Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vergadering van 11/02/2014
De voorzitter : De heer De Coene heeft het woord.
De heer Philippe De Coene : Voorzitter, minister, dames en heren, enkele weken geleden al had ik deze vraag om uitleg ingediend. Ik was toen echter nog de enige en heb de agendering van mijn vraag dan ook ingehouden. De andere leden hadden het programmaschema nog niet kunnen bekijken. Ik heb gewacht op de vragen om uitleg van mijn collegas om hen de kans te geven om hun vragen te stellen.
Ik wil dit zeggen omdat er een en ander veranderd is. Ik heb het gevoel, minister, dat er bij de VRT een en ander in beweging is gebracht door de evoluties in het zendschema, vooral voor het culturele aspect. We zijn in de eerste plaats bekommerd om de cultuur zelf: de aanwezigheid en de spreiding ervan in Vlaanderen. We zijn ervan overtuigd dat de openbare omroep sterk kan bijdragen aan de cultuurparticipatie en -spreiding en de behandeling van cultuur zowel in de breedte als de diepte in de samenleving.
Verder ben ik bezorgd over de evolutie bij de openbare omroep en met name het unieke karakter van de omroep die meer dan private omroepen aandacht moet besteden aan de zogenaamde tedere planten in de samenleving. Het zal geen toeval zijn dat in de beheersovereenkomst met de VRT cultuur beschreven wordt in twee strategische doelstellingen en een veelvoud aan operationele doelstellingen. De strategische doelstellingen staan heel duidelijk beschreven in punt 18 en 19. Ik vind daarom dat we geen defensief debat moeten voeren.
Ik heb gelezen wat Leo Hellemans zegt over die evolutie. Ik vind dat we daar begrip voor moeten opbrengen. De cijfers tonen aan dat Radio 1 aan belang inboet: zelfs programmas met een zekere renommee boeten flink in, sommige verliezen zelfs een derde van hun luisteraars. Het is goed om daarover na te denken en te remediëren. Kwaliteit moet populair zijn voor mij, en populaire programmas moeten kwalitatief zijn. We moeten niet streven naar een zender die in de marge opereert, daar doen we de cultuur geen plezier mee. Een zender die te weinig luisteraars bereikt en maar laat betijen, doet daar niemand een plezier mee.
De culturele wereld, en niet de eersten de besten, hebben hun bekommernis nu geuit. Actieve kunstenaars en mensen die maatschappelijk of filosofisch met kunst bezig zijn hebben waarschuwingen geuit. Ook politici deden dat. Ik vind het zeer aangenaam om nu te lezen dat de VRT daardoor in een soort overcompensatiemodus zit.
De zondag wordt een culturele dag. Cultuur zal eventueel nog worden afgewisseld met wat veldrijden. Zondag wordt cultuur- en veldrijddag. Voor mij komt dat goed uit, ik hou van allebei. Wat doet een Vlaming liever dan in alle soorten modder ploeteren?
Toch heb ik de indruk dat een en ander toe te schrijven is aan de communicatie van de openbare omroep twee keer na elkaar. De eerste keer werd het gerenommeerde programma Joos afgevoerd zonder alternatief. Er werd verwarring gecreëerd. De tweede keer werd een zondagprogramma aangekondigd dat het cultureel programma van elke dag vervangt. Dat nieuwe zondagprogramma staat geprogrammeerd van 7 tot 9 uur.
Intussen heb ik even mijn licht opgestoken. Ik verneem dat zondagochtendprogrammas op Radio 1 tussen 7 en 9 uur een groter bereik hebben dan weekprogrammas tussen 11 en 13 uur. Ik zal dan waarschijnlijk in een andere doelgroep zitten. Op dat uur ben ik meestal al wakker, of ben ik bij de bakker, maar zelden luister ik dan naar de radio. Ik mag dat echter natuurlijk niet projecteren op de rest van Vlaanderen. (Opmerkingen van de heer Veli Yüksel)
Ik besef ook dat Radio 1 aan herprofilering toe is, vanwege het feit dat nieuws steeds meer op een andere manier wordt geconsumeerd, zeker door actieve Vlamingen, namelijk meer online en meer via de sociale media. Ik heb dus alle begrip voor een hertekening en een proactief optreden door de VRT zelf. De VRT had aangekondigd te zullen verbreden en te zullen verdiepen. In de huidige, bestaande programmas, zoals De ochtend en Vandaag, zou in het gewijzigde weekzendschema van Radio 1 meer aandacht worden besteed aan cultuur. Er werd ook meegedeeld dat men op vrijdag dieper zou ingaan op cultuur. Men zou fors investeren in het cultuurverkennende gedeelte. Meer nog, in navolging van de Wetstraatcel en de juridische cel zou er vanaf nu binnen de redactie ook een cultuurcel worden opgericht. Men heeft dat alles bekendgemaakt, waarschijnlijk in een poging om toch te compenseren na het vrij eenzijdige nieuws.
Dit heeft enigszins de timing van de vraagstelling doorkruist. Ik kan alleen maar het volgende zeggen: The proof of the pudding is in the eating. Dit is allemaal eind januari, begin februari aangekondigd. Ik meen dat we nu met zijn allen zeer waakzaam moeten nagaan of die inspanningen inderdaad zullen worden geleverd, en of ze ook resultaten zullen hebben, voor het totaalbereik van Radio 1 en voor de cultuurprogrammas of de programmas waarin cultuur meer en beter aan bod zal komen in het bijzonder.
Minister, vindt u het opportuun dat dit op zondag wordt geprogrammeerd? Verliest Radio 1, en bij uitbreiding de openbare radio-omroep, niet zijn specifieke DNA, waarvan cultuur een wezenlijk onderdeel is?
De voorzitter : De heer Vandaele heeft het woord.
De heer Wilfried Vandaele : Voorzitter, minister, geachte leden, de heer De Coene heeft al een en ander gezegd waar ik me bij aansluit. Radio 1 heeft nog één cultuurprogramma per week: op zondagochtend krijgt Bar du matin een klinkende Nederlandstalige naam, zoals we dat natuurlijk gewoon zijn van een cultuurprogramma een plaats van 7 tot 9 uur. Dat is een moment waarop het grootste deel van de bevolking nog zijn roes uitslaapt, denk ik. Ook de heer De Coene gaf aan dat hij op dat moment andere activiteiten ontplooit. Ik weet niet welke, ik wil dat ook niet weten. Alleszins ligt naar cultuurprogrammas luisteren op dat ogenblik misschien toch niet voor de hand. Op vrijdagavond krijgt cultuur ook nog een uurtje, in Vandaag. Ter vergelijking, Sporza krijgt in het nieuwe zendschema van Radio 1 een plaats op zondag, van 14 tot 20 uur. Als we die vergelijking tussen sport en cultuur maken, dan is dat dus niet echt bemoedigend.
De VRT stelt dat het de bedoeling is dat cultuur doorheen het hele programmaschema aan bod moet kunnen komen. Collegas, laat me toch toe om ter zake enige argwaan te koesteren. Waar cultuur niet centraal staat, dreigt ze keer op keer te moeten wijken voor andere, meer sexy of meer actuele items. Dat hebben we ook in het verleden gezien. We kunnen mijns inziens niet om de vaststelling heen dat cultuur toch beetje bij beetje ondergesneeuwd dreigt te geraken in de programmatie van de openbare omroep, en van Radio 1 in dit geval.
Op 14 januari werd dit reeds behandeld in de commissie Media. Minister, toen zei u onder meer het volgende: De algemene bezorgdheid over cultuur ( ) deel ik uiteraard. Daarom hebben we daarover uitgebreide doelstellingen opgenomen in de beheersovereenkomst. We moeten ook benadrukken dat we daarbij een evenwicht hebben gezocht tussen verdieping en verbreding. ( ) U mag van mij geen commentaar vragen over geruchten en lekken. Commentaar kunnen we pas geven als we kennis kunnen nemen van het volledige voorstel van de VRT. Ik zal daar ( ) niet op vooruitlopen.
Nu kennen we dat nieuwe programmaschema ondertussen. Het gaat niet langer om geruchten en lekken. We weten wat men van plan is. De cultuursector zelf is in elk geval vernietigend. De Morgen verzamelde op dat ogenblik enkele stemmen uit de sector. Ik citeer: In bepaalde cenakels van de Reyerslaan wil maar niet doordringen dat cultuur niet langer een niche is. Dat zei schrijver Stefan Hertmans, die vervolgens stelde: De zender mist de trein volledig en maakt zichzelf totaal overbodig. Ook collega-schrijver Maarten Inghels was ontgoocheld: Het blijft jammer dat Radio 1 zijn enige cultuurprogramma op zondagochtend programmeert, en zo cultuur in het verdomhoekje duwt. Nog iemand anders gewaagde van een schijnvertoning. Er is dus in elk geval heel wat ontgoocheling in de culturele sector.
Minister, wat is uw reactie, nu het niet langer gaat over lekken en geruchten, maar over feiten, op de wijze waarop de VRT haar culturele opdracht wenst uit te voeren via Radio 1? Voldoet het programmaschema in dat opzicht aan de verwachtingen en aan de geest van de beheersovereenkomst? We stellen vast dat de culturele sector niet tevreden is. Zal de VRT alsnog proberen tegemoet te komen aan de verzuchtingen die daar leven? We kregen daarnet al enkele signalen in die richting. Ook de heer De Coene had het daarover, maar ik zou een en ander toch graag uit uw mond horen. Ik meen dat u hier opheldering kunt brengen.
De voorzitter : De heer Yüksel heeft het woord.
De heer Veli Yüksel : Het klopt dat wij op 14 januari een debat hebben gevoerd over dit onderwerp. Toen werden de vragen afgewimpeld met de uitleg dat het om geruchten ging. Jammer genoeg zijn die geruchten nu bewaarheid geworden en waren de vraag en de zorg toen meer dan terecht, minister.
Joos werd geschrapt en er werd op zoek gegaan naar een vervangprogramma en naar een betere plaats voor cultuur. In het antwoord op mijn schriftelijke vraag nummer 41 zei u: De VRT verzekert mij dat de inhoud op andere plekken in het Radio 1-schema zal terug te vinden zijn, met name op betere plekken zodat de luisteraar er beter zal op kunnen afstemmen. Met inhoud wordt hierbij in het bijzonder gedoeld op cultuur.
Intussen weten we dat cultuur met het programma Bar du matin naar zondagochtend verdwijnt. Ik zeg verdwijnen omdat zondagochtend niet alleen voor parlementsleden, maar ook voor gewone mensen een heel moeilijk moment is. Heel veel mensen slapen nog op dat onchristelijke uur.
Minister, ik wil een aantal vragen stellen waar ik toen ook geen antwoord op heb gekregen. Is dit de betere plaats die de VRT en u ons hebben beloofd voor cultuur? Het gaat hier niet alleen over de plaats voor cultuur in cultuurprogrammas maar ook over de aandacht voor cultuur in de breedte, in alle programmas van de VRT. Dat is een logische benadering. Hoe kwantificeerbaar is dat?
De actualiteit zal altijd voorrang krijgen wanneer het gaat over nieuws en duiding. De actualiteit zal altijd een dwingend karakter hebben terwijl cultuur plaats zal moeten ruimen voor andere zaken.
Mijnheer De Coene, wat nieuws, duiding en andere programmas betreft, heeft de VRT uitgelegd dat er een cel Cultuur zou zijn opgericht. Bij mijn weten bestaat er al heel lang een cel Cultuur bij de VRT. Die is destijds nog opgericht door Tony Mary, met Martine Tanghe aan het hoofd. Ik heb daar weinig van gemerkt, maar dat is bijzaak.
Minister, in hoeverre strookt deze aanpak met de aandacht en de plaats die cultuur krijgt en verdient in de beheersovereenkomst van de VRT? Ik kan me niet van de indruk ontdoen, net als vele mensen uit de culturele sector, dat op deze manier de VRT jammer genoeg cultuur wegmoffelt op een zondagochtend, op een uur waar gewone mensen met andere zaken bezig zijn.
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Het verbaast me om uit de mond van een christendemocraat te horen dat het zou gaan om een onchristelijk uur waarop dit programma zijn beslag zou krijgen. Ik vind het juist mooi van de VRT dat ze cultuurminnend Vlaanderen de kans geeft om tijdig in de hoogmis te geraken op zondag. Alle gekheid op een stokje, ik wil een opmerking en een vaststelling maken.
Ik stel steeds vaker vast dat er in deze commissie nooit over inhoud wordt gesproken wat de VRT betreft, behalve wanneer het een andere insteek heeft. In dezen spreekt men duidelijk over inhoud, meer zelfs, men spreekt eigenlijk over de programmaschemas die de VRT op Radio 1 moet brengen. Er wordt zelfs een afweging gemaakt hoeveel sport, hoeveel cultuur enzovoort. Naïef als ik ben, dacht ik dat dit een bevoegdheid was van de VRT zelf om het programmaschema in te vullen. Bij andere vragen ben ik hier zo vaak op de vingers getikt dat ik het nooit meer zou aandurven om dergelijke vragen te stellen. Daarom verbaast deze vraag van de collegas me een beetje. Een geluk dat de auteur van het Mini- en Maxidecreet, de heer Eric Van Rompuy, nog leeft. Zo niet, zou hij zich omdraaien in zijn graf. Ik wil niet voor programmadirecteur spelen, maar blijkbaar willen andere mensen uit de culturele wereld en uit de politieke wereld dat wel doen.
Ik heb ook nog een opmerking, minister. Er is een omslag gebeurd bij Radio 1. Men probeert een en ander bij te sturen. Men wil opnieuw een hoger aandeel in de luistercijfers. Deelt u mijn mening er moet toch iemand zijn die de VRT een beetje verdedigt dat we even moeten afwachten hoe een en ander wordt uitgerold en welk effect het nieuwe schema van Radio 1 zal hebben? Op dit moment kunnen we daar nog niet over oordelen. Laten we Radio 1 een kans geven. Als het zou mislopen, dan kunnen we nog altijd onze opmerkingen maken. Het lijkt me echter wat prematuur om nu al te oordelen over de hervorming van Radio 1.
De voorzitter : De heer De Gucht heeft het woord.
De heer Jean-Jacques De Gucht : Minister, de radiozender Radio 1 stelde op 23 januari zijn nieuwe programmatie voor. Daarin was er opvallend genoeg niet langer plaats voor een dagelijks programma over cultuur. Joos werd immers niet vervangen. U pareerde de kritiek door te stellen dat Radio 1 tegemoetkomt aan de beheersovereenkomst. Volgens u is het de opdracht van de VRT om in de breedte en in de diepte in cultuur te voorzien. Op het eerste gezicht voldoet Radio 1 daaraan. Het is nu wachten op de concrete invulling., zo stond in uw persmededeling daarover.
Minister, voldoet Radio 1 intussen aan de vereisten van de huidige beheersovereenkomst om in cultuur te voorzien? Bent u van plan de beheersovereenkomst te herbekijken zodat duidelijker gedefinieerd wordt in welke mate de VRT moet voorzien in het aanbod aan cultuur?
De heer Bart Caron : Uit de beheersovereenkomst van de VRT en het decreet leren we dat de rol van de openbare omroep vooral bestaat uit het verstrekken van informatie, cultuur en educatie. Als er iets specifieks is aan de openbare omroep, dan is het wel dit drieluik. Binnen dat drieluik is cultuur heel belangrijk. Stel u eens voor dat we dat niet zouden hebben, dat zou een groot gemis zijn.
De beheersovereenkomst bevat een aantal normen en criteria met betrekking tot de aandacht voor cultuur op de verschillende zenders. Ongetwijfeld zal de VRT haar best wel doen om daaraan te voldoen. De wijze waarop is echter ook belangrijk. Het gaat dan over de manier waarop het wordt voorgesteld en gerealiseerd in de praktijk. Die indruk is hier gewekt, vooral door die bizarre mededeling om niet het volledige programmaschema maar wel het afvoeren van Joos en het vervangen door een pre-eucharistieviering op zondagmorgen afzonderlijk te communiceren, twee weken voor het zendschema. Dat heeft de hevigheid van de reactie versterkt. Ook bij mij is dat het geval.
Het ging over een daling van de luistercijfers. Dit was dus een poging om die te pareren. Op zich is het oké om dat te proberen. Daar zijn echter grenzen aan. Men moet niet meedoen aan dit soort van ratraces met andere zenders omwille van de hoogste kijkcijfers. Men moet voor die doelgroep en voor zijn missie maximale luistercijfers proberen te halen en dat is een andere manier van benaderen dan een commerciële benadering. De indruk leeft bij veel mensen uit de culturele wereld dat dit veel sterker speelt.
De manier van communiceren en de beeldvorming zijn niet zo positief. Er werd nogal laatdunkend gedaan over een programma als Joos. Het werd meteen gerelateerd aan dalende luistercijfers. Dat men formats verandert, is best aanvaardbaar maar de aanpak hier was wel op zijn zachtst gezegd onhandig.
Ik wil het tot slot nog hebben over de cel Cultuur bij Radio 1. De VRT heeft nu al jaren horizontaal, dwars door heel de organisatie heen, een team dat zich met het cultuuraanbod bezighoudt. Hebben we er niet met zn allen voor gepleit dat cultuur op alle zenders, van Eén tot en met Klara bij wijze van spreken, en op een aangepaste manier aandacht moest krijgen? De cel Cultuur moest dat coördineren. Op zich is dat voor mij dan ook geen nieuws.
Ik heb een opiniestuk geschreven voor De Morgen inzake morele contractbreuk. Men belijdt wel dat men veel aandacht heeft voor cultuur maar in de praktijk, zodra het woord cultuur wordt uitgesproken, heeft men daar in de Reyerslaan meer aversie dan sympathie voor. Desalniettemin hebben ze, zoals de heer De Coene het zo mooi uitdrukt, de voorbije weken aan overcompensatie gedaan. Ik heb nog nooit zoveel culturele items op Radio 1 gehoord als de voorbije weken, toen ik in de auto of thuis naar de radio luisterde. Goed zo! Als het van de weeromstuit zo wordt, dan kan ik dat alleen maar toejuichen. Ik heb aan sommige mensen van de VRT die me daarover contacteerden, gezegd dat we zullen zien wat dit geeft over drie maanden. We zullen daar dan over spreken.
Het onzalige idee om op zondagmorgen een cultuurprogramma uit te zenden, ongeacht de luistercijfers, is gewoon niet ernstig. Mijnheer De Coene, men plaatst ook het veldrijden niet om 7 uur op zondagochtend. Ik ga er dan ook van uit dat dit ook niet voor cultuur gebeurt.
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Ik moet eerst iets bekennen. Ook ik was fan van het programma Joos. Ik heb er zelfs een keer stage mogen lopen. Ik zal die nog eens moeten opdiepen; ik zou het nodig kunnen hebben na 25 mei.
Ik huiver er een beetje voor om twee debatten door elkaar te voeren. Het ene debat gaat over de aandacht voor cultuur, het andere gaat over het programma Joos.
Cultuur is en blijft, ook wat mij betreft, een zeer belangrijke pijler voor de openbare omroep. Daarbij gebruikt de VRT een drieledige strategie: signaleren over cultuur in algemene programmas of een signaalfunctie, verdieping in specifieke programmas, en verrijkende en interactieve toepassingen op alle platformen. De openbare omroep blijft veel belang hechten aan cultuur en cultuurverspreiding. In het VRT-jaarverslag wordt daarover uitgebreid gerapporteerd op de strategische en operationele doelstellingen uit de beheersovereenkomst. Ik nodig iedereen uit om dat verslag te bekijken.
Uit het verslag van 2012 bleek duidelijk dat de VRT alle vooropgestelde cultuurparameters behaalde. Het jaarverslag 2013 wordt momenteel samengesteld. Daar bestaat opnieuw een kans om daarover te debatteren, ook in deze commissie. In ieder geval bleef de VRT in 2013 de inspanningen voor cultuur voortzetten. Dat leren we uit het overzicht op de VRT-website. Er zijn in 2013 zestien nieuwe cultuurprogrammas opgestart. We kunnen geen algemene conclusie trekken omdat één programma wordt afgevoerd.
De beheersovereenkomst omschrijft de opdracht van Radio 1 in operationele doelstelling 8.1: Radio 1 is een open informatienet dat gedreven wordt door wat er in de wereld gebeurt. De actualiteit is ingebed in een bredere programmamix met een eigen, herkenbare muzieklijn. Kernwaarden zijn openheid, impact, betrouwbaarheid, inzicht, ontdekking en alertheid.
Radio 1 is dus een informatienet. Met de vernieuwing blijft deze kernopdracht van Radio 1 onveranderd. Radio 1 blijft dus een open informatienet gedreven door wat in de buitenwereld gebeurt, en dat mensen inspireert in denken en voelen. Radio 1 wil een geloofwaardige, betrouwbare en boeiende zender zijn voor alle luisteraars die nieuws-gierig zijn. Radio 1 wil met zijn sterke inhoud de luisteraars optimaal bereiken, ook in een veranderende mediacontext. De sterke ingrediënten blijven net als in het verleden: actualiteit en duiding, cultuur, educatie, sport, wetenschap en een goed gesprek.
Cultuur is een essentieel onderdeel in het aanbod van het vernieuwde Radio 1. Een van de basisdoelstellingen van de vernieuwing van Radio 1 was juist om cultuur naar een breder publiek te brengen. Dat vind ik zelf ook heel belangrijk. Cultuur moet zich niet ophouden in reservaten. We moeten daarmee zoveel mogelijk mensen proberen te teasen en stimuleren. Dat is precies wat Radio 1 moet doen.
Cultuur zal volgens de VRT dan ook in belangrijke mate aanwezig blijven in het Radio 1-aanbod. Het zit daarom ook verankerd in de hele zender. Radio 1 heeft volgens de VRT oog voor cultuuractualiteit en -participatie, culturele ontdekking en verdieping.
Ik zal eerst inzoomen op cultuuractualiteit en -participatie. De dagelijkse aandacht voor cultuur in de actualiteitsprogrammas De Ochtend en Vandaag van Radio 1 wordt versterkt. Beide programmas zijn traditioneel de best beluisterde momenten van Radio 1. Radio 1 maakt daarmee in primetime plaats voor wat leeft en beweegt in cultureel Vlaanderen, in de vorm van gesprekken, reportages, recensies, opiniebijdragen en debatten. Het net zal daarbij een netwerk van culturele ambassadeurs inzetten. Enkele namen zijn Kurt Van Eeghem, Ward Verrijcken, Geerdt Magiels, Claude Blondeel, medewerkers van Cobra.be en vele andere boeiende vertellers. Zij zullen De Ochtend en Vandaag voeden met hun culturele expertise. Elke vrijdag zal in het laatste uur van Vandaag de Radio 1-luisteraar warm worden gemaakt voor een cultureel project of evenement in het weekend.
Ik kom bij het thema ontdekking. Radio 1 wil zijn luisteraars uitnodigen tot ontdekken en verkennen van cultuur. Dat doet het radionet in programmas zoals De bende van Einstein en in gesprekken met cultuurmakers en -experten in Touché en Interne keuken. Dat laatste programma werd afgelopen vrijdag overigens bekroond met het Gulden Boek 2014. De jury loofde de radiomakers Koen Fillet en Sven Speybrouck voor de boeiende en entertainende manier waarop ze elke zaterdagmiddag de Radio 1-luisteraars informeren over nieuwe titels en publicaties.
De derde doelstelling is verdieping. Voor wie uitgebreid en volledig ondergedompeld wil worden in de schoonheid van de wereld rondom zich, over wat schoon is en echt, is er op zondagochtend twee uur lang Bar du matin, een programma dat integraal uit cultuuritems zal bestaan. Dat was niet het geval met Joos, dat was een informatieprogramma waar cultuur aan bod kwam naast andere onderwerpen. Bar du matin gaat integraal over cultuur. Ook het programma Touché is overigens naast ontdekking ook verdieping.
Zondagochtend is in tegenstelling tot wat velen lijken te denken volgens de VRT wel degelijk een sterk radiomoment. Dat blijkt uit de cijfers. Het ritme ligt anders dan op een doordeweekse dag. Uit onderzoek van de VRT-studiedienst blijkt dat de luisteraars op dat moment veel meer openstaan voor meer diepgaande gesprekken die wat meer tijd en ruimte krijgen dan door de week. Ze staan open voor de mooie dingen in het leven, net omdat het tempo op een zondagochtend anders ligt.
Vergis u niet, op zondagochtend wordt de Vlaming goed bereikt. De zondagochtend van 7 tot 9 uur scoort Radio 1 in bereik hoger dan met het tijdsblok van 11 tot 13 uur op weekdagen. Dat zijn feiten, we mogen ons niet laten leiden door vooroordelen. Bovendien krijgt Bar du matin op zondag een hogere zichtbaarheid omdat het programma geregeld op locatie zal uitzenden. Het zal door digitale afgeleiden de live-uitzending overstijgen en digitaal beschikbaar zijn om te herbeluisteren op de momenten dat de luisteraar dat zelf verkiest via de site en de VRT-radiospeler.
Bovendien zal Radio 1, naast Bar du matin, op zondagvoormiddag extra veel ruimte bieden voor cultuur. Dat gebeurt in zowel Songboek tussen 9 en 10 uur als in Touché van 11 tot 13 uur. In Songboek wordt op zoek gegaan naar raakpunten tussen muziek en literatuur. Touché houdt op zondagmorgen een goed gesprek met een centrale gast. Dat gesprek gaat over alles wat een mens kan raken: leven en werk, passie, kunst enzovoort. De hele zondagvoormiddag wordt op die manier sterk cultuurgedreven en vormt een duidelijke culturele afspraak met de luisteraar. In die logica past de programmering van Bar du matin op zondagochtend.
We hebben nog de gespecialiseerde muziekprogrammas en mobiliserende acties. Radio 1 blijft zich daarvoor inzetten. Radio 1 had een reeks Schrijver zoekt zanger, waarbij auteurs en muzikanten samen nieuwe Nederlandstalige muziek brachten. Een voorstelling in het NT Gent en een cd volgden erop. Nog een voorbeeld is de reeks Kleur in e-mineur, waarvoor Vlaamse artiesten Nederlandstalige nummers schreven bij hun favoriete schilderij.
Radio 1 zal zijn ambassadeursrol op cultureel vlak verder versterken door gepaste evenementen en samenwerkingen. De zender blijft mediapartner van tal van culturele instellingen in Vlaanderen en gaat geregeld radio maken vanuit de Vlaamse cultuurhuizen.
U vroeg naar mijn reactie en die van de sector. Ik verwijs nog eens naar de beheersovereenkomst: dat is als het ware onze bijbel op dat gebied. Volgens strategische doelstelling 18 informeert de VRT in de breedte en in de diepte over cultuur in Vlaanderen. De zender werkt hiervoor samen met een brede waaier aan culturele instellingen en mediapartners. De VRT plaatst de Vlaamse cultuur internationaal en draagt bij tot de uitstraling van de Vlaamse culturele identiteit in het buitenland.
Strategische doelstelling 19 zegt dat de VRT het grootste podium is voor en de grootste producent van audiovisueel cultuur- en kunstaanbod in Vlaanderen. Registraties van voorstellingen, concerten en festivals vergroten hun toegankelijkheid. Met eigen evenementen en evenementen in samenwerking of in coproductie met derden, maakt de VRT kunst en cultuur aantrekkelijker voor een divers en breed publiek. De VRT documenteert het culturele erfgoed van Vlaanderen en is de hefboom voor kwaliteitsvolle en vernieuwende audiovisuele cultuurproductie. De VRT stelt dat er in het nieuwe programma-aanbod van Radio 1 ruim plaats en aandacht blijft voor cultuur.
Ik vertrouw erop dat de beheersovereenkomst daarmee correct wordt uitgevoerd. We moeten de VRT ons vertrouwen geven. We zullen de doelstellingen en de overeenkomst natuurlijk zoals elk jaar evalueren.
Radio 1 blijft zijn rol spelen in de uitvoering van de culturele opdracht van de VRT. Ik heb verwezen naar de strategische doelstellingen. Ook al is Radio 1 geen cultuurzender zoals Klara, toch informeert hij in de breedte en de diepte over cultuur in Vlaanderen. De zender brengt daarbij kwaliteitsvolle culturele informatie voor een breed publiek. Denk maar aan de items in De ochtend en Vandaag. Die zijn zeer laagdrempelig en proberen zo veel mogelijk mensen goesting te geven voor cultuur.
In de beheersovereenkomst staan duidelijke doelstellingen. Ik heb geen behoefte om daar nu iets aan te wijzigen. Het is goed dat we hierover praten, dat we laten blijken dat we dit belangrijk vinden, en dat we dit op de voet opvolgen. Ik zal nog op één punt ingaan dat buitengewoon veel aandacht kreeg. In het vernieuwingsplan van Radio 1 verdween het programma Joos. Wat er allemaal bij gekomen is, is een beetje ondergesneeuwd geraakt. De communicatie had zeker beter gekund. Veel mensen werden op het verkeerde been gezet. Ze werden ongerust omdat ze niet goed wisten wat er in de plaats zou komen en hoe de VRT dat zou opvangen. Men heeft argwaan gecreëerd bij heel wat luisteraars én in de sector. Ik heb de VRT daarover aangesproken. Ze beseffen wel dat ze daar toch wel desinformatie hebben georganiseerd.
Ik stel voor dat we allemaal samen de genomen engagementen blijven opvolgen en de evaluatie van de beheersovereenkomst jaar na jaar met voldoende ernst aanvatten, zeker voor dit punt. Dat ligt ons allemaal na aan het hart.
De voorzitter : De heer De Coene heeft het woord.
De heer Philippe De Coene : Minister, uw antwoord toont aan dat de bekommernis terecht is en dat ze gedeeld wordt. U hebt van de VRT wellicht veel elementen gekregen om dit antwoord te formuleren. Dat bewijst dat de VRT zich aangesproken voelt. Anders zou men niet zoveel moeite doen.
Mijnheer Yüksel, misschien is er begripsverwarring ontstaan. Ik zei dat er binnen de nieuwsdienst en binnen de redactie van de VRT een cultuurcel wordt opgericht. Dat verheugt me. De cel zal de aandacht voor cultuur professionaliseren en veel beter en systematischer nieuws uit de culturele sector oppikken. Dat bestond nog niet. Of anders vertelt die mijnheer Pletinckx onzin, maar het lijkt me alleszins geen overbodige luxe, en dit is alleszins niet zo uitgebouwd als bijvoorbeeld een cel voor Wetstraatnieuws of een cel voor justitieel nieuws. Op zich lijkt dat me eigenlijk geen slechte zaak. Tot daar aan toe, elke aandacht, elk initiatief is welkom.
Mijnheer Wienen, het spijt me, maar ik vind dat eigenlijk wel onze plicht. Ik geef toe dat het feit dat we dit nieuws over die veranderingen op vrij lapidaire wijze hebben vernomen, ons misschien enigszins heeft opgejaagd. Voor het nut van de cultuur laat ik me echter graag even opjagen. Ik vind het wel van belang dat wij als Vlaamse parlementsleden, die deel uitmaken van en een belangrijke factor zijn in die Vlaamse Gemeenschap, erop toezien dat alle aspecten van een beheersovereenkomst worden uitgevoerd, dat we ons ervan vergewissen dat de minister dat ook doet.
Ik vind dat op zich geen overbodige luxe. We gaan daarmee ons boekje niet te buiten, want we bemoeien ons niet met de wijze waarop een programma wordt gemaakt. Ik geef toe dat die grens dun is, maar we kunnen wel bezorgd zijn als we vermoeden dat een gedeelte van de samenleving niet genoeg aan bod zou komen, in overeenstemming met de bepalingen die daarover zijn neergeschreven in de beheersovereenkomst.
Ik heb in het verleden ook nooit vragen gesteld over de opportuniteit van een MNM of iets anders. Hier gaat het echter over het maatschappelijk domein Cultuur. De minister heeft het herhaald: in de strategische doelstellingen van de beheersovereenkomst staat heel duidelijk dat die cultuur niet wordt weggestopt in een specifiek daarop gerichte zender, maar ook een wezenlijk deel moet zijn van het aanbod van de andere zenders.
Voor de rest zullen we nu moeten afwachten. Ik hoop dat men de ingeslagen weg verder bewandelt. Om het een beetje filosofisch te zeggen: om de VRT te pakken op cultuur, zal men iets vroeger moeten opstaan, zeker op zondag. Ik was toch geen kerkganger. Ik ga veel naar kerken, maar niet als er missen zijn. Ik dank u.
De voorzitter : De heer Vandaele heeft het woord.
De heer Wilfried Vandaele : Voorzitter, aansluitend bij wat de heer De Coene heeft gezegd, de heer Wienen was wat cassant dat zijn we van hem niet gewoon toen hij dacht ons ervan te moeten verdenken programmadirecteur te gaan spelen. Mijnheer Wienen, dat is niet onze ambitie, meen ik. Het enige wat we willen doen, is die beheersovereenkomst bekijken, zoals de heer De Coene heeft gesteld.
De minister heeft die beheersovereenkomst net een bijbel genoemd. Er werd ook gewag gemaakt van het onchristelijke uur. Ik weet niet wat u overkomt, collegas. Er is de heer De Coene, die naar de kerk wil gaan. (Opmerkingen. Gelach)
Naar de kerk, niet naar de mis. Ik begrijp het allemaal niet meer. Het is wat verwarrend. Ik kan dat allemaal niet zo goed plaatsen.
Ik meen dat we die beheersovereenkomst moeten bewaken. Dat is onze taak, niets meer, maar ook niets minder. Dat is precies de reden waarom we hier die vragen hebben gesteld.
Minister, u hebt een aantal milderende maatregelen genoemd. U zegt dat de VRT wel degelijk hier en daar ook cultuur zal binnensmokkelen, en dat we daar de resultaten van zullen zien. Dat is goed. We wachten dat af. Ik meen dat de openbare omroep moet beseffen dat dit, en niets anders, de unieke taak is van de openbare omroep, namelijk de identiteit van onze samenleving versterken, cultuur brengen, informatie brengen. Dat is voor mij nog altijd de eerste opdracht. Daar mogen wat dingen bij komen, zoals ontspanning enzovoort. Dat weten we. Dit blijft echter de eerste opdracht van die openbare omroep. Dat moet men aan de Reyerslaan toch blijven beseffen.
Minister, u hebt een aantal dingen genoemd. Het komt er nu inderdaad op aan om dat te bekijken en te bewaken dat dit alles werkelijkheid wordt. Ik dank u.
De voorzitter : Ik zei bijna amen na uw betoog.
De heer Wilfried Vandaele : Voorzitter, het zou me zelfs van u niet verbazen, mocht u ook die richting uitgaan. (Gelach)
De voorzitter : De heer De Gucht heeft het woord.
De heer Jean-Jacques De Gucht : Voorzitter, ik ga niet beginnen over Christus.
De heer Wilfried Vandaele : Ondertussen doet u het.
De heer Jean-Jacques De Gucht : Ik wil me enigszins aansluiten bij de laatste woorden van het betoog van de heer Vandaele, zij het dat ik cultuur op een andere manier invul dan hij dat doet, en dit ook wel iets breder zie qua identiteitsvorming. Dat zal echter eigen zijn aan mij, en vooral ook aan hem.
De heer Wilfried Vandaele : Het staat zo in de beheersovereenkomst, collega.
De heer Jean-Jacques De Gucht : Ja, maar ik heb toch nooit gezegd dat die beheersovereenkomst zo goed is. Wat die beheersovereenkomst betreft, zijn wij altijd voorstanders geweest van het aanleggen van een echte ranglijst van prioriteiten, waarbij informatieverstrekking en cultuur op de eerste en de tweede plaats zouden staan en die lijn duidelijk wordt doorgetrokken.
Ik begrijp de redenering dat men een zekere laagdrempeligheid moet invoeren om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk mensen richting cultuur gaan. Er is echter een vrij grote variëteit aan zenders: gebruik die ook. U weet dat we er altijd voor zijn geweest om MNM en dergelijke veeleer af te stoten, maar als die variëteit er is, dan moet men die gebruiken.
Radio 1 lijkt me de zender bij uitstek, want op die zender komt zon beetje alles bij elkaar. Die informatieverstrekking komt daar toch duidelijker op de voorgrond. Gebruik die Radio 1 in de toekomst verder voor die cultuurbeleving. Een echte ranglijst lijkt ons echt wel nodig om dat te benadrukken.
Het klopt dat de communicatie over het verdwijnen van Joos lamentabel is geweest. Dat doet ons toch de wenkbrauwen fronsen als het over een communicatiebedrijf gaat.
De voorzitter : De heer Yüksel heeft het woord.
De heer Veli Yüksel : Voorzitter, mijnheer De Gucht, de invulling qua cultuur en informatie is natuurlijk iets voor de nieuwe beheersovereenkomst, die voor 2015-2020, als ik me niet vergis. Het valt af te wachten of u bij de volgende ploeg zult zijn. Ik meen dat die discussie op dat moment zal moeten worden gevoerd.
Mijnheer Wienen, dan is er de bezorgdheid van de collegas, van dit parlement over de plaats van cultuur. Het gaat niet over de programmatie, maar over de invulling. Ik meen dat het dit parlement zeker toekomt om daarover te debatteren.
Minister, ik meen dat we de VRT altijd het voordeel van de twijfel gunnen. We vertrouwen haar absoluut in alles wat ze doet. U hebt echter gezegd dat er een evaluatie komt. Ik ga ervan uit dat al deze inspanningen eind 2014, begin 2015 zullen worden geëvalueerd, met het jaarverslag van 2014. Aan de hand van cijfers zullen we dan inderdaad vaststellen of er meer of minder aandacht is geweest voor cultuur.
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Voorzitter, na de uiteenzettingen van onder meer de heren De Gucht, Vandaele en De Coene meen ik dat we de catechismus als volgt moeten aanpassen: God is overal: in de hemel, op de aarde, en op alle plaatsen, en dus ook in de commissie Media.
Mijnheer Vandaele, er bestaan geen cassante Antwerpenaren. Daarmee is dat ook alweer opgelost.
De heer Wilfried Vandaele : Ik wist niet dat u van Antwerpen was.
De heer Wim Wienen : Er werd verder ook opgemerkt dat het de taak van de parlementsleden is om de minister hierover te ondervragen. Ik vind dat ook. Ik stel vast dat dit wel kan als het gaat over bepaalde onderwerpen in de beheersovereenkomst en dat het niet kan voor andere aspecten van die overeenkomst. Dat was eigenlijk de kern van mijn vaststelling. (Opmerkingen van de heer Veli Yüksel)
Dan gaat het over decretale bepalingen, zoals die over de objectiviteit van een openbare omroep in nieuwsuitzendingen en dergelijke meer. Dat staat zowel in het decreet als in de beheersovereenkomst. Als je daar vragen over stelt, dan krijg je altijd het verwijt dat dit inhoud is, dat dit programmatie is, dat je je in de plaats van de programmadirecteur stelt en dergelijke meer. Gaat het over cultuur en enkele cultuurbobos roeren zich, dan staan de collegas hier te springen om een vraag te stellen aan de minister en om te proberen de VRT in de vernieling te rijden. Dat zijn gewoon interessante vaststellingen, meer niet.
Minister, wat uw antwoord betreft, verheugt het me voor het overige dat u het met mij eens bent.
De heer Bart Caron : Mijnheer Wienen, gewoon maar ter informatie, maar toen het ging over het uitnodigen van politici in VRT-programmas, dacht ik dat u altijd vond dat de VRT op dat vlak faalt. Ik wist niet dat u tot de redactie behoorde, maar het is interessant om te weten dat u blijkbaar daar graag
De heer Wim Wienen : Objectiviteit maakt toch deel uit van de beheersovereenkomst én van het decreet. Ik hoef u artikel 39 van het Mediadecreet toch niet in herinnering te brengen.
De heer Bart Caron : Zeker niet, maar wij vullen niet eens het programmaschema in, terwijl u zelfs de programmas invult. Wat dat betreft, hoeft u ons geen lessen te leren.
Ik wil u en de andere leden er ook op wijzen dat dit ook de commissie Cultuur is: als dat geen legitimiteit geeft aan het mogen uiten van die bekommernis als het gaat over het mediabeleid. Dit is ook de commissie Sport. We hebben dat ook al laten blijken. Cultuur is een kwetsbare sector in de samenleving, die snel aan de kant wordt geschoven. Het is heel fijn te mogen vaststellen dat veel collegas die bekommernis hebben.
Ik zal geen uitspraak doen over het programmaschema van de radio. In het weekend voor het vorige weekend hebben De Morgen en De Standaard op vrijdag en zaterdag een grondige evaluatie gemaakt van het nieuwe programmaschema. Dat moet u toch ook eens lezen. Dat is interessant. Ik kan dat alleen maar aanbevelen. Uiteraard moeten programmas rijpen en groeien. Dit kwam er pas na een week. Minister, we moeten dat hier niet bediscussiëren, maar daar werd toch op een interessante manier die analyse gemaakt. Dat gaat veel verder dan het sloganeske, dan veel of weinig cultuur enzovoort. Dat was echt wel heel erg in de diepte.
De voorzitter : De vragen om uitleg zijn afgehandeld.