege: Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord. De eerste twee vragen werden heel goed beantwoord, maar bij mijn derde vraag, de kernvraag, blijf ik op mijn honger zitten. Als mensen in omstandigheden wonen waardoor ze gezondheidsproblemen krijgen omwille van geluidsoverlast, dan worden ze verplicht om een aantal aanpassingen aan hun woning te doen. Overweegt u de invoering van een premiestelsel of van fiscale maatregelen voor geluidsisolatie?
De VHM stelt dat er geen premies bestaan.
U beweert dat tuinen niet ge?soleerd kunnen worden. Ik spreek dit tegen, want uit tal van studies blijkt dat tuinen wel kunnen worden ge?soleerd en dat daardoor veel hinder wordt voorkomen. In het buitenland wordt dit trouwens al gedaan.
Ik ben het ermee eens dat de woningen meer uw bevoegdheid uitmaken dan de tuinen. Er is een premiestelsel voor energiezuinige investeringen. Het moet worden overwogen om in een tegemoetkoming te voorzien voor mensen met gezondheidsproblemen door lawaaihinder, zeker indien de internationale normen worden overschreden.
Minister Marino Keulen: Het fiscale aspect is meestal een federale aangelegenheid.
Voor mijn begroting beschik ik ruwweg over 500 miljoen euro. Daarvan gaat 80 percent naar de zwaksten in onze samenleving: de 15 tot 20 percent die nooit eigenaar zullen worden. We hebben een verbeterings- en aanpassingspremie of VAP. Mevrouw Stevens stelde er net nog een vraag over. In het regeerakkoord werd de afspraak opgenomen dat we een renovatiepremie willen ontwikkelen. Die dient voor het stimuleren van eigendomsverwerving en om leegstaande woningen in steden en gemeenten opnieuw in het actieve patrimonium op te nemen. Dat is onze eerste prioriteit. Daarna kunnen we zien wat er nog mogelijk is.
Wonen wordt steeds meer een welzijnsmaterie omwille van de tweedeling in onze samenleving. Een heel grote groep stelt het behoorlijk tot goed: de tweeverdieners. Daarnaast is er een groep die het financieel te moeilijk heeft om kwalitatief goede en betaalbare huisvesting te vinden. We proberen ons in de eerste plaats tot die laatste groep te richten. Ik krijg steeds opnieuw vragen over wachtlijsten en dergelijke.
Ik wil het probleem dat u schetst niet minimaliseren, maar het heeft veel te maken met ruimtelijke ordening. Het betreft slechte inplantingen. Vandaag wordt met heel veel aspecten rekening gehouden. Zeker voor sociale huisvesting wordt heel goed afgewogen of een aan te kopen perceel voldoet voor de realisatie van een groot project. De afweging wordt vooral gedaan vanuit het oogpunt van de leefkwaliteit.
De voorzitter: Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Mevrouw Joke Schauvliege: Mijnheer de minister, ik heb er alle begrip voor dat u prioriteiten moet stellen en dat uw budget beperkt is. Toch wil ik herhalen dat het precies de zwakste groep is die wordt geconfronteerd met lawaaioverlast. Die mensen hebben bijvoorbeeld een goedkopere woning kunnen aankopen, maar wel aan een steeds drukker wordende verkeersas. Daarmee moet rekening worden gehouden. Ik wil u vragen om de kwestie in overweging te nemen. U mag het probleem niet onderschatten, want heel wat mensen worden van het kastje naar de muur gestuurd, omdat gemeenten geen geld hebben voor geluidsschermen of omdat de milieunorm van 65 decibel net niet wordt overschreden. De betrokkenen hebben geen enkele mogelijkheid om hun woonkwaliteit te verbeteren.
De voorzitter: Het incident is gesloten.