Commissie voor Werkgelegenheid en Economische Aangelegenheden Vergadering van 15/10/1998
Vraag om uitleg van de heer Marino Keulen tot de heer Theo Kelchtermans, Vlaams minister van Leefmilieu en Tewerkstelling, over de sluiting van de Navo-basis in Zutendaal
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Keulen tot de heer Kelchtermans, Vlaams minister van Leefmilieu en Tewerkstelling, over de sluiting van de Navo-basis in Zutendaal.
De heer Keulen heeft het woord.
De heer Marino Keulen : Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, de sluiting van de NAVO-basis in Zutendaal heeft in de media niet bijzonder veel aandacht gekregen. Als minister uit de betreffende regio zult u wel begrijpen dat dit hoofdzakelijk te verklaren is door de berichten over de herstructurering bij Ford die alle media-aandacht opeisten. Nochtans is de impact van Zutendaal extremer dan die bij Ford, omdat het in Zutendaal over 185 jobs gaat die onmiddellijk verloren gaan, terwijl bij Ford, waar 3.000 banen op de tocht stonden, de pil enigszins wordt verguld door de procedure van niet-gedwongen ontslagen. Bij Ford konden de mensen immers kiezen voor brugpensioen, outsourcing, een gouden handdruk of een andere balsem op de wonde.
In Zutendaal daarentegen werd koudweg aan 185 mensen meegedeeld dat ze op straat staan. Voor die mensen is er geen enkel alternatief. Dit zijn dus twee duidelijke dompers die een rem zetten op de stroom van heuglijke jobcreatieberichten die we de jongste jaren in onze regio kenden. Wat met betrekking tot Ford voor Limburg ook bijzonder erg is, is de psychologische schok die dit in de regio heeft veroorzaakt. Ford gold immers als een referentie waar anderen zich graag aan spiegelen en waar de mensen zelf graag een voorbeeld aan nemen.
Amerikaanse militairen kennen een totaal verschillende cultuur van sociaal overleg, wat de toestand in Zutendaal bemoeilijkt. Een anekdote illustreert dit. Ongeveer veertien dagen geleden wilden de ontslagen werknemers betogen voor het gebouw van de generale staf in Evere. Op dat ogenblik zou er een overleg met de Amerikanen over de sluiting doorgaan. De Amerikanen eisten dat de betoging onmiddellijk zou worden afgeblazen. Zo niet zou er helemaal niet worden overlegd, en zou iedereen worden ontslagen aan de minimumvoorwaarden.
Het ontslag zelf en de vreemde overlegsfeer maken de betrokkenen radeloos. Ze spreken iedereen aan om toch iets te ondernemen. De mensen hebben immers een geheugen. Toen de RMT is opgeheven, heeft minister Vande Lanotte ervoor gezorgd dat vrijwel iedereen in overheidsdiensten aan de slag is kunnen gaan. Sommigen van hen zijn zelfs als burgerpersoneel bij de rijkswacht tewerkgesteld. Is hier iets gelijkaardig mogelijk? Ik heb begrepen dat er gratis bussen komen voor jongeren tot twaalf jaar. Kunnen deze mensen bijvoorbeeld niet bij De Lijn of bij de Dienst voor de Scheepvaart aan de slag?
Was de Vlaamse regering vooraf bij het besluitvormingsproces over de sluiting betrokken? Was u daarvan op de hoogte? Voorziet de Vlaamse regering bijzondere maatregelen voor de herscholing en outplacementsinitiatieven? De syndicale organisaties vragen dat ook. De tewerkstellingskansen van deze ontslagen werknemers moeten worden verhoogd.
De voorzitter : Minister Kelchtermans heeft het woord.
Minister Theo Kelchtermans : Mijnheer de voorzitter, de Vlaamse regering is bij mijn weten hierover niet vooraf geraadpleegd. De vraag moet nog eens worden gesteld aan de minister van Economie. Enigszins plagerig stel ik vast dat er veel wordt geïnterpelleerd over zaken waarbij zwaarden worden omgesmeed tot ploegen. Dit valt toe te juichen, maar daarmee zijn de problemen niet opgelost. Ik wil deze problemen geenszins minimaliseren, maar in wezen gaat het om een grootscheeps reconversiedossier.
De heer Jos Stassen : De zwaarden blijven wel op Kleine Brogel staan.
Minister Theo Kelchtermans : We spreken hier over de basis van Zutendaal.
De heer Keulen heeft verwezen naar Ford. Ik vind dat men dat niet eenzijdig en negatief moet beoordelen. Ik heb nog niet dikwijls meegemaakt dat werknemers- en werkgeversorganisaties op zo een constructieve wijze de zaken bekijken. Er is een investeringsprogramma van 22 miljard frank uitgewerkt om de zaken in positieve richting bij te sturen.
In het kader van de bevoegdheden van het Vlaams Gewest is het volgende ondernomen. Nadat de beslissing tot sluiting van de basis bekend was, heeft de VDAB van Hasselt contact opgenomen met de basis. De VDAB legde de personeelsdienst van het 6th Combat Equipment van Zutendaal uit dat er een begeleidingscel wordt ingeschakeld. Die cel was ook actief voor Velda en Nova. Ze heeft toen erg nuttige activiteiten ontwikkeld voor het personeel van die bedrijven in faling. De personeelsdienst verbond er zich toe om initiatieven te nemen voor de begeleiding en de herplaatsing van het personeel.
De VDAB heeft alle mogelijkheden met de dienst besproken. In VDAB-termen uitgedrukt ging het om een maatwerkvoorstel. Dat voorstel is op 17 september overhandigd, en aan de werknemersafgevaardigden toegelicht. VDAB-Hasselt, VDAB-Outplacement en het commando van de basis onderhandelen nu over de oprichting van een tijdelijk loopbaancentrum te Zutendaal.
Dit voorstel kwam tot stand in overleg met de werknemersafgevaardigden. Het impliceert een overeenkomst tussen de VDAB en de NAVO, die de werkgever is en het centrum ook financiert. De werkgever sluit de basis vrijwillig, en beschikt nog over middelen ; het gaat dus niet om een bedrijf in faling.
De kostprijs van dit centrum zou ongeveer 6,5 tot 7 miljoen frank bedragen. Wat houdt dat voorstel in? Er moeten informatiebijeenkomsten worden georganiseerd waarop het loopbaancentrum wordt voorgesteld. In dat centrum worden diensten van de VDAB en van derden geïntegreerd tot één, op zichzelf functionerend geheel. De behoeften van de ontslagen of bedreigde werknemers staan centraal. Een kleine equipe van VDAB-medewerkers staat vijf dagen op vijf ter beschikking van de werknemers. Die werknemers worden opgevangen en begeleid, en krijgen trainingssessies aangeboden. Verder worden initiatieven genomen om hen te helpen bij het solliciteren en het zoeken naar een andere job. Er wordt hen een erg intense interactieve sollicitatiecursus aangeboden. De begeleiding is geïndividualiseerd.
Verder behoort een individueel opleidingsplan in functie van de jobaspiraties tot de mogelijkheden. Dat impliceert een snelle opname van het curriculum vitae van de betrokkenen in de KISS-databank die voor de werkgevers is bedoeld. De WIS-databank staat voortdurend ter beschikking van de kandidaten. Verder is er een overeenkomst over een opleidings- en trainingspakket.
Bij de zoektocht naar nieuwe tewerkstellingsmogelijkheden is even overwogen om NAVO-basissen op Nederlands grondgebied te contacteren. Dat is echter moeilijk, omdat de contractuele overeenkomsten van werknemers van NAVO-basissen in Nederland erg verschillen van deze in België.
Het zoeken naar een andere wedertewerkstelling blijft natuurlijk mogelijk binnen de Vlaamse diensten waar vacatures zijn. Ik herinner me dat we ook voor de RMT afspraken hebben gemaakt. Op dat moment zaten we wel in een andere conjunctuur. We hebben toen zoveel mogelijk de integratie in de vervoerssector nagestreefd. Dit is hier echter niet aan de orde, want op de arbeidsmarkt is er momenteel meer vraag dan aanbod. Het is zelfs een probleem om het toenemend aantal vacatures in te vullen. De kwalificaties van de betrokkenen spelen natuurlijk ook een rol. Het voorgestelde maatwerk afhankelijk van de persoonlijke aspiraties, is dan ook een veel betere waarborg dan een bijna eenzijdige en dwangmatige openstelling van een aantal vacatures.
De voorzitter : De heer Keulen heeft het woord.
De heer Marino Keulen : Er worden duidelijk inspanningen geleverd. Ik waardeer dat ten zeerste. Ik vraag enkel informatief of dat tijdelijk loopbaancentrum bij de VDAB zelf of op de basis wordt gehuisvest.
Minister Theo Kelchtermans : Normaal zal het op de basis worden gehuisvest. Het grote voordeel daarvan is dat zo elke drempelvrees wordt weggenomen. Bovendien kan op die manier op elk ogenblik langs beide kanten worden ingegrepen.
De heer Marino Keulen : Mijnheer de minister, bent u op de hoogte van het moeilijk overleg tussen enerzijds de Amerikaanse instanties en anderzijds de Belgische en Vlaamse werknemersdelegatie?
Minister Theo Kelchtermans : Ik ben daar inderdaad van op de hoogte, maar ik kan er niets aan doen. Dat is immers een federale bevoegdheid.
De voorzitter : Het incident is gesloten.